UIT HET BUITENLAND
Oostenrijk.
DE NIJENRODE-ZAAK.
AGENDA
MAANDAG 26 FEBRUARI 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
3
Vrees voor een nazi-putsch in Oostenrijk.
Bondstroepen en Heimwehren naar de grens.
Bemiddelingspogingen op handen? Habicht's
A „ultimatum".
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS
Het weekeinde vormde te Weenen de climax
van geruchten en tegenspraken, die de vorige
week de ronde deden. Hoewel de situatie zeer
duister is. staat volgens een bericht van de
Daily Tel. Service aan de Tel. één ding vast,
nl. dat geregelde en Heimwehrtroepen naar de
Duitsche grens zijn gezonden. Zij werden per
auto naar een stad vervoerd, die op ongeveer
een uur van de Duitsche grens gelegen is.
Onder deze troepen bevinden zich drie batal
jons Heimwehrtroepen. Terzelfdertijd werden
munitie en wapens per trein naar de grens
gezonden.
Drie auto's, waarin zich vertegenwoordigers
van prins Starhemberg bevonden en moge
lijkerwijs ook vertegenwoordigers der Oosten-
rijksche regeering, hebben zich naai' de grens
begeven. De vertegenwoordigers zullen zich
gereed houden voor het voeren van directe
onderhandelingen, hetzij met het Oostenrijk-
sche legioen de organisatie van Oostenrijk-
sche nationaal-socialisten in Beieren of met
de Duitschers.
Uit München wordt gemeld, dat sinds eenige
dagen een zeer groot aantal vrachtauto's met
uitgeweken Oostenrijksche nationaal-socialis
ten vertrokken is naar de Oostenrijksche
grens. Het aantal dezer auto's kan op circa 200
worden geschat. Elk er van vervoerde onge
veer vijftig nationaal-socialisten.
Ook Anton von Habsburg, een der aarts
hertogen, wien het verblijf in Oostenrijk is
toegestaan, omdat hij ver genoeg van de
troonsopvolging af staat, is in zijn eigen
sportvliegtuig naar dit gebied vertrokken en
houdt zich daar op om met bemiddelingsvoor
stellen naar München te vliegen.
De Oostenrijksche regeering heeft deze troe
penbewegingen nog niet officieel gedemen
teerd. Heimwehr-autoriteiten antwoorden op
desbetreffende vragen, er niets van af te
weten.
De huidige situatie is het resultaat van de
radiorede, welke Habicht te München heeft
gehouden. Zooals men weet, verklaarde hij
hierin, dat, indien Dollfuss Woensdag a.s. om
12 uur niet zal hebben geantwoord op den
eisch der nationaal-socialisten, de strijd van
de Oostenrijksche nationaal-socialisten hervat
zal worden. Deze rede verwekte bezorgdheid in
Oostenrijk en Vrijdag jJ. werd gemeld, dat de
Heimwehr de regeering had medegedeeld, dat
ongeveer 10.000 leden van het Oostenrijksche
legioen in Beieren nabij de grens waren ge
concentreerd in de omgeving van Braunau.
Medegedeeld werd, dat het legioen zwaar
bewapend was en dat voor een invasie werd
gevreesd, zoodra het bestand zou zijn afge
kondigd.
Dit is door Berlijn tegengesproken en in
officieele kringen alhier tracht men de betee-
kenis der geruchten te verminderen, doch het
feit, dat er troepen naar de grens zijn gezon
den, wijst er op* dat de Oostenrijksche regee
ring besloten heeft, voorzorgsmaatregelen te
treffen tegen een mogelijke grensschending.
Tezelfdertijd wordt echter gemeld, dat de
Heimwehr alles in het werk stelt om vrede
tot stand te brengen tusschen de uitgeweken
Oostenrijksche nationaal-socialisten en de
Oostenrijksche regeering. Dit is het doel van
het zenden van Heimwehrleiders naar de
grens.
Suvich's conferentie met
dr. Dollfuss.
De Italiaansche onderminister van buiten-
landsche zaken Suvich, die Zaterdagmorgen
uit Boedapest was vertrokken, arriveerde om
12 uur te Weenen.
In den loop van den middag had in het
Italiaansche gezantschap een conferentie
tusschen Dollfuss en Suvich plaats. Verklaard
wordt, dat de bondskanselier er prijs op stel
de, Suvich in te lichten over de oorzaken en
de gevolgen van den opstand en over den toe-
komstigen regeeringskoers. Algemeen werd
verwacht, dat bij de bespreking ook het pro
gramma zou worden behandeld van de bijeen
komst van Mussolini. Goemboes en Dollfuss.
die midden Maart te Rome zou plaats hebben.
Suvich heeft naar het D.N.B. vernam geen
besprekingen gevoerd met vice-kanselier Fey
en den Heimwehrleider Starhemberg.
De Italiaansche diplomaat verliet Weenen
des avonds met een auto om onderweg in te
stappen in den sneltrein van Weenen naar
Rome, ter vermijding van een officieel afscheid
aan het station,
Duitschland.
Toen Tsjecho-Slovuakije het
hakenkruis verbood
Het D.N.B. meldt: In strijdt met het inter
nationale gebruik zijn in Tsjecho Slovakije
de particuliere teekenen van de zwart-wit-
roode vlag en het hakenkruis verboden, hoe
wel deze teekenen tot aan een definitieve
regeling tot officieele kenmerken van het
Duitsche Rijk zijn uitgeroepen. Daar de her
haalde stappen bij de Tsjecho Slovaaksche
regeering zonder resultaat zijn gebleven, ziet
de Duitsche regeering zich genoodzaakt
tegenmaatregelen te nemen en verbiedt daar
om het particuliere vertoonen van Tsjecho
Slovaaksche vlaggen en wimpels in het
Duitsche rijk
Helden-hrrdortkingsdagin
Berlijn
Het D. N. B. meldt uit Berlijn:
Ter gelegenheid van de herdenking der
helden waren Zondag de vlaggen van alle ge
bouwen halfstok uitgestoken, en in de kerken
werden de helden tijdens den dienst speciaal
herdacht. Des middags om 12 uur had een
plechtigheid plaats in de Staatsopera in aan
wezigheid van Rijkspresident von Hinden
burg en Rijks kanslier Hitler, die inmid
dels uit München was teruggekeerd. Ook vice-
kanselier von Papen en de andere ministers
waren aanwezig.
Op het podium waren drie groote zilveren
kransen geplaatst, op zwart fluweel, door
Hakenkruisvlaggen geflankeerd. De Rijks-
weerminister, generaal von Blomberg, hield
de herdenkingsrede. Daarna bracht Hitier een
driewerf hoera uit op den Rijkspresident. De
heeren begaven zich vervolgens naar het
gedenkteeken, waar von Hindenburg een
krans neerlegde en een parade volgde.
75000 Nazi-leiders leggen den
eed af.
Te Berlijn hebben in den Lustgarten onge
veer 75.000 politieke leiders den eed afgelegd.
Dr. Goebbels was hier aanwezig.
De collecte der S.A. leiders heeft te Berlijn
Zaterdag 40.000 R.M. opgebracht.
Hitier wenscht het oordeel van
het volk.
Zaterdagavond heeft Rijkskanselier Hitier
in het Hofbraeuhaus te München een rede
voering gehouden, waarin hij o.m. herinnerde
aan den dag, 14 jaren geleden, toen de oud
strijders als kleine en onbekende beweging
voor den eersten keer in deze zaal in het
openbaar verschenen en daarmede voor het
Duitsche volk traden.
Verder zei Hitier o.m.:
Wij zullen steeds weer aan het volk reken
schap moeten afleggen. Wij beleven het thans
in een anderen staat, waartoe het leidt, wan
neer men niet meer den moed heeft voor het
volk te treden en het om zijn meening te
vragen. Nooit mag het bij ons zoo ver komen,
dat wij uit angst een afwijzing te krijgen
misschien tot geweld zouden moeten grijpen.
Steeds moeten wij er aan denken, dat de
kracht van het Duitsche volk niet in het
binnenland verslingerd mag worden.
Wij willen derhalve ook in de toekomst
tenminste éénmaal per jaar het volk de
mogelijkheid geven zijn oordeel over ons uit
te spreken.
Loopt dit beroep slecht af, dat moet nie
mand zeggen, dat het volk schuld heeft,
maar hij moet weten, dat de beweging traag
is geworden, dat de beweging niet meer juist
strijdt, het contact met het volk verloren
heeft. En dan zal men daaruit opnieuw kun
nen leeren weer tot het volk in te keeren.
Daarin ligt onze kracht".
China.
Hervatting der onderhandelin
gen over den Oost-C bineeschen
spoorweg?
De zes Sovjetambtenaren van den Oost-
Hhineeschen spoorweg, die in Mandsjoekwo
werden gevangen gehouden, zijn op vrije
vooten gesteld.
Men neemt aan, dat thans de onderhande
lingen over den spoorweg spoedig hervat
zullen worden
PRINS SIGVARD'S HUWELIJK.
KONINKLIJKE FAMILIE TRACHT UITSTEL
TE BEWERKEN.
Graaf Folke Bernadotte, de neef van den
konmg van Zweden, is nier teruggekeerd uit
Londen, waar hij een onaerhouü rieeit gehad
met prins Sigvara. aen tweeden zoon van den
kroonprins, m verband met diens voorgeno
men nuwenjk met Erika Patzek.
In een interview met Reuter verklaarde
graai Bernadotte, dat de kroonprins hem ver
zocht had, prins öigvard te vragen zijn hu
welijk niet onnoouig ie verhaasten en het
indien mogelijk zelis uit te stenen, teneinde
de kwestie aitnans op een minder naastige
wijze te regelen.
Graaf Bernadotte had zich eerst naar Ber
lijn begeven om daar den prms en de familie
Patzek te spreien, uoch bij zijn aankomst al
daar bleek prins bigvard naar Londen te zijn
vertrokken. Over het resultaat van zijn stap
bij prms Sigvard wilde graaf Bernadotte zien
niet uitiaten.
BETOOGING DER HONGERMARCHEER-
DERS IN HYDEPARK.
LONDEN, 25 Febr. LReuter). Vanmid
dag heeft in Hydepark een betooging plaats
gehad als protest tegen het wetsvoorstel in
zake de werkloosheid.
Aan de betoogmg werd deelgenomen door
ongeveer 2000 ..hongermarcheerders werk-
ioozen en duizenden lieden die met hen sym-
pathiseeren of toeschouwers, waaronder tal
rijke vrouwen en kinderen en rood-getinte
studenten van Oxford en andere universitei
ten.
De stoei werd door een groote politiemacht
vergezeld. Door den regen slaagde de betoo
ging niet ter. volle.
Dank zij den voortreffelijken ordedienst der
poiitie, zijn er geen ernstige incidenten voor
gevallen.
NIEUWE BRITSCHE GEZANT TE PARIJS.
LONDEN. 25 Reuter). Officieel wordt
meegedeeld, dat de Engelsche ambassadeur te
Brussel, sir Clerk, Lord Tyrell zal opvolgen
als ambassadeur te Parijs. Lord Tyrell die zich
uit het ambtelijke leven zal terugtrekken,
treedt binnenkort af.
(Adv. Ingez. Med.)
BOTSING IN DE LUCHT.
TWEE FRANSCHE VLIEGEROFFICIEREN
VERONGELUKT.
PARIJS, 25 Febr. Zondag zijn twee mili
taire vliegtuigen boven het militaire viegter-
rein van Orly bij het maken van kunst-
vluchten tegen elkaar gebost en veronge
lukt. De beide piloten, twee officieren, wer
den gedood.
VIERHONDERD VISSCHERS OP
EEN IJSSCHOTS AFGEDREVEN.
DE „STALIN" KOMT TE HULP.
MOSKOU. 25 Febr. (V.D.> Naar uit Tiflis
gemeld wordt zijn heden tengevolge van het
breken van de h'skorst 400 visschers en 190
paarden op een ijsschots de Kaspische Zee in
gedreven.
De ijsbreker Stalin is uitgevaren om den
visschers hulp te brengen. Voordien moet ech
ter eerst uitgezocht worden, waar de schots is
heengedreven. Een vliegtuig is met dit doel
opgestegen. Dit toestel zal trachten levens
middelen en geneesmiddelen op de schots te
werpen
DE PAUS VEROORDEELT
RASVERHEERLIJKING.
Naar aanleiding van de heiligverklaring
van Conrad von Parzham (Duitschland)
Antonio Maria Claret (Spanje) en Cotto-
lengo (Italië) heeft de paus een belangrijke
rede gehouden over den toestand in die drie
landen meldt Reuter uit Rome.
De voorlezing van de heiligverklaringen
had plaats in aanwezigheid van de kardi
nalen. talrijke prelaten en ca. 500 pelgrims
uit Spanje. Duitschland en Zuid-Amerika.
Cottolengo leert ons de weldadige liefde
voor de kleinen, armen en zwakken, aldus
verklaarde de paus o.m. Dat is een verma
ning voor die stroomingen, die alles naar een
heidensch leven willen terugvoeren, daar
heen. waar het licht van de katholieke mis
sionarissen nog niet is doordrongen. Het
heidensche leven heeft de verloser verdre
ven. om het Christelijke lieven ervoor in de
plaats te stellen. En nu brengt de Voorzie
nigheid de figuur van Conrad von Parzham
naar voren, juist in deze zoo tragisch his
torische oogenblikken nu krachtig en ver
schrikkelijk de bedreiging door groote euve
len aanwezig is. een bedreiging vooral van de
jeugdige zielen, die ons bijzonder na aan he*
hart liggen, in een oogenblik, dat de ver
heerlijking van haftdelingen. die noch Chris-
:elijk noch menscheli.ik zijn, haar hoogtepunt
vindt in de verheerlijkig van het ras.
Tenslotte sprak de paus zijn zegen uit over
Italië, Spanje en Duitschland.
Ge dag.
Het spreekwoord zegt: „veel honden zijn
des 'hazen dood", maar dat gaat ook niet al
tijd op, want als die hondjes oud zijn. half
blind, kreupel of tandeloos, dan wel schom
melen van dikte, trekt het haas zich van de
meute niets aan. En wanneer het wild geen
haas is maar een hertebok, die zich in
postuur zet. door de neusgaten blaast en drei
gend den nek kromt, dan maakt het heele
stelletje rechtsomkeert. Het komt 'm op de
kwaliteit aan en al was de meute groot, die
nu op het wild in de rechtzaal zou worden
losgelaten, dan wil dat nog volstrekt niet
zeggen, dat voor den achtervolgde de toe
stand hopeloos is. Trouwens, de veelheid van
getuigen duidt op zwakte. Als er twee be
trouwbare getuigen waren, die zouden zeggen
een gesprek te hebben afgeluisterd tusschen
den kasteelheer en zijn vriend, waarin het
plan werd uitgewerkt om goederen te laten
weghalen op de wijze als gebeurd is als
er twee zulke getuigen waren, konden de
zestig of zeventig, die op de lijst staan, thuis
blijven. Dat die 60 of 70 er zijn, is een bewijs,
dat de twee er niet zijn.
Van afluisteren gesproken. Er werd even
van gerept, dat de politiedeskundige van
Ledden Hulsebosch met een rechercheur op
gevouwen onder een matje hadden gelegen
in een auto om te kunnen hooren wat Lange
Willem en een chauffeur te vertellen hadden.
We weten, dat de heer Hulsebosch veel
heeft gepresteerd, maar deze fakirachtige
acrobatiek vereischt toch nadere toelichting.
..Es ist zu schön um wahr zu sein" 't komt
later wel, want de meute kreeg weer vrij af,
omdat ze nog altijd niet klaar zijn met het
duel tusschen den kasteelheer en zijn eeni-
gen serieuzen belager.
In een voriig artikel maakte de zetter, die
waarschijnlijk muzikaal is aangelegd, van
duel: duet en wij moeten tegen die verande
ring protesteeren. Een duet toch veronder
steld een zekere harmonie en daarvan was
hier geen sprake. Integendeel, we zouden
kunnen zeggen: als de kok met de keuken
meid kijft, weet je waar de boter blijft. De
heeren lichtten eikaars doopsceel; zoo ver
telde de kasteelheer, dat het levenspad van
den ander door branden was verlicht, terwijl
de vriend herinnerde aan een handeltje van
den kasteelheer in den oorlogstijd. Deze zou
een schip met cacao hebben gekocht en voor
een paar millloen verzekerd, in de hoop. dat
een of ander ongeval zou gebeuren. Je hadt
toen zoo van die kleinigheden: duikbooten.
drijvende mijnen en dergelijke. De boot werd
door de Engelschen ingepikt.
De kasteelheer beweerde, dat er niets
schunnigs aan die zaak was: er was een pro
ces over gevoerd en alle stukken lagen ter
inzage.
De ander wilde de branden rechtvaardigen.
Volgens den kasteelheer was er brand ge
weest in Indië. in Utrecht (twee keer) en ook
in een stal met renpaarden.
Getuige zei, dat de redacteur van een Soe-
rabaya'sche courant over een brand had ge
schreven, en dat had hem 6 maanden gevan
genisstraf gekost voor laster. O zoo! De brand
in Indië was recht gezet. Wat die renpaar-
denstal betreft, daar waren maar 8 van de
49 paarden verbrand, waarbij één. dat veel
prijzen had gewonnen en men laat zijn kost
winners toch niet in de vlammen omkomen.
Over de Utrechtsche branden werd verder
niet gerept, maar wel bleek, dat de brandver-
zekeraars er niets voor voelen om den getuige
nog te verzekeren, waarbij deze echter op
merkte: Verzekeren premie ontvangen
willen ze altijd, maar betalen? Dat is 'n an
dere zaak. En we kregen den indruk, dat ge
tuige zich niet meer liet verzekeren, omdat
hij wanhoopte aan uitbetaling van schade.
Dat getuige schoon gewasschen uit de de
batten kwam, zouden we niet graag willen
beweren.
Er kwam nog een vreemdsoortig verhaal,
waaruit weer blijkt, dat boven- en onder
wereld niet zoo ver van elkaar af staan als
men zou denken. De verzekeraars en we
hebben ze gezien: respectabele burgers
zouden zich bij het onderzoek bediend heb
ben van een linken jongen, „Lange Willem"
bijgenaamd, schoon hij volstrekt niet zoo
buitengewoon lang is een knaap, die de
kleinigheid van 17 jaar gevangenisstraf op
geknapt zou hebben, wat naar we meenen,
eenigszins ruim berekend is. Als we dan ver
der nog nagaan, dat die meneer van de vele
branden ook een groot man is geweest, die
met millioenen 'heeft gewerkt, en dat hij ook
den weg vond naar Heintje de Kraker, dan
zijn onder- en bovenwereld toch niet zoo ver
gescheiden.
Wat moest die Lange Willem eigenlijk?
Willem was, hoe dan ook misschien wordt
dit later verduidelijkt als hij zelf voor komt
in relatie gekomen met de verzekeraars
en hij had gehoord, beweerde hij. dat de
kasteelheer had laten inbreken Begrijpen we
't goed. dan had Willem dit. als vakman, ge
fantaseerd. Goed, hij zou dan door de ver
zekeraars bij den heer Van Neijer.rode ge-
introduceerd worden als een Rotterdamsche
rechercheur en hij zou in die kwaliteit het
kasteel eens goed in oogenschouw nemen.
Wat Willem daar nu mee wilde bereiken,
hangt nog in nevelen. Willem is er ook ge
weest en de heer Hulsebosch was er toen ook
geroepen of ongeroepen, dat weten we niet
en deze zou volgens den kasteelheer Wil
lem ook au sérieus genomen hebben, wat
eigenlijk geen compliment voor zijn speur
derstalent zou zijn.
De kasteelheer begreep er niets van: de
heer Hulsebosch deed ook al zoo vreemd: 't
leek wel of hij tooveren wou dan die Wil
lem en tenslotte de man van de vele bran
den, die ook al komt vertellen, dat hij de
kasteelheer zelf verdacht wordt.
Wat 'n narigheid allemaal! Als men gaat
kletsen, dan zijn er altijd, die 't gelooven en
wat heeft hij er aan. dat hij over de tong
gaat. Dan kan hij nog beter op het voorstel
van den „vriend"' ingaan, die van vriend
chanteur was geworden, en trachten den boel
voor een achtduizend gulden terug te koo-
pen. Deed de verzekering het, dan kreeg hij
het goed allicht beschadigd terug en geen
vergoeding.
We draaien dus weer in hetzelfde krin
getje; de kasteelheer zegt. dat hij niet beter
wist, of er was ingebroken en de getuige
kwam er later een ohantage-zaakje van ma
ken, terwijl deze volhoudt, dat het afgespro
ken werk is geweest en hij debiteert weer
datzelfde wonderlijke verhaal over de ont
moeting in 't Vondelpark en het overreiken
van het geld onder tafel door, in een café,
alsof er geen honderd, veel eenvoudiger, ma
nieren zijn.
Een kleinigheid kan soms van groot be
lang zijn. De getuige heeft steeds beweerd,
dat hij met den kasteelheer had afgesproken,
dat de miniaturen uit de lijstjes genomen
zouden worden, zoo goed als de schilderijen.
En wat blijkt nu? Dat de miniaturen eigen
lijk geen lijst hebben; ze zijn op een metalen
rand vastgesoldeerd voor zoover ze dan een
rand hebben. Dat wist de kasteelheer en 't
is dus zeer aannemelijk, dat hij nooit gespro
ken kan hebben over het uit de lijst nemen
van miniaturen.
Die kleinigheid verzwakt het betoog van
den getuige nog al wat. Trouwens de getuige
is niet altijd even zeker in zijn antwoorden
wat de president eenigszins vergoelijkt, door
te zeggen, dat getuige na zooveel tijd en zoo
veel verhooren zich wel eens iets niet precies
meer kan herinneren
Precies, mijnheer de president, zegt ver
dachte, maar dit geldt evenzeer voor mij.
„Dat geldt voor u niet", meent de presi
dent, want u heeft alle stukken kunnen be-
studeeren en u heeft alles in afschrift vóór u.
Men kan zien, dat de justitie noode van
dezen getuige afstapt, die ook vrijwel de eeni
ge getuige van beteekenis is, maar wiens
persoonlijkheid nu niet bepaald eiken twijfel
aan zijn rechtschapenheid opheft, want als
hij eerlijk de waarheid zegt, heeft hij toch
oplichting gepleegd.
Verwachtte men iets nieuws, iets door
slaands? 't Kwam niet, maar ons was nog
wel een verrassing bereid, want Mr. Leven-
bach, die den getuige bilstaat in diens kwa
liteit van verdachte, richtte een verzoek tot
de rechtbank om zijn cliënt uit de voorloo-
pige hechtenis te ontslaan.
De Officier refereerde zich aan het oordeel
van de rechtbank en deze willigde het ver
zoek in. ofschoon er voorwaarden aan de in
vrijheidstelling werden verbonden.
De verdedigers van den kasteelheer meen
den. dat hun cliënt evenzeer de vrijheid zou
moeten herkrijgen en deden het verzoek daar
toe, maar de rechtbank ging er niet op In.
Moet men hierin een aanwijzing zien om
trent den afloop van het proces of is het een
vasthouden aan het principe om geen ver
dachte in vrijheid te stellen, zoolang de zaak
niet is afgehandeld?
Heden:
MAANDAG 26 FEBRUARI
Stadsschouwburg: Ex-koning Peter. 8 uur.
Gebouw Caecilia: Vergadering over „De
Nieuwe School". 8 uur.
Luxor Sound Theater: „De gunst van Ge
neraal Yen". 8.15 uur.
Cinema Palace: „Deviezensmokkelaars".
Op het tooneei: Raymond Hyé, Fransche ex
centriek. 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „De Jantjes", op het
tooneei: 4 Eitners, elegante variété-attractie
7 en 9.15 uur
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vry.
DINSDAG 27 FEBRUARI
Stadsschouwburg. Wilsonsplein: Volks
voorstelling van ..Week-End" door het Groot
Ned. Tooneei 8.15 uur.
Gemeentelijk Concertgebouw: Uitvoering
Sam Swaap (viool) en Leo Straus (decla
matie). 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
