tola jMnjtaBceistcaat 6
UetstUe Hteefleu
Het Bekuqtiikste
1 APRIL.
HET LEUKE DAGJE.
51e Jaargang No. 15573
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 31 Maart 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNKME.IN 1 L.N pCr Week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per ma^nd 0.22, per 3 mnd. 0.65 franco per post '0.72)4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN: i.5 rege|s 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.-. Wijsvinger f 1 50—, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN
HAARLEM, 31 Maart.
Duitschlands Economische
Toestand
In een artikel in het bekende Engelsche
tijdschrift „The Contemporary Review" geeft
J. Steel een allesbehalve rooskleurigen blik op
den economischen loop van zaken in Duitsch-
land gedurende 1933 het eerste jaar van
het Hitler-bewind. Steel is, ofschoon kenne
lijk geen voorstander van de Nazi-methodes,
daar allerminst verheugd over. Hij drukt zich
zelfs aldus uit: „Wij koesterden de hoop, dat
het prijsgeven van zooveel beschavingsfacto
ren. dat door de Hitlerianen was gelast, later
wellicht zou worden gerechtvaardigd door de
economische resultaten. Helaas is deze hoop,
althans in 1933 en voor zoover het de onmid
dellijke perspectieven van Duitschlands eco
nomischen toestand betreft, ijdel gebleken".
Zijn cijfers ontleent de Engelsche publicist
aan officieele Duitsche rapporten en mede-
deelingen, waarbij hij opmerkt dat het sta
tistisch materiaal nogal schaarsch is en dat
sommige cijfers „niet boven verdenking ver
heven zijn".
Ten aanzien van de werkloosheid in
Duitschland komt hij op grond van de cijfers
van het Institut für Konjunkturforschung
via een uitvoerige uiteenzetting tot een totaal
van ruim zeven millioen werkloozen in het
najaar. Dit betreft de „zichtbare werkloos
heid". Van den 11 millioen personen omvat-
tenden middenstand behoort nog eens onge
veer 1 millioen tot de „onzichtbare werkloo
zen". Tot die groep rekent hij ook een paar
honderd duizend marxisten, katholieken, so
cialisten, Joden en pacifisten, die hun parti
culiere en ambtelijke betrekkingen verloren
hebben als gevolg van de wijzigingen in het
régime, voorts verstoken zijn van eiken steun
en dus niet in de werkloosheids-statistieken
zijn inbegrepen. Dit geeft dus een totaal van
8 millioen werkloozen. De S.A.-mannen laat
hij er buiten, ofschoon zij geen construe tie ven
arbeid verrichten en hun eenige bezigheid uit
exerceeren bestaat. Voor een zuivere beoor
deeling van den economischen toestand zou
men dit aantal, dat alleen geld kost en niet
produceert, natuurlijk wel moeten meetellen
en dan op een totaal van 9 millioen komen.
Ik merk hier op dat zelfs als men zich tot
de 8 millioen bepaalt de werkloosheid in
Duitschland, in verhouding berekend, nog
tweeënhalf maal erger is dan die in Neder
land.
Dan zegt de Engelsche journalist verder:
„Alle cijfers, waarover men in 1933 heeft
beschikt en waarover men thans de beschik
king heeft, wijzen op een neerwaartsche ten
dens op alle gebieden van handel en indus
trie. De Duitsche belastinginkomsten zijn in
de laatste zes maanden met 15 pet. gedaald,
de ontvangsten der rijksspoorwegen met
17 1/2 pet. In het derde kwartaal van 1933
was het aantal buitenlandsche bezoekers 22.3
pet. lager dan in dezelfde periode van 1932.
In den kleinhandel was de omvang der zaken
in het derde kwartaal van 1933 7 1/2 pet. ge
ringer dan in het derde kwartaal van het
voorafgegane jaar. Het rijksministerie van
Posterijen deelde in December mede, dat over
1933 ruim 100 millioen mark minder uit het
bedrijf der posterijen was ontvangen dan in
1932. De kolenproductie in 1933 was 1.000.000
ton lager dan in 1932. Reeds in Juli waren de
opgeslagen kolenvoorraden 12 1/2 pet. grooter
dan in Juli 1932. In December waren ondanks
de verminderde productie 18 millioen ton
kolen cokes en briketten op de mijnen opge
slagen, hetgeen ongeveer één derde meer is
dan in December 1932.
Welke cijfers over 1933 men ook neemt, alle
illustreeren den achteruitgang zoowel van
het Duitsche Rijk als van den individueelen
Duitscher.
Zoo zijn b.v. van 1 April tot 31 Juli de ont
vangsten van het Rijk uit belastingen en in
voerrechten met ongeveer 95 millioen mark
gedaald tegenover dezelfde periode van het
voorafgegane jaar. De stijging der kleinhan
delsprijzen staat in geen verhouding tot die
der grondstoffenprijzen. Volgens de ..Frank
furter Zeitung" steeg het indexcijfer der
kleinhandelsprijzen in het laatste kwartaal
van het afgeloopen jaar met bijna 10 pet.,
dat der grondstoffenprijzen daarentegen met
minder dan 2.6 pet. Wij zien ons dus hier
geplaatst voor een vermindering van de
koopkracht van den verbruiker en een ver
hooging van de winsten van den producent.
Als interessante illustratie der situatie op het
gebied van de werkloosheid kan dienen, dat
volgens de statistieken van het rijksministe
rie van Financiën reeds in Augustus 1933 een
daling der ontvangsten uit inkomstenbelas
ting van loontrekkers was ingetreden ten be
drage van 6.5 millioen mark".
Dit ziet er inderdaad somber uit en terecht
merkt Steel op „dat het niet alleen voor
Duitschland, maar voor de geheele wereld
noodlottig is". Ik zou dit willen onderschrij
ven Voorstanders van het Duitsche Nazi
régime in ons land zullen wellicht kwaad
worden over zoo'n overzicht van cijfers, te
genstanders zullen er misschien om gnuiven,
maar het betreft hier toch heusch geen zaak
van sympathie of antipathie. Ondanks het
economische nationalisme, dat men in
Duitschland tracht na te streven, blijft de
zaak der economische welvaart nog steeds
een internationale aangelegenheid, en voor
de geheele wereld, in een der eerste plaatsen
voor Nederland, is het een gevaarlijke ge
schiedenis als de zaken in een zoo groot land
als Duitschland slecht gaan.
Steel critiseert verder de bekende uitlati
ROLFILM ONTWIKKELEN 20 CENT
AFDRUKKEN 6X9 6 CENT
AFLEVERING BINNEN 10 UUR "i
PRIMA AFWERKING
(Adv. Ingez. Med.)
der Nazi's (bij de verkiezingen in 1933) „dat
het feit. dat zij geenfprogram hebben, hun
beste actiefpost is", en stelt de vraag, welke
economische politiek zij eigenlijk voorstaan.
Volgens Oswald Spengler, voor zoover zij
diens theorieën schijnen te volgen, zijn de
nazi-economen van meening dat er geen
economische evolutie bestaat, maar dat er
een aantal zichzelf bedruipende economische
eenheden is. Verder gaande redeneeren zij.
dat de politieke invloed van Duitschland het
gebied moet omvatten, dat Duitschlands
economische eenheid wordt verondersteld te
beslaan. Zij hopen zoodoende te komen tot
de vorming van een Derde Rijk. dat zich uit
strekt van de Oostzee tot de Alpen en dat in
economisch opzicht onafhankelijk Is van de
rest van de wereld.
„Al deze ontwikkelingen en denkbeelden
scheppen een atmosfeer, die geladen is met
politieke complicaties. Zij beteekenen een uit
daging aan de overige wereld, vooral nu de
Duitsche regeering door een veeleischende
buitenlandsche politiek moet zorgen voor
schokbrekers tegen reacties op economischen
nood. Duitschland beweert, dat 't het strate
gische centrum is van de -.krachtige economi
sche eenheid Centraal-Europa". Derhalve
heeft het gedurende het geheele jaar 1933
een voortdurende propaganda gevoerd aan de
grenzen van het Saargebied, Luxemburg, Ne
derland, Denemarken en Zwitserland, tenein
de de nazi-denkbeelden in deze landen te
laten doorsijpelen".
Men kan hierbij opmerken dat de voort
zetting in de richting van de Alpen voorloopig
op zeer besliste wijze door Dollfuss, in samen
werking met Mussolini, gestuit is. De politieke
voortzetting althans.
Over de eindresultaten van deze Duitsche
expansie-politiek is Steel niet vroolijk gestemd.
Hij voorziet dat het erop uit zal loopen dat
de Duitsche bevolking onrustig wordt en de
vervulling van Hitler's economische beloften
gaat eischen, waarna er geen andere keus
zal zijn dan te pogen de ontevredenheid der
massa's af te leiden naar kanalen, die volgens
officiëele formule de stichting van het groote
Teutoonsche Rijk beoogen.
Deze zwartgalligheid schijnt te zwart, en
praematuur. De hemel beware ons voor een
dergelijken loop van zaken. Zeker is het even
wel, dat de resultaten van 1933 tot bezorgd
heid nopen.
R. P.
HET NIJENRODE-PROCES.
VERDACHTE ONNES NIET IN VRIJHEID.
De president van de rechtbank deelde
hedenmorgen mede, in antwoord op het ver
zoek der verdedigers tot vrijlating van ver
dachte Onnes, dat daar geen termen voor
aanwezig zijn geacht, op grond van de feiten
tijdens het onderzoek naar voren gekomen.
Evenmin op grond van verdachte's gezond
heidstoestand aangezien de arts den "patient
gedurende het voorarrest niet heeft gezien.
Telefoon: 10985
Afgehaald f 0.50
„GROOT BADHUIS" Zandvoorf
np PAASCHDAGEN |B
H THÉ-DANSANT Hflfl
MirBW THE BONZONIANS MH
(Adv. Ingez. Med.)
Alle volkeren zijn vrienden,
Er 's een eind aan haat en nijd,
Liefde bindt de menschen samen
Niemand vreest, of denkt aan, strijd.
Wijsheid is ten troon geheven.
Welvaart is teruggekeerd,
Alle zorgen zijn verdreven.
Alle nood gesupprimeerd
Er is weder volop arbeid,
Voor een elk, die werken wil,
Niemand hoeft meer leeg te loopen,
Ja, het mocht wat 1 April!
De belasting wordt van stond af,
Tot een derde deel verlaagd.
Elk krijgt uitstel van betaling,
Zonder dat hij erom vraagt.
'k Heb iets mooiers uitgevonden
Dan ter wereld nog bestaat,
Ik hoef nauwelijks te zeggen,
Dat 's een rijmwoordautomaat.
Iedereen, ziet weer het leven,
Zonnig door een rose bril,
Er zijn slechts tevreden menschen,
Ach. eilacie 1 April!
1 April die mooie beelden,
Ze zijn stuk voor stuk niet waar.
Voor het zoover is gekomen,
Nou, dat duurt nog menig jaar.
Het zal nog wel erger worden;
Door verblinden eigenwaan,
Door kortzichtigheid en domheid,
Gaat het menschdom naar de maan.
't Onheil is niet meer te stuiten,
't Bitter einde is op til,
Daar is niéts aan te verhelpen....
Nee, jandorie»— 1 April!
VEREENIGING
„KONINGINNEDAG."
GEEN FEESTELIJKHEDEN OP
JULIANADAG.
In de vergadering van het Centrum-Comité
der vereeniging Koninginnedag is besloten,
om op a.s. Julianadag 30 April de feestelijk
heden niet te doen plaats vinden.
Na opening der vergadering verzocht de
voorzitter Mr. Dr. F. A. Bijvoet een oogenblik
stilte, ter nagedachtenis van H.M. Konin
gin-Moeder.
DE
INBRAKENREEKS
ROTTERDAM.
TE
Een man en vrouw
gearresteerd.
VERSCHILLENDE VOORWERPEN
GEVONDEN.
Zooals men zich. zal herinneren, is in
den nacht van Zondag op Maandag in drie
naast elkaar liggende perceelen aan den
Westersingel te Rotterdam ingebroken, waar
bij een groot aantal sieraden en juweelen
zijn gestolen. In verband hiermede is een
Cech aangehouden, evenals een 42-jarige
vrouw. Men vond op hen enkele sieraden,
welke hebben toebehoord aan mevr. Halberts-
ma, die den dader van de inbraak
in haar woning heeft gezien. Bij enkele
oudsmeden heeft men verschillende ge
stolen voorwerpen teruggevonden. De man
ontkent bij de inbraak betrokken te zijn ge
weest. Hij zegt de sieraden te hebben ge
kocht bij een man, d:e veel op hem lijkt.
Hij is echter door enkele personen herkend.
De vrouw heeft verklaard niets van de
herkomst van een op haar aangetroffen
collier te weten.
l'Aeeschetkeeif- Boecdeój.
v.h. VAN BRUGGEN
In den Hout Telef. 12664
Opening. 1e pxuisckdag
(Adv. Ingez. Med.)
Eén April is ons leuke dagje.
Dat is iets van ons allemaal.
Dat laten we ons niet ontnemen.
Onze jolijt in dit leven, de snaaksche
ondergrond van onzen levensernst, dat spat
tende, spetterende, waaierende, knetterende
vuurwerk, dat wij allemaal dóór de dagen
met ons méédragen pas op, pas op, dat
het niet ontploft terwijl ge bezig zijt steentje
voor steentje een carrière te bouwen! dit
mag er allemaal uitkomen, dat mag schit
teren, briljant-zonnen, vuur-cascadeeren op
dien éénen verrukkelijken parelenden dag van
het jaar.
Jan, zegt mevrouwtje, je mag wel voort
maken, het is al bijna half negen.
En Jan kleedt zich in vliegende vaart en
rent de straat op zonder kopje thee-met-
éen boterhammetje-kaas en bij het station
ziet hij dat het kwart-over-vijf in den mor
gen is.
Die schalksche Marietje, glimlacht hij,
de drie uur, dat hij in de wachtkamer zit,
die schalksche Marietje, ik zal 'r wel krijgen,
die deugniet.
En 's avonds zegt Jan: „Marietje ik ga je
een klein autotje cadeau geven, 't kan er
nu eens af, kind. Dat wou je toch altijd zoo
graag?"
Marietje is verschrikkelijk opgewonden den
heelen avond: 'n kleurtje als een vurige pa
paver en oogen schitterend als het April
zonnetje zelf.
Om vijf vóór twee April zegt Jan: „één
April, schattebout, je krijgt géén wagentje,
je_ krijgt héélemaal niks. ha-ha, één April,
nét als vanmorgen om vijf uur!"
En dan zijn er:
Jéétje, die scheur in je jurk!
Chut, die vlek op je nieuwe Paasch-
hoed.
Hejje gehoord dat Chrisje en Gerard
gaan scheiden?
Daar wordt getelefoneerd; meid, ga jij
's even luisteren.
Wadde winkelhaak in je demi-seison.
zeg..
Sjonge, van Dam, jij bent maar een bof-
fert, de eénige die opslag krijgt.
Jeanne, heb je gehoord van Wim en
Trudy? Oók al verloofd.
En Meijer failliet, hé.
Komplement van meneer Verduyn en
of u vanavond even bij 'm wilt komen.
Néé. we moeten met z'n allen die één-April
in eere houden.
Eigenlijk is dat nu de éénige dag van alle
drie-honderd-vijf-en-zestig dagen, dat wij den
fijnzinnigen geest, die op den bodem van ons
aller harten sluimert en dien we krampachtig
moeten inhouden omdat wij anders in pijn
lijke botsing komen met die vermaledijde
maatschappij van ons, den vrijen teugel mo
gen laten.
Dat wij het teederste, het sprankelendste,
het briljantste dat in ons is, mogen laten
opwekken aanu de lentezon, dat wij ons
puurste liedeke mogen doen zingen naar de
topaas-blauwe lucht, die boven onze moede
hoofden is.
Jan. wat zie jij d'r uit met die groene
vlek op je rug!
Treesje, wat 'n zonde van dat pinkster-
blomblauwe bloesje.
Eén April!
Hè, hè
Ha, ha
Ho. ho
Menschen, menschen.... wat zullen we
lachen.
WEGENS HET PAASCHFEEST ZAL ONS
EERSTVOLGEND NUMMER DINSDAG
VERSCHIJNEN.
Mr. E. ELLAS.
Onze economische positie in 1933: bij de op
leving in het buitenland blijft ons land ten
achter.
pag. 4
Een dubbele moord in Den Haag: jonge
vrouw en haar kind het slachtoffer.
pag. 1
Het duinbezit van Noord-Holland
pag. 1
Verdachte O- van Nijenrode niet in vrijheid
gesteld.
paè- 1
De inbrakenreeks te Rotterdam.
pag. 1
De kerkstrijd in Duitschland
pag. 3
Mussolini beschouwt ontwapening onbereik
baar.
pag. 3
De afzender van het pakket diamanten naar
Weenen, dat verdwenen was, is gearres
teerd.
pag. 4
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Duitschlands Economische toestand.
pag. 1
Philip Noel Baker: Azië, het centrum van den
storm der twintigste eeuw.
pag. 3
P. L. V. R.: Thaipusam, het groote Hindoe-
feest.
pag. 13
Van onzen Stockhohnschen correspondent:
Een schrijver zonder schrijftafel.
pag. 13.
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Verkoop door Auto
maten.
pag. 19
W. L. M. E.: Lenteliederen.
pag. 13
W. M. Bekaar: Paaschgebruiken te Oosten
rijk en Hongarije.
pag. 15
Joh. Chr. Wijnand: 1 April-grappen.
pag. 15
Van onzen Berlijnschen Correspondent:
Duitsch Patriotisme.
pag. 15
V. S.: Langs de Rails: Paascheieren.
pag. 13.
Langs de Rails: Handschoenen.
pag. 15
Het Haarlemsche Stadsbeeld
pag. 14
Karl Lerbs: H. D. Vertelling: De woorden
spaarpot.
pag. 14
K. de Jong: Radiomuziek der week.
pag. 17
Bioscopen.
pag. 17
Het Haarlemsche Stadsbeeld: De Heerenvest.
pag. 13.
Uit de wereld van de film.
pag. 13
W. L. M. E. van Leeuwen: Lenteliederen.
pag. 14
Helen: Paaschfeest.
pag. 5
Mr. E. Elias: Het leuke dagje.
pag. I
DUBBELE MOORD IN DEN HAAG
JONGE VROUW EN HAAR KIND HET
SLACHTOFFER.
In perceel Veenkade 168 in Den Haag heeft
zich een drama afgespeeld dat twee slacht
offers eischte. De daar gevestigde melkwinkel
was Vrijdag den geheelen dag gesloten terwijl
voor de ramen en op de deur briefjes hingen:
„Heden en morgen gesloten wegens familie
omstandigheden."
Toen Vrijdagavond de familie bezoek kreeg
van een broer van de vrouw, een melkleveran-
cier uit de Torenstraat, die op zijn bellen geen
antwoord kreeg, vond hU hierin 'n aanleiding
de politie van een en ander op de hoogte te
stellen. Via een belendend perceel en door
over een schutting te klimmen verschaften
de surveilleerende agenten zich toegang tot
de achter slaapkamer.
Daar vonden zij de 23-jarige echtgenoote
van den bewoner en het kind van het echt
paar, een jongetje van 4 maanden, dood op
het bed. Vermoedelijk waren zij door worging
om het leven gekomen.
Aangezien de man niet thuis was en zoo als
bij onderzoek bleek ook niet bij zijn familie in
Den Haag was. of was geweest, zijn zware ver
moedens van moord tegen hem gerezen. Uit
het onderzoek bleek dat deze dubbele moord
moet hebben plaats gehad in den nacht van
Donderdag op Vrijdag of Vrijdagmorgen vroeg.
Opsporing van den man wordt verzocht
doch tot nu toe is men niet. achter de ver
blijfplaats kunnen komen. Hij moet vrouw en
kind met de handen hebben gewurgd.
Het is niet onmogelijk dat bij den dader
financieele zorgen een rol hebben gespeeld bij
de wanhoopsdaad.
MEVROUW DE VEER—BLOK
WYBRANDI.
Het zomerpaleis van de vroegere Chineesche keizers, een buitengewoon mooi
bouwwerk, is voor het grootste deel door brand verwoest.
70 JAAR.
Mevrouw de Veer—Blok Wybrandi, oud
presidente van de Haarlemsche Vereeni<*in°-
van Huisvrouwen (bij aftreden werd zij tot
eerelld benoemd) wordt 13 April 70 jaar
