Hei Centralisatie. DE VERKENNINGSREIS VAN DE LINDBERGHS. MODERNE WONINGEN 51e Jaargang No. 15543 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 24 Februari 1934 HAARLEM S DAGBLAD Directie; P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONINEMEIN 1 KNper week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden 3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post 0.7254. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: 15 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden I 600.-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400.-. Duim f250- Wijsvinger f i 50-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-. Idem voor Abonnés op het Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand. Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30-. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN HAARLEM, 24 Februari. Planetarium. De Haagsche Courant heeft verleden jaar haar gouden jubileum gevierd, en dezen mijl paal in de historie van zijn blad heeft de directeur, de heer W. Sijthoff, uitgedrukt in een monument, dat voor ons land een groote blijvende aanwinst is. In den toren van het gebouw in de Wagenstraat heeft hij een Zeiss planetarium doen bouwen. Het is eergisteren geopend, en wij hebben er al een korte be schrijving van gegeven, met de mededeeling dat het voor ieder te bezichtigen zal zijn, tegen een lagen entréeprijs, en dat het voor het onderwijs in de sterrenkunde, in de Kennis van het Heelal, voor ons gansche land van de grootste beteekenis zal zijn. Ik zou daar toch nog iets aan willen toe voegen. Niet alleen omdat het initiatief, dat een kostbaar nieuw instituut bouwt, in deze zorgelijke tijden zeer zeldzaam is, maar ook en vooral om uw aandacht te vestigen op het feit, dat daar in Den Haag een wonder te be leven is. Een wonder der techniek en een wonder der verbeeldingskracht tevens. Het zonderlinge, kanon-achtige instrument dat middenin het mystiek-duistere ronde zaaltje zich verheft en den sterrenhemel boven u projecteert, en de banen en snelheden der hemellichamen in hun preciese verhoudingen toont, is de schepping van den noesten arbeid van Duitsche geleerden in de eerste plaats, van de firma Zeiss te Jena in de tweede. Het is gelukkig eens een wetenschappelijke triomf, die met vernietigings-doeleinden, met de menschelijke aberratie genaamd oorlog, niets uitstaande heeft. En hoewel er nies mee ver nietigd kan worden is het grootsch de ironie zij mij vergeven. Dan is er het wonder der verbeeldingskracht van uw eigen verbeeldingskracht, die wordt opgewekt en opgevoerd tot in die ontzaglijke verten van dat geweldig heelal, waarin onze 'Aarde als een klein planeetje haar bescheiden plaats inneemt. Als ge daar achterover leunt in uw fauteuil, en luistert naar de rustige, gedempte stem die eenvoudige, feitelijke ver klaringen geeft, dan voelt ge u alsof gij buiten zijt, ergens in de stilte van een wondermooien sterrenacht, en ge houdt uw adem in. Uw blik en uw gedachten verruimen zich. Het ontzag wekkende wonder van dien sterrenhemel, die anders zoo verre van u is dat gij er niet op let, vervuld van uw eigen zorgen en zorgjes, klein menschelijk gedoe, wordt nader tot u gebracht. Het Wonder der Schepping, in zijn overweldigende schoonheid, verdringt al het kleine gemier en gewroet van het menschen- leven. Ge lacht als ge denkt aan het gepruts om een minuscuul landje, in een nietig we relddeeltje op een klein planeetje, in eenige orde en regel te houden omdat de enkele imillioenen levende atomen, die het ibevoïken, er hun malle ruzietjes in willen uitvechten inpDaats van hun belachelijk-korte leventjes zoo goed mogelijk en zoo gelukkig mogelijk ,door te brengen. Ge voelt u en het is een schoone beleving boven dit alles uitge tild, en ge beseft plotseling dat „die ster- jen kijkers", die geleerden, die ün hun obser vatoria het Heelal pogen te begrijpen en er heel-lapgzaam-aan wat kennis over vergaard hebben, een wondere romantiek in hun leven .bezitten en benijdenswaardige menschen zijn Dat uurtje in het planetarium geeft u een er varing. misschien het best te vergelijken met het ondergaan van een .grootsch kunstwerk r— van een levend, ontroel-end schilderij, of ,van een symphonie van een groot componist, .of van een meesterwerk ider litteratuur. Et .trilt iets ih uw ziel. Ik ben er met enkele vrienden geweest, een paar weken geleden. Wij waren allen ont roerd. Toen wij heengingen waren wij „an ders dan anders". Wij spraken met gedempte stem, fluisterden bijna, over deze beleving. Ik geloof dat wij allen dankbaar moeten zijn voor wat hier gesticht en aan Nederland ge geven is. Er zijn weinig dergelijke planetaria in de wereld; ik meen elf of twaalf. Het ware te wenschen dat er duizenden waren. Ik geloof dat er meer dan ..onderwijs", dan ..ontwikke ling" van kan uitgaan en zal uitgaan. Dat zij dan mensch een nieuwe openbafing van schoonheid en een nieuw besef van eigen kleinheid en vooral van eigen plicht kunnen bijbrengen. R. P. MACDONALD ONTVANGT DEN HONGER-OPTOCHT NIET. COMMUNISTEN GEARRESTEERD WEGENS OPRUIÏNG. LONDSN, 24 Februari (Reuter). MacDonald weigerde gehoor te geven aan een wensch van de Hunger Marchers, die op weg zijn naar Londen om te demonstreeren, dat de regeering in vollen getale op 27 Fe bruari een delegatie van de betoogers zou ont vangen, die protest zou uitbrengen tegen de nieuwe wet op werkloosheid en steunverlee- ning. De arrestatie van de beide communistenlei ders Tom Man en Harry Pollitt heeft plaats gehad wegens een opruiende redevoering die zij eenige dagen geleden hebben gehouden. Beide leiders zouden ook heden een redevoe ring houden op de groote demonstratie in het Hyde Park van de Hunger Marchers Zij zullen zich voor den politierechter te verantwoorden hebben. In verband met de betooging in het Hyde Park heeft de oolitie reeds uitgebreide voorzorgsmao tregei en genomen. TOT 1 MEI STRAFFELOOZE VERBETERING. DAARNA WORDEN ONJUISTE AANGIFTEN STRENG GESTRAFT. De minister van Financiën maakt, in aan sluiting op hetgeen hij in de Eerste Kamer heeft medegedeeld, bekend, dat de termijn, gedurende weiken gelegenheid bestaat om onjuiste belastingaangiften straffeloos te verbeteren, wordt verlengd tot 1 Mei a.s Na dien datum zullen bij het ontdekken van verzwegen bedragen de bepalingen dei- wet in haar volle strengheid worden toege past. DE WONINGEN TE HAARLEM. VERANDERINGEN IN EEN JAAR. Blijkens de statistische gegevens der ge meente Haarlem was de voorraad woningen op 31 Dec. 1932 en 1933 aldus Huren 31 Dec. 1932 31 Dec. 1933. Tot f 52 43 43 Van f 52 tot f 104 144 134 Van f 104 tot f 156 1485 1414 Van f 156 tot f 208 2925 2973 Van f 208 tot f 275 7363 7336 Van f 275 tot f 350 5335 5569 Van f 350 tot f 450 4477 4618 Van f 450 tot f 600 4231 4553 Van- f 600 tot f 800 3132 3190 Van f 800 tot f 1000 1311 1262 Boven f 1000 1527 1535 Noodwoningen 11 12 Nog bewoonde onbewoon baar verkl. woningen 14 29 Vrije en dienstwoningen 815 815 Totaal 32814 33483 Uit deze statistiek blijkt, dat het aantal wo ningen van f275 tot f350 met 234 vermeer derd is, het aantal van f 350 tot f 450 met 141, het aaantal van f 450 tot 1' 600 met 322. Daarentegen verminderde het aantal van de klasse f 800—f 1000 met 49. Blijkbaar door ver laging van de huur. De woningvoorraad in totaal steeg met 669. De eenigste gegarandeerd, blijvend waterdichte en toch poreuse Regenkleeding heet.... - txtt-vtt^ m I- i ii I MALININE Malinine Jassen en Mantels verkrijgbaar bij: de betere Kleermakerij en Modemagazijnen. (Adv. Ingez. Med.) DE ZIEKENHUISVERPLEGING. MINDER VERPLEEGDAGN VOOR GEMEENTE-REKENING. Het aantal verpleegdagen van patiënten die geheel of gedeeltelijk voor rekening der ge meente in de ziekenhuizen verpleegd werden beliep in 1932 en 1933: 1932 1933 St. Elisabeths-Gast'huis 46.802 41.183 Diaconessenhuis 28.367 30.991 Johannes de Deo 8.168 6.95 Jolesziekenhuis 693 505 Maria Stichting 45.072 41.435 Parkherstellingsoord 4.045 3.487 Totaal 133.147 124.096 Het aantal verpleegdagen is dus verminderd met 9.051. DE OPVOLGER VAN IR. W. C. G. H. VAN MOURIK BROEKMAN. DR. W. VAN DEN BERG DOOR B. EN W. AANBEVOLEN. Ter voorziening in de vacature van direc teur der le Hoogere Burgerschool B met 5- jarigen cursus (vacature Ir. W. C. G. H. van Mourik Broekman» hebben B. en W. de vol gende aanbeveling aan den raad gezonden- 1. Dr. W. van den Berg, conrector aan het Gymnasium te Haarlem; 2. Ir. H. van den Heuvel Rijnders, leeraar aan de le H.B.School B met 5-jarigen cursus te Haarlem. (Te Haarlem is thans ook een bordenwaschcentrale opgericht) Na de bellenpoetscentrale En de kattenbakkerij. Komt de vatenwaschcentrale Nu als nieuwste nieuws erbij. Nieuwe dingen lijken altijd Eerst wat raar, want ongewoon, Maar één ding mag ik wel zeggen, Dit centrale doel isschoon. En waarom ook niet, beweer ik, Als u 't objectief beziet, Waarom wel ons vuile boordje, Maar ons vuile bordje niet. Waarom de gebruikte pan niet, Als je 't nu zoo krijgen kon, Waarom wel, met uw permissie, De gebruikte pan-talon. Hoe men ook centraliseeren Moog' beschouwen als systeem, Bordenwasschen is voor velen Eiken dag weer een probleem. Als je werkelijk verlegen Met dit lastig vraagstuk zit, Maakt de bordenwaschcentrale In den dubbelen zin een.... hit. De vlucht met de „Tingmis- i sartoq". Colonel Charles Lindbergh en zijn trouwe ■met-gezellin, waren gedurende hun onderzoe kingstocht, welke hen ook naar ons land bracht, zoo weinig mededeelzaam (om niet te spreken van volkomen stilzwijgen), dat het wel aardig is een en ander weer 'te geven over reis en vliegtuig, welke gegevens feitelijk eerst thans gepubliceerd .zijn 'in Amerika. Colonel Lindbergh is weer op zijn post, als technisch adviseur van „Fan American Air ways" teruggekeerd: het vliegtuig met uit rusting is aangeboden aan het .American Museum of Natural History", waardoor de reis van ruim 5 maanden van den Ameri ka arrsch en nationalen helid voor het nage slacht als jgebeurtenis zal zijn behouden. Wanneer, zooals nu, het plan bestaat, een stucïievlucht te maken van de verschillende transatlantische routes, m.a.w te onderzoe ken welke mogelijkheden er bestaan voor een luehtverbinding van Noord-Amerika naar Europa, dan is het zaak niet alleen -het reisplan, maar zeker ook de uitrusting van het vliegtuig grondig te overdenken, en voor te bereiden. Wij zullen deze ruim 45.000 K.M, lange vlucht, «welke werd gemaakt in de periode 9 Juli tot 19 December, niet van étappe tot étappe volgen, maar volstaan met aan te geven, dat 'de heenreis langs de Noordelijke route, de terugreis door Scandinavië. Fin land, Rusland, Engeland. Frankrijk, Neder land, Italië, Spanje, Portugal via de Zuide lijke route, dus door Zuid-Amerika, werd ge maakt. De heenreis was verreweg het moei lijkst door de klimatologische omstandighe den en het vrijwel ontbreken van grond dienst en wat daarbij moet worden gere kend. Op dat deel was dan ook hulp van een moederschip noodig. waarvoor het Deensche stoomschip „Jellinge" was gecharterd. Met dat schip bleef men in radiogemeenschap tot Europa was bereikt. De „TaigmisKartoq". De Groenlandsehe Eskimo-taal schijnt voor telegrafisch verkeer ideaal: ..Tingmis- sartoq" beteekent (namelijk ..De man die vliegt als een groote vogel" en het is begrij pelijk. dat dit code-woord als naam voor de Loekheed-Sirius-eendekker. waarmede Lind bergh zijn reis maakte, werd gekozen. Uitge rust met een Wrig'ht-cyclone-motor «welke maximaal 710 p.k. geeft, kon Col. Lindbergh rekenen op een kruissnelheid van 189 K.M. per uur. hetsreen overeenkomt met een actie radius van 3375 K.M. En met de beschikbare nuttige lading èn met de ruimte in alle deelen van dit drijver vliegtuig is gewoekerd, want de zorgvuMig vastgestelde uitrusting moest niet alleen dienst doen voor de normale omstandighe den doch ook voor gevallen van nood. Wan neer men bedenkt dat het vliegtuig aërodyna misch met de noodige verfijning was gecon strueerd dan is het duidelijk dat het opber gen van een en ander veel overleg vereischte en dat geen ruimte ongebruikt mocht blijven. De benzine- bijvoorbeeld was ondergebracht ln de vleugels en in de drijvers; in de cock- ioits en in het mer naar achter gelegen ge deelte van den romp was geen plaatsje! h- 1 «reen bestemming had gekregen voor het o- bergen van de voor deze langdurige vluc'- noodige uitrusting. Op het .hierbij gegeven schetsje is schematisch aangegeven op wel'ke ingenieuze wijze het moeilijke probleem tot oplossing is gebracht. De uitrusting van de bemanning. Gezien ihet feit dat de vlucht zich uit strekte van een geografische breedte zuid van den evenaar tot ruinn 73 gr. N.Br. met •alle variaties van dien. dan is het duidelijk dat men meer noodig heeft dan enkele schoone boorden en pyjama's. Men moet dan denken aan kleeding voor de poolstreek. Ook is het zaak tevoren zich te wapenen ingeval een noodlanding op zee of in een onherberg zame landstreek moet worden gemaakt. Dus Zien wij aan boord van het vliegtuig een op vouwbare rubberboot met een zeil en roer. een mast van 4 M. en een boem van 1 M. Zulk een boot wordt opgepompt door middel van 2 handpompen en heeft een zeer voldoend dr ij f vermogen Levensmiddelen voor een maand, een ge weer en een pistool met munitie, vischgerei e.d. werden in het vliegtuig medegevoerd, verpakt in een slede van 3.5 M. lengte. De slede, welke ln godemon'teerden toestand werd medegevoerd, was zoodanig gecon strueerd. dat -zij dooi- middel van riemen we der Ln elkaar kon worden gezet. Sneeuw- schoenen en stalen ijzers voor het schoeisel completeerden de uitrusting voor een on- verwachten wandeltocht over sneeuw en ijs. In het bijzonder verdient nog vermelding een practische vinding voor de drinkwater voorziening, waardoor het doode gewicht, verbonden aan het medevoeren van drink water .in voldoende hoeveelheid, werd ontgaan. Hoewel water beschikbaar kan zijn in den vorm van sneeuw, ijs of regenwater, moest toch ook gedacht wor den aan een noodlanding op den Oceaan of bij de woestïjnkust van Afrika. Om in het tekort aan water ite voorzien wiaren tiwee systemen toegepast namelijk een apparaat voor condensatie uit de uitlaatgassen en een jwsede, waarmede de vochtigheid van den menschelijken adem werd gecondenseerd en verzameld. Instrumenten en radio. Behalve zeer volledig kaartenmateriaal, beschikte Col. Lindbergh over de modernste vliegtuig- en navigatie-instrumenten. Zoo waren er twee magnetische kompassen, en een gyroscopisch kompas, dat natuurlijk in het poolgebied moest worden geraadpleegd. Voor blindvliegen was het vliegtuig uiteraard ook volledig uitgerust. Het na vigeer en ging rustig en kalm. want zooals Lindbergh zeide „there -was all the time in the world". De radio-uitrusting bestond uit twee sets; beide ontwikkeld door de radio-experts van Pan American Airways. Mrs. Lindbergh fun geerde <als marconiste en aangezien alles in code ging, was het werk voor een geoefend radio-telegrafist. Het was mogelijk, golven van 15 tot 150 M. en -van 550 tot 1100 M. te bereiken. Dit met een rich ting-zoeker uitge rust apparaat wias voor «het gebruik tijdens de vlucht. Voor geval van nood. had men nog een zend-ontvanger, speciaal voor deze vlucht gebouwd. Dit compacte toestelletje (capaci teit 3 1/2 watt) van nauwelijks 50 X 50 X 50 c.M. Wegende nog geen 20 K.G. ds shock- «en waterproof en kan gebruikt worden in de nÉ>beiboot of op de slede. De werkingsfeer gaat tot ,240 K.M. bij dag en 1900 K.M. bij nacht. Bij een dergelijke zorgvuldige voorberei ding, bij een bekwaamheid als Colonel Lind bergh bezit en tenslotte -met een dergelijke complete uitrusting, welke in alle gevallen voorziet, mag een soortgelijke expeditie, on danks het feit dat lange en moeilijke tra jecten moeten worden afgelegd, niet „ge waagd" worden genoemd. Het risico, onte genzeggelijk tot een minimum gereduceerd, weegt inderdaad wel op tegen de schat van studiemateriaal tijdens deze vludht verza meld. VAN DEN ABEELEN. TE HUUR, in prijzen vanaf 37.5055.— per maand. S. VELDKAMP, Duinoordstraat 3, Telefoon 22646. (Adv. Ingez. Med.) De onderhandelingen tusschen Italië, Oosten rijk en Hongarije te Boedapest. pag. 3 Op een onbewaakten overweg bij Heilo is een auto door een trein verpletterd. Een der in zittenden is gedood, de ander zwaar gewond. pag 4 Amy Johnson zou voornemens zijn een vlucht naar de stratosfeer te ondernemen. pag. 3 Minder verpleegdagen voor gemeenterekening. pag- 1 Woningveranderingen in een jaar tijds. pag. 1 De opvolger van Ir. van Mourik Broekman. pag 1 Door den heer Van Citters zijn vragen gesteld betreffende de circulaire inzake wetenschap pelijke oorlogvoering. pag. 4 Een beslissing over de electriciteitsvoorziening van het Zaangebied zou spoedig te wachten zijn. pag 4 Nadere toelichtingen van B. en W. van Haar lem op verschillende bezuinigingsvoorstellen, pag. 8 De nieuwe bezuinigingsvoorstellen van B. en W. van Haarlem ten aanzien van het L. O. pag. 8 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Planetarium. pag. 1 Van den Abeele: De verkenningsreis van de Lindbergh's. pag 1 Van onzen Brusselschen correspondent: De kroning van Leopold III. pag 3 Dr. W. G. N. van der Sleen: Titikaka en de Inka's. pag. 7 Een Jurist: Vrouwe Justitia: De politierechter. pag. 9 Karei de Jong: Radiomuziek der week. pag. 9 Uit de wereld van de film: Graaf Cutelli, De geluidsspecialist van Hollywood. pag. 8 C. Sipkes; Het nieuwe duinmeer bij Castricum. pag. 7 Willy van der Tak: Een kwijnende zeventig jarige. pag, 8 Financieele Kroniek: Rust op de wisselmarkt. pag, 15 Het Haarlemsche Stadsbeeld: Het Zuider Bui ten Spaarne bij de Zomervaart. pa g. 8 ENGELAND SCHAFT NIEUW OORLOGSMATERIAAL AAN. LONDEN, 24 Februari (Reuter). Tij dens een rede te Plymouth zeide de minister van Financiën Neville Chamberlain, dat wij eenige verhoging hebben t-e verwachten bij de begrooting der diensten van de nationale defensie. „Wij hebben", aldus Chamberlain, „de uitgaven voor militaire doeleinden gedrukt door een nieuwe bewapening uit te stellen en materiaal niet te vernieuwen, maar dit kan niet ongelimiteerd doorgaan. De werke lijke moeilijkheid van het ontwapenings- vraagstuk ligt in de vrees, die de Europeee- sche landen voor elkaar koesteren, :n het bijzonder Frankrijk en Duitschland. OOSTENRIJK BREIDT HET LEGER UIT. BESCHIKT OVER 50.000 MAN. WEENEN, 24 Februari (Reuter) De regee ring heeft besloten het hulpcorps van het leger der z.g.n. B-manschappen te vergrooten tot 20.009 man. Het bondsleger zelf wordt vergroot tot 30.000 man. Volgens het verdrag van St. Germain mag Oostenrijk 35.000 man militaire troepen hebben. STAVISKYNOG ALTIJD. Schets van de „Tingmissartog". 1. Olietank. 2. Vleugelbenzinetank; 3. Instrumenienbord 4. Radiotoestel; 5. Kaartentasch; 6. Radio-antenne; 7. Bergruimte voor opvouwbare boot. u'apens, munitie, enz. 8. Inrichting voor radio-richting-zoeker9. Drijver-benzinetank; 10. Venturibuis voor gyroscopische instrumenten. PARIJS. 24 Februari (Reuter). De Echo de Paris meldt, dat plotseling een aantal documenten uit de zaak Stavisky uit het archief van het departement van handel is verdwenen. Onder deze stukken zouden zich bevinden de arbeidsvergunning voor de actrices Rita George en Marianne Kupfer en aanbevelingsbrieven voor beide dames van de hand van bekende personen. De minister van arbeid had de stukken opgevraagd. De beambte, die belast was met de registratie van het archief, kon alleen melden dat de stukken door buitenstaanders waren weggemaakt. De Liberté meldt deze zelfde verdwijning en voegt er nog aan toe dat bij de verdwe nen documenten ook een brief z-cu zijn waar bij de gewezen minister van arbeid Dalimier indertijd zekere directeuren van verzeke ringsmaatschappijen heeft aanbevolen, bons van de beleepingscentrale te Bayonne aan te nemen

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1934 | | pagina 1