Denkt
Nieuw bankpapier.
Hei Betan$ti{kste
51e Jaarsrangr No. 15552
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 7 Maart 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTEK MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONINEMEN 1 EN per week q.25, per maand 1.10, per 3 maanden
f325, franco per post f355, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week /0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post '0.72t£.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN:
15 regels 1.75, elke regel meer ƒ035. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
fiederen dag) 13 regels ƒ030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f 50-, Arm- of Beenbreuk f 1 00.-.
idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
HAARLEM, 7 Maart.
Een Boek van Einstein.
In een Hollandsche vertaling door T. Landré
is thans Einstein's boek „Mijn kijk op het
leven" verschenen.
Een ongewoon, een uitmiddelpuntig boek.
De groote geleerde die er de schrijver van is
mag zelf, zult ge zeggen, ook als een ongewoon
mensch beschouwd worden. Maar toch is dit
boek weer iets onverwachts. Het bevat een
menigte fragmenten. Er zijn brieven bij, stuk
ken van redevoeringen, losse gedachten, ten
slotte wetenschappelijke verhandelingen, net
hoek is ingedeeld in ..groepen", resp- getiteld:
I Hoe ik de wereld zie, n Over politiek en pa
cifisme, III Duitschland 1933, IV Jodendom,
V Wetenschap. De vertaler zegt in zijn voor
woord, bekroond door Nietzsche's uitspraak
„Slechts enkelen voelen verantwoordelijkheid"
dat Einstein niet dan na veel weifeling en
verzet en slechts op aandringen van zijn
vrienden in de uitgave heeft toegestemd. Het
boek is niet zoo maar een verzameling van
artikelen, redevoeringen en mededeelingen.
Het heeft de bedoeling, een beeld te geven
van een persoonlijkheid die tegen haar
wensch betrokken is in de stormen der poli
tieke hartstochten en in de historie van dezen
tijd. Daarom wordt in het openbaar een totaal-
verwrongen beeld van deze persoonlijkheid
gegeven. Dit boek, zegt de vertaler, wil dat
tegengaan.
Dan gaat ge lezen, en als leek op weten
schappelijk gebied zijt ge geboeid tot zoo on
geveer de laatste vijftig bladzijden, waarin de
schrijver voor den niet-natuurkundige niet
meer te volgen is.
Inmiddels hebben de eerste tweehonderd
bladzijden u een menschenvriend doen ken
nen, en een op zijn eigen wijze geloovig man.
Een zoeker naar Waarheid bovenal, die steeds
eerlijk tegenover zichzelf en tegenover zijn
medemenschen tracht te staan, en merkwaar-
dig-kernachtige uitspraken doet. Men behoeft
niet met alle inzichten van Albert Einstein
in te stemmen om te erkennen dat hier een
diep-voelend, diep-overtuigd en naar-waar-
heid-strevend mensch spreekt. Een man van
groote vitaliteit bovendien, een diergenen die
weigert voor een oogenblik te gelooven in ..den
ondergang van het Avondland", die de Mensch-
üteid liefheeft en de zekerheid van een betere
toekomst uit den huidigen maatschappelijken
chaos naar voren ziet treden.
Einstein verdedigt met geestdrift de aloude
Stelling dat de staat er is voor de menschen,
en dat niet de menschen er zijn voor den staat.
„Voor mij ligt de waarde van het menschelijk
raderwer-k niet in den staat, maar in het
scheppende en voelende individu, in de per
soonlijkheid. Deze alleen schept het edele en
voortreffelijke de kudde blijft als zoodanig
bot, in denken en in voelen. En hier kom ik te
spreken over de ergste misgeboorte van den
kudde-geest: het gehate militairisme! Wie
met plezier op de maat van de muziek in
de rij kan loopen, die is voor mij reeds
verachtelijk. Hij heeft slechts bij vergissing
zijn hersens gekregen, hij had kunnen vol
staan met zijn ruggemerg. Een dergelijke
schandvlek v. de beschaving moest zoo spoe
dig mogelijk verdwijnenOorlog vind ik
gemeenten laag; ik zou mij liever in stukken
laten slaan dan mee te doen aan zooiets ver
achtelijks".
Wie dit alles te kras geuit vindt zij eraan
herinnerd dat het Kellogg Pact, geratificeerd
door tientallen naties en ook door Nederland,
den oorlog als misdaad heeft uitgebannen.
Het miscrediet waarin de democratie in
Europa verkeert schrijft Einstein - toe niet
aan het democratische principe, maar aan
het tekort aan stabiliteit bij de regeerings-
hoofden en aan het onpersoonlijke karakter
van de kiesstelsels. Aan fouten in het stelsel
dus. In logisch verband daarmee treft telkens
en telkens weer in zijn boek zijn eerbied voor
de hoogbegaafde zoowel in kennis als in
karakter hoogbegaafde persoonlijkheid, en
zijn streven om tot vereeniging van den in
vloed van dergelijke persoonlijkheden te ge
raken. De aristocraat-van-den-geest doet zich
hier onmiskenbaar gelden, en zijn hulde aan
de nagedachtenis van Lorentz is ontroerend.
Van hem getuigt hij„Tot in het kleinste toe
heeft hij van zijn leven een kostelijk kunst
werk gemaakt. Nimmer tekortschietende goed
heid en grootheid van hart, zijn rechtvaardig
heidsgevoel. tezamen met een onfeilbaar in
tuïtief inzicht in menschen en toestanden,
maakten hem tot leider-op elk terrein waar
hij werkte. Allen volgden hem gaarne, want
men voelde dat hij nooit wenschte te heer-
schen, slechts wilde dienenMen voelde
dat Lorentz geheel opging in den dienst van
de zaak, en bij zijn werk geheel vervuld was
van begeerte om de zaak te dienen. Er is niets
dat den tegenstribbelaar zoo afdoend ont
wapent".
Daar sluit zich later dit bij aan: „Alleen
het voorbeeld van groote en zuivere menschen
£an edele opvattingen en daden wekken. Geld
Wekt alleen zelfzucht en verleidt steeds on
weerstaanbaar tot misbruik".
Ik zou blijven kunnen citeeren uit dit
merkwaardige boek. zonder ooit een voiledig
overzicht te kunnen geven. Op zichzelf is het
boek onvolledig. Wel geeft het een helderder
kijk op den mensch Einstein, maar men zou
meer willen weten. Hetgeen de belangrijkheid
van den inhoud als „document humain" niet
weerspreekt.
Merkwaardig is Einstein's eigen verklaring
van zijn persoonlijke populariteit. Hij meent
dat die gezocht moet worden in het feit, dat
voor velen de enkele gedachten, die hij in
een langdurige worsteling heeft kunnen be
reiken en tot uitdrukking brengen, niet be
reikbaar zijn. Met alle respect meen ik te moe
ten betwijfelen, of deze verklaring voldoeiWe
is. Ik herinner mij de duizenden, die in Haar
lem met ontblooten hoofde langs de straten
geschaard stonden, toen Lorentz begraven
werd. Dat was een dag van groote, echte ont
roering, en voor velen een dag waarin hun
geloof in de menschheid versterkt werd. Mis
schien is in een zekere parallel gedeeltelijk
een parallel de merkwaardige populariteit
te verklaren, die Einstein ten deel is gevallen.
Want hij is zeker evenals Lorentz een zeer
groote geest, hij zoekt evenmin zichzelf, hij
tracht eveneens te dienen.
R. P.
GEEN SABOTAGE VAN HET
GEZAG.
Minister Marchant over het
adres der hoogleeraren.
EERST
PAPI
Tot 10 Maart geren 1
Ree lame
EERSTE SCHOTENSCHE
PAPIERHANDEL
Tot 10 Maart geren wij bij aankoop van 3 rol
behang er 1 cadeau. De «talencollectie ligt voor n gereed
EERSTE SCHOTENSCHE PAPIERHANDEL
H. M. Bakker - Gen. Cronjéitraat 135 - Telefoon 11657
(Adv. Ingez. Med.)
EVENMIN AANLEIDING OM TE SPREKEN
VAN MISBRUIK VAN AMBTELIJKE POSITIE
In antwoord op de schriftelijke vragen van
het Eerste-Kamerlid den heer Van Cïtters, in
verband met een oproep van een zich noemend
comité van professoren en studenten, verwijst
de minister van Onderwijs, mr. Marchant,
allereerst naar het ook door ons gepubliceerde
schrijven aan zijne excellentie gericht, door de
betrokken hoogleeraren, in verband met de
kwestie door den heer Van Citters aangehaald.
De minister wijst er verder op, dat van de
onderteekenaren van het eerste rondschrijven
alleen prof. Van Holk rijksambtenaar is. Hij is
te Leiden hoogleeraar in de encyclopaedie dei-
godgeleerdheid. de wijsbegeerte van den gods
dienst en de zedenkunde.
De hoogleeraren Van den Bergh van Eysinga
en Van Mourik Broekman doceeren te Utrecht
vanwege het Haagsch genootschap tot verdedi
ging van den Christelijken godsdienst onder
scheidenlijk de voorgeschiedenis van het
Christendom en wijsbegeerte en ethiek.
De minister kan zich voorstellen, dat deze
hoogleeraren, uit den aard der zaak in de
eerste plaats denkende aan hun eigen leer
vakken. zich niet ten volle hebben gerealiseerd,
welke consequenties kunnen zijn verbonden
aan de verklaring, dat men zijn wetenschap
pelijke bekwaamheden nimmer op eenigerlei
wijze bewust in dienst zal willen stellen van
oorlog of oorlogsvoorbereiding.
De minister erkent ook, dat, als men den
verderen inhoud der verklaring gesubordineerd
acht aan de woorden „nimmer of eenigerlei
wijze bewust in dienst te willen stellen", en
daarbij den nadruk legt op-het woord „willen",
door deze verklaring niet is uitgesloten, dat
men eventueel onvoorwaardelijk en ten volle
zijn plicht zal doen, indien het daartoe be
voegd gezag een opdracht geeft tot werkzaam
heden, welke vrijwillig ondernomen, door de
verklaring zouden zijn buitengesloten.
Hierbij moet niet alleen aan het vervullen
van den militieplicht worden gedacht, maar
ook aan ambtelijk verstrekte opdrachten.
Waar het nader schrijven de beteekenis dei-
verklaring in dezen zin onderstreept, bestaat
er voor den minister geen aanleiding om van
misbruik der ambtelijke positie of sabotage
van het gezag te spreken.
Veeleer zou hij willen zeggen, dat de onder
teekenaars van de oproeping zich hebben
laten verleiden tot een daad van idealisme,
waarvan zij bij doordenken hadden moeten be
seffen, dat zij geen reëele beteekenis kan
hebben, en een indruk kon maken op derden,
dien zij niet hebben gewenscht. Door een dui
delijker omschrijving zou de beperkte reëele
beteekenis van de verklaring meer in het oog
zijn gevallen.
Uit het bovenstaande volgt, dat de minister
geen aanleiding kan vinden om het initiatief
te nemen tot een disciplinair optreden tegen
den eenigen onderteekenaar van den oproep,
die rijksambtenaar is. Deze heeft intusschen
zich schriftelijk te zijner verantwoording tor,
den president van curatoren der Leidsche uni
versiteit gericht. Aan curatoren is in eersten 1
aanleg overgelaten te beslissen, in hoeverre i.e.
art. 107 der Hooger Onderwijswet van toepas
sing is. (De mogelijkheid van schorsing voor
hoogstens zes weken en zelfs van ontslag).
ZOMERTIJD^EGINT 15 MEI.
EINDE: 7 OCTOBER.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat in 1934 de
vervroeging met één uur van den wettelijken
tijd, bedoeld in artikel 1 der wet van 23 Juli
1908 (Staatsblad no. 236). zal aanvangen den
vijftienden Mei, en zal eindigen den zevenden
October.
GOEDKOOPERE RADIO
TELEFOONGESPREKKEN MET
SCHEPEN.
MET INGANG VAN 15 MAART.
Met ingang van 15 Maart a.s. wordt het ta
rief voor radiotelefoongesprekken met sche
pen op zee belangrijk verlaagd. De kosten van
een gewoon gesprek van 3 minuten worden
alsdan teruggebracht van f 3.70 tot f 2,10 en
tot f 0.70 voor elke volgende minuut, even
tueel verhoogd met de aan boord geldende
scheepstaks.
In hoofdzaak komt deze verlaging ten goe
de aan de Nederlandsche visschersvloot. Tot
nu toe was het verkeer sedert de opening
op 9 November 1931 vrijwel stationnair ge
bleven.
HET CONFLICT OP DE VEILING
TE AALSMEER.
LEDENVERGADERING VEILING-
VEREENIGING.
Dinsdagavond hield de Aalsmeersche Vei
lingvereniging een ledenvergadering, welke
zeer druk bezocht werd. Besproken werd het
conflict, dat gerezen is tusschen het bestuur
en de exporteurs. Van exporteurszijde werd
stelling genomen tegen het standpunt van
het bestuur, terwijl het bestuur het optreden
van de exporteurs laakte.
Een compromisvoorstel werd ingediend
door den secretaris van den Aalsmeerschen
Tuinbond, die tevens secretaris is van de
Exporteursvereeniging. doch dit voorstel
werd niet door het bestuur aanvaard. On
der geen voox-waarde wenscht het bestuur
toe te staan, dat in veilinggebouwen clan
destien met bolbloemen gevent wordt.
Dinsdagmiddag waren drie exporteurs dooi
de politie uit het veilinggebouw gezet op ver
zoek van het bestuur. Deze daad vond scher
pe critiek van de zijde der exporteurs.
Zonder hoofdelijke stemming werd ten
slotte het voorstel aangenomen dat het be
stuur naar bevind van zaken zijn houding te
genover de exporteurs mag handhaven.
Van de zijde van de exporteurs vernamen
wij nog, dat ook zij in hun meening zullen
volharden, zoodat de staking aan de veiling
zal voortduren.
'De Nederlandsche Bank zal
nieuwe biljetten uitgeven van
25 en 10 gulden, naar ontwer
pen van Lion Cachet).
Een nieuwe lente en een bankbiljet
Van nieuw model, met een Lion cachet.
Was u. als ik zoo vrij mag zijn te vragen,
Zoo ontevreden over 't oud model?
U heeft er mij nooit over hooren klagen,
Wat mij betreft, ik mag die dingen wel.
En sterker nog, wanneer ik ze kon krijgen.
Heb ik ze steeds in dankbaarheid aanvaard,
Om van de vijfentwintig nog te zwijgen,
Vond ik het tientje reeds waai-deering waard.
Er komen nieuwe, 't kan me weinig schelen,
Ik zie de oude heengaan zonder spijt,
Hoewel ze mij nog altijd niet vei-velen.
Voor 't zoover komt, ben ik ze steeds weer
kwijt.
Als z' innei-lijk maar blijven wat ze waren,
Maal ik per slot om t uiterlijk geen zier.
Geen enkle kleur ontmoet bij mij bezwaren,
Geen vlakversiering, of geen soort papier.
Het mag misschien niet erg kunstzinnig
wezen,
Maar als de Bank er maar voor in blijft staan
Dan hoeft men voor geen nieuw model te
vreezen
Dat het niet even goed er in zal gaan.
P. GASUS.
BELANGRIJKE AANHOUDING
TE VELSEN.
INBREKERSBENDE OP HET SPOOR?
Naar wij vernemen is dezer dagen te Velsen
een jongeman aangehouden, verdacht van
medeplichtigheid aan de eenige weken ge
leden gepleegde inbraak in een ijzerwinkel
te Beverwijk Bij de ten huize van verdachte
verrichte huiszoeking bleek, dat in de wo
ning aanwezig was een aantal voorwerpen,
welke afkomstig bleken te zijn van de in
braak, die reeds eerder werd gepleegd in
het magazijn van den heer K- W. alhier.
De politie blijkt met deze aanhouding een
goede vangst te hebben gedaan. Het is vrij
zeker, dat spoedig nog eenige personen, me
deplichtigen van verd., gearresteerd zullen
worden.
DE TOESTAND VAN DEN HEER
J. L. BOUWER.
Tot ons genoegen vernemen wij, dat in den
toestand van den heer J. L. Bouwer, directeur
van den dienst Hout en Plantsoenen, een gun
stige wending is gekomen.
BEWUSTELOOS GESLAGEN EN
BEROOFD.
ROOFOVERVAL AAN DEN
AALSMEERDERDIJK.
Aan den Aalsmeerderdijk in Haarlemmer
meer heeft Maandagavond een brutale roof
overval plaats gehad.
Een loopknecht van de Coöperatieve Sa
menwerking die zich aan een laag gelegen
woning vervoegde, om boodschappen te
brengen, werd plotseling door een man tegen
den grond geslagen en met den steel van een
bijl zoodanig op hei hoofd geslagen dat hij
half bewusteloos neerviel.
Toen hij weer bijkwam bleek hij beroofd te
zijn van zijn portemonnaie waarin zich een
bedrag van ongeveer f200 bevond.
De dief had zich uit de voeten gemaakt en
hoewel de politie direct een onderzoek in
stelde mocht het nog niet gelukken den dader
te vatten.
AUTO IN DEN BENNEBROEKER
TOCHT.
BESTUURDER ONDER DEN WAGEN
GERAAKT.
Op 12 Maart komen de leidende figuren van ItaliëHongarije en Oostenrijk bijeen om de
nieuwe richtlijnen in de Zuid-Europeesche politiek te bespreken. Hierboven 'liet Palazzo
Venetïa te Rome, waar de conferentie plaats vindt. Daarboven de portretten van Mussolini,
Goemboes en dr. Dollfuss.
Dinsdagavond kwam op den hoek van den
Bermebroekei-weg en den Sloterweg in Haar-
lemmei-meer Dr. Schreuder uit Nieuw Venr.ep
in botsing met een vrachtauto waarin drie
personen zaten. De bestuurder van den
vrachtauto verleende den vereischten voor
rang niet.
De schok was zóó hevig dat de auto van
den dokter over den kop sloeg en in de dieoe
Bennebroeker Tocht terecht kwam.
Met groote moeite kon de dokter die onder
de auto was geraakt en veel modder had bin
nen gekregen, worden bevrijd. Zijn toestand
bleek van dien aard te zijn dat onmiddellijke
geneeskundige hulp was vereischt. Dr. Nan-
ninga uit Hoofddorp heeft. Dr. Schreuder be
handeld en heeft hem naar zijn woning ge
bracht.
De politie onderzoekt de zaak.
De toestand van Dr. Schreuder ernstig.
De Belgische premier de Broqueville over
Duitschland's herbewapening.
pag. 3
Bij een spoorwegongeluk in Rusland zijn 19
personen gedood en 44 gewond.
pag. 3
Romagnino, de secretaris van Stavisky heeft
voor de commissie van onderzoek geweigerd
een verklaring af te leggen-
pag. 3
Elf mijnwerkers zijn na een mijninstorting
in Oppcr-Silezië ingesloten.
pag. 3
verschillende Kamerleden hebben klachten
geuit over de werking der Zuiderzee-
steunwet.
De motie-van der Waerden tot het instellen
van een Centrale Circulatiebank is door de
Tweede Kamer verworpen.
Pag. 9
De Japansche handelsconcerns zijn ontevre
den over de invoerregeling in Nederlandsch
Indië.
pag. 3
Nog geen oplossing van het conflict bij de
Aalsmeersche veiling.
pag. 1
Voor de Alkmaarsche rechtbank is tegen den
stoker, die een landbouwer met een stuk
hout heeft dood geslagen een jaar gevan
genisstraf geëischt.
Er zijn belangrijke besprekingen gaande'om
de handelsrelaties tusschen Br. Indië en
Ned* Indië uit te breiden.
De zomertijd begint 15 Mei en eindigt 7 Oc
tober.
Met ingang van 15 Maart worden de tarieven
voor radiotelefoongesprekken met schepen
belangrijk verlaagd.
Naar de meening van minister Marchant .lean
men ten aanzien van de hoogleeraren, die
de circulaire over wetenschappelijke oor
logsvoorbereiding onderteekenden. niet
spreken van sabotage van het gezag.
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.Een boek van Einstein.
Van onzen Londenschen correspondent! Tee
kenen van herleving in den Engelschen
handel.
Jhr. dr. J. C. Mollcrus: Onze uitvoer van
groenten en fruit in 1933.
v pag. 9
van onzen correspondent te Gcnève: Zwit
serland en Oostenrijk.
J. B- Schuil: Een belangrijke schoolvoorstel
ling: De groote reis.
J B. Schuil: Vereeniging „Jong Hervormden"
Naaman de Syriër.
K. de Jong: Concert der H. O. V.
G. J. Kalt: Concert voor den R-K. Kring
Aerdenhout.
Ko Zweeres: In de Breesaop.
pag 6
STAVISKY EN BARMAT.
FRANSCHE PERS ZOEKT VERBAND
TUSSCHEN DE AFFAIRES.
PARIJS, 7 Maart fV.D.) Het „Journal"
en het „Petit Journal" bespreken hedenmor
gen eenige sporen van het Stavisky-sc han
daal, die naar de Barmat-affaire schijnen te
leiden.
Het „Journal" brengt de dezer dagen plaats
gehad hebbende uitwijzing der gebr. Barmat
uit Nederland in verband met de ontwikke
ling van het onderzoek naar het Staviskv-
schandaal. De uitgewezenen waren klaarblij
kelijk voornemens zich naar België of Tsje-
cho Slowakije te begeven. Het blad herinnert
er aan dat de jongste dei' drie gebr. Barmat.
Heinrich tweemaal vergeefs gepoogd heeft
samen met Stavisky een zaak te vestigen. Een
maal zou een poging zijn gedaan tot stich
ting van een Parijsche Barmat-bank. die
schuldoverschrijvingen bij een der Stavisky-
ondernemingen zou onderbrengen. Dit plan is
echt-er nooit uitgevoerd. Voorts zouden de
gebr. Barmat zich geïnteresseerd hebben, voor
electrificatiewerken in Fransch Marokko,
waai'voor zij echter niet de noodige concessies
konden krijgen. Derhalve is ook dit plan nooit
uitgevoerd
Een opzienbarende onthulling in
het geval Prince?
Volgens de ..Matin" zouden de opsporings-
pogmgen om den persoon, die het telefoon
gesprek waardoor Prince zoogenaamd naar
zijn zieke moeder te Dijon werd geroepen,
heeft gevoerd, op het punt staan tot resultaat
te leiden. Men verwacht binnen zeer korten
tijd een opzienbarende onthulling.
NOODI OTTTGE RRA^n TN
CHJNEESCHE BARAK.
PEKING, 7 Maart (V. D.).
Uit Kirin wordt gemeld, dat ln een barak,
waarin ruim 200 arbeiders waren onder
gebracht. plotseling brand uitbrak. Volgens
tot nog toe ontvangen berichten zijn reeds 63
verkoolde lijken gevonden. Men vermoedt, dat
de brand door kwaadwilligen is gesticht.
