DE TOESTAND IN
OOSTENRIJK.
Radiobelasting?
Hei Befouftijkste
51e Jaargang No. 15534
VerscKijnt dagelijks, KeKalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 14 Februari 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT EN week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 335, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad;
per week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.7254.
Bureaux; Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij; 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1_5 regels 1.75( eike regei mecr /OJÓ. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels f030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100--.
Wem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN
HAARLEM, 14 Februari.
De Vier Vrij gesprokenen.
Nog altijd worden de vier vrij gesprok en en
In het befaamde proces inzake den Rijks
dagbrand Dimitrof, Popof, Tanef en
Torgler door de Duitsche regeering ge
vangen gehouden. Hun vrijspraak door het
hoogste gerechtshof des lands geschiedde op
23 December. Hun gevangenschap is dus nu
al ruim zes weken onrechtmatig verlengd, en
er is niets dat een spoedige vrijlating in
het vooruitzicht stelt. De onzekerheid waar
in zij verkeeren moet een ontzettende fol
tering zijn. Er zijn menschen, cynisch ge
noeg om te zeggen: „Wat komt het erop
aan; het zijn maar communisten", en an
deren, bekrompen genoeg om te zeggen:
„Wat trek ik mij van drie Bulgaren en een
Duitscher aan". Maar wie ruim van blik is
en gevoel lieeft voor Recht, met de* hoofd
letter, die dat begrip zelfs op deez' aarde
toekomt, denkt er ander over. Misschien
heeft men zich in Duitschland de illusie ge
maakt, dat het viertal-in-gevangenschap
spoedig vergeten zou zijn. Het is zelfs waar
schijnlijk, want in Duitschland heeft men
een merkwaardige gave om de meening van
het buitenland steevast verkeerd te taxeeren.
Die illusie wordt dan niet verwezenlijkt,
want overal wordt telkens weer over de vier
vrij gesprokenen geschreven. Vooral in Enge
land, en vooral over de drie Bulgaren, om
dat ten aanzien van Torgler de mogelijkheid
bestaat dat zijn leven gevaar loopt zoodra
hij losgelaten wordt. Het is denkbaar dat
Torgler zelf heeft gevraagd, hem voorloopig
nog maar vast te houden. Al is daarvan
niets bekend gemaakt.
(Dat de drie Bulgaren hun vrijheid wen-
schen, waarop zij. trouwens het volste recht
hebben, is aan geen enkelen twijfel onder
hevig. De zielige, meelijwekkende tocht van
Dimitrof's moeder, die vergeefs van het eene
regeeringsbureau naar het andere trekt en
éénmaal per week haar vrijgesproken zoon
mag zien, levert daarbij een schouwspel,
waarvoor, geloof ik, zelfs in een tijd als deze
geen mensch ongevoelig kan blijven
Eindelijk is er nu zooiets als een verkla
ring van officieele zijde over de voortgezette
gevangenschap van de drie Bulgaren losge
komen. De Beriijnsche correspondent van
de Londensche „Evening Standaard",
heeft die losgekregen van een ambtenaar
van het Duitsche departement van buiten-
landsche zaken: Ministerialrat Erbe. Deze
mijnheer Erbe heeft het volgende gezegd:
„Wij beschouwen Ddmitroff als een
gevaarlijken internationalen communis-
tischen opruier. Wij voelen, dat als wij
hem nu bevrijden, dit alleen een vloed
van gruwelpropaganda zou ontketenen
als hij in 't buitenland kwam. Anders-
zijds kunnen wij hem niet tot zijn dood
in de gevangenis houden. Politiek zou dit
niet juist zijn. Daarom zullen wij hem
gevangen houden tot de opwinding over
den brand geluwd is.
Voorvallen in het buitenland, zooals
de schandalen in Parijs, hebben de pu
blieke belangstelling reeds van de brand
oorzaken afgeleid Communistische pro
paganda in het buitenland is niet zoo
groot Zoodra wij Dimitrof: niet meer
gevaarlijk zullen achten, zullen wij hem
vrij laten''.
Het lijkt geen erg sterk standpunt dat men
Dimitrof niet los durft te laten omdat men
zijn „gruwelpropaganda" vreest. Hoe kan een
Rijk van meer dan zestig millioen zielen, ver
eend en gelijkgeschakeld als het thans dan
toch is, en overtuigd van zijn superioriteit
hoven de rest van het menschdom, zich zoo
bezorgd maken over de propaganda van éen
communist? Het cynisme van meneer Erbe is
overigens merkwaardig als hij zegt: „Ander
zijds kunnen wij hem niet tot zijn dood. in de
gevangenis houden. Politiek zou dat niet juist
zijn". M.a.w. dat zou onhandig wezen, en
niet in ons eigen belang. Maar we zullen hem
loslaten als de opwinding over den brand
geluwd is
Van Popof en Tanef spreekt meneer Erbe
niet; die zijn blijkbaar maar aanhangsels. Of
misschien werkt hier plotseling weer bij hem
een soort speciaal „rechtsgevoel": Dimitrof
niet vrij de anderen ook niet vrij.
Het buitenland zal meneer Erbe niet be
grijpen. Het zal zeggen: de Duitsche regee
ring zorgt zelf voor het voortduren van de
opwinding, door vier vrijgesproken menschen
gevangen te houden. Hoe langer zij dit doet.
hoe meer stof voor propaganda zij Dimitrof
verschaft. „Gruwelpropaganda?" Wij vinden
het nog veel erger dat die menschen na hun
vrijspraak gevangen worden gehouden dan
dat zij, zooals bericht is. maandenlang in
ketenen gesloten zijn geweest. Veel erger.
Maar dat sci/ijnt men in Duitschland maa:
hardnekkig niet te kunnen inzien
De erkenning, „dat men hen niet tot hun
dood kan vasthouden" zal den vrij gesproke
nen weinig troost geven. En de rechters in
Leipzig moeten zich toch wel eens afvragen,
hoe hun vonnissen eigenlijk nog ten uitvoer
worden gebracht....
R. P.
MORGENTHAU KONDIGT REHABILITATIE
VAN HET ZILVER .AAN.
WASHINGTON. 13 Febr. (V.D.) De mi
nister van financiën, Morgenthau zal binnen
een maand stappen nemen om te komen tot
het rehabiliteeren van het zilver. Welke maat
regelen dan zullen worden genomen wordt
niet aangegeven.
STEEKPENNINGEN
AANGENOMEN.
HOFMEESTER EN BOTTELIER IN DEN
HELDER GEARRESTEERD.
In Den Helder wordt thans een onderzoek
ingesteld in verband met geruchten dat ver
schillende hofmeesters en botteliers der ma
rine steekpenningen zouden hebben aange
nomen. Verschillende winkeliers schijnen zich
ertoe te hebben geleend voor de leveranties
aan de marine steekpenningen te betalen,
terwijl aan verschillende zaken leveranties
zouden zijn aangeboden tegen een te betaler,
percentage, dat dan in de zakken zou vloeien
van de hofmeesters, die zich met deze prac-
tijken bezig hielden. In totaal zijn in verband
hiermede een twaalftal personen gearresteerd
waarvan er tien weer voorloopig op vrije
voeten zijn gesteld. In arrest zijn thans nog
een sergeant bottelier en een hofmeester. Het
onderzoek in deze zaak duurt nog voort. Ge
gevens omtrent de grootte der steekgelden en
het aantal bij deze zaak betrokken personen
zijn nog niet bekend.
SMOKKELARIJ VAN BACON-
VARKENS?
EXEMPLAAR OP EEN N.S.B.-VERGADERING
IN BESLAG GENOMEN.
De Rotterdamsche slagerscorporatie van de
N. S. B. heeft gisteravond een vergadering
gehouden, waarin de heer Roelofsen uitvoe
rig zijn bezwaren tegen de Crisis Varkens-
wet en Crisis Rundvee Centrale uiteenzette.
Volgens de spreker waren hierbij smokkelarij
en corruptie aan de orde van den dag. Meer
in het bijzonder betichtte hij den direc
teur van de Fa Zwanenberg te Oss. Ten be
wijze van den smokkelhandel toonde hij een
half baconvarken, dat het stempel van de fa.
Zwanenberg droeg en voor export bestemd
was, doch in Nederland verkocht. De recher
che, die in dë zaal aanwezig was, nam het be
wijsstuk in beslag. Volgens den spr. zijn in
Rotterdam nog 49 van dergelijke bacon var
kens opgeslagen.
HUURVERLAGING VAN MET
RIJKSVOORSCHOT GEBOUWDE
WONINGEN.
VRAGEN AAN MINISTER SLOTEMAKER.
Het Tweede-Kamerlid Kampschöer heeft
de volgende vragen gesteld aan den minister
van sociale zaken:
1. Is de minister niet van oordeel dat, in
verband met de steeds lager wordende loonen,
huurverlaging van de met rijksvoorschot ge
bouwde woningen, zeer noodig geacht moet
worden?
2. Is de minister niet van meening dat,
nu de behandeling van de wijziging van de
woningwet (stuk 110. 209) aanmerkelijk meer
tijd eischt dan verwacht is, bezwaarlijk lan
ger gewacht kan worden om tot verlaging
van de rente der rijksvoorschotten over te
gaan?
3. Indien de minister deze vragen bevesti
gend beantwoordt, is de minister dan bereid
te bevorderen, dat de hierbedoelde rentever
laging zoo spoedig mogelijk plaats vindt?
ECHTE WALES-AN TH RAC IET
o.a. a i 2.60
WITTOP KONING - HAARLEM
HAR M EN J AN S WEG 67A - TELEFOON 16100
(Adv. iJigez. MedJ
Het vuren vanmorgen weer
begonnen.
TRAMS RIJDEN THANS WEER.
(Vervolg van pag. 3)
WEENEN. 14 Februari (Reuter). In de
geheele stad is de nacht rustig verloopen.
Ook in het gebied van Floridsdorf, waar de
strijd nog niet beslecht is, hadden geduren
de den nacht geen gevechten plaats.
In de eerste morgenuren hoorde men
slechts het ontploffen van enkele bommen.
Eerst tegen 8 uur werd er weer door de
artillerie geschoten. De trams rijden weer.
Op den Ring is het verkeer evenwel nog
gestremd, daar de afzettingsmaatregelen
in de omgeving van het hoofdbureau van
politie nog gehandhaafd zijn.
De bestuurder van Karnten, Kernmayer,
die lid is van den Landbund, heeft van Dol-
fuss het telegrafische verzoek ontvangen om
af te treden.
Of hij aan dit verzoek zal voldoen, zal
afhangen van een desbetreffend besluit dat
genomen wordt op de vergadering van den
landbund welke heden in den loop van den
dag bijeenkomt.
Ultimatum aan den Schutzbund
WEENEN, 14 Febr. (V.D.) De gevechten
te Weenen hebben in den loop van den och
tend weer een grooteren omvang aangeno
men. De voornaamste strijd wordt thans ge
voerd te Florisdorf. Na een langdurige artil
leriebeschieting namen de regeeringstroepen
de tuinstad en een der groote gemeentege
bouwen in. Momenteel is Florisdorf aan alle
kanten door de regeeringstroepen ingesloten
en men zou den leden van den Schutzbund
een ultimatum, dat om 12 uur afloopt, hebben
doen toekomen, waarin van hen wordt ge-
eischt dat zij zich zullen overgeven en hun
wapens uitleveren, aangezien anders hun stel
lingen door de artillerie geheel in elkaar ge
schoten zullen worden.
Hedenmorgen zijn de regeeringtroepen te
Florisdorf versterkt met artillerie uit St. Poel
ten, die onmiddellijk in den strijd is betrok
ken. Officieus wordt verklaard, dat het aan
tal Schutzbunders te Florisdorf 3000 man be
draagt.
Hevige gevechten worden gemeld bij de Phi-
ladelphia-brug en ook te Ottakring schijnt de
tegenstand nog lang niet ie zijn gebroken.
Verliezen van het bondsleger
te Lïnz.
Uit Linz wordt gemeld, dat het Bondsleger
bij gevechten om Waldegg ernstige verliezen
heeft geieden. Een luitenant van het 8e regi
ment Alpenjagers probeerde met 4 man in
een auto door de gevechtslinie heen te bre
ken. doch werd door eenige machinegeweren
onder vuur genomen. Alle vijf inzittenden
van de auto werden gedood.
Te Linz* zijn weer verscheidene personen ge
arresteerd, o.a. het lid van den Nationalen
Raad Koref en de oud-president van de Opper
Oostenrijksche Arbeidskamer Peregan. In de
stad zelf heerscht rust. doch in de voorsteden,
vooral in de richting van Urfahr, vinden ge
vechten plaats.
Heïmwehr en Nazi's
onderhandelen niet.
MüNCHEN, 13 Februari (VD.) De
leiding der N.S.D.A.P. voor Oostenrijk deelt
mede: De in Oostenrijk blijkbaar syste
matisch in omloop gebrachte geruchten vol
gens welke tusschen Heimwehr en N.S.DA.P.
wapenstilstandsonderhandelingen zouden
worden gevoerd of zelfs- reeds beëindigd zijn,
zijn geenszins in overeenstemming met de
DE ONLUSTEN IN OOSTENRIJK. Afdeelingen militairen met machinegeschut voor het
Weensche raadhuis, dat bezet werd
(Naar verluidt, zou binnenkort
een wetsontwerp te wachten zijn
voor een radiobelasting van drie
gulden per ontvangtoestel).
Steeds maar worden nieuwe lasten
Ons op d' armen rug getast,
Als we nog een tijdje doorgaan.
Wordt heel 't leven tot een last.
Men spreekt dan nog wel van heffing,
Maar wij gaan steeds meer gebukt,
Het is waarlijk niet verheffend,
Als men wordt fis-kaalgeplukt.
Nu schijnt radiobelasting
't Nieuwste denkbeeld, dat men vond,
Dat is erger aetherstoring
Dan de Mexicaansche hond.
Want nietwaar, bij elke heffing,
Die er bijkwam, dachten wij,
Eén troost blijven wij behouden,
Want de lucht althans blijft vrij.
Maar de fiscus, tegenwoordig
Met zijn speurneus steeds op pad,
Heeft de lucht ervan gekregen,
Dat daar nog muziek in zat.
Een ontvangtoestel, zoo denkt hij,
Dat is rechtens in mijn lijn,
't Hoort voor'houders, even logisch
Een betaaltoestel te zijn.
P. GASUS.
feiten. De strijd der N.S.D.A.P. tegen het
systeem Dollfuss wordt zonder compromis
sen voortgezet.
Meening van Engelsche bladen
LONDEN, 14 Febr. (V.D.) De gebeurtenis
sen in Oostenrijk trekken in Engeland de al-
gemeente belangstelling en vullen een groot
deel van de ochtendbladen. Weliswaar twij
felt men er niet aan, dat de regeering Dolfuss
tenslotte den toestand meester zal worden,
doch niettemin is men van meening, dat zij
voor zeer moeilijke pr-oblemen zal komen
te staan.
„Afslachting" van ongewapenden?
De „News Chronicle" maakt melding van
geruchten, volgens welke het corps diploma
tique te Weenen voornemens zou zijn met
Dollfuss in verbinding te treden om een ein
de te maken aan de vijandelijkheden, die in
eenige districten hebben geleid tot afslach
ting van ongewapenden, w-o. vrouwen en kin
deren.
De „Daily Telegraph" schrijft, dat de te
genstanders der socialisten niet op de juiste
wijze hebben geopereerd. Reeds lang van te
voren hebben zij hun voornemen tot onder
drukking der socialistische organisaties to
kennen gegeven en hun toch de mogelijkheid
gelaten tot verzet. Dientengevolge wordt
thans een hoeveelheid bloed vergoten als bij
geen enkele andere soortgelijke gebeurtenis in
Europa.
Onder den druk der nationaal-
socialisten
De „Morning Post" gelooft, dat Dollfuss,
wanneer hij zijn eigen wil had kunnen vol
gen, getracht zou hebben tot een of andere
overeenkomst met de socialisten te komen.
Onder den politieken druk der nationaal-
socialisten had hij echter zijn vrijheid van
handelen verloren en zit in de armen van de
Heimwehr geworpen. Deze hebben thans den
prijs voor hun steun geëischt. Dit is de ver
klaring van de huidige gebeurtenissen.
Fransche persstem
PARIJS, 14 Febr. <V£>.) De „Echo de
Paris" schrijft, dat Dollfuss reeds sedert lang
besloten had met de marxisten af te rekenen
doch dat de bemoeiingen der Fransche regee
ring die hadden verhinderd.Barthou heeft toen
hij het ministerie van buitenlandsche zaken
overnam, den eisch van Paul Boncour her
haald, doch toen Maandag de onrustbarende
berichten uit Weenen binnenkwamen, kon
de Quai d'Orsay geen verbinding meer krijgen
met Weenen.
CHINEESCH VRACHTSCHIP
GEZONKEN.
21 SLACHTOFFERS.
PEKING. 13 Februari (V.D.) Nabij Amoy
kwam een Chineesche mijnenlegger in aan
varing met een Chineesch vrachtschip dat
ook passagiers aan boord had en onmid
dellijk zonk
Tachtig opvarenden konden gered worden
terwijl 21 personen verdronken.
LEBRUN'S GEZONDHEIDS
TOESTAND.
GERUCHTEN TEGENGESPROKEN.
PARIJS. 13 Februari (V.). Van bevoegde
zijde wordt in verband met de door een
Parijsch ochtendblad verspreide geruchten
over een ongesteldheid van staatspresident
Lebrun verklaard dat deze geruchten van
iederen grond ontbloot zijn.
Spanning in Oostenrijk duurt voort, er zijn
vele honderden dooden gevallen.
pag. 3 en pag- 1
Bij de onlusten in Oostenrijk zijn de Neder
landers totnogtoe ongedeerd gebleven.
pag. 3
De Oostenrijksche vluchtelingen worden
niet in Hongarije toegelaten.
pag. 3
De Regeering heeft een toelichting gegeven
op het N- S. B. verbod: de beslissende zin
sneden uit „Volk en Vaderland" geci
teerd.
pag. 4
De „verhuizers" uit de Nijenrode-zaak voor
de rechtbank.
pag. 9
Dader van den moordaanslag in de Colo-
niastraat te Rotterdam tot 8 jaar ver
oordeeld.
pag. 4
De Tweede Kamer heeft de nieuwe Veilig
heidswet aangenomen.
pag. 9
Begrooting van Binnenlandsche Zaken door
de Eerste Kamer z. h. s. aangenomen.
pag. 9
De Eerste Kamer over de autonomie der ge
meenten.
pag. 9
Een hofmeester en een bottelier in Den
Helder in arrest, verdacht van het aanne
men van steekpenningen.
pag. 1
Binnen en Buiten de R. A. I.
pag. 9
ARTIKELEN, ENZ
R. P. De vier vrijgesprokenen.
pag. 1
Speciale correspondentie: De Nijenrode-
zaak.
pag. 2
K. de Jong: Concert der Haarlemsche Bach-
vereeniging.
pag. 2
G. J. Kalt; R.K. Harmonievereeniging „Utile
Dulci".
pag. 2
DE „BOCHTENWEEK".
VEEL MEDEWERKING. WEINIG
PROCESSENVERBAAL.
We hebben bij de politie geïnformeerd
naar haar bevindingen met de „bochten-
week".
De inspecteur van het verkeer toonde
zich over de tot dusver verkregen resulta
ten heel tevreden. „Men moet niet den
ken", aldus zei hij, „dat het de politie er
om te doen is om maar zooveel mogelijk
processen-verbaal op te maken, doch om
aan het publiek zoo goed mogelijk de re
gels van het verkeer bij te brengen. Daar
om heeft de politie tienduizend propaganda
biljetten doen verspreiden en wel op plaat
sen, waar dit het meeste succes kon ople
veren, namelijk, op de scholen, in de trams,
in de autobussen, enz. Wij ondervinden,
omdat het publiek begrijpt dat het in zijn
eigen belang is, heel veel medewerking. In
de bioscopen wordt er propaganda voor ge
maakt en op de scholen worden er bespre
kingen over gehouden. De f ietsjongens op
straat roepen elkaar toe: „denk om de
bochtenweek!", maarzij werken intus-
schen mee. Nu de helft van de week ver
streken is, kunnen wij zeggen, dat de po
litie met haar maatregelen, om in Haarlem
een goed en veilig verkeer te krijgen, veel
succes heeft. Het publiek reageert er dan
ook zóó goed op, dat de politie geen aan
leiding heeft om veel processen-verbaal op
te maken. Dit aantal is gelukkig heel ge
ring, dank zij ook de waarschuwingen, die
er aan vooraf zijn gegaan. De politie heeft
haar meeste aandacht geschonken aan de
bochten bij de Groote Houtbrug, Kenne-
merplein, Verspronckweg hoek Schoter
singel, enz."
„DE ZEVEN PROVINCIëN".
BEHANDELING VOOR HET HOOG
MILITAIR GERECHTSHOF.
BATAVIA, 14 Februari (Aneta) Tijdens
het voortgezette getuigenverhoor van het
Hoog Militair Gerechtshof van Ned. Indië
in de zaak van de tweede groep muiters van
de „De Zeven Provinciën" (korporaal-ma
chinist Boshart c.s.) bevestigde de officier
van den Marinestoomvaartdienst L. Dewide,
dat hij den korporaal machinist Eelman
had opgedragen in de machinekamer alles
zoo góed mogelijk draaiende te houden en
dat hij na afloop der muiterij velen de hand
had geschut, dat hij blij was dat men het
er levend had afgebracht.
Het requisitoir en de pleidooien zullen a.s.
Vrijdag worden gehouden.
TEHUIS IN JAPAN ONDER
SNEEUW BEDOLVEN.
13 MEISJES OMGEKOMEN.
TOKIO, 14 Februari (Reuter). Tengevolge
van den hevigen sneeuwval heeft te Niigata
een ernstig ongeluk plaats gehad. Op het dak
van een tehuis aldaar, waar 16 meisjes, die
op een zijdefabriek werkzaam waren, sliepen,
had zich zulk een groote hoeveelheid sneeuw
verzameld, dat.het instortte. Slechts zes
meisjes konden gered worden, ae andere
dertien kwamen om het leven.
