De onrust in Frankrijk. Bochten. tiet Behuiftiikste 51e Jaargang No. 15528 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 7 Februari 1934 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 335, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week f 0.05, per maand f 0.22. per 3 mnd. 0.65 franco per post 0.72J4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: 1_5 regels ƒ1.75, elke regel meer f035. Reclames ƒ030 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-, Duim f250.- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-. idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN HAARLEM, 7 Februari. De Fransche Crisis, De gebeurtenissen in Frankrijk vormen een nieuwe en hoogst belangrijke phase in cle reeks van crises, die de Europeesche demo cratieën doormaken en die de twee zwakste de Italiaansche en de Duitsche heeft doen bezwijken en vervangen door het abso lutisme. Frankrijks democratisch bewinds stelsel wordt gemeenlijk aangeduid als de Derde Republiek, die geboren werd uit den oorlog van 1870-71 en dus vierenzestig jaar oud is. De vigeerende Grondwet in Frankrijk dateert van 1875. Zij kent alle wetgevende be voegdheden toe aan de Kamers en heeft in haar practische uitvoering een zeer groote zwakheid getoond, waarop onlangs in deze rubriek al gewezen is: het feit dat men het middel der Kamerontbinding al sinds meer dan een halve eeuw niet heeft durven toe passen. Dit heeft geleid tot herhaalde perio des waarin heele reeksen ministeries als kaar tenhuizen ineenstortten, omdat een vaste Kamermeerderheid niet te krijgen was. Een dergelijke periode moest telkenmale leiden tot verslapping en ontwrichting van het gezag. In een republiek treedt dit verschijnsel ster ker aan den dag dan in een constitutioneele monarchie, omdat daar de bindende kracht van trouw aan het koningshuis zich bij de meerderheid der bevolking kan doen gelden. In Frankrijk heeft de president der republiek niet alleen uiterst beperkte bevoegdheden hij is in hoofdzaak de eerste „representant" van den Staat en niet veel meer maar bo vendien is hij voor de bevolking geen symbool, maar slechts een achtenswaardige burger, door de Assemblée Nationale (Kamer en Se naat gezamenlijk) voor zeven jaar tijds ge kozen. Hij mist in een ernstige crisis de macht tot persoonlijk ingrijpen, en voor de meerder heid der bevolking is hij slechts „ce brave bonhomme". die goede burgerman, die in „de gouden kooi", zooals men het Elysée pleegt te noemen, zit af te wachten wat er nu weer gebeuren zal. Hij ontvangt gezanten en bui- tenlandsche potentaten, geeft diners en re cepties en wordt erkend als „de man die het feestje geeft". Maar als er geen aanleiding tot feestjes is, als integendeel de boel grondig in de war is geloopen en men de feestjes moet afgelasten, zit hij werkeloos en machteloos in de gouden kooi. Zijn bevoegdheid beperkt zich verder tot het presideeren van enkele bijzondere ministerraden en tot het aanwij zen van den nieuwen kabinetsformateur, als er weer een regeering is gevallen. Waarna hij den nieuwen formateur met zijn medewerkers ziet terugkomen, het gezelschap plechtig in stalleert en het weer laat vertrekken, met zijn beste wenschen en op hoop van zegen. Den achtenswaardigen Albert Lebrun, in dezen felbewogen tijd president der Republiek, kan men dan ook geen verwijten vanwege de ontstane crisis maken. Hij kan er, om het maar heel duidelijk te zeggen, totaal niets aan doen. Natuurlijk is dat wèl het geval met den president van den ministerraad, thans Edouard Daladier. Hij is de verantwoordelijke leider der uitvoerende macht. Zijn persoon lijke bevoegdheid is grooter dan die van onzen „tijdelijken voorzitter van den ministerraad". Maar hij hangt, evenals deze, van een Kamer meerderheid af. Daladier heeft geen vaste meerderheid, evenmin als zijn voorgangers. Hij heeft gisteren, terwijl een woedende me nigte het Palais Bourbon trachtte te bestor men en tenslotte in vuurgevecht met de po litie geraakte, tot driemaal toe een meerder heid van ongeveer honderd stemmen be haald. Maar die meerderheid (de linkerzijde zonder de communisten) is niet verder ver zekerd. want de socialisten hebben geen vas ten steun aan het kabinet toegezegd en kun nen het doen vallen zoodra Daladiers maat regelen hen niet meer aanstaan. Hun steun heeft hij blijkbaar verworven door den Parijschen prefect van politie, Chiappe. te ontslaan. Er is geen enkel bewijs geleverd van eenige medeplichtigheid van Chiappe aan de financiëele schandalen, maar het is wel duidelijk geworden dat deze man een buitengewoon groote macht uitoefende, die blijkbaar dreigde de regeeringsmacht te overtreffen en te fnuiken. De wijze waarop men hem afgezet heeft, terwijl hij door ziekte zijn kamer moest houden, en zijn opvolger Bonnefoy-Sibour onmiddellijk in de Prefec tuur heeft geïnstalleerd, waar hij zelfs op een veldbed den nacht moest doorbrengen, wijst er wel op dat de regeering inderdaad beducht was voor een machtsgreep van Chiappe. Een zeer wonderlijke toestand: op dat oogenblik schijnt een soort van paleisrevolutie voltrok ken te zijn, waarin een machts-strijd tus- schen de politie en de regeering ten gunste van de laatste beslist werd. De groots vraag is thans wat Daladier ver der zal doen. Donderdag komt de Kamer weer bijeen en raakt de regeering weer in gevaar. Zij kan het krachtige bewind, dat zij wenscht te voeren, de saneering die haar program is, zeker niet doorzetten als zij afhankelijk blijft van de gratie van den heer Léon Blum, leider der socialisten. Dus schijnt thans Kamer ontbinding de aangewezen weg. Dat Daladier erin zou slagen met medewerking der socia listen de Kamer een tijdlang naar huis te sturen, en tijdelijk vergroote bevoegdheden voor de regeering te krijgen, schijnt welhaast uitgesloten. Maar de mogelijkheden in een dergelijken toestand, vooral in Frankrijk, zijn niet precies te taxeeren. Ieder uur kan een wijziging in de machtsverhoudingen brengen. Natuurlijk zijn de socialisten, wier partij onlangs uiteengevallen is en van wie een afgescheiden groep 'die van Marquet. den burgemeester van Bordeaux) Daladier steunt en met hem in de regeering zit, geenszins hap pig op nieuwe verkiezingen. Hun kansen laten zich evenmin goed aanzien als die van ECHTE WALES-ANTHRACIET o.a. a I 2.60 WITTOP KONING - HAARLEM HARMENJANSWEG 67A TELEFOON 16100 (Adv. lngez. Med.) Daladiers krakende, verdeelde radico-socialis- tische partij zelf. De toestand wordt des te ingewikkelder doordat in de huidige omstandigheden de krachtigste leiders blijkbaar niet bij de rechtsche oppositie, maar inderdaad bij de regeerende linkerzijde gezocht moeten worden. Daladier en misschien nog meer Marquet zijn krachtige, zelfbewuste figuren. Van de personen der leiders van de rechterzijde, wier eerste man André Tardieu is, kan men moei lijk aannemen dat zij plotseling het volk achter zich zouden krijgen. Daarom is des te moeilijker te begrijpen wat een Kamerontbinding zou opleveren. Men is zich in Frankrijk nog steeds zeer be wust van de gevaren voor een staatsgreep, die ontbinding oplevert. Maar een staatsgreep door wie? Er is geen noemenswaard-sterke fascistische partij in Frankrijk. De royalisten van de Action Franqaise, met hun troonpre tendent, hebben slechts een minderheid van de natie achter zich. Tardieu is niet de man in wien men een dictator ziet. Wat dan? Regelmatige verkiezingen, en een nieuwe meerderheidmaar voor wie? Als Daladier kiezen kon, zou hij ongetwij feld niets liever doen dan uitgebreide be voegdheden vragen, de Kamer voor eenige maanden naar huis sturen en op geduchte wijze den bezem hanteeren. Voor Frankrijk zou dit wellicht ook de beste oplossing zijn. Maar is er een kans op? Merkwaardig mag heeten dat juist op dit moment een nieuw boek van Tardieu is ver schenen. onder den titel „L'heure de la dé- cision" („Het uur der beslissing") waarin hij o.a. aandringt op grondswetsherziening en uitbreiding van bevoegdheden voor den presi dent der republiek. Eerstdaags hoop ik op dit pas-ontvangen boek terug te komen. Tardieu beveelt de methoden der vaster - gefundeerde) Engelsche democratie aan. Maar wat voor het eene volk goed en bruik baar is, is het daarom nog lang niet voor het andere, hetgeen in dezen tijd weer door vele politici vergeten wordt. Men kan niet regee ren met academische stelsels, maar alleen met die stelsels die zich in een bepaald tijds gewricht het best bij een bepaald volkskarak ter aanpassen. Nog altijd moet de werkelijke staatsman in de eerste plaats psycholoog zijn. En op critieke oogenblikken zooals Daladier thans doorstaat, een man van geniaal in zicht en van grooten persoonlijken moed. Aan den laatste ontbreekt het Daladier blijk baar niet. Of hij het eerste ook bezit zal spoe dig genoeg blijken. R' P' GOUDONTTREKKING NEDERLANDSCHE BANK. TOT EN MET MAANDAG ONGEVEER 27 MILLIOEN. Blijkens de weekstaat van de Nederlandsche Bank, welke per 5 Februari is afgesloten waardoor de jongste goudonttrekkingen hier in nog niet geheel en al tot uitdrukking komen is de vorige week in totaal f 272 millioen aan goud afgegeven. Daarvoor is de gouddekking van alle direct openbare ver plichtingen gedaald van 80.99 pet. tot 80.51 pet. Vermoedelijk is er sinds 5 Februari nog voor ongeveer f 10 millioen aan goud afge geven. Op de geldmarkt heeft deze onttrek king nauwelijks eenige invloed kunnen heb ben. VOORLOOPIGE OVEREENKOMST MET BELGIë. Te 's-Gravenhage geparafeerd DE CONTINGENTEERINGEN IN 1934. De sedert enkele weken tusschen een Neder landsche en een Belgische delegatie afwis selend te Brussel en te 's Gravenhage ge voerde besprekingen hebben Maandag geleid tot een overeenkomst ter regeling van de handelsbetrekkingen tusschen beide landen. De parafeering geschiedde op het ministerie van economische zaken te 's Gravenhage door de voorzitters van de beide delegaties, te weten van Nederlandsche zijde door den heer A. Th. Lamping,, directeur van den economi- schen voorlichtingsdienst, van Belgische zijde door den heer Suetens, directeur van de handelsverdragen aan het ministerie van buitenlandsche zaken te Brussel. In afwachting van de definitieve regeling van enkele punten, welke, mede om redenen van technische aard, nog niet definitief kon den worden vastgelegd, draagt het arrange ment een voorloopig karakter. Wanneer ook deze kwesties definitief zuilen zijn geregeld, zal het arrangement een algemeene regeling vastleggen voor de wijze, waarop beide lan den elkander gedurende het jaar 1934 op het gebied der contingenteering zullen behande len en zullen tevens verschillende, den laat- sten tijd door den handel in elk van beide landen in het andere ondervonden moeilijk heden tot een oplossing zijn gebracht. De tekst wordt aan de betrokken regeermgen ter definitieve goedkeuring voorgelegd; de onderteekening mag binnen korten tijd. wor den tegemoet gezien. Zal de staat van beleg in Parijs worden afgekondigd? Uiteenloopende berichten over het aantal slachtoffers. PARIJS. 7 Februari Havas verneemt, dat besloten is de strijdkrachten te Parijs op nieuw te versterken en dat een groot aantal arrestaties aanstaande is. Eenige bladen, waaronder de „Echo de Paris" en „L'Ordre melden dat minister president Daladier, president Lebrun een decreet heeft doen onderteekenen, waarbij het bevel over de politie in handen van den minister van binneniandsche zaken wordt gelegd en waarbij het uitoefenen van censuur wordt toegestaan voor bladen die verontrus tende berichten publiceeren. Het communistische blad de „Humanité" verspreidt een gerucht, dat Daladier voor nemens is den staat van beleg af te kondigen en een dictatoriale regeering met steun van eenige generaals te vormen. Hoeveel slachtoffers? PARIJS, 7 Februari iReuter). Heden morgen om half vier deelde het ministerie van Binneniandsche Zaken mede. dat bij de nachtelijke onlusten zes personen zijn ge dood en ongeveer 300 gewond. Deze officieele opgave is evenwel niet in overeenstemming met de berichten in de bladen. De „Action Francaise" schat het aantal dooden op 50, hetgeen waarschijnlijk veel te hoog is. De „Echo de Paris" komt tot meer aan nemelijke cijfers. Het blad telde hedenmor gen om twee uur: 20 dooden in het ziekenhuis Bichat. 6 dooden in het ziekenhuis Beaujon en 3 dooden in particuliere woningen, dus in totaal 29 dooden. PARIJS. 7 Februari. (Reuter). De bespre kingen in het ministerie van binneniandsche zaken, welke om half twee vannacht begon nen waren tegen kwart over drie beëindigd. De deelnemers aan deze conferentie, waar onder minister-president Daladier, weigerden aan de pers mededeelingen te doen. Slechts de minister van binneniandsche zaken ver klaarde dat de autoriteiten over alle midde len beschikken om de orde-verstoorders in bedwang te houden. Perscommentaar. PARIJS, 7 Febr. (Reuter). De ochtend bladen publiceeren uitvoerige berichten over de bloedige onlusten van den afgeloopen nacht. Men betreurt, dat als in een burgeroorlog, Fransch bloed door Franschen werd vergo ten. Echo de Paris schrijft o.a.: ten overstaan van de dooden en gewonden wenschen wij, dat de eenige kaart, welke Frankrijk nog in handen heeft, wordt uitgespeeld, nl. de natio- naile eenheid. In de Victoire vergelijkt Gustave Herve Daladier met Koning Lodewijk XVI. Om de parlementariërs te beschermen heb ben de troepen met mitrailleurs op de bur gerij geschoten. Het blad van Herriot, de Ere Nouvelle spreekt van een door de rechtsche partijen geprovoceerde muiterij. De socialistische Populaire schrijft, dat de groote slag van de Fascisten mislukt is. Betoogingen en vergaderingen verboden. PARIJS. 7 Febr. V.D De minister president maakt bekend, dat op grond van de demonstraties, die de orde ernstig verstoord en de openbare veiligheid in gevaar hebben ebracht, de Prefect van Politie heeft beslo ten dat elke betooging en elke vergadering in de openlucht is verboden. Deze verorde ning geldt voor Parijs en het Departement van de Seine. (De „lichtweek", eenigen tijd ge leden door de Haarlemsche ver keerspolitie georganiseerd, wordt van 12 tot 18 Februari gevolgd door een speciale controle op het juiste nemen van bochten door het rijdend verkeer). Wie gaat langs zijn pad des levens Ongestoord recht toe, recht aan? Niemand ieder moet bij tijden Weieens met een bochtje gaan. Als men echter, 't zij gedwongen 't Zij uit eigen wil, zoo doet. Neme men langs 's levens kronkels, Toch althans zijn bochten goed Niet met ongeremde snelheid, Ook niet stiekum, onverwacht, Nimmer over andrer paadje. Steeds beschaafd en weldoordacht. Snijd een ander nooit den pas af, Geef signaal te juister tijd. Bochten moet men eenmaal maken, Maar dan met behoedzaamheid. In de bocht voor iemand springen, Is soms flink, maar evenzeer. Als het zich in bochten wringen, Past het slecht in het verkeer. Hoe vreemdsoortig het mag klinken Het is waar, als ik u zeg: Voor het maken van de bochten, Volge men den rechten weg. DE RIJWIELDIEFSTALLEN IN HAARLEM. VIJF PERSONEN AANGEHOUDEN. In verband met de in den laatsten tijd te Haarlem gepleegde rijwieldiefstallen heeft de Haarlemsche recherche aangehouden vijf personen, verdacht van het stelen en helen van eenige rijwielen. Het zijn de 45-jarige v. d. S., zonder beroep en de 28-jarige reiziger Van K„ beiden te Amsterdam; de 32-jarige opperman H., de 31-jarige los-werkman S. en de 36-jarige los-werkman S„ allen te Haar lem. De 31-jarige S. heeft bekend. De ver dachten v. d. S. en Van H.. werden juist aan gehouden, toen ze met een dames- en heeren rijwiel in het huis van H. binnen gingen. Alle verdachten zijn in verzekerde bewaring ge steld. Bij eenige helers Zijn zeven rijwielen in beslag genomen. MEVR. DE BOER-VAN RIJK TE ANTWERPEN GEHULDIGD. Mevr. De Boer-Van Rijk-, die gisteren met haar gezelschap op het vliegveld Deurne is aangekomen zij zal met „Leyensavond" een tournee door België maken werd daar hartelijk verwelkomd door den havenmees ter. Ook in Antwerpen werd Zij buitengewoon hartelijk ontvangen en des a-vonds gehuldigd. ONDERWIJSRAAD. Bij K.B. is de heer P. Voogd te Haarlem opnieuw benoemd tot lid van den Onderwijs raad I ZUIVERING VAN OSS. Het begint erop te lijken, dat te Oss een kleine zuivering is begonnen. Naar het Hbld. althans meldt, is thans binnen betrekkelijk korten tijd een vierde persoon gearresteerd, die wordt verdacht deel uit te maken van een inbrekersbende. Nog meer arrestaties worden verwacht. De demonstraties te Parijs droegen gisteren een bijzonder ernstig karakter. Er zijn doo den en eenige honderden gewonden ge vallen. pag, 1 en 3 Daladier heeft in de zitting van de Fransche Kamer driemaal de meerderheid behaald. pag. 3 Weep een zwendel-affaire in Frankrijk. pag, 1, Een voorloopige overeenkomst met België getroffen. pag. 1 De Eerste Kamer bijeen nag. 6 Radiorede van minister Marchant over On derwijs en Politiek. pag. 4 Vijf personen in verband met de rijwieldief stallen in Haarlem aangehouden. pag. 1 De dienst met de Dieseltreinen begint in elk geval met 15 Mei. pag. 4 De moeilijkheden in het bakkersbedrijf te Haarlem. pag. 6 Volgens het O. M. bij de Haagsclie rechtbank is het Straperlo een hazardspel. pag. 4 Congres van den R.K. Middenstand in Den Haag. pag. 2 ARTIKELEN, ENZ. R- P.: De Fransche crisis. pag. 1 Van onzen Parijschen correspondent: Cri tieke dagen te Parijs. pag. 3 J. B. Schuil: Een Clinge Doorenbos-avond. pag. 7 K. de Jong: Concert der H. O. V. pag. 7 G. J. Kalt: Uitvoering van vioolleerlingen van Jan Hoeben. pag. 7 ALWEER EEN ZWENDEL- AFFAIRE IN FRANKRIJK? VERDUISTERINGEN ZOUDEN DE 200 MILLIOEN BELOOPEN. PARIJS, 7 Februari. (Reuter). Op klachten van een deelnemer tegen twee bestuurders van de maatschappij „France Mutualiste", heeft het parket den rechter van Instructie met een onderzoek belast. De gepleegde verduisteringen zouden twee honderd millioen bedragen. DE VERKEERSONGEVALLEN IN 1933. VIJFTIEN DOODEN TE HAARLEM. Er hebben in 1933 te Haarlem 1724 aanrij dingen plaats gehad, tengevolge waarvan vijftien personen het leven verloren. Het aan tal gekwetsten bedroeg 516- Bij de andere aanrijdingen was alleen materieele schade het gevolg. In 1932 bedroeg het aantal aanrijdingen 1449 en het aantal dooden elf. Er is dus een bedenkelijke toeneming van het aantal verkeersongevallen te consta- teeren. CONFERENCIER IN VERZET. VAN VEROORDEELING WEGENS TE LAGE BELASTINGAANGIFTE. Onlangs werd door cle Vijfde Kamer der Rechtbank te Amsterdam een conferencier uit Bloemendaal wegens het ontduiken van belasting, bij verstek tot een gevangenisstraf van drie maanden veroordeeld. De conferen cier ging van dit vonnis in verzet en gisteren stond hij opnieuw terecht. Als zijn verdediger trad op prof. mr. G. Russell en als getuigen a décharge waren gedagvaard de heeren A. Wunnink, mr. is. Koopman, Meyer Hamel en de deskundige Th. W. Reynders. Gezien het omvangrijke décharge-materiaal stelde de president de zaak direct, nadat deze was uitgeroepen, voor onbepaalden tijd uit. NOODLANDING VAN K. L. M.- VLIEGTUIG. In den Amerikaanschen staat Virginia bestaat een gevangenis voor misdadigers, die voor verbetering vatbaar zijn. De gevangenen worden af en toe zelfs onthaald op „lunchmuziek" van welke gebeurtenis onze foto een afbeelding geeft. HET HAD 850 K.G. GOUD AAN BOORD. Een KX.M. vliegtuig, dat 850 kilogram goud voor Amerika bestemd, van Parijs naar Rot terdam vervoerde, heeft gistermiddag kwart over 5 tegenvolge van een plotseling opge komen mist een noodlanding moeten uitvoe ren in de Krabbepolder, een weiland gelegen tusschen de Oude Maas en den Dordtschen Kil. Het vliegtuig heeft een vlotte landing uit gevoerd en liep geen schade op. Het goud is in een auto naar Rotterdam gebracht waar het nog op tijd kwam om met de Volendam verder te worden vervoerd,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1934 | | pagina 1