NATIONALE
UIT HET BUITENLAND
WEL EN WEE IN EEN OOSTENRIJKSCH
CONCENTRATIEKAMP.
DONDERDAG 19 APRIL 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
3
LEVENSVERZEKERING-BANK Rotterdam
Duitsche en Fransche nofa's te Londen gepubliceerd.
De Fransche regeering richt ernstige bezwaren tot
Berlijn naar aanleiding van de herbewapeningsplannen.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS
De memoranda inzake ontwapening, welke
zijn gewisseld tusschen de regeeringen, over
eenkomstig het besluit van het bureau der
ontwapeningsconferentie, dat supplementaire
pogingen om overeenstemming te bereiken,
langs diplomatieken weg moet worden voort
gezet, zijn gisteravond te Londen in een Wit
boek gepubliceerd. Het Witboek bevat de
nota's, welke gewisseld zijn tusschen de re
geeringen van Frankrijk, Duitschland en
Groot Brittannië, de bij monde van Mussolini
bij het bezoek van Anthony Eden uitgespro
ken verklaring der Italiaansche regeering en
den tekst van het memoradum, dat verleden
week is ontvangen van delegaties van De
nemarken, Spanje, Noorwegen, Zweden en
Zwitserland ter Ontwapeningsconferentie.
In laatstgenoemd memorandum in het
bijzonder wordt de nadruk gelegd op het
feit, dat de conventie tot een zelfs beperkten
omvang niet te verwezenlijken schijnt zonder
versterking van de veiligheid uitgaande bo
ven de voorstellen van het Britsche memo
randum.
De Duitsche regeering geeft uitdrukking
aan haar bereidheid het Britsche memo
randum te aanvaarden als basis der conven
tie, doch na oplossing der ontwapeningskwes
tie.
De Duitsche regeering verlangt een ver
dedigende luchtmacht te hebben van ma
chines met kortenradius, exclusief bommen
werpers vanaf het begin der conventie, en
waarvan de numerieke -kracht niet grooter
zal zijn dan 30 pet. van het totaal der lucht
strijdkrachten van de Duitsche nabuurlanden
of 50 pet. van de militaire luchtstrijdkrach
ten in bezit van Frankrijk, hetgeen zelfs nog
minder is. Hierbij houdt de Duitsche regee
ring geen rekening met het resultaat van de
luchtenquête. welke op zijn minst de bom
menwerpers behoort af te schaffen. Duitsch
land eischt, dat na de eerste vijf jaar de
noodzakelijke verminderingen en vergroo
tingen tot stand gebracht worden, zcodat
het volledige gelijkheid in aantallen krijgt
met de voornaamste luchtmachten aan het
einde van 10 jaren der conventie- De Duitsche
regeering zou bereid zijn accoord te gaan
met een basns van reciprociteit betreffende
de instelling van nieuwe regelingen voor
het verzekeren van het niet-militaire karak
ter van SA en SS, hetgeen door controle zou
worden geverifieerd. De Duitsche regeering
gaat ook accoord met het uitstellen van de
verminderingen der bewapeningen der an
dere mogendheden tot aan het einde van
het vijfde jaar der conventie en een mate
van ontwapening gelijk die is vastgelegd,
in het Engelsche memorandum, welke dan
in het tweede vijftal jaren der conventie
zou worden uitgevoerd. Alle andere voor
stellen. gedaan in het Engelsche memoran
dum, welke door deze wijzigingen niet ge
raakt worden, gelijk bijv. de controle, worden
door de Duitsche regeering aanvaard.
In de Fransche nota aan Londen wordt
om gezegd, dat de Duitsche regeering, het
zij 'opzettelijk of niet, de ontwapeningson
derhandelingen onmogelijk heeft gemaakt,
welker basis zij door haar eigen daad heeft
vernietigd. Nog voor gezocht wordt of een
overeenstemming te bereiken is over een
systeem van garanties, die met voldoende
effect om de onderteekening mogelijk te ma
ken van een conventie, die een belangrijke
herbewapening van Duitschland zou legali-
seeren, moet Frankrijk op den voorgrond van
zijn overwegingen plaatsen de voorwaarden
voor zijn eigen veiligheid, die het niet
scheidt van die der andere belanghebbende
mogendheden. Het terugkeeren van Duitsch
land in den Volkenbond, dat het zoo abrupt
heeft verlaten zou een gelegenheid hebben
kunnen scheppen voor het ten minste ge
deeltelijk verdrijven van de heerschende be
zorgdheid. De aanwezigheid van Duitschland
in Genève aldus de Fransche nota, zou niet
minder onvermijdelijk zijn voor de verwer
kelijking van een bevredigend systeem van
uitvoeringsgaranties.
Het waardeert de vriendschappelijke actie
van de Britsche regeering in het gezamen
lijk willen zoeken naar effectieve waarbor
gen voor de uitvoering der conventie. Het
betreurt, dat het optreden van de derde partij
op abrupte wijze de onderhandelingen ij del
neeft gemaakt.
Japan.
Amerikaansch vlootbezoek
gaat niet door.
De Japansche pers meldt, dat het bezoek
van het Amerikaansche eskader, dat in de
maand Juni aan Jokohama zou worden ge
bracht, door de Amerikaansche autoriteiten
om technische redenen is afgezegd.
Dreigement van het ministerie
van buitenlandsche zaken
De woordvoerder van het ministerie van
buitenlandsche zaken heeft medegedeeld, dat
Japan gedwongen zal zijn tot positieve actie,
indien de vrede en de orde door een interna
tionale samenwerking tot steun aan China
zou worden verstoord. De aard dezer actie
zal van ieder afzonderlijk geval afhangen,
waaraan de zegsman toevoegde dat wanneer
geweld zal worden gebruikt door anderen,
ook Japan genoodzaakt zal zijn geweld te ge
bruiken.
Italië.
Duitschland.
Roehm acht de S. A. garant
voor den vrede in Midden-
Europa.
Rijksminister Goebbels heeft Woensdag
middag in een der zalen van zijn ministerie
de leden van het corps diplomatique en van
de buitenlandsche persvertegenwoordigers
ontvangen.
Rijksminister Roehm. de chef van den staf
der S.A, hield een toespraak over „De natio
naal socialistische revolutie en de S. A.",
waarin hij verklaarde, dat iedere schending
der rijksgrenzen niet alleen het Rijksleger,
maar het geheele volk tot den laatsten man
bereid zal vinden fanatieken tegenstand te
bieden. In dit verband kan gezegd worden,
aldus Roehm, dat de S. A. garant is voor den
vrede in Midden-Europa.
China.
Ultirhatum aan de
Mandsjoe-dynastie.
De Chineesche regeering heeft besloten
den leden van de keizerlijke dynastie van
Mandsjoekwo voor te stellen uit China te
vertrekken, indien zij keizer Foe Nji erken
nen. Bovendien heeft de Chineesche regee
ring de pensioenen voor de leden dezer dy
nastie geblokkeerd.
TROTZKI NOG TE BARBIZON.
ZAL SPANJE HEM TOELATEN?
PARIJS, 18 April. Trotzki heeft tegen an
dersluidende berichten in zijn villa te Bar
bizon nog niet verlaten. Het bevel, dat hij
Frankrijk moet verlaten, heeft Trotzki nog
niet ontvangen. Men verklaart, dat Trotzki
een a twee dagen tijd heeft om zijn ver
trek voor te bereiden. Hij zal door twee poli
tiebeambten naar de grens worden gebracht.
Men vermoedt, dat hij zich naar Spanje zal
begeven.
MADRID, 18 April. (V.D Op een vraag of
de regeering Trotzky eventueel toestemming
zou verleenen zich in Spanje te vestigen,
antwoordde de minister van blnnenlandsche
zaken heden, dat een desbetreffend verzoek
de regeering nog niet had bereikt. Mocht
Trotzky zich tot de Spaansche regeering
wenden met het verzoek zich in Spanje te
mogen vestigen, dan zou de minister eerst na
overleg met den ministerraad een beslissing
nemen.
Beschuldigingen van
het „Journal".
PARIJS. 18 April (Reuter). Volgens het
„Journal" zou Trotzki voornemens zijn ge
weest, tijdens de straatonlusten in Februari
j.l. een revolutie te doen uitbreken, welke
had moeten eindigen met het instellen van
een soort communistische dictatuur in
Frankrijk.
Het blad vestigd er voorts de aandacht op
dat het wekelijksche orgaan van Trotzki ,Xa
Vérité", in de kritieke dagen van Februari
dagelijks verschenen is. Dit weekblaadje, dat
het orgaan is van de communistische liga
en van de Fransche af deeling der interna
tionale communistische liga, zou vooral in
Frankrijk woonachtige Italiaansche arbeiders
voor den opstand hebben trachten te win
nen.
AMERIKAANSCH MINISTER
AANGEKLAAGD.
DOOR VIER LUCHTVAARTMAAT
SCHAPPIJEN.
Starhemberg bij Mussolini
Uit Rome, 18 April: Mussolini heeft den
leider der Oostenrijksche Heimwelir. prins
Starhemberg in een langdurig en hartelijk
onderhoud ontvangen
Vanochtend heeft Starhemberg een bezoek
gebracht aan den onderstaatssecretaris van
Buitenlandsche Zaken, Suvich.
NEW YORK, 17 April (Reuter). Vier
Amerikaansche luchtvaartmaatschappijen
n.l. de Airtransport Cy„ de National Air
transport Inc., de Pacific Airtransport en
en de Varnay air Lines hebben te Wash
ington aanklachten ingediend tegen den
minister van Posterijen Farley.
Zij willen trachten te voorkomen dat de
door hem aangekondigde opzegging der lucht
postcon tra eten ten uitvoer worden gelegd.
Zij willen bovendien tegen Farley personlijk
een eisch tot schadevergoeding indienen.
MONTAGU NORMAN BLIJFT GOUVERNEUR
VAN DE BANK OF ENGLAND.
LONDEN. 18 April (V. D.i Montagu Nor
man is gisteren voor de vijftiende achtereen
volgende maal herkozen met algemeene stem
men tot gouverneur van de Bank of England.
ERNSTIGE ONGEREGELD
HEDEN TE KOPENHAGEN.
ALGEMEENE STAKING TE ESBJERG.
KOPENHAGEN. 18 April <VD.) Alhier
is het hedenavond tot ernstige ongeregeld
heden gekomen. In een in het Oosten der
stad gelegen park hield n.l. ondanks het ver
bod der politie de revolutlonnaire vakver-
eenigingsoppositie een betooging waar on
geveer 4000 personen verschenen waren.
Kort na den aanvang der betooging trad de
politie op, teneinde de menigte uiteen te
drijven. Bij de hierop ontstane botsingen
werden de commandant van de bereden
politie en een tweede ruiter door steenen
ernstig aan het hoofd gewond. Een der beide
getroffenen viel bewusteloos van zijn paard
Ook de paarden werden met stokken en
steenworpen bewerkt, fietsen werden hun
voor de beenen geworpen. In de stadswijk
bij den haven schoolden in den loop van
den avond herhaaldelijk menschenmenigten
samen, hetgeen telkens weer tot ingrijpen
der politie aanleiding gaf. Op eenige plaat
sen werden door de demonstranten barrica
des opgericht, die door de politie werden op
geruimd. Tegen 23 uur scheen het, alsof de
politie overal den toestand meester was.
Tenslotte kan nog gemeld worden, dat
tegen de revoiutionnaire (communistische)
vakvereenigingsoppositie die steeds de leiding
heeft bij stakingsonlusten, in opdracht -van
den president der politie van Kopenhagen en
van den officier van justitie een gerechte
lijk onderzoek zal worden ingesteld.
KOPENHAGEN, 18 April (V.D.) Gisteren
is in een groote vergadering te Esbjerg be
sloten tot een 24-urige algemeene staking
in zoo goed als alle particuliere bedrijven
als protest tegen het politieoptreden tegen
de betoogers. De staking is hedenmorgen in
gegaan, nadat het hoofd der politie had ge
weigerd de van buiten gekomen politietroe-
pen terug te zenden en de in verband met
de onlusten van de laatste dagen afgekon
digde strafbepalingen in te trekken. Ook bij
de dagbladen te Esbjerg wordt gestaakt. De
gemeentebedrijven zijn echter alle nog aan
den gang.
Daalt Uw rente?
Een
Beleggings-Polis der „Nationale" is
niet converteerbaar
(Adv. lngez. èted.)
De Mensur voor Duitsche
Katholieken verboden.
Deelneming wordt met
excommunicatie bestraft
„Hoon voor alle Christelijke
opvattingen".
BERLIJN. 18 April. (V.D.) De „Germania
publiceert een bericht, overgenomen uit het
officieele blad van het Bischoppelijke Or
dinariaat van Berlijn betreffende de Men
suren der studenten, waarin o.m. gezegd
wordt:
De kerk weet, dat de Mensur der studenten
in zekeren zin een uitoefening en voorbe
reiding vormt van het duel en in haar ge
heele wezen tot doel heeft die valsche voor
stellingen van eer en revanche, die een hoon
zijn voor alle Christelijke opvattingen, te
voeden en in stand te houden. Bij het eer
ste duel. of bij de eerste Mensur, waaraan de
katholiek zij het ook als toeschouwer, deel
neemt, staat hij reeds bloot aan de zware
kerkelijke straf der van zelf intredende ex
communicatie.
Indrukken van een bezoek aan Wollersdorf.
De gevallen van dysenterie.
(Van onzen Weenschen Correspondent).
WEENEN, April.
Reeds sedert geruimen tijd hadden de te
Weenen wonende buitenlandsche jburnalisten
den wensch te kennen gegeven het veelbe
sproken Oostenrijksche concentratiekamp te
Wollersdorf eens te mogen bezichtigen, want
geruchten deden de ronde dat er ernstige
wantoestanden heerschten en dat de gevange
nen er slecht en onmenschelijk behandeld
werden. Bovendien droeg het feit, dat er dy
senterie was uitgebroken en dat tal van be
woners van het kamp naar gasthuizen te
Wiener-Neustadt en te Weenen vervoerd
moesten worden om zich daar wegens deze
onaangename en besmettelijke ziekte te
laten behandelen, er nu ook niet bepaald toe
bij. dat men bijzonder rooskleurige voorstel
lingen van de toestanden in het kamp kon
krijgen. Op een persconferentie in het Bun-
deskanzleramt heeft nu baron Karwinsky, de
staatssecretaris voor openbare veiligheid, de
vorige week aan de vertegenwoordigers van
de buitenlandsche pers medegedeeld, dat er
een paar van de correspondenten in de ge
legenheid zouden worden gesteld het kamp te
bezichtigen, en thans zijn acht journalisten,
te weten twee Duitschers. een Amerikaan, een
Engeïschman. een Franschman, een Hongaar,
een Tsjechoslawaak en als êénige Nederlander
de correspondent van dit blad, in het kamp
geweest.
Wollersdorf ligt op een afstand van onge
veer zestig kilometer ten zuiden van Weenen
temidden van een vrijwel kale omgeving,
hoewel men in de verte een paar schilder
achtige bergen zich kan zien verheffen, waar
tegen aardige huizen liggen.
Het kamp bestaat uit verschillende steenen
gebouwen, die veel op loodsen lijken en die
afzonderlijk van elkaar oo een vrij groot
terrein verspreid staan. Dit terrein wordt
door een hek met prikkeldraad omgeven en
wordt streng bewaakt. In de tijden vóór en
gedurende den oorlog was er een ammunitie
fabriek in gevestigd. Op het oogenblik zijn er
270 personen in het kamp ondergebracht. 265
ervan zijn nationaal-socialisten, die in drie
lange gebouwen gehuisvest zijn. en 5 zijn so
ciaal-democraten. die een ander, kleiner ge
bouw bewonen. De nationaal-socialisten en
de sociaal-democraten zijn van elkander ge
scheiden. Zij komen nimmer met elkaar in
aanraking. De socialisten zijn alle vijf uit
Innsbruck afkomstig en zijn sedert de bloe
dige onlusten van Februari van hun vrijheid
beroofd. De nationaal-socialisten komen uit
verschillende streken van Oostenrijk. Velen
hunner bevinden zich reeds sedert veel lan-
geren tijd in gevangenschap, anderen werden
eerst later naar het kamp gebracht. Het
hoogste aantal gevangenen heeft 380 bedra
gend Verschillende gevangenen zijn vrijge
laten en sommige hunner zijn later weer op
nieuw naar Wollersdorf gebracht. Het kamp
met zijn 270 gevangenen wordt door ongeveer
90 gendarmen en niet minder dan 600 man
van den Heimatschutz bewaakt. Alleen de
gendarmen mogen de barakken betreden,
waarin de gevangenen gehuisvest zijn. Die
gendarmen wonen hier ook zelf in. De Hei-
matschutzlieden staan op verschillende plaat
sen op wacht op het uitgestrekte terrein,
waarop de gebouwen liggen, en patrouillee
ren er. Zij hebben allen bajonetten op het
geweer.
Het kamp zal dezer dagen een groot aan
tal nieuwe bewoners krijgen, want het con*
centratiekamo, dat zich te Kaisersteinbruch
in het Burgenland bevindt, waarin circa 500
gevangenen zijn, wordt oogeheven en van
daar worden nu een paar honderd personen,
waaronder ongeveer 115 sociaal-democraten,
naar Wöllersdorff gebracht. Men Is reeds
druk in de weer verschillende gebouwen in
dit kamp voor hen in orde te brengen Er
worden nieuwe installaties voor warme en
koude douches gemaakt en zoowel in groote
zalen als in kleinere vertrekken worden bed
den met stroozakken gereed gemaakt.
De nationaal-socialisten te Wollersdorf be-
hooren tot alle rangen en standen van de
maatschappij. Er zijn advocaten en dokters
bij, studenten in de medicijnen en in de
rechten, werklieden en handelsklerken, win
kelbedienden en boeren. Dwars door enkele
barakken loopen lange gangen, die de ge
bouwen in twee smalle helften snijden. Aan
weerszijden bevinden zich kleine kamertjes,
waarin drie of vier gevangenen gehuisvest
zijn. Deze vertrekken zijn heel eenvoudig en
primitief ingericht. Het meubilair bestaat uit
niet veel meer dan een paar ijzeren ledikan
ten met ruwe stroozakken en dekens en wat
ruwe houten tafeltjes en stoelen. Overal heb
ben de bewoners getracht de kamertjes wat
te versieren en wat op te vroolijken. Tegen de
wit gepleisterde steenen muren hebben zij
boven de bedden blanke vellen papier aan
gebracht, waarop fotografieën en prentjes
bevestigd zijn. die zij uit geïllustreerde kran
ten en tijdschriften geknipt hebben. Boven
het bed van een student hangen een paar
aardige opnamen van uitstapjes met een
automobiel in een zonnig en bergachtig land
schap met vroolijke jongens en meisjes erop.
En daaronder staat met drukletters twee
woorden, waarin een berg van levenswijsheid
en misschen ook wel wat stille berusting (met
eventueel een vonkje hoop op weer betere
tijden!) ligt opgesloten: „Tempi passati".
Voorbije tijden. Nu is dat alles uit!
De gevangenen moeten hun eigen kamers
in orde houden, maar zij hebben heel veel
vrijen tijd. Vroeger mochten zij maar een
uur per dag. doch thans bijna den geheelen
dag -buiten zijn en ze kunnen zich. nu het
hier al zoo heerlijk weer is geworden, lekker
in de zon laten bruin stoven. Er waren er dan
ook, toen ik in het kamp was, verschillende
die alleen maar een zwembroekje aan had
den. Hun body was al heelemaal donker. Het
meerendeel van de gevangenen bestaat uit
jonge kerels, die flink gespierd zijn en er
gezond en sterk uitzien. Velen hunner dragen
lange baarden, ook de jongens van even over
de twintig, want zij vonden het, zooals zij me
vertelden, niet de moeite waard zich voort
durend te scheren, daar ze toch bijna nooit
bezoek kregen. Want ze mogen wel door
vrienden en familieleden opgezocht worden,
maar daar velen hunner uit nogal afgelegen
steden en streken komen, is die reis nogal
bezwaarlijk en kostbaar en niet evenredig
aan den korten tijd. gedurende welken de
visite mag blijven. Zij mogen correspondentie
en kranten ontvangen, die natuurlijk eerst
een censor moeten passeeren. en zij mogen
per dag één brief en twee kaarten schrijven,
waarvan alweer de censuur moet beslissen, of
deze afgezonden mogen worden of niet. Bij
wangedrag of bij verzet tegen de algemeene
orde en tegen de voorschriften kunnen straf
fen toegepast worden, welke, bestaan uit het
opknappen van onaangename werkjes, het
niet mogen ontvangen van brieven en lec
tuur, het intrekken van het warme ontbijt,
het moeten slapen op een planken bed en
het opgesloten worden in een cel alleen of
in een donkere cel. De strengste straffen,
aldus vertelde me de commandant van het
kamp, „Gendarmerie-Strabsrittmeister"
Gragl behoefden tot dusverre nog niet op
gelegd te worden. De tegenwoordige com
mandant staat eerst sedert den I2en Febr.
aan het hoofd van het kamp, dat in Octo
ber werd opgericht. Om zes uur in morgen
wordt het dag in het kamp. Dan moeten al
len opstaan. En des avonds om negen uur
gaan de lichten uit. Af en toe komt het voor
dat gevangenen vacantie krijgen. Dit echter
alleen in gevallen, wanneer er een familielid
gestorven is of wanneer er een zeer ernstige
ziekte is of wanneer de zaken van den be
treffen tengevolge van zijn afwezigheid van
thuis dreigen over den kop te gaan. Zulk een
vacantie wordt dan voor een dag of vier of
acht of tien gegeven. Eventueel kan de
oeriode van vrijheid weer verlengd worden.
Maar men is niet gemakkelijk met het geven
van verlof. De gevangenen moeten hun eere
woord geven en beloven terug te komen.
Twee verlofgangers uit het kamp te Kaiser
steinbruch hebben van de gelegenheid ge
bruik gemaakt te ontvluchten.
Ik heb met verschillende gevangenen onder
vier oogen kunnen spreken en allen verklaar
den me. dat zij in het geheel geen klachten
over de behandeling van ae zijde van de
gendarmen hadden, die heel humaan met
hen omgaan. Maar allen schijnen de man
nen van den Heimatschutz te haten. Zij be
weren, dat zij voortdurend door hen geprovo
ceerd en in hun heiligste gevoelens ge
kwetst worden. De Heimatschutzmannen,
schijnen aan een soort van machtswellust te
lijden en willen laten zien, dat zij de baas
zijn en in hun uniformpakjes wat in de melk
te brokken hebben. Zij slingeren den gevan
genen beleedigende woorden aan het hoofd
en zingen liederen, waarin wat van een
„Hitlerschwein" voorkomt. Herhaaldelijk
hebben zich dan ook heftige woordenwisse
lingen en onaangename incidenten met
scheldpartijen over en weer voorgedaan.
Ook over het eten werd erg geklaagd. De
gevangenen moeten, voor zoover zij niet ge
heel onvermogend zijn, zes schillingen per
dag betalen en zij vinden,t dat zij daar meer
en beter voedsel voor konden krijgen. Nu
was het algemeen bekend, dat er steeds tegen
het eten geklaagd werd, dat door een her
bergier in Wollersdorf voor de gevangenen
werd toebereid. De reputatie van dezen" man
werd steeds slechter. Maar nu wordt het eten
door een anderen waard geleverd, een zeke
ren Franz Postl uit Wiener-Neustadt. die
met zijn personeel in de keuken van het kamp
aan het werk is getrokken. Toen wij in het
kamp waren, was het juist de eerste dag,
dat hij voor het eten zorgde.
Er heerschte groote ontevredenheid onder
de gevangenen over het feit. dat zij sedert
eenigen tijd geen paketten met levensmidde
len meer van buiten mogen ontvangen. De
commandant van het kamp vertelde mij. dat
men tot die maatregel had moeten over
gaan. omdat er zoo vaak brieven en andere
geschriften in de eetwaren naar binnen wer
den gesmokkeld, maar de gevangenen staan
op het standpunt, dat men dan toch wel in
de gelegenheid zou kunnen stellen voor
eigen geld eetwaren in een cantine in het
kamp te kunnen koopen. Nu hoorde ik ook,
dat er heel vaak groote pakken met levens
midden, snoepgoed en rookwaren uit allo
deelen van Oostenrijk naar hetkamp waren
gestuurd, welke niet aan één bepaalde per
soon geadresseerd waren, doch aan alle na
tionaal-socialisten in Wollersdorf gericht
werden. Deze waren door groepen bewoners
van steden en dorpen, die onder elkaar een
collecte gehouden hadden, afgezonden en de
nationaal-socialisten in het kamp vonden dat
zóó aardig, dat zij er de Heimatschutz-man-
nen. die hen moesten bewaken en die binten
de barakken stonden, en die zelf nie£ zulke
gaven gekregen hadden, ermee wilden ergeren
en hen de oogen uit wilden steken door die
pakken met al die lekkernijen voor de ramen
te hangen.
De gevangenen krijgen des morgens vroeg
warme koffie met melk. De porties vleesch
zijn niet al te groot en bestaan uit 15 a 16
decagram per hoofd en oer persoon per dag
(in rauwen toestand). Elke gevangene ont
vangt 400 gram brood per dag. De dokter van
het kamp heeft naar calorieën berekend,
dat iedereen juist voldoende moet hebben en
dus niet meer noodig heeft.
Waar er bij de nationaal-socialisten ontel
baar veel klachten over het eten waren,
heerschte er bij de vijf socialisten groote
tevredenheid. Die mannen hadden ongeveer
acht weken in een huis van bewaring te Inns
bruck gevangen gezeten, waar zij maar heel,
heel weinig te eten hadden gekregen. Een
hunner had in dien tijd niet minder dan vijf
kilogram aan gewicht verloren. Hen komt
Wollersdorf nu als een soort van paradijs
voor! Maar ze wisten eigenlijk niet, waarom
zij opgesloten werden gehouden, want zij
hadden, naar zij zeiden, niets misdaan
Ook bij de nationaal-socialisten waren er
verschillende, die me vertelden „keine
Ahnung" te hebben, waarom zij gevangen
waren genomen. Eeri advocaat uit een stad
in de provincie wond zich geweldig op, toen
ik met hem sprak, en schreeuwde bijna meer
dan dat hij sprak, dat hij nu toch eindelijk
wel eens graag zou willen vernemen, waarom
men hem nu al maanden lang in het kamp
liet blijven. Een student van de Weensche
universiteit vertelde mij. dat hij alleen maar
in hechtenis genomen en naar Wollersdorf
gestuurd was. omdat hij in een zaal van het
anatomische instituut het Horst Wessel-lied
gezongen had. Anderen weer worden als gij
zelaars gevangen gehouden. Men heeft hen
zelfs niets ten laste kunnen leggen, maar zij
zijn verantwoordelijk gemaakt voor daden
van nationaal-socialisten in de plaats van
hun inwoning en daarom zonder veel om
haal naar het kamp gebracht om er geïnter
neerd te worden. Toen we het kamp verlieten,
keken tal van oogen ons achter de tralies
van de vensters na.
En nu nog even een paar woorden over de
patiënten, die aan dysenterie lijden. Er heb
ben zich meer dan veertig ziektegevallen
voorgedaan. iEr bevinden zich op het oogen
blik nog meer dan twintig personen uit Wol
lersdorf in een pavilioen voor besmettelijke
ziekten van het Franz Josef-Spital te
Weenen. Tot hen behooren de Weensche
gouwleider Frauenfeld en zijn twee broers.
(Een der broers, Richard, is inmiddels vrij
gelaten. Red.). Op enkele dagen van de week
mogen zij bezoek van vrienden en verwan
ten ontvangen. Zij hangen dan uit de ven
sters van de eerste verdieping en "soreken met
hun bezoekers, die beneden buiten staan.
Frauenfeld's moeder, de weduwe van een
„Hofrat", komt vaak naar haar drie zoons kij
ken. Een van die zoons is vader van een
kind. dat hij nog niet gezien heeft, want
deze baby werd kort geleden geboren, toen
papa al gevangen zat. Het paviljoen, waarin
deze patiënten zich ophouden, wordt streng
door pollt'e-agenten bewaakt. De patiënten
verklaarden, dat hij het hier veel beter
hadden dan in het kamo te Wö'le^sdorf.
Dezer dagen echter gaat het meerendeel weer
terug.
W. M. BEKAAR.
