BERICHT
Een zieke bol.
Hei Bdmytlftste
Me Jaargang No. 15565
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 22 Maart 1934
HAARLEM S DAGBLAD
f>irectie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur; ROBERT PEEREBOOM.
ABOINIMEMKNl ENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f(\.05, per maand f 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65 franco per post f 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: I.5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f250.- Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—, Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75—. Verlies Wijsvinger f75—. Verlies andere vinger f30—.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 22 Maart.
De Fransche Maffia.
Als Sherlock Holmes ooit geleefd had en het
nu nog deed, had hij prachtig werk in Parijs
kunnen doen. En zijn vriend dr. Watson, die
hem natuurlijk vergezeld zou hebben, zou on
getwijfeld de critiek, die het tweetal zoo vaak
en met zoo vriendelijke ironie op de officiëele
detectives van Scotland Yard placht los te
laten, ditmaal op de Fransche Süreté Générale
mikken. Want met het ontdekken van de lei
ders en medeplichtigen der Fransche Maffia,
die achter de Stavisky-affaire, achter den
moord op den rechter Prince en in nog vele
andere verwikkelingen de leidende rol moet
vervullen, schiet het heelemaal niet op. Buiten
de arrestatie van een achttal lieden, die een
opvallend aandeel in de transacties van den
heer Stavisky hebben gehad, heeft men blijk
baar nog niets bereikt. Weken geleden werd
al bericht, dat groote onthullingen voor de
deur stonden. Zij staan daar blijkbaar nog, en
komen niet binnen. Politie en justitie hebben
al vele sporen gevolgd, niet alleen in Frankrijk
maar ook in het buitenland. Tot dusver schij
nen ze tot weinig te leiden. De procureur-
generaal Pressard, die verantwoordelijk wordt
geacht voor het vele malen uitstellen van aan
hangige vervolgingen tegen Stavisky, is wel
ontslagen maar nog steeds op vrije voeten,
waaruit men zou moeten afleiden dat hij tot
dusver nog alleen als formeel-verantwoorde
lijk kan worden .beschouwd. Dat de royalisti
sche leider Léon Daudet in de Action Fran-
caise op zijn arrestatie aandringt, en boven
dien zoo ver gaat dat hij een ex-premier be
schuldigt van het initiatief tot den moord op
den rechter Prince, behoeft nu niet zoo heel
belangrijk te zijn. Léon Daudet heeft altijd
met de groote trom en altijd-«eer stei'k in de
superlatief gewerkt.
Het is wel duidelijk dat de regeering-Dcu-
mergue met den loop van zaken niet tevre
den is. Zij vervangt den een na den ander.
De oude, ervaren leider van de Justitieele po
litie, Guichard, is met pensioen naar huis
gestuurd. De opvolger van Chiappe als pre
fect van politie, Bonnefoy-Sibour, is ook al
weer door een ander vervangen. Den rechter
van instructie te Bayonne, d'Uhalt, heeft
men het onderzoek in de Stavisky-zaak ont
nomen, de acht verdachtèn naar Parijs over
gebracht en het gansche "onderzoek be
halve dan dat inzake Prince, dat te Dijon
gehouden wordt te Parijs gecentraliseerd.
Intusschen blijven de vreemde gebeurte
nissen elkaar opvolgen, en de aanhoudingen
oo'k. Er is geen fantaisie -noodig om te ver
onderstellen, dat de een .of andere geheime
macht achter de schermen zit, aan allerlei
touwtjes trekt en velen met angst Vervult.
Tot die velen behoort een zekere H. V., die
boven deze initialen een brief aan den rech
ter van instructie schreef op den dag na den
moord op den rechter Prince. Hij berichtte
daarin dat hij met zijn auto een panne had
gehad te Combes-aux-Fées, en dat hij bij
die gelegenheid lieden gezien had bij een
andere auto, die zich vreemd gedroegen er
over den spoorweg geloopen hadden. H. V.
durfde zich niet bekend te maken. Nu, drie
weken na den moord, heeft hij naar aanlei
ding van een oproeping het Parijsche dag
blad Le Journal opgebeld, eenige mededee-
lingen gedaan waaruit bleek dat hij inder
daad de gezochte getuige was, maar er bij
gezegd dat hij nog steeds den moed mist,
voor den dag te komen. Natuurlijk heeft Le
Journal haastig den rechter van instructie
te Dijon. M.Barra, ingelicht, en deze heeft
in dat dagblad den onbekende bezworen, dat
hij alle maatregelen voor zijn veiligheid zou
nemen als hij zich maar wou aanmelden,
dat zijn naam geheim zou blijven, dat de
rechter hem ergens heimelijk te woord zou
staan, enzoovoorts. Maar van het opdagen
van H. V. is nog niets gebleken.
In elk geval is er nog geen verdere ontwik
keling van eenig belang in de zaak-Prince. En
behalve de Fransche detectives, die een groote
reputatie hebben, want de Parijsche politie is
uitstekend georganiseerd, zijn nu sinds eenige
dagen een paar van de slimste Engelsche
speurhonden, de detectives Wensley en Collins
ook aan het onderzoek gaan deelnemen.
De toestand in een land is niet best wan
neer menschen, die de justitie kunnen (en
moeten) inlichten omtrent een zoo ernstig
misdrijf, dat niet durven te doen omdat zij
bang zijn er hun eigen hachje bij in te zullen
schieten. Dit wijst onmiskenbaar op de aan
wezigheid van ijlegale machten, die de rechts
zekerheid in het land ondermijnen.
In deze situatie verkeert men thans in
Franukrijk. Het doet eenigszins „balkanisch"
of Zuid-Amerikaansch aan. en het is een
onhoudbare toestand. Men kan deze zaken
niet loslaten en ze in de stoffige dossiers der
historie rangschikken bij de onopgehelderde
misdrijven, want het blijkt al te duidelijk
dat er een geheele organisatie achter zit;
's Lands veiligheid is met de ontdekking
gemoeid. Men móet den sleutel tot het raad
sel vinden.
Merkwaardig is dat er zoo weinig vooruit
gang in het onderzoek komt, terwijl toch
aangenomen wordt dat velen bij de ..Maffia''
betrokken moeten zijn. Geheimen die door
velen gedeeld moeten worden blijven dat ge
woonlijk niet lang. De eenige verklaring zou
zijn, dat allen die iets van het mysterie
weten, doodsbenauwd voor wraaknemingen
zijn, evenals de geheimzinnige H. V.
Het nieuwste is nu het bezoek aan Parijs
van den Engelschen politie-autoriteit Can
ning, met de veronderstelling dat ook voor- j
aanstaande personen in Engeland in de af
faire Stavisky betrokken zouden zijn. Het
begint op een internationaal complot te lij
ken, en het zal goed zijn als er eindelijk op
heldering in deze benauwende zaak komt.
R. P.
DE HEER J. D. RUTGERS VAN
DER LOEFF.
WORDT HEDEN 60 JAAR.
De heer J. D. Rutgers van der Loeff, direc
teur van de Stadsbibliotheek en Leeszaal, be
reikt heden den 60-jarigen leeftijd.
De heer van der Loeff is 22 Maart 1874 te
's-Heerenberg in Gelderland geboren. Hij stu
deerde in de Nederlandsche letteren te Leiden,
waar hij den graad van doctorandus behaalde.
Hierna was hij gedurende eenigen tijd werk
zaam aan de Universiteitsbibliotheek te Lei
den. Op 15 October 1902 volgde zijn benoeming
tot bibliothecaris der gemeente Haarlem. Als
zoodanig volgde hij den heer J. W. Enschedé
op. Hij aanvaardde zijn nieuwe functie op 1
December 1902.
De beweging voor het stichten van openbare
gemeentelijke leeszalen was toen aan het op
komen en de heer Van der Loeff, die voor
deze beweging veel sympathie gevoelde, heeft
gedurende vele jaren geijverd voor zijn lieve
lingsdenkbeeld: het stichten van een Openbare
Leeszaal té Haarlem en het verbinden van
deze leeszaal aan de Stads-bibliotheek.
Verschillende plannen werden ontworpen,
maar door den oorlog werd de uitvoering van
het dankbeeld van den heer Van der Loeff
vertraagd. Eindelijk, in 1921, werd de openbare
Leeszaal, verbonden aan de Stadsbibliotheek,
geopend en in 1922 werd de heer Rutgers van
der Loeff benoemd tot directeur van beide ge
combineerde inrichtingen.
Men deed daarmede een uitstekende keuze.
De heer Van der Loeff vervult zijn taak op
lofwaardige wijze. Even bekwaam als beschei
den, heeft hij zich in zijn functie geheel in
dienst van de bezoekers van bibliotheek en
leeszaal gesteld. Geen moeite is hem ooit te
veel en van het besef der noodzakelijkheid,
hun taak op deze zelfde wijze op te vatten,
heeft hij ook de leden van het personeel der
instelling weten te doordringen. In de biblio
theek en leeszaal heerscht de geest van den
heer Van der Loeff: een geest van groote
hulpvaardigheid en van prettigen omgang
met het publiek.
Dat de vele goede eigenschappen van den
heer Van der Loeff algemeene waardeering
ondervinden bleek hem bij zijn 25-jarig jubi
leum op 1 December 1927, toen hij gehuldigd
werd namens gemeentebestuur, de Commissie
van Toezicht op de Openbare Leeszaal en de
burgerij.
De heer Van der Loeff was heden uitstedig.
Zij, die zich met ingang van 1 April
per kwartaal abonneeren, ontvangen de
in Maart nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
SLAAT 'T STAVISKY-SCHAN-
DAAL NAAR ENGELAND OVER?
EEN GEHEIMZINNIGE MOORDZAAK WEER
TER SPRAKE.
De parlementaire commissie van onder-
ziek in de Stavïsky-affaire heeft het
kamerlid Henriot gehoord. In tegenstelling
tot wat tot nog toe gebruik was. is geen of
ficieel communiqué over de verklaringen van
Henriot verstrekt.
Naar verluidt heeft Henriot een groote
collectie aandeelen en documenten welke
betrekking hebben op het geval-Stavisky, uit
de jaren 19261928 overgelegd, waaronder
zich volgens de geruchten ook stukken zou
den bevinden die wijzen op relaties tusschen
personen uit Stavisky's omgeving en het in
1928 op geheimzinnige wijze om het leven
gekomen kamerlid voor Guyana, Galmots.
Volgens een na den dood van Galmots (die
een geniale doch eenigszins avontuurlijke
persoonlijkheid was), ingesteld onderzoek,
zouden vergiftigingsverschijnselen zijn ge
vonden.
Bij de kamerverkiezingen in 1928 in Guyana
had hij een aantal tegenstanders die tot
eiken prijs het bezit van zijn zetel wensch-
ten. Toen de verkiezingsstrijd het felst woed
de dook in Guyana een zekere Charles
Brouilhet op, die in Guyana een eigenaardige
opdracht schijnt te hebben gehad.
Men beweert dat onder de door Henriot
aan de commissie overgelegde stukken, zich
een brief van Stavisky aan Brouilhet be
vindt: „Je ziet wat het kost, wanneer men
mij in den weg loopt".
Voorts zou zich onder de documenten een
brief van den bekenden advocaat Henri
Robert den vroegeren president van den
Parijsche kamer van advocaten, aan den
president van het gerechtshof bevinden, die
zich indertijd met de behandeling van de
moordzaak Galmots heeft bezig gehouden.
Daarin zou worden gezegd dat twintig dui
zend francs niet te veel zijn voor den presi
dent wanneer hij de zaak op sleeptouw wil
houden.
De commissie zou in verband met deze
onthullingen besloten hebben niets omtrent
het verhoor van Henriot te publiceeren doch
er den minister van Justitie mee op de hoog
te te brengen. Naar verluidt zou o.a. de ar
restatie te wachten zijn van Brouilhet en
den arts Dr. Vachet, die in de kringen van
Stavisky verkeerde en ook in het geval Gal
mots een rol schijnt te hebben gespeeld
Voorts wordt nog medegedeeld, dat het
Stavisky-schandaal thans ook naar Engeland
schijnt over te slaan. Volgens het bericht uit
Londen zou de Londensche politie zekerheid,
hebben gekregen, dat vooraanstaande
Engelsche personen bij de zaak betrokken
zijn.
De commissaris van politie Canning, die
met een geheime opdracht te Parijs vertoefde
is met documenten teruggekeerd, die mo
menteel door de bevoegde instanties worden
onderzocht en waardoor eenige vooraan
staande personen gecompromitteerd dreigen
te worden.
GOED NIEUWS.
GUNSTIG RESULTAAT DER PRAAGSCHE
JAARBEURS.
PRAAG, 22 Maart (VD.) De jaarbeurs
te Praag heeft een gunstig verloop gehad.
De omzet is gemiddeld met 30 pet. geste
gen.
Tot de landen, die als de beste koopers
zijn opgetreden, behoort o.a. Nederland.
(In het Engelsche Lagerhuis heeft
een lid beweerd, dat vele uit Ne
derland komende bloembollen ziek
zijn, waardoor besmettingsgevaar
voor Engelsche producten zou be
staan. Aangezien alle exportbollen
een certificaat moeten hebben
van den Nederlandschen Planten
ziektenkundigen Dienst kan deze
klacht niet juist zijn).
Door de Engelschen wordt steeds nog
Met hun bollen slecht geboerd.
Uit ons bolland worden steevast
Groote kwantums ingevoerd.
En de Britsche kweekers dringen
Krachtig op bescherming aan,
Dat hun teelt, die uit den grond komt,
Niet opnieuw te grond zal gaan.
In zijn erge bollenboosheid
Neemt men middelen te baat,
Waarvan soms er weieens eentje
Kwalijk door den beugel gaat;
Als de grond, of wel de kennis,
Voor de bollenkweek ontbreekt,
Komt het voor. dat men verdenking
Van de concurrentie kweekt.
Dit is wel een poover streven,
En een, dat in geen geval,
Ooit de kweekerij der Britten,
Grooter bloei verleenen zal.
En intusschen houdt ons bolland,
D' export nog maar rustig vol,
Zonder nadeel van de uiting.
Spruitend uit een.... zieken bol.
P. GASUS.
PAASCHGIFT GEVRAAGD.
OP EEN... OUDE LIJST VAN HET
CRISIS-COMITé.
Bij een bewoner van een perceel aan den
Koninginneweg vervoegde zich Woensdag een
man, die hem verzocht voor een Paaschgift
te willen inteekenen op een oude lijst van het
Nationaal Crisiscomité, namelijk van 1932. De
man kreeg niets. Van deze nieuwe practijk
werd bij de politie aangifte gedaan.
Men zij dus gewaarschuwd!
PERSONALIA.
Gepromoveerd is tot doctor in de rechts
geleerdheid, op proefschrift getiteld „Voor
waarden voor maatschappelijke ontwikkeling
in het centrale Batakland" de heer A. J. van
Zanen, geboren te Gouda.
DIRECTEUREN VAN K L M EN K.N.I.L.M.
NAAR INDIë.
A. Plesman directeur van de K.L.M. en H.
Nieuwenhuis directeur van de K.N.I.L.M. zijn
hedenmorgen per Kwartel naar Indië ver
trokken.
NOG STEEDS ONDEUGDELIJKE
AUTO'S.
EEN DOODE SLAG IN HET STUUR VAN
140 GRADEN.
Woensdag reed er weer een auto over den
Rijksstraatweg, die gevaar voor het verkeer
opleverde. De motorbrigade van de Haar-
lemsche politie zag daar een auto rijden,
waaruit aan de achterzijde vlammen sloegen.
Zij liet den wagen stoppen. Uit een onder
zoek bleek, dat er met een open knalpot ge
reden werd. Bovendien zat er een doode
slag in het stuur van 140 graden! Tegen den
bestuurder Van N. werd proces-verbaal op-
.emaakt. De auto werd voor reparatie naar
een garage gebi'acht.
De geweldige schepenlift bij Niederfinow is in gebruik genomen. Deze lift kan
schepen van 1000 ton groot 36 meter omhoog brengen. Hierdoor heeft men
bereikt, dat de scheepvaart geen groot tijdverlies ondervindt; daar men anders
minstens viermaal zou moeten schutten.
WAT GESCHIEDT VOOR DE
RIJNSCHIPPERS.
VRAGEN VAN MEJ. KATZ.
Het lid der Tweede Kamer mej. Katz
heeft den minister van Economische Zaken
gevraagd
Heeft de Regeering kennis genomen van
de te Duisburg loopende onderhandelingen
ter verkrijging van gelijkberechtiging resp.
ter voorkoming van achterstelling der Neder
landsche schippers ten aanzien van hun
Duitsche collega's bij de vrachtverdeeling
ter beurze?
Zoo ja, acht de Regeering het dan thans
niet gewenscht, stappen te doen by de 'Duit
sche regeering, teneinde op de noodzakelijk
heid en rechtmatigheid van dit streven van
Nederlandsche zijde met nadruk te wijzen?
Heeft de Regeering voorts kennis genomen
van de onder auspiciën van de Duitsche re
geering tot stand gekomen plannen om te
geaaken tot een .Bchifferbetriebsverband",
waarbij alle Duitsche particuliere schippers
moeten zijn aangesloten en door welke or
ganisatie de in Duitschland aan den Rijn
oestaande beurtlij-sten zullen worden be
heerd?
Zoo ja, aoht de regeering het dan niet ge
wenscht, om ter bescherming van de be
langen der Nederlandsche particuliere
schippers vor hen het nemen van dezelfde
maatregelen te overwegen?
Het défilé langs het stoffelijk overschot van
H.M. de Koningin Moeder heeft morgen
plaats.
pag. 11
In de Japansche stad Hakodate heeft een
geweldige brand gewoed. Er zouden duizend
dooden zijn.
pag. 3
Op den Pruisischen minister-president
Goering is een mislukte bomaanslag ge
pleegd.
pag. 3
Oostenrijk's nieuwe grondwet.
pag. 3
Bij de Tweede Kamer is een wetsontwerp
ingediend om leerlingen te beschermen
tegen besmetting door onderwijzend per-
soneeL
pag. 11
Er zouden ernstige bezwaren bij de Tweede
Kamer bestaan tegen het wetsontwerp op
besloten N.V.'s.
pag. 11
De heer G. D. Gratama heden 60 jaar.
De heer J. D. Rutgers van der Loeff viert hc-
den zijn 60sten verjaardag,
pag. 1
De Crisis Rundveecentrale zal waarschijnlijk
tot verplichte rundveebeperking moeten
overgaan.
pag. 4
De onregelmatigheden te Heerde van gerin
gen omvang.
Zware straffen geëischt tegen de verdartrten
betrokken bij de inbraak te Naaldwijk.
pag. 4
Een syndicaat heeft een crediet van f 100
millioen aan den Franschen Staat verleend
pag. 11
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: De Fransche Maffia.
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Het verbruik van si
garen en sigaretten.
pag. 4
WIJZIGING SNELTAX-BEDRIJF,
AFSCHAFFING FOOIENSTELSEL.
Wij vernemen dat de directie van de Auto
handel-Maatschappij „Haarlem" voor haar
Sneltax-bedrijf voornemens is, zeer binnen
kort een wijziging in het tarief aan te bren
gen. Het ligt in de bedoeling, het fooien
stelsel af te schaffen. Dan zal het noodig zijn
het tarief een weinig te verhoogen. Over dit
laatste is echter nog geen beslissing geno
men.
CANADA UIT DEN
VOLKENBOND?
SENATOR MC RAE ACHT HET DOEL NIET
BEREIKT.
OTTAWA, 22 Maart (V.D.) De Cana-
deesche senator McRae. afgevaardigde van
Vancouver, heeft gisteren ln den Staat van
het dominion een voorstel ingediend tot uit
treding van Canada uit den Volkenbond.
Het voorstel zal op 17 April a.s. in behan
deling komen.
In zijn .toelichting verklaarde senator
McRae. dat algemeen wordt toegegeven, dat
de Volkenbond het doel niet bereikt heeft,
waartoe hij is opgericht, n.l. het handhaven
van den wereldvrede. Ieder vredesvriend
maakt zich ongerust- over de oorlogsvoor
bereidingen in de geheele wereld. De ver
antwoording. die Canada heeft, wanneer het
als lid van den Volkenbond deelneemt aan
onderhandelingen, die misschien tot een
nieuwen wereldoorlog zullen leiden, heeft elk
Canadees te dragen. Ook de jaarlijksche
contributies aan den Volkenbond kunnen in
deze moeilijke tijden beter gebruikt.worden.
Senator McRae was generaal-kwartier-
meester van het Canadeesche expeditieleger
tijdens den wereldoorlog.
RUMOERIGE TOONEELEN OP
BROADWAY.
DOOR STAKENDE TAXI-CHAUFFEURS
VEROORZAAKT.
NEW-YORK, 22 Maart «"Reuter). Gis
teravond hebben de stakende taxi-chauf
feurs op Broadway een gevecht met de poli
tie ontketend. Zij hielden de taxis van hun
werkende collegas aan en sleurden de inzit
tenden eruit, bedekt met de scherven van de
gebroken ruiten.
Toen bij het uitgaan van de theaters eenige
honderden personen een taxi wenschten be
gonnen de ongeregeldheden in nog grooter
omvang.
Op een gegeven moment joegen de stakers
zelfs de politie op de vlucht; deze kreeg
onmiddellijk hierna yersterkmg.