HET KRAA
richten insecten aan
ft
Zooeven gaven we als Karakteristiek van
het domineeren: het feit. dat percentsgewijze'
bij de soort Ln Kwestie de dood door ouder
dom meer voorkomt dan bij andere soorten
Hier dient «1 iets aao t*1 worden toegevoegd.
Bij gelijke gemiddelde leeftijd zal de domi-
neerende soort a- andere ln aantal gaan
overtreffen, zelfs als er aanvankelijk minder
waren. Een eenvoudig rekensommetje leert
ons dat I? o gemiddelde levensduur van de
overheerschende groep kleiner, dan is er
wil hij zich bij een eventueele botsing hand
haven slechts deze mogeliikheidhij moet
zich sneller en tol) in grootere getale voort
planten dan de andere
De factoren zijn vooi velschillende gevaller.
nict dezelfde en meestal vrij ingewikkeld.
Indien nu twee groepen tezelfdertijd een
tendens vertoonen om te domineeren, dan
komen ze tien tegen één in eikaars vaarwater.
En die groep, welke het best is uitgerust, zal
de eindoverwinning behalen. Zoo ging het in
den strijd tusschen de (menschen) volkeren
der aarde en in den kamp, die in vroegere
perioden der aardgeschiedenis de plant- en
diergroepen automatisch voerden. Door na
tuurcatastrofen, degeneratie of anderszins
werd het evenwicht verstoord en dan is de
omwenteling meteen Ln vollen gang. Zelden is
zoo'n revolutie volledig te reconstrueeren.
Of er percentsgewijze van een groep minder
exemplaren door een andere oorzaak dan
ouderdom sterven, dan bij iedere andere
groep, m.a.w. of de eerste domineert, hangt
in hoofdzaak samen met twee factoren: le.
individueel weerstandsvermogen; 2e. voort-
plantingscapaciteit.
Doch tevens mag de maximum levensduur
der domineerende soorten naar gelang van
het voortplantingsvermogen niet al te zeer
voor die van andere soorten onderdoen, wil
de toestand bij een botsing niet omslaan.
In dit verband is .,de mensch tegenover het
insect" tusschen deze twee groe
pen wordt momenteel op aarde
de strijd om de hegemonie op
levenen doodgevoerd! een treffend
en min of meer angstaanjagend voorbeeld.
Zuiver biologisch overtreffen ons de insecten
tiveerde gehardheid en lichamelijke vitaliteit
een derde mogelijkheid gegeven: het ver
nuft.
Door zijn vernuft verhoogt hij, waar noodig.
het percentage sterfgevallen onder zijn vyan-
den de insecten, en ook onder zijn andere
belagers Hij heeft zich daardoor tot leen der)
domineerende groep(en) gemaakt. Daar hege
monie volgens onze begripsbepaling geen
kwestie is van absolute meerderheid en zelfs
niet van snelste aanwas, is de uitzonderlijke
positie van den mensch duidelijker Zoo lang
twee categorieën elkaai niet in den weg staan
kunnen ze ongestraft ieder op hun gebied
domineeren: en zouden wy van de insecten
geen hinder hebben, dan zouden deze gekorven
beestjes reeds lang het aangezicht van deze
periode der aardgeschiedenis karakteriseeren
Steeds heviger worden evenwel de botsingen
tusschen insect en mensch; en een der beide
groepen zal geknakt moeten worden.
Wanneer we de vergelijking tusschen mensch
en insect, beiden van het biologisch stand
punt bezien, voortzetten, dan slaat ons de
schrik om het hart. Terwijl wy slechts zeer
bepaalde stoffen als voedsel kunnen gebruiken,
eet het insect vrijwel alles, van papier en hout
tot vleesch en planten. Deze laatste schijnen
het hoofdbestanddeel van het gemiddelde
insectenmenu te vormen. En daar wij ge
dwongen zijn planten te kweeken, werken we
dusdoende aan het welzijn der insecten mee.
Zoo was de coloradokever aanvankelijk eeu
vrij veel voorkomende maar onschadelijke
soort, levende van zekere nachtschaden in de
Amerikaansche Rockey-mountains. Toen de
aardappel echter van het Oosten naar het
Westen werd overgebracht, leerde de kever de
nieuwe vrucht kennen en hij verliet de nacht
schade. Thans moet men hem overal in de
Nieuwe en de Oude wereld met man en macht
bestrijden en slechts met de hulp van
Schweinfürther groen, een zeer zwaar vergif,
zyn wij misschien tegen hem opgewassen.
Wanneer menschen niet over voldoende
technische middelen beschikken ontvolken
sprinkhanen geheele streken. Hetzij dat de
bewoners om zich voor de hongerdood te be
hoeden, op de vlucht gaan, hetzij dat ze
sterven doordat de sprinkhanen het koren en
de andere gewassen verzwelgen. In zwermen
van millioenen vallen ze op de graanvelden
aan. In 1866 zijn 20.000 Algerijnen tengevolge
van de sprinkhanenplaag om het leven ge
komen. De sprinkhanen laten zich door niets
terughouden. Al verongelukken er tienduizen
den, er blijven honderdduizenden over. Enkele
jaren geleden ontdekte men ten Zuiden van
Suez een zwerm van vijfendertig kilometer,
die overal verderf zaaide, uitsluitend door op
te eten wat de mensch gezaaid had!
Mieren en termieten komen op sommige
plaatsen in milliarden voor, en er zijn tropi
sche gebieden, waar men aan de rivieren geen
wikkelen zich binnen 24 uur 6.600.000 nieuwe
bacteriën.
Eenige getallen en gebeurtenissen kunnen
U een nadere indruk van de gevaarlijkheid
onzer gekorven medeschepselen geven.
Er zijn volgens de laatste onderzoekingen
ongeveer een half imllioen uiteenloopende
insectensoorten. In Griekenland leeft een
variëteit van de malariamug, de stegomya
fasciata, die de stopzetting van het trein
verkeer op bepaalde trajecten teweegbracht
door het geheele personeel ziek te maken
Alleen Spanje gebruikt al ter bestrijding van
malaria jaarlijks 900.000 kilogram chinine.
Deze hoeveelheid vertegenwoordigt een bedrag
van 4.800.000 gulden.
Op Sardinië worden jaarlijks zoo veel arbei
ders door malaria aangetast, dat die tezamen
5 millioen dagloonen of 6.000.000 gulden ver
liezen,
liezen.
In Amerika koopt het publiek per jaar voor
S 10.000.000 vliegengaas en voor 8.000.000
vliegenpapier.
jaarlijks fl 36.000 000, de mot maakt gaten ter
waarde van fl. 600.000.000 in een jaar enz enz
Onder de uitmuntende geesten zijn het niet
alleen de dierkundigen, die het gevaar hebben
ingezien, waarmee ons de insecten bedreigen.
Zoo schildert H. G. Wells ons de ver
schrikking. welke veroorzaakt wordt door
insecten, die monsterafmetingen hebben aan
genomen, doordat ze van een middel hebben
gegeten, dat Wells „het voedsel der goden"
noemt.
Een wesp b.v. voert een duif van normale
afmetingen weg. Wanneer het beest vliegt,
maakt het hetzelfde lawaai als een vliegtuig.
Het is naar verhouding even sterk gebleven
als het was en daardoor veel sterker dan de
mensch.
Een kruidenier treft zoo'n geweldig onge
dierte in zijn suiker aan; alleen het uiterlijk
van de kop en de harige pooten zyn al in
staat om den man te doen versteenen. De
kwaadaardige bewegingen van het beest en
het vleugelgeraas, dat het van zich geeft,
is gebaseerd hebben wij op hun beurt ge
splitst in sub-rayons. Ook hierbij leidde ons
de morphologie of kennis der vormen.
Eenmaal zoover gevorderd, waren we spoe
dig op de hoogte van het feit. dat de soorten
maar niet zoo willekeurig verschijnen of ver
dwijnen, doch dat afgezien nog daarvan,
dat sommige groepen-als-geheel uit andere
moeten zijn voortgesproten nu eens deze
dan weer die groepen het aspect van de le
vende natuur bepaalden. Degeneratie ver
schijnselen daargelaten, mogen we aannemen,
dat het steeds een kwestie van evenwicht was
wélke uitgebreide familie of families over-
heerschten. Onder gegeven omstandigheden
waren de betreffende bezitters der hegemonie
dan het best voor de bestaansstrijd uitgerust
Zoo was de wereld eens „overwegend" be
volkt door hagedisachtigen, die (waarschijn
lijk overigens naast eenige groepen van geheel
ander slag) het weligst en voordeeligst tier
den, hetgeen o.a. hierop neerkomt, dat van
hen een grooter percentage dan van iedere
andere diersoort de dood door ouderdom
stierf, waarbij bloedbaden, die de heerschers
onder elkaar aanrichtten buiten beschouwing
moeten blijven.
De hagedisachtigen vormen en vormden
naar soortenaantal een betrekkelijk kleine
onderaf deeling der reptielen. Deze zijn weer
een variatie op den grondvorm van het ge
werveld dier, waarvan de mensch een andere
„uitwerking" is; en het gewervelde dier is in
één type of hoofdafdeeling vereenigd met- alle
beesten, die een chorda dorsalis vertoonen.
Tot een volkomen afwijkende hoofdgroep
behooren de insecten. Zij zijn o.a. aan de
kreeften vrij nauw verwant
ander voor de menschheid gevaarlijk feit.
Vlooien die in Europa gelukkig uitsterven
verspreiden pest, zekere muggen besmetten
den mensch met malaria, de steek van de
tsetse vlieg veroorzaakt de vreeselijke slaap
ziekte.
Al geven getallen niet volledig het risico
met betrekking tot het uitbreken van ziekten
aan, het volgende zegt toch wel iets. In haar
korte leven legt een vlieg 600 eieren. Per zomer
kan men rekenen op acht generaties. Een
exemplaar kan dus theoretisch in een seizoen
66 trillioen nakomelingen krijgen. Natuurlijk
loopt het niet met alle eieren goed af, doch
niettemin bedraagt het aantal afstammelingen
jaarlijks millioenen.
En iedere vlieg draagt ongeveer 28.000.000
bacteriën mee. Uit haar voetsporen ont-
schen schadepost van 2 milliard dollar. Men
ziet, dat we ons kleeden in de etensresten
van allerlei minuscule wezentjes.
We eten het fruit, waar de made toevallig
niet bij kon komen, voeden ons met het koren
dat de sprinkhanen niet op konden en waarin
de torren geen trek meer hadden. Weldra
zullen we genoodzaakt zyn deze gedierten te
decimeeren of uit te roeien, anders beteekenen
ze ons einde. Het hout, dat we branden, de
aardappels die ons worden opgediend, de
groente, die men ons voorzet, en zelfs de
wijn .waarop we ons laten tracteeren, zijn met
moeite aan het bijna almachtige insect ont
worsteld. Terwijl hij hevig bestreden wordt,
vreet de coloradokever ieder jaar nog voor
fl. 288.000.000 weg. „Mais-eters" nemen per
jaax voor II. 30.000.000 af, do tenniet kost ons
immers als normaal, en ze zijn bij Swift ook
inderdaad wijzer dan de menschen) en laat
hem allerlei kunstjes doen tot niet gering
amusement van de hofhouding. Hij wordt de
pop van een kind, dat hem goed verzorgd enz.
Alleen de dwerg des konings plaagt hem,
hetgeen die makkelijk kan doen, daar hij
Gulliver zonder veel moeite lichamelijk de
baas blijft.
Welnu, op zeker moment komt er een wesp
aanvliegen. Gulliver trekt zijn zwaard en dood
het dier. enkele andere jaagt hij op de vlucht.
Zoo ziet men, dat het waarschijnlijk beter
is. als een „voedsel der goden" nooit wordt
uitgevonden en als een land der reuzen niet
door een Uwer wordt ontdekt!
De strijd tegen de insecten is zonder dat al
moeilijk en onverkwikkelijk genoeg l
in nagenoeg alle opzichten. Weliswaar is hun
levensduur kleiner, maar' zoowel het aantal
generaties in eenzelfde tijdsbestek als het
aantal nakomelingen, dat één exemplaar in
eens voortbrengt, is bij de insecten vele malen
grooter dan bij den mensch. Ook is zuiver
biologisch het individueel weerstandsvermogen
van het insect waarschijnlijk grooter. Dat wil
zeggen, dat het hoe vreemd dit misschien
klinkt minder vijanden dan de mensch
heeft vooral wat ziektekiemen betreft
en dat het zich in de omstandigheden waar
onder het leeft, meest beter redt dan de
mensch in de zijne. Naar verhouding bezit,
om een klein voorbeeld te geven, een men-
schenbeen driemaal minder kracht dan een
vliegen poot; de spin tilt ettelijke keeren haar
eigen gewicht in één maal op, enz.
Zoo bezien zou het lot al lang ten gunste
der insecten beslist moeten hebben.
Bij de onmiddellijke ontmoeting der kam
pioenen is in ons geval echter het individueel
weerstandsvermogen geen louter biologische
zaak meer. Den mensch is naast zijn ongecul-
adem zou kunnen halen, daar keel en neus
onmiddellijk met muskieten gevuld zouden
zijn.
Te Salt-Lake-City, die merkwaardige stad
van de „Heiligen der Laatste Dagen" in de
Amerikaansche staat Utah, heeft men een
gedenkteeken opgericht voor de meeuwen,
omdat deze de nederzetting van den onder
gang hebben gered. Een ontzettende sprink-
hanenzwerm dreigde n.l. alles te vernietigen
en was reeds een eind gevorderd, toen de
meeuwen kwamen en volbrachten, wat de
menschen niet hadden gekimd: ze verdelgden
de insecten.
Tegenwoordig nog wordt in Utah het dooden
van een meeuw streng gestraft.
Dat insecten ziekten overbrengen is een
Een paar jaar geleden voer een Italiaansche
vrachtboot naar Florida. Ongemerkt had zich
de vruchtenvlieg van de Middellandsche Zee
aan boord begeven. Ze verschoonde geen
plant- De uitvoer van vruchten moest in ver
schillende staten worden verboden. Drie en
twintig banken gingen failliet: een schade van
400.000.000.
Men schat de jaarlijks door de sprinkhanen
in Afrika veroorzaakte schade op fl. 900.000.000
De gewone ooftmade eet ieder jaar voor
fl. 66.000.000 op. Verschillende kevers (zooals
de korenkever) vernietigen ieder jaar, hierin
bijgestaan door de graamnot, gewassen tot een
waarde van fl. 300 000.000.
Nachtuilen, katoenspinners en katoenkevers
bezorgen den Vereenigden Staten een jaarlyk-
zouden een normaal man op de vlucht gejaagd
hebben. Maar de kruidenier neemt in doods
angst een bijl en slaagt er in het monster
te verpletteren, niet echter dan nadat hij een
steek heeft ontvangen, waaraan hij sterft.
Swift, de auteur van de onvergelijkelijke
„Gullivers' travels" waarschijnlijk heeft hij
Wells min of meer als voorbeeld gediend
beschrijft een dergelijk tooneel, zij het met
meer ironie en minder ernstige afloop.
De kleine mensch Gulliver is bij de
reuzen van Bobdingrag terecht gekomen, en
daar verzeilt hij aan het hof. Men vindt hem
zeer typisch, constateert, dat hij in zeer
geringe mate iets bezit, dat op menschelijke
rede lijkt (de reuzen beschouwen zichzelf
Wy meenen te weten, dat er op aarde reeds
vele millioenen jaren geleden levende wezens
voorkwamen. Behalve dit, hebben we onder
meer ontdekt, dat niet steeds dezelfde soorten
onze planeet bevolkten. Door diepgaande vor-
sching. vergelijking en overpeinzing zijn wij
tot de slotsom geraakt, dat het planten- zoo
wel als 't dierenrijk in eenige groo te groepen
zijn onder te verdeden, die organismen om
vatten, van verschillenden aard. maar onder
ling meer verwant dan met leden van een
andere groep. Eerst in den laatsten tijd heeft
men ook min of meer typeerende overeen
komsten tusschen de hoofdafdeelingen vast
gesteld.
Deze hoofdafdeelingen waarvan de eigen
aard voornamelijk op lichamelijke kenmerken
