Historische Vrouwenfiguren. UIT DE WERELD VAN DE FILM. ZATERDAG 3 FEBRUARI 1934 HAARLEM'S DAGBLAD 8 Hortense Mancini. Het zou niet eerlijk zijn om van de zeven nichten van den Kardinaal Mazarin alleen de levensgeschiedenis van Maria, dat won derlijke mengsel van „grande dame" en avonturierster, te vertellen en haar zuster Hortense niet ae eer te geven, die haar toe komt, namelijk de eer van een waardige zuster van Maria te zijn geweest met een le vensloop die frappant veel overeenkomst met de hare vertoont; toch schijnt het dat Hor tense, met denzelfden zigeunervader, wat minder zigeunerbloed dan Maria heeft mee gekregen, wat maakt, dat de eigenaardige bekoring, die al Maria's daden hadden de bekoring van het onverwachte, van het zuiver spontane, het onberekenbare en het bereke- ninglooze, om het in één woord te zeggen de bekoring van het zigeunertemperament in aanmerkelijk mindere mate van het leven van haar zuster Hortense afstraalt, die ook wel spontaan was, maar zeker niet zonder berekening, die precies wist waar Abram den mosterd haalde en hem daar haalde ook. Uiterlijk leken Maria en Hortense verwon derlijk veel op elkaar, en Hortense is zelfs in haar tijd altijd voor de mooiste van de twee doorgegaan. Er bestaan tientallen lyrische beschrijvingen van haar uiterlijke charmes van de hand van tot over hun ooren ver liefde mannelijke bewonderaars: Saint Evre- mond heeft er onder anderen één geschre ven die vele bladzijden lang is, maar waar van het begin al voldoende van geestdrift blaakt: „Zij is één van die Romaansche schoonheden, die in alle opzichten verschillen van onze popperige Francaises. Haar oogen zijn van die onbeschrijfelijke kleur, die geen blauw en geen grijs en geen zwart is. Ze hebben de liefelijkheid van blauwe, de vroo- lijkheid van grijze, en bovenal het vuur van zwarte. Er zijn ter wereld geen oogen zoo lieflijk, en geen zoo ernstig en peinzend, als haar geest zich met ernstige zaken bezig houdt. Ze zijn groot, vol vuur en intelligentie, Alle bewegingen van haar mond hebben charme, en haar grimassen, als ze anderen nadoet, maken haar niet leelijker. integen deel: nog charmanter. Haar glimlach zou het verhardste hart verzachten, en den meest terneergeslagen geest opbeuren". Maar het is typisch, dat het bij al die ontboezemingen altijd bij beschrijvingen van haar uiterlijke charme blijft, terwijl bijvoorbeeld Saint Simon van Maria in haar leelijke jeugd al zegt: ..Een zottin, maar de beste der Maza- rins". waarmee hij de zeven nichten Mancini en Martinozzi bedoelde, die Oom Mazarin achtereenvolgens in Frankrijk importeerde; terwijl Madame de Lafayette van haar in vloed op den jongen, slappen. Franschen koning in den tijd van hun liefde zegt: ..Zij heeft hem ondernemender, beslister, sponta ner, minder gemakzuchtig en minder be krompen, en brutaler gemaakt", wat heel wat meer een compliment dan een discompliment ongewone omgeving bracht over.gens geen van de zeven nichten erg van haar stuk: ze beschikten allemaal over een ongelooflijk savoir-vivre, dat hen in staat stelde zich in den bijna vorstelijken staat, die hun oom voerde, en aan het Parijsche hof, waar hij hen allen introduceerde, te bewegen met een gemak en een gratie of ze prinsessen van den bloede waren, die nooit anders gewend wa ren geweest. Zoo Maria, zoo Hortense; maar met Hortense, die wat jonger was dan Maria en wat later kwam, legde oom Giulio al da delijk heel wat meer eer in dan met Maria in het begin, die hem bovendien door haar lief desgeschiedenis met den jongen koning het is voor een zelf nog maar half volgroeid ge drochtje van een Italiaansch zigeunerkind, dat onder de hoede van een oom, die haar zijn teleurstelling over haar uiterlijk aan alle kanten liet merken en voelen, in een volko men ongewone omgeving kwam te staan. De eene figuur na het andere ldet slaan; en als er iets was. waar de gladde, geslepen, strijk age na strijkage makende want „als men heer en meester is. dan buigt men nooit te diep" zei hij zelf en als een parfumerie winkel geurende Mazarin het land aan had. dan was het aan het slaan van figuren. Maar ongelukkigerwijze voor Hortense vooral duurde het niet lang of ook de tweede ge- zuster Mancini deed hem een figuur slaan, en niet alleen een figuur in de oogen van de wereld, maar een dubbel en dwars figuur in zijn eigen oogen: hij, de handige, listige Ma zarin! In dien tijd zwierf namelijk een balling door Europa, die zich Charles Stuart noemde, een uitgestooten koningszoon zonder geld en zonder vooruitzichten, maar als man voor een vrouw met Hortenses temperament buiten gewoon aantrekkelijk met zijn uiterlijk en innerlijk van zwierige vorstelijke pretmaker met al den goeden en minder goeden aan kleve van dien. Het was die Karei, die aan het Fransche hof kwam, er Hortense zag en haar in minder dan geen tijd won; maar de zaak zou op deze wijze wel een beetje al te eenzijdig voorgesteld zijn, want niet alleen Karei kwam, zag en overwon, maar ook Hor tense zegevierde in Karel's hart zeer grondig, zoo grondig zelfs, dat hij in verrassende eer en deugd aan Mazarin om haar hand vroeg. Hortense deed ook meteen een duit in het zakje bij haar oom, en verklaarde op dezelf de radicale wijze als haar zuster dat eenige malen in haar leven had gedaan, dat ze Karei wilde hebben en anders nooit een ander; maar Mazarin, die van een huwelijk met een verbannen koningszoon weinig voordeel voor zichzelf verwachtte en meende door middel van zijn knappe nicht zich nuttiger familie relaties te kunnen verschaffen, weigerde en huwelijkte Hortense uit aan een zekeren Due de Mazarin, een wonderlijk, potsierlijk en ietwat geborneerd heer, die Hortense haar le ven lang met zijn dwaze verliefdheid vervolg de, terwijl zij voortdurend trachtte hem te ontloopen. Precies twee maanden daarna werd Karei op den Engelschen troon hersteld; en nichtje Hortense. dat koningin van Engeland had kunnen zijn. was net bezie mopperend en wel met behulp van een gift van acht en twintig millloer. francs van Oom Giulio een comfortabel huis voor zichzelf en haar half id:rfen echtgenoot in te richten, wiens ab- nc-miüteit zij toen bovendien nog niet eer- in zijn vollen omvang besefte. Dat besef kwam pas een poosje later, toen hij in een aanval van uit het lood geslagen fatsoen met een hamer de van zijn voorvaderen geërfde en we', eens wat schaars bekleede beelden van nimfen, godinnen en faunen in hun paleis kapot sloeg, en de melkmeisjes op zijn land goed verbood in den vervolge de koeien te melken. Het is begrijpelijk, dat een dergelijke vrouw het bij een dergelijken man niet uithield en wegliep; dat was na den dood van Mazarin, die in 1667 stierf. Via Parijs, waar de koning haar geld voor de reis verschafte en haar bovendien een jaargeld toestond, trok Hor tense naar haar zuster Maria in Rome, die het huwelijk, sinds de Connétable Colonna en zij in plaats van als twee liefhebbende echt- genooten als twee kemphanen tegenover elkaar waren komen te staan, ook net een beetje moe begon te worden; de hertog van Mazarin, doodelijk onthutst, reisde haar over al achterna, en Madame de Sévigné be schrijft in haar brieven aan haar dochter zijn machtelooze protesten, toen hij hoorde, hoe zelfs de koning zijn afvallige vrouw be hulpzaam was geweest. „Madame Mazarin is twee dagen geleden naar Rome vertrokken". Monsieur de Mazarin beklaagde zich bij den koning omdat men zijn vrouw zonder zijn toestemming naar Rome had laten gaan; hij zei, dat het ongehoord was dat men zoo een vrouw onder de heerschappij van haar man uithaalde en haar bovendien tachtigduizend livres jaargeld, benevens twaalfduizend francs gaf voor een reis, die hij niet goedkeurde en die hem oneer aan deed. Zijne Majesteit hoorde hem aan; maar alles was al geregeld en besloten, zoodat er weinig aan te veran deren was. Wat betreft Madame de Mazarin, op alles wat men tegen haar zei om te trach ten haar te bewegen zich weer bij haar man te voegen, antwoordde ze steeds lachend, net als tijdens de burgeroorlog: „Point de Ma zarin, point de Mazarin!" Het moet inderdaad gezegd worden dat ze haar heele verdere leven bleef bij dat besluit om met haar dwazen man niets meer te ma ken te willen hebben; het werd een soort van krijgertje spelen, dikwijls met verstop pertje er bij. tusschen de twee echtgenooten, die elkaar door half Europa achterna zaten. Een poosje na Hortense arriveerde Mazarin in Rome. net op tijd om samen met Colonna te ontdekken dat hun vrouwen in mannen- kleeren per boot naar Marseille gevlucht wa ren. Ze stuurden hen een paar kerels achter na. die hen op moesten vangen als ze aan land kwamen; met Maria mislukte dat, maar Hortense werd inderdaad gegrepen en weer terug gebracht. aDt hielp niet veel; bij de eer ste de beste gelegenheid poetste ze weer de plaat en trok. evenals haar zuster, van kloos ter tot klooster, met haar ongelooflijke schoon heid steeds mannenharten op hol brengend en dus vrijwel altijd omringd door een stuk of wat aanbidders. Li heel Frankrijk en Spanje sloeg de nonnetjes de schrik om het hart, ais één van de vermaarde zusters Man cini voor de kloosterpoort stond. Daarbij kwam bovendien, dat Hortense's echtgenoot zijn voortvluchtige vrouw nog steeds achter na zat, en dat 'zij, als het er op aan kwam. zonder eenig bezwaar met haar handjevol bewonderaars een formeelen strijd met hem aanbond, zoodat hij, toen hij op een keer,het beleg sloeg voor een klooster, waarin ze zich verschanst had .tenslotte de meerderheid van zijn kordate eclitgenoote moest erkennen en met zijn zestig dienstknechten den aftocht blies, terwijl Hortense hem spottend nalachte, Maar dat de nonnen, noch de abdis van het klooster lachten, is zeker. Van tijd tot tijd pauzeerde ze eens een poosje aan een van de Europeesche hoven, maakte harten van graven, baronnen en zelfs vorsten buit, en trok als het haar verveelde, weer verder. Nadat in 1676 haar laatste be schermer. de koning van Savoye, was gestor ven, kwam ze op het schitterend idee eens naar Engeland te gaan en te zien, of ze voor Karei nog evenveel aantrekkingskracht had als vroeger haar schatkist had aanvulling dringend noodig en bovendien zou ze daar misschien haar man eindelijk eens definitief kwijt raken. Hortense zou Hortense niet ge weest zijn als ze in één van beide opzichten misgerekend had. Haar komst in Engeland veroorzaakte daal de noodige opschudding, want inderdaad ver loor Karei zijn hart onmiddellijk ten twee den male aan de geliefde van zijn jeugd en er waren nog meer vrouwen, die om de eer ste plaats in zijn hart streden. Ten eerste was daar de koningin. Catherina van Braganza. Niet dat er tusschen Karei en haar sprake was van eenigerlei gevoelens, maar zij was de koningin en als dusdanig bewees hij haar de eer en de hoffelijkheid, die haar toe kwamen. Ten tweede was er Nell Gwyn. gulle, moederlijke geliefde van Karei, die hem „het lastigste van haar kinderen" pleegde te noe men en van wie hij ongetwijfeld het meeste hield. Ten derde was er de aanmerkelijk kil lere figuur van de Francaise Louise de Que- rouaille, half huilerige, jaloersche minnares, half spionne van Frankrijk; en wat verder op den achtergrond bewogen zich nog Moll Davis, een vulgair actricetje. en Barbara Vil- liers. later Duchess of Portsmouth en ook afkomstig van het tooneel. Zij allen, het minst waarschijnlijk Nell Gwyn die een grandioos gevoel voor humor had en gesteund door het bewustzijn, dat hij diep in zijn hart een werkelijk warm gevoel voor haar en haar kinderen verborg, Karel's afdwalingen placht te beschouwen met dien half medelijdenden, half geamuseerden glimlach, die het privi lege is van alleen heel wijze en heel liefheb bende vrouwen voelden de schrik om hun hart slaan, toen Hortense met veel zwier en statie haar intocht in Londen en in Karel's hart hield. Louise barstte prompt in huilen uit, sloot zich op, kreeg een zenuwtoeval en verklaarde, dat het voor haar gezondheid hard noodig was een kuur in Bath te doen, aldus het terrein van den strijd aan de nieu we concurrentie overlatend, waarvoor deze en Karei haar hoogst dankbaar waren. Nell deed aanmerkelijk minder theatraal, en knoopte een opervlakkige vriendschap met Hortense aan, waar geen valschheid, maar waarschijnlijk meer een faire bonne mine a mauvais jeu achter zat, en nadat Louise be seft- had dat het spelen van de rol van mok kende verongelijkte haar in het minst niet verder bracht, en naar Londen teruggekeerd was, had Karei dus drie prima donna's in Londen, dat hem op zekere oogenblikken wel eens een wespennest moet hebben toegele- ken. want geen van de drie hoorde tot de ge- makkelij ksten of meegaandsten. De Fransche gezant in Londen beschrijft hoe hij op een dag de volkomen toevallige en onverwachte ontmoeting tusschen de drie dames in St. James Palace bijwoonde, waarbij ze een poos je lang suikerzoete vriendelijkheden en be dekte hatelijkheden uitwisselden en waarbij Louise aan het kortste eind trok en met op gestreken veeren wegzeilde, want Nell en Hortense droegen elkaar geen al te kwaad hart toe, terwijl ze Louise geen van tweeën mochten. Merkwaardig genoeg duurde Karel's ver liefdheid op Hortense niet lang: haar zeker grootere uiterlijke bekoorlijkheden schenen op den duur toch minder attractie voor hem te bezitten dan Nell's geest en charme; hij schonk haar een jaargeld van 4000 pond per jaar en een huis in Chelsea, en zij verdween naar het tweede plan, waar ze zich overigens best amuseerde, vooral met spelen. Helaas be gon ze ook te veel te drinken, en na Karel's dood in 1685 ging ze moreel steeds achteruit. Haar zwerflust had haar geheel begeven en de veertien levensjaren, die haar nog restten, bracht ze in Londen door: toen ze na Karel's dood haar huis in Chelsea moest verlaten ging ze naar een ander in Kensington Square en stierf tenslotte in een klein huisje weer in Chelsea, waarschijnlijk in Paradise Row: een sinistere, zelfs een beetje macabere vrouw aan lager wal, waarin weinig meer van de vroegere avonturierster in grooten stijl over was. Ze zat diep in de schulden, en haar crediteuren waren op het punt zich meester te maken van de juweelen, die ze op haa- doodsbed droeg, toen haar echtenoot, de Due de Mazarin, eindelijk het krijgertje spel won en over de doode Hortense triomfeerde: hij nam bezit van haar doodkist, stelde de cre diteuren tevreden en voerde de overblijfselen van de vrouw, die hem bijna dertig jaar lang had trachten te ontloopen, in den vervolge overal met zich mee, waar hij ging. In dien zelfden tijd woonde haar zuster Maria ergens in Spanje en hield zich bezig met zwarte kunst, tot ook zij vrijwel in ver getelheid stierf. Twee mooie, overmoedige zigeunermeisjes twee vrouwen, die konin gen hadden kunnen trouwen twee zwal kende avonturiersters twee lugubere le venseinden WILLY VAN DER TAK. IN WELK LAND WORDT HET MEESTE GETROUWD. Een onlangs uitgemaakte statistiek wees aan, dat percents gewijze het grootste aan tal huwelijken plaats heeft in: Hongarije en Saksen. Pruisen volgt en steeds in dalende reeks komen: Oostenrijk, Engeland, Dene marken, Italië, Frankrijk, Nederland. Dan komen Zwitserland. België en Noorwegen; minder weer zijn Schotland en Zweden. Doch het land waar het allerminste wordt ge trouwd is Ierland, waar op de 1000 inwoners slechts 9 huwelijken plaats vinden! Paul Kemp als: Kringelein Menelaos Tante van Charlie Het is niet te verwonderen, dat Paul Kemp. een filmacteur van den eersten rang, den laatsten tijd zoo op den voorgrond treedt. Hij bezit een vlotheid en een humor, die vele ko mieken van naam hem benijden zullen. Zijn losse spel staat op veel hooger peil. dan dat van anderen, die hun kracht zoeken in dwaze kleeding, eigenaardige geluiden en gelaats mimiek, zooals Ralph Arthur Roberts bijv. Het is veel geestiger. Paul Kemp begon, als zoovelen, die op het witte doek ver schijnen, niet als acteur. Hij was be stemd voor archi tect, doch tenslotte zag zijn vader in, naar Paul zelf ver telt, „dat de huizen, die ik zou bouwen, gauw zouden instor ten" en zoo kon Paul zich aan het tooneel gaan wij den. Tegelijk met Gustav Gründgens studeerde hij in Düsseldorf, daarna speelde hij vier jaar on der leiding van Erich Ziegel bij de Hambur ger Kammerspielen, waar hij alle rollen ver vulde van Menelaos tot Androclus, en alleen al als de Tante van Charley trad hij meer dan vierhonderd maal op. Ook bij Reinhardt speelde hij in Berlijn. Zijn eerste groote tooneelsucces behaalde hij alsKringelein in Menschen im Hotel, waarvan echter het gevolg was, dat Paul steeds door „oude" rollen kreeg te vertolken, wat hij allerminst op prijs stelde. Hij voelde er niets voor, wilde als Paul Kemp verschij nen, en sloeg rol na rol af, tot hij bij de ge- „GEEN RADIO-JAMMERTAXI" MEENT MEN IN DE V.S. Het denkbeeld, om radiotoestellen in taxi's aan te brengen, is natuurlijk afkomstig uit de Vereenigde Staten. Daar hebben thans on geveer 2000 eigenaars van taxi's, die radio „aan boord" hadden, van de politie bevel ge kregen, de toestellen te verwijderen. Indien zij dit bevel niet opvolgen, zal hun rijvergun ning worden ingetrokken. Deze beslissing is genomen nadat iemand door een muzikale" taxi werd aangereden. De poiitie zegt dat de aandacht der chauf feurs door de radiomuziek in hun wagens wordt afgeleid en dat bovendien het straatru moer zóó zou toenemen dat de taxi's een plaag voor het publiek zouden worden! Greta Garbo als koningin Christina, uit de gelijknamige film, de nieuwste van haar, waar in ze met John Gilbert samenspeelt. De film heeft in Amerika bij de première zeer groot succes geboekt. Hoe het eens was. DE MOLEN „DE ADRIAAN" Hoe het geworden is. Een der torens van de Catrijnenpoort, op welks grondslagen de molen „de Adriaan" ge bouwd was. Bij uitzondering geven wij nu drie teeke- ningen ter vergelijking. Veel ter toelichting is overbodig. Een bestudeering van de schetsen De molen „de Adriaan". zal de verzuchting doen slaken, dat het jam mer is, dat de fraaie molen, die dit stadsdeel beheerschte, verbrand is. Wij zijn aan de De plaats waar de molen gestaan heeft. ledige plaats nog niet gewend. De molen zal herbouwd dienen te worden, of op andere wijze zal in de leemte voorzien moeten worden. luidsfilm terecht kwam. Zijn filmcarrière be gon met de film het Schot in het Tonfilm- atelier als opname-leider. Daarna speelde hij o.a. in Een auto en geen Geld. Ein Mann mit Herz, Ein Lied für Dich, '.met Jan Kiepura), en Mein Madel ist eine Verkauferin. Zijn brutaliteit, zijn trouwhartigheid, zijn gevoel voor humor maken hem in zijn optre den zeer sympathiek. EEN NIEUWE „EiSENSTEIN". Het rommelt boven Mexico' En het rammelt Hoe vreemd het in de wereld met mensche- lijke scheppingen kan gaan, bewijst de jong ste film van den Russischen regisseur Eis ea stern, getiteld „Thunder over Mexico", waar van de première thans in één van de Lon- densche theaters gaat. Wat meer dan een on- beteekenende toevalligheid is: Een Amerikaansche filmmaatschappij maakte zich op voor een nieuwe sensatie. Ze zocht naar een sensationeel onderwerp en koos Maxico: het mysterieuze, wilde land van lasso-werpende cowboys, van bandieten en wild-west-romantiek; ze zocht een regisseur met een sensationeele naam en koos Eisen- stein. Hij kwam naar Amerika. Men zette hem in een bureau en deelde hem mee, dat hij een film over Mexico ging maken. Hij ging aan het ploeteren, aangetrokken door de me lancholie van het land, dat van de ééne re volutie in de andgre valt, van den eenen overheerscher naar den andere gaat. Hij maakte opnamen, schreef een scenario en natuurlijk begrepen ze niets van eikaars ro mantiek, natuurlijk verveelde de Amerika nen Eisenstein's romantiek-van-het-tragl- sche, natuurlijk haalde Eisenstein zijn schou ders op voor hun sentimenteele prairie-en- revolver-romantlek. S. M. Eisenstein. Men zal hem eenvoudig in zijn bureau heb ben vergeten, om tenslotte zonder veel om haal zijn naam van de deur te verwijderen, wat zooveel beteekende als: afgedaan. Met de hulp van Upton Sinclair slaagt hij er in het noodige geld bijeen te brengen om de op name van de film te voltooien. Vóór hij echter aan de montage kan beginnen, wordt hij naar Rusland teruggeroepen engaat. Als hij weer in de gelegenheid is naar Amerika terug te gaan, weigert dat land hem de toe gang en men besluit, hem de opnamen voor montage toe te sturen. „Terwijl ik in Moskou naar de toezending zit uit te kijken bereikt me de mededeeling dat de film in Londen draait en dat de critiek matig tevreden is over de montage, die rom melig wordt genoemd. Ik kan daarvoor geen enkele verantwoordelijkheid op me nemen, aangezien Upton Sinclair blijkbaar, tegen den afspraak in, deze zaak heeft ter hand genomen". Aldus Eisenstein in een interview met de Moskousche correspondent van de .Daily Worker" en hij betuigt zijn groote spijt dat de opnamen, waaraan hij zelf groote waarde hechtte, op deze manier niet tot zijn recht komen zooals hij dat had gewild. „We hebben de film geheel gemonteerd vol gens de in het scenario aangegeven wijze", aldus Upton Sinclair, in een voorwoord bij de film en zijn mededeeling, dat men niet lan ger wilde wachten met de film in het publiek te vertoonen is misschien bedoeld als een licht excuus aan het adres van den regisseur.... Hoe het zij, de film draait thans in Londen en is ondanks de prachtige opnamen en on danks de ontroerende, eenvoudige, maar tra gische liefdesgeschiedenis, die past in dit hee- te, zonnige en toch zoo melancholieke land, slechts een matig succes. En we kunnen de financieele en andere conflicten, die tot deze onvolmaakte afwerking van de film leidden niet genoeg betreuren. De hier en daar. werke lijk domme rangschikking van de beelden breekt de betoovering der zuivere musicaliteifc, die iedere opname kenmerkt. Want het is Eisensteins musicaal gevoel, dat hem zoo adembenemend dicht de sfeer van dingen en menschen doet naderen, dat hem door een treffend eenvoudige rangschikking van figu ren gn licht in ieder beeld, de essentie van de dingen doet zien en doet laten zien. Zijn camera is niet alleen oog, maar ook oor. Hij kijkt niet alleen, hij neemt de beelden niet alleen op met zijn oog, maar vooral met zijn oor: hij luistert. Hij heeft de klank van Mexi co gefotografeerd: een exotisch lied, een on zeker lied, tragisch en soms vol zon, maar in het eind toch droefgeestig. En degenen die uit deze klanken en korte melodieën het lied heeft samengesteld, heeft daarbij alleen uit zijn oogen gekeken en heeft het luisteren vergeten. Vandaar dat het geen sterk en aangrijpend lied is geworden. Jam mer, want daarvan heeft de wereld nooit ge noeg. Vr. S. STUDIO-SNUFJES. Emil Jannings zal in Maart naar Londen komen om daar zijn eerste Engelsche film te spelen waarvan de voorloopige titel luidt: „The Gentleman". Gertrude Lawrence, de Engelsche actrice die op het oogenblik in het Adeiphi-Theater te Londen in Nymph Errant optv3~-'t heeft een aanbieding uit Hollywood gekregen om daar in de filmversie van het stuk te komen spelen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1934 | | pagina 14