Een stukje bloeiende Betuwe in...
De nieuwe woning voor den Commissaris
der Koningin.
ti@l de&QHêdikstc
Stadionconcert.
51e Jaargang No. 15588
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 19 April 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT EN per week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week f 0.05, per maand 0 22, per 3 mnd. 0.65 franco per post 0-7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNi.5 regels 1.75, elke regel meer f035. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vra3g en aanbod 14 regels O.dJ,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentes
(iederen dag) 13 regels f 0-30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-. Duim f250.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—, Verlies
Wijsvinger f 150—, Elke andere vinger f50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30—.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 19 April.
Een Enquête.
De geboorte der dictaturen in eenige lan
den van Europa heeft in andere een tijdlang
den indruk gewekt, dat het gansche streven
tot internationale toenadering ten doode was
opgeschreven. De Ontwapeningsconferentie
scheen definitief mislukt, de Economische
Conferentie in Londen te vroeg onderno
men was definitief mislukt, de tariefmuren
bleven en het economisch nationalisme scheen
overal terrein te blijven winnen. Bovendien
worden de meeste menschen zeer sterk be
ïnvloed door het succes-van-het-oogenbÊik. Wij
in Nederland zijn allerminst vatbaar voor
Duitsche mentaliteit, maar komen licht on
der den indruk van Duitsch machtsvertoon,
hetgeen de nabuurschap wel eenigszins ver
klaart.
Er is, sinds die „golf" van dictatuur even
wel weer veel veranderd. Het Duitsche Nazi
regime heeft al teveel blunders gemaakt van
het soort, dat niet vergeten wordt. En het
succes- van-het-oogenblik is thans niet voor
Duitschland, dat aan den rand van een
nieuwe economische ineenstorting schijnt te
staan, maar voor Engeland, waar een groot
financiëel overschot op het dienstjaar 1933
tot belasting-verlaging heeft geleid en waar
de Kanselier van de Schatkist zijn begroo-
tingsrede in dezen blijden (en ongebruikelijk-
litterairen) stijl kon aanvangen: ,,Wij hebben
„Bleak House" uit en zijn met de lezing van
het eerste hoofdstuk van „Groote Verwach
tingen" begonnen.
Natuurlijk zal hij, die aan deze Engelsche
gebeurtenis te veel beteekenis hecht, ook weer
deels bedrogen uitkomen. Aan de reeks he
vige schokken, die Europa doormaakt, is nog
geen emd gekomen; en de bewijzen dat een
periode van rustige nieuwe ontwikkeling in
getreden zou zijn ontbreken nog. Het bewijs
daarvan vindt men in de Engelsche begroo
ting op zeer kenmerkende wijze. De defensie
uitgaven zijn met 4j4 millioen pond ver
hoogd.
Maar inmiddels wemelt ..het van. bewijzen
dat de aanvankelijke veronderstelling, dat
de beweging naar internationale toenadering
ten doode opgeschreven zou zijn, onjuist is
gebleken. Die beweging was al te sterk. Er is
een „onderstroom" ontstaan, die te krachtig
Is geworden om nog door politieke gebeurte
nissen in een of ander land te worden ge
stuit. Die internationale stroom overwint tel
kens weer nationalistische dammen, tegen
hem opgeworpen, en versnelt zich
Zoo bewijst ook de nieuwe activiteit in
Genève weer, dat de Ontwapeningsconferentie
volstrekt niet dood is. Degenen die haar had
den willen dooden, zijn er onmachtig toe ge
bleken. Hoe hortend en langzaam dit proces
ook werkt, telkens weer herleeft de gedachte:
De Waarheid is op marsch, niets zal haar
tegenhouden.
Verleden jaar werd allerwegen de onwil en
het scepticisme van de Jeugd ten aanzien van
internationale toenadering geproclameerd.
Dat is ook al, zacht gezegd, erg voorbarig ge
bleken. Geen wonder, want al die algemeen
heden over ,,de jeugd" plegen voorbarig te
zijn. Zij is geen vastgestelde, vast omlijnde
invloed in de wereld, maar een onrijpe, lang-
zaam-groeiende, voortdurend-wisselende fac
tor. Zij is in zichzelf voorbarig, zeker als het
de opinies van schooljongens geldt. Laten we
ons toch bij die dingen eens even onzen
eigen jongenstijd herinneren! Op een col
lectief streven van „de Jeugd" naar dictatu
ren en economisch nationalisme en zoo kan
men evenmin rekenen als op het tegenover
gestelde. Er is nog geen peil op te trekken, en
al die beroepen op de jeugd doen mij altijd
sterk denken aan een neiging bij de men
schen, die ze uiten en die zélf nu de bevoegd
heid en de macht hebben om de goede koers
te sturen, om de verantwoordelijkheid van
zich af te schuiven. Laten wij liever beseffen
dat aan ons de taak is om den chaos te ont
warren en dat op óns tegenover de jeugd de
plicht rust, haar voor een toekomstige slach
ting te vrijwaren! Met scepticisme en hoon
jegens die machtige nieuwe beweging, die
dan toch maar in de wereld ontstaan is en die
onuitroeibaar blijkt, verraadt men de toe
komst van zijn kinderen.
Tegenover den velen onzin, die vooral ver
leden jaar over de Jeugd ten beste is gege
ven, wil ik nu toch ook eens een ander staal
tje vermelden. Dat is het resultaat van een
enquête, door den in Engeland wonenden
Franschen journalist H. W. Ie Prévost onder
het zeer internationale studentengezelschap,
dat het Parijsche Quartier Latin bevolkt, ge
houden. Die enquête betreft dus alleen stu
denten, geen schooljongens, en is daarom al
heel wat meer waard, al kan men er ook geen
definitieve beteekenis aan hechten.
Le Prévost vex-telt in een artikel in het
Londensche dagblad News Chronicle, dat hij
honderden gesprekken met studenten van
allerlei nationaliteiten: met Angelsaksen,
Latijnen, Teutonen, Slaven, Semieten, Hin
does, Mongolen heeft gevoerd en overal de
overtuiging heeft gevonden dat „de tijd is
aangebroken waarin de gemeenschap al haar
krachten kan mobiliseeren voor constructie
ven arbeid in het algemeen belang". Tot hem
werd op alle mogelijke manieren betoogd dat
geen enkele nationale opzet kan slagen die
niet onderdeel is van een internationaal plan.
„Wat mij het meest verraste", zegt Le Prévost,
„was de algemeene aanvaarding van den Vol
kenbond als een noodzaak in de nieuwe we
reldorde. De legende, dat de jeugd niets dan
minachting voor Genève zou hebben is zoo
vaak verkondigd dat men haar schier is gaan
aanvaarden. Deze aanvaarding is onrechtma
tig. Ik heb veel critiek op den Volkenbond
gehoord, scherpe critiek die zich vaak ontwik
kelde tot hevig protest. Maar het slot was
steeds weer de wensch, den Volkenbond te
versterken, nooit de wensch hem af te
schaffen".
Le Prévost citeert daarna uitvoerig de uit
latingen van verschillende studenten. 0.a.
van een Italiaan die hem zei: „De vraag is,
hoe wij het best mogelijke van het Leven zul
len maken. Het antwoord daaroo is zeker niet:
de Dood. Oorlog is een stommiteit zoowel als
een misdaad. Geweld is altijd futiel, en een
bewijs van onmacht".
Toen de interviewer den jongen Italiaan
vroeg, wat Mussolini daarvan zeggen zou,
lachte hij en zei: „Goeie ouwe Musso. Hij zou
het niet snappen; hij is te ver bij zijn tijd
achter".
Dergelijke uitlatingen over de dictators
kreeg Le Prévost, tot zijn verwondering, over
al te hooren. „Als zij ze zelf gehoord hadden
zou alleen totale ongeloovigheid hen hebben
kunnen beletten, nog verbaasder te zun da~
ik was, en honderdmaal meer ontsteld", zegt
hij.
De jonge Russen die hij ontmoette waren
allen overtuigd dat de Sovjet-dictatuur niet
zou kunnen voortduren in dezen vorm en ken
schetsten „de ovde mannen die haar be-
heerschen" als „misleid door verouderde over
wegingen". De Duitsche studenten, zich hier
vrij voelend om zich te uiten, lieten zich even
onomwonden over de Hitler-dictatuur uit.
„Van alle staatslieden heeft de dictator de
minste vrijheid om een zaak op haar eigen
waarde te beoordeelen", werd hem gezegd, Bij
iederen stap dien hij doet moet hij rekening
houden met de vooroordeelen van de massa
en de hartstochten der massa voor zijn taal
trachten te winnen".
Hitler's uitingen werden den interviewer
afgeschilderd aLs een warwinkel van 19e
eeuwsche opinies, Noorsche mythologie en
vereering van dsn oorlogsheld. Overigens
geloofde men dat de dictator een begrij
pelijk verschijnsel van het oogenblik was.
Mussolini, Hitler, Stalin („en Roosevelt",
interrumpeerde een jonge Amerikaan) pogen
allen te voldoen aan den wensch der volken
om door gemeenschappelijk streven een ge
meenschappelijk doel te bereiken. Zij zelf
behooren tot den dag van gisteren; zij ope
nen _evenwel de deur voor den dag van
morgen.
Over Morgen bleek geen twijfel te bestaan.
Opbouw. En er zullen teveel moeilijkheden
te overwinnen zijn om onze kracht te gaan
verspillen met elkaar te bevechten. Het in
dividu kan zijn energie het best ontwikkelen
als hij een goed staatsburger is. Hetzelfde
geldt voor de natie, als loyaal lid van den
Volkenbond,
Dit laatste was de algemeene toon die Le
Prévost onder- de Parijsche studenten vond.
Ik bied het u ter overdenking aan.
R. P.
HAARLEM EN DE
BUITENGEMEENTEN.
VERLAGING VAN HET SCHOOLGELD VOOR
DE LEERLINGEN VAN BUITEN.
Naar wij vernemen heeft de gemeente
Haarlem zich tegenover de buitengemeenten
bereid verklaard het schoolgeld voor de bui
tenleerlingen die de Haarlemsche inrichtin
gen van middelbaar en voorbereidend onder
wijs bezoeken van f 500 tot f 450 te verlagen.
Dit is gedaan omdat de kosten van Haarlem
voor dit onderwijs ook verminderd zijn in
verband met de toepassing van de rijksrege
ling wat de salarieering van het personeel
betreft.
De scholen worden bezocht door ongeveer 425
leerlingen van buiten. Dit beteekent dus voor
Haarlem een verminderde ontvangst van
f 21.250.
OOSTENRIJK'S GRONDWET
GEREED.
BONDSPRESIDENT WORDT DOOR DE
BURGEMEESTERS GEKOZEN.
WEENEN, 19 April (Reuter) De nieuwe
grondwet is Woensdagavond gereed gekomen.
De verkiezing van den bondspresident ge
schiedt door de burgemeesters van Oosten
rijk en wel op grond van een door den bonds
raad opgestelde voordracht van drie.
In de landen zullen de corporatief gecon
strueerde landdagen voor de aanwijzing van
den gouverneur eveneens voodrachten van
drie opmaken. De bondspresident zal op voor
stel van den bondskanselier een der drie
voorgedragen personen tot gouverneur be
noemen. Hij moet hem van zijn functie ont
heffen als de landdag dit verlangt.
De gemeentevertegenwoordiging krijgt den
naam „Gemeindetag" eveneens corporatief
geconstrueerd. Deze kiest den burgemeester.
DE REMMENWEEK.
Haadm!
In den tuin van
Huize „Zuiderhout1*
nabij de Spanjaards
laan aan de Zui-
derhoutlaan staat
op het oogenblik
een prachtige dub
bele wilde kers in
bloei, waarvan men
hier naast een af
beelding ziet en die
de bewondering van
alle voorbijgangers
opwekt.
Zonnehuisnaast het Paviljoen aan
de Paviljoenslaan.
Eenigen tijd geleden is in de regeerings-
stukken medegedeeld, dat het voornemen be
stond voor den Commissaris van de Ko
ningin in Noord-Holland een nieuwe ambts
woning te koopen. Bij een informatie op het
Gouvernement, werd ons toen medegedeeld,
dat het niet de bedoeling was, dat de tegen
woordige Commissaris, Jhr. Mr. Dr. A. Röell,
nog dit nieuwe gebouw zou betrekken.
Thans kunnen wij mededeelen, dat de
quaestie van de nieuwe ambtswoning haar
beslag gekregen heeft. De keuze is gevallen
op het heerenhuis „Zonnehuis", Paviljoens-
laan 3, naast het Paviljoen. Hierbc geven
wij daarvan een foto.
Het is een huis dat wel 40 of 50 jaar gele
den gebouwd is, maar 10 jaar geleden is het
geheel gemoderniseerd, zoodat het aan alle
moderne eischen voldoet
De ingang is in het midden gelegen, op de
foto is de deur te zien naast de glazen over
kapping. Uit de groote vestibule komt men in
een groote hall met garderobe. Links is een
zeer groote suite. 'Deze twee kamers die elk
een oppervlakte hebben van ongeveer 7 bij
12 Meter (te zamen dus ongeveer 168 M2.)
leenen zich uitstekend voor recepties. Rechts
van de hall is een groote eetkamer, die ook
ruimte genoeg biedt voor officieele diners.
Achter deze kamers zijn ruime localiteiten
voor het dienstpersoneel, de keuken, enz. Bo
ven zijn de slaapkamers en drie badkamers.
In het huls is centrale verwarming en leiding
voor warm en koud water.
De groote tuin achter het huis grenst aan
den tuin van het Paviljoen.
„Zonnehuis" zal 1 Januari a.s ter beschik
king van de provincie komen. Er wordt gere
kend, dat het met Mei gereed zal zijh om
eventueel betrokken te kunnen worden.
De tegenwoordige ambtswoning van den
Commissaris aan de Nieuwe Gracht beant
woordde naar de meening der autoriteiten
niet meer aan de eischen. Het is een oud ge
bouw, terwijl de tegenwoordige tijd andere
eischen stelt. Bovendien is in den loop der
jaren de omgeving geheel veranderd. De
meeste heerenhuizen op dit deel der gracht
zijn in kantoren veranderd. Bovendien werd
het wenschelijker geacht, dat de Commissa
ris in de omgeving van het Gouvernements
gebouw woont. Het moet in de bedoeling
liggen om in de toekomst de groote recepties
van den Commissaris in het Gouvernements
gebouw te houden, de kleine recepties in zijn
woning. In het gebouw aan de Nieuwe Gracht
waren drie groote ineenloopende zalen die
voor recepties gebruikt werden.
Het gebouw aan de Nieuwe Gracht is eigen
dom van het rijk, de provincie huurde het
van het rijk. Het nieuwe gebouw aan de Pa
viljoenslaan zal ook door de provincie van
het rijk gehuurd worden.
Het is nog niet bekend welke plannen er
bestaan voor het huis aan de Nieuwe Gracht.
269 motorrijtuigen gecontro
leerd
29 BEKEURINGEN.
Woensdag werden 269 motorrijtuigen
(waaronder drie motorrijwieljeh) door de
motorbrigade der Haarlemsohe politie ge
controleerd. Zij zag zich genoodzaakt, tegen
29 bestuurders wegens het gebruik van on
deugdelijke hand- en voetrammen proces
verbaal op te maken. Die wagens werden
alle voor reparatie naar garages gebracht.
Gebleken is, dat de medeideeling in ons
nummer van Dinsdag, als zou de politie bij
de remmencontrole zich niet ophouden met
technische bijzonderheden, op een misver
stand berust. De geheele remmencontrole
toch is immers van technischen aard, zoodat I
met alle bijzonderheden juist rekening ge-
houden wordt. De bestuurders van motorrij- I
tuigen moeten er dus voor zorgen, dat hun I
wagens voldoen aan de wettelijk gestelde I
eischen.
Het wetsontwerp, waarbij de regeering de
bevoegdheid krijgt de tarieven op korten
termijn te wijzigingen is door de Tweede
Kamer aangenomen.
pag 6
Minister Colijn spreekt in de Eerste Kamer
over de reis, welke hij naar Indië had wil
len maken.
pag 6
Het verslag van de Spellings Commissie is
verschenen; zij heeft niet den geheelen
weg der vereenvoudigers bewandeld.
pag. 8
Het mysterie van Reeuwijk; wie bestuurde de
grijze vierpersoons auto?
pag. 8
De gemeenteraad van Amsterdam heeft be
sloten een leening van f 5 millioen aan te
gaan.
pag. 4
De Mensur in Duitschland voor de Katholie
ken verboden.
pag. 3
Duitsche en Fransche nota's te Londen ge
publiceerd.
pag. 3
Ernstige ongeregeldheden te Kopenhagen.
pag. 3
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een enquête.
pag 1
Van onzen Wcenschen correspondent: Wel
en wee in een Oostenrijksch concentratie
kamp.
pag. 3
J. B. Schuil: Thalia: Het kind van de re
kening.
pag- 13
K. de Jong: Die Spaernesanghers.
pag. 13
Sport in 't kort.
pag 8
(Ten bate van het Concertgebouw
orkest en Residentieorkest zal op
2 Juni in het Stadion te Amster
dam door deze beide orkesten en
eenige groote koren een concert
worden gegeven, onder leiding van
Dr. Willem Mengelberg).
Ziedaar iets nieuws, alweer iets nieuws,
Bij 't groene voetbalveld,
Wordt straks de Garde musicale
Van Holland opgesteld.
Waar anders meest de voetbal zweeft,
Getrapt van doel tot doel,
Waar sportaanbidding hoogtij viert
In juichen en gejoel;
Daar hoort men dan de schoone klank
Der edelste muziek.
Die ook nog wel aanbeden wordt,
Maar voor een stil publiek.
(Want 'k hoop dat niemand zich vergeet.
Door eensklaps, zonder erg.
De sfeer te storen met den kreet;
Hup Willem Mengelberg!)
Dan ziet men geen oranje trui,
Maar men geniet er wel,
Wat voetbal er nog nimmer bracht:
't Volmaakte samenspel.
Ik hoop dat op dien Zaterdag,
Het licht der avondzon,
Zal stralen uit een blauwe lucht
Op !t volle Stadion.
Want ook al is 't geen voetbalspel,
Maar spel van kunst in toon,
Men streeft er toch ook naar een doel,
Een minstens even schoon.
P. GASUS.
DE COMMISSARIS DER
KONINGIN.
TEGENSPRAAK VAN GERUCHTEN.
Reeds eenigen tijd duiken er geruchten op
over een voornemen van Jhr. Mr. Dr. A. Röell
om binnenkort af te treden als Commissaris
der Koningin in Noord-Holland. Die geruch
ten hebben eenigen grond gekregen door de
indertijd gepubliceerde mededeeling, dat de
Commissaris niet van plan was om de nieuwe
ambtswoning die gekocht zou worden te be
trekken.
Thans publiceere» wij het bericht, dat
„Zonnehuis" aan de Paviljoenslaan tot ambts
woning voor den Commissaris bestemd is en
dat het 1 Mei 1935 voor bewoning beschik
baar moet zijn.
Wij kunnen daaraan toevoegen, dat daar
uit evenwel niet afgeleid mag worden, dat
Jhr. Mr. Dr. Röell tegen dien tijd ontslag
zal nemen. Ons werd namelijk met stellig
heid verzekerd, dat in kringen van het col
lege van Ged. Staten van Noord-HaUlan-d!
van een voornemen van den commissaris om
binnen afzienbaren tijd ontslag te nemen
niets bekend was. Integendeel, daar had men
de overtuiging, dat de Commissaris er niet
aan denkt in den eersten tijd af te treden.
Bovendien hebben wij op het departement
van binnenlandsche zaken in den Haag ge
ïnformeerd. Ook daar ontvingen wij de be
sliste mededeeling, dat bij de regeering niets
bekend is van een voornemen van den Com
missaris om in den eersten tijd ontslag te
vragen. Men achtte geruchten daaromtrent
absoluut onjuist.
Wel kregen wij bij deze informatie in den
Haag, den indruk, dat er kans bestaat, dat
Jhx. Mr. Dx. Röell de nieuwe ambtswoning
ög&eiktes m» x
