Zuivering.
Hei Betangeijksle
51e Jaargang No. 15630
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 9 Juni 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT EN per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post f355, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0 65 franco per post '0-7254-
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN i5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-. Verlies van Hand. Voet of Oog f 400-, Duim f 250.-, Wijsvinger f150... Elke andere vinger f50-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000... Overlijden f 600... Verlies van Hand. Voet of Oog f400... Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f 30-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
ROOSEVELT ALS SOCIAAL
HERVORMER.
BESTAANS VEILIG HEID VOOR HET
AMERIKAANSCHE GEZIN.
WASHINGTON, 9 Juni (V.D.) President
[Roosevelt heeft gisteren in het Congres een
program met langen looptijd van sociale wet
geving uiteengezet, waardoor „Amerikaansche
gezinnen in staat moeten worden gesteld te
leven gelijk Amerikanen dat behooren te
doen".
In een speciale boodschap legde de president
er den nadruk op, dat zijn eerste doel v/as de
bestaansveiligheid van mannen, vrouwen en
kinderen. Het volk mag niet terugkeeren tot
de roekelooze concurrentie. Met nadruk zette
Roosevelt de noodzakelijkheid uiteen van een
uitvoerig program van uitgaven tot waarbor
ging van de effectieve benutting van de na
tuurlijke hulpbronnen. Te dien einde is
Roosevelt bezig een program van sociale wet
geving uit 'te werken, dat in de volgende zit
ting van het Congres zal worden ingediend.
Dit program zal drie hoofddoelstellingen
hebben: de veiligheid van het huisgezin, van
de staatszekerheid en sociale verzekering, het
geen de president aanduidde met de woor
den: „het minimum van wat wij het Ameri
kaansche volk kunnen aanbieden".
In het program zal worden opgenomen een
uitgebreid systeem van coöperatieve verzeke
ring tegen werkloosheid en ouden dag, be
hoorlijke woningtoestanden, gebruik making
van de rivieren voor irrigatie en het verwek
ken van electrischen stroom enz. Met betrek
king tot de sociale verzekering verklaarde
Roosevelt, dat hij van meening was. dat de
daarvoor noodzakelijke fondsen bijeengebracht
moesten worden liever door contributie dan
door een verhooging van de algemeene belas
tingen.
JAPANSCHE ACTIVITEIT AAN
DE CHINEESCHE GRENS.
HOELOEDAO VLOOTBASIS.
SJANGHAI, 9 Juni (V.D.) Volgens de
„North China Daily News" vergrooten de Ja
panners hun militaire bedrijvigheid op de
grens van Tsjahar en Jehol. Wegen en vlieg
velden worden aangelegd langs de grenslijn.
Groote afdeelmgen Japansche troepen zijn in
Hoepeikwo in garnizoen gelegd. Te zelf der tijd
wordt gemeld, dat Hoeloedao thans werkelijk
definitief is omgezet in een Japansche vloot-
basis. Japan dirigeert op het oogenblik nieuwe
troepen derwaarts onder voorwendsel van
strijd tegen het wassende bandietendom.
Hoeloedao vormt voor Japan een belangrijk
strategisch punt, met behulp waarvan Japan
in staat zal zijn de hegemonie te verwerven
over de geheele Noord-Chineesche kuststreek.
Men meent te weten, dat Hoeloedao met een
spoorweg verbonden zal worden met Tsaojan,
waardoor het transport van troepen en mu
nitie in Tsjahar en Soejoean gemakkelijker zal
kunnen plaats vinden.
AQUADUCT STORT IN EN MAAKT VEEL
DOODEN.
MADRID, 8 Juni 'Reuter)Hij Huesca
is een in aanbouw zijnde aquaduct ingestort,
terwijl er zich 60 armbeiders op bevonden
Ettelijke arbeiders*werden gedood, vele zwaar
gewond.
STAVSKY IN HOOGER BEROEP,
JERUZALEM. 8 Juni (Reuter). De ver
dedigers van Stavsky, die gisteren ter dood
werd veroordeeld wegens moord op den Zio
nistenleider Arlosoroff, zijn tegen dit vonnis
in hooger beroep gegaan.
HONDERDEN DAKLOOZEN TE
SAN SALVADOR.
ORKAAN RICHT ZWARE VERWOESTINGEN
AAN.
NEW-YORK, 8 Juni (V.D.) De directie
der Pan Amerikaansche Luchtvaartmaat
schappij heeft van haar vertegenwoordiger
op het vliegveld te San Salvador radio-tele-
garafisch bericht ontvangen, dat San Sal
vador door een ontzettenden orkaan is ge
teisterd. Tal van gebouwen zijn gedeeltelijk
verwoest, In de woonwijken zijn verscheidene
huizen geheel in puin gestort. Aangezien de
verkeersmiddelen volkomen zijn stilgelegd en
de electrische centrale en de gasvoorzienin-
gen niet werken, heeft de regeering zich
genoodzaakt gezien den staat van beleg af te
kondigen. Voor zoover bekend zijn tot nu
toe bij het noodweer acht menschen om het
leven gekomen. Het aantal dakloozen be
draagt 500. De schade wordt op anderhalf
millioen dollars geraamd.
AMBTENAREN VAN DEN BURGERLIJKEN
STAND.
Dr-r de aanvaarding van het lidmaatschap
van Gedeputeerde Staten dezer provincie heeft
Mr. M. Siingenberg opgehouden - Ambtenaar
van den Burgerlijken Stand te zijn. B. en W.
bevelen voor deze vacature aan
den heer W. Roodenburg, Wethouder.
„DEFTIGE EN GEMEENZAME
TAAL".
Inaugureele rede van
prof. dr. G. G. Kloeke.
DE INVLOED VAN EEN SUPERIEURE
BESCHAVING.
De nieuw benoemde hoogleeraar in de Ne-
derlandsche taalkunde aan de Leidsche Uni
versiteit, als opvolger van wijlen prof. dr. J.
H. Kern, prof. ar. G. G. Kloeke uit Hamburg,
heeft Vrijdagmiddag zijn ambt aanvaard met
het uitspreken van een inaugureele oratie, ge
titeld: „Deftige en gemeenzame taal".
Prof. Kloeke zeide hierbij o.m.:
Bij het schrijven van officieele brieven
heeft ieder wel eens een oogenblik voor de
moeilijkheid gestaan hoe de geadresseerde
aan te spreken. Het hoofdstuk „titulatuur" in
een almanak geeft in zulke gevallen ophelde
ring. Hoe echter de aanspreektitels zijn ont
staan er zijn er nog altijd een vijftigtal in
leven of wie ze hebben gemaakt, is nog
nooit onderzocht. Toch is er een nauw ver
band tusschen onze titulatuur en onze be
schavingsgeschiedenis. Wanneer wij thans,
om maar iets te noemen, den titel weledelge
boren of weledele Heer uitdrukkelijk aan „niet
adellijke personen" zien toegekend, dan we
ten wij, dat deze contradictio in terminis is
te danken aan het door Huizinga geconsta
teerde feit, dat „alle hoogere vormen van het
burgerlijke leven van den nieuweren tijd be
rusten op navolging van adellijke levensvor
men".
In deftige vergaderingen zal men zijn hoor
ders met gij aanspreken, ofschoon het vast
staat, dat dit gij van Brabantschen oorsprong
is. Het is niet het eenige geval, dat het
vreemde ten onzent hooger gewaardeerd
wordt dan het eigene.
Echt Hollandsch is daarentegen de vorm
jullie. Deftig is dit woord jullie blijkbaar nooit
geweest en het ziet er nog niet naar uiit, dat
het spoedig ingang zal vinden. Het pruikerige
U uit U.E. heeft ondanks al zijn bezwaren toch
heel wat betere kansen gekregen.
De tegenstelling tusschen deftige en gemeen
zame taal is niet van vandaag of gisteren, ja,
men kan zeggen, dat het geheele taalleven
min of meer door deze antithese wordt be-
heerscht. De familiaire taal van vroeger
eeuwen wordt grootendeels aan ons oog ont
trokken door den sluier van de deftige lite
ratuurtaal; soms komt de volkstaal even bo
ven zooals in de zeventiende-eeuwsche kluch
ten. Maar er is geen cultuurgemeenschap
denkbaar zonder de antithese: algemeen be
schaafde taal en dialect. Zoo hebben de ver
schillen „fatsoenlijk" en plat, „slordig" en
correct, vormelijk en natuurlijk geleid tot an
tithesen als kanseltaal en omgangstaal, schrijf
taal en spreektaal.
J. W. Muller is de eerste geweest, die de
aandacht heeft gevestigd op het feit, dat het
stilistisch verschil tusschen deftige en ge
meenzame taal vaak te herleiden is tot een
geographisch verschil. Immers: de beschaaf
de spreek- en schrijftaal heeft zich te allen
tijde ontwikkeld uit den tongval van het ge
west, dë stad, den stand of den kring, die
de voornaamste was en daardoor van zelf,
zonder opzettelijken dwang, de overige noop
te zich daarbij aan te sluiten". Nog altijd be
dienen we ons in geschrifte van Zuidneder-
landsche woorden als beminnen, werpen, zen
den, reeds, spoedig, terwijl wij mondeling al
leen gebruiken de Hollandsche aequxvalenten:
houden van. gooien, sturen, al, gauw. Telkens
weer opnieuw worden we er aan herinnerd,
hoe lang de invloed van een superieure be
schaving nawerkt, ook in de taal.
Prof. Kloeke besloot met de gebruikelijke
toespraken.
INVOERVERBOD VAN
GEZOUTEN HARING.
In het Lagerhuis werd een vraag gesteld
met betrekking tot het aan de Nederlandsche
regeering toegeschreven voornemen den invoer
van gezouten haring van vreemden oorsprong
te verbieden. De parlementaire secretaris van
Handel Colville antwoordde, dat hij over geen
officieele gegevens met betrekking tot zulke
plannen beschikte, maar dat de zaak wordt
nagegaan en deze stellig in gedachten zal ge
houden worden bij de a.s. onderhandelingen
met de Nederlandsche regeering.
VOLLEDIGE DIESELTRACTIE
IN ZICHT.
VOLGENDE MAAND ALLE TREINEN IN
DIENST.
Omstandigheden voorbehouden, zullen de
Ned. Spoorwegen de volgende maand, naar het
L. D, meldt, de volledige Dieseltraotie op de
aangewezen baanvakken invoeren.
Op 't oogenblik doen van de 100 Diesel-
treinen er 40 treinen dienst. Voor de Diesel-
treinen is nog steeds veel belangstelling en de
treinen zijn voortdurend goed bezet.
DE
„GOEDE HOOP"
MALAKAL.
TE
De „Goede Hoop", het toestel, waarmede de
heer Van der Leeuw een vlucht maakt naar
Kaapstad, is Vrijdag om zes uur uit Khartoum
vertrokken en om 10.30 uur te Malakal aan
gekomen.
VERZOEKEN OM ONTSLAG.
O.A. DOOR TWEE SCHOOLHOOFDEN.
Bij het gemeentebestuur van Haarlem zijn
aanvragen om eervol ontslag ingekomen van
de heeren:
G. Max, hoofd van school 3 en leeraar aan
de gem. avondschool voor handelsonderwijs.
E. ten Broeke hoofd van school 32.
Dr. K. van den Weyde, leeraar aan het
Gymnasium.
J. P. vd.. Berg, vakonderwijzer bij het open
baar onderwijs en leeraar bij de gem. avond'
school voor Nijverheidsonderwijs.
Verder is aan de heer T. de Vries, politie'
agent, die meer dan 30 dienstjaren heeft, pen
sioen verleend.
WEER NIEUWS VAN HET
SMOKKELFRONT.
AUTO HEVIG BESCHOTEN.
Vrijdagmiddag hebben de rijksambtenaren
in Noord-Limburg een auto. welke vermoede'
lijk gesmokkelde margarine vervoerde, ach
tervolgd en hevig beschoten. Zonder succes
evenwel. Evenmin heeft men den bestuurder,
die zijn gezicht zwart had gemaakt, kunnen
herkennen. Eenigen tijd heeft- aan het smok-
kelfront rust geheerscht; het is niet te wen-
schen, dat bovengenoemd voorval het begin
is van een hernieuwde actie.
10.5 MILLIOEN „VERGETEN"
BELASTING GEVONDEN.
OPBRENGST VAN HET PARDON OVER HET
GEHEELE LAND.
Thans is gebleken, dat de heele opbrengst
van de krachtens het generaal pardon na te
vorderen belasting 10.5 millioen gulden zal
bedragen. Dit betreft alle belastingen: Ver
mogensbelasting, Verdedigingsbelasting I, In
komstenbelasting en Gemeentefondsbelasting
met alle opcenten.
Het bedrag van de verzwegen vermogens,
waarover is nagevorderd, beloopt, afgerond in
millioenen:
1931/1932 434 millioen
1932/1933 298
1933/1934 351
Verzwegen inkomstenbelasting:
1931/1932 26
1932/1933 25
1933/1934 20
BEDUCHTHEID IN
HANDELSKRINGEN.
AMSTERDAMSCHE K. v K. OVER HET
PROTOCOL DIET DUITSCHLAND.
De Amsterdamsche Kamer van Koophandel
heeft zich, zoodra zij kennis heeft genomen
van het additioneel protocol tusschen Neder
land en Duitschland inzake het betalingsver
keer, onverwijld met een schrijven gericht tot
den directeur generaal van Handel en Nijver
heid, waarin uiting wordt gegeven aan haar
ernstige bezorgdheid over de gevolgen hiervan
voor den Nederlandschen handel met Duitsch
land, voorzoover het goederen van vreemden
oorsprong betreft. Van een min of meer ge
waarborgd aandeel van den Nederlandschen
handel bij de voorziening van Duitschland met
producten, welke noch van Nederlandschen
oorsprong, noch uit Nederlandsche overzee-
sche gewesten afkomstig zijn, is bij de thans
tot stand gekomen regeling geen sprake.
Er wordt in Duitschland thans door
menigeen gehuiverd,
Want er 's in de partij een actie aan den
gang,
Zij wordt met straffe hand, zonder pardon,
gezuiverd,
En, wien de schoen wat wringt, dien wordt
het harte bang.
De zuivering betreft verkeerde elementen,
Maar 'k weet niet, welke norm hierbij
wordt aangelegd,
Doch er zijn schijnbaar toch nog altijd
dissidenten.
Al wordt dit in 't bericht er dan niet bij
gezegd.
Hoe dit ook wezen mag, het kan me weinig
schelen,
Wie zich als ongewenscht in de partij
ontpopt,
Maar wat mij toch wel trof. in niet geringen
deele,
De zuivering vangt aanin Baden
en dat klopt.
P. GASUS.
BURGEMEESTERS UIT DE
MIJNSTREEK ADVISEEREN.
AUDIëNTIE BIJ DR. COLIJN.
Dr. H. Colijn heeft Vrijdagmiddag een aan
tal burgemeesters uit de mijnstreek in
audiëntie ontvangen. De burgemeesters heb
ben den toestand der mijnindustrie bloot ge
legd en huh oordeel gegeven over maatrege
len, welke de regeering naar hun meening
zou kunnen nemen om den nood te verlichten.
Verschillende naar voren gebrachte kwes
ties zullen nader worden onderzocht.
IJSCOVENTERSNIET BELLEN
OP ZONDAG!
DE VENTVERORDENING GEBIEDT STILTE
Verleden Zondag zijn enkele ijscoventers
bekeurd die „met luider stemme hun waar
aankondigden en de bel hebben geluid".
Dat mag niet, althans op Zondag niet want
artikel 84a van de Algemeene Politie Verorde
ning te Haarlem zegt letterlijk:
„Het is verboden op Zondag op den open
baren weg met luider stemme te venten of
waren aan te kondigen met of door geluid-
makende middelen." Dat wil zeggen dat nie
mand op Zondag de rust mag verstoren,
door lawaai te maken ten behoeve van zijn
verkoop, onverschillig of het ijs. haring,
fruit, bloemen, of wat anders betreft.
Vooral de ijscomannen loopen gevaar met
dit artikel in strijd te komen als zij op
Haarlemsch grondgebied de bel rinkelen of
„ijsco" roepen. De verordening verbiedt het
nu eenmaal en men zij gewaarschuwd, te
meer daar het allen schijn heeft dat er mor
gen veel behoefte zal zijn aan warmtever-
dr ij vend ijs.
VOLKSUNIVERSITEIT VOOR HAARLEM EN-
OMSTREKEN
De Volksuniversiteit alhier houdt Vrijdag
22 Juni een algemeene ledenvergadering in
het Gymnasium, Prinsenhof.
O.m. zullen mededeelingen worden gedaan
over het winter-px-ogramma.
r:
In het keizerlijke pa
leis te Tokio is volgens
de oud-Japansche
„Shinto ritus" het hu
welijk voltrokken tus
schen prins Tsunenori
Take.da en prinses
Mitsuna Sanjo.
De overeenstemming te Genève over de ont
wapeningsresolutie.
pag. 4
De putschpoging in Litauen is mislukt.
pag. 4
De kleine Entente is in onderhandeling met
Rusland getreden.
pag 4
De Fransche minister van buitenlandsche za
ken Barthou zal een bezoek aan Londen
brengen.
pag. 4
Zullen Hitler. Mussolini en Frankrijk te Ve
netië besprekingen houden?
pag 1.
Adres van hoogeeraren over de nieuwe spel
ling; zij wcnschen in sommige gevallen een
dubbele e.
pag- 3
De Koninklijke Ilollandsche Lloyd lieeft een
tekort op de bedrijfsrekening van ruim twee
millioen.
pag. 3
De dader van den bankoverval in Eindhoven
is tot twee jaar gevangenisstraf veroor
deeld.
pag. 3
De Chr. en R.K. Mijnwerkersbonden moeten
hun standpunt ten aanzien van de aange
kondigde loonsverlaging nog bepalen.
pas 3
De Waalselie kerk; het oudste monument van
Haarlem.
pag- 9
De verzwegen belastingen brengen in totaal
f 10.5 millioen op.
pag- 1
Voor Haarlem's Politierechter.
pag. 2
Weldra zullen op de aangewezen baanvakken
alle Dieseltreinen in dienst komen.
pag. 1
Inaugureele rede van prof. dr. G. G. Kloeke
over „Deftige en gemeenzame taal".
pag.^l
Laaghartige diefstal te Zandvoort.
pag. 2
Bioscopen.
pag. 8
Laatste berichten.
pag. 15
ARTIKELEN. ENZ.
Musicus: Muzikantenleven.
pag. 3
Viscount Cecil: Handen af van China?
pag. 4
W. SCH. De Volkenbond in de Ardennen.
pag. 7
Willy van der Tak: Spaansche beleefdheid en
Spaansche galanterie.
pag. 15
K- de Jong: Radiomuziek der week.
pag 8
J. B. Schuil: Het afgeloopen tooneelseizocn.
pag. 8
K de Jong: Kerkconcert.
pag. 8
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Handelsbelemmerin
gen und kein Ende.
Pag. 9
Financiccle kroniek: Blijvende onzekerheid in
het bedrijfsleven.
pag. 11
HITLER, MUSSOLINI EN
FRANKRIJK BIJEEN?
VERANTWOORDELIJKE STAATSLIEDEN
ZOUDEN TE VENETIë SAMENKOMEN.
ROME, 8 Juni (Reuter*. Volgens berich
ten uit Genève heeft Italië aan Parijs en
Berlijn doen weten dat de Italiaansche regee
ring het wenschelijk achtte dat verantwoorde
lijke Fransche. Duïtsche en Italiaansche
staatslieden bijeenkomen. Dit bericht wordt te
Rome niet officieeel bevestigd. Deze samen
komst zou dan 15 Juni te Venetië kunnen
plaats hebben.
Wel doet steeds meer het gerucht de ronde,
dat binnenkort Hitler en Mussolini bijeen zul
len komen, waarbij Frankrijk direct of indi
rect vertegenwoordigd zal zijn.
Nadere bevestiging.
BERLIJN. 9 Juni (V.D.) Officieel wordt
bevestigd, dat er plannen in voorbereiding
zijn voor een onderhoud tusschen Hitler en
Mussolini. Tijd en plaats van de bijeenkomst,
wanneer deze inderdaad door zou gaan, zijn
nog niet vastgesteld. Gisteravond bevond
Hitier zich te Berlijn. Het voornaamste doel
van de bijeenkomst der staatslieden zou zijn
alle loopen de Europeesche problemen te be
spreken en wel in de eerste plaats het ontwa-
peningsvraagstuk en het geheel van proble
men, welke te Genève aan de orde is gekomen.
DERDE CENTRALE SCHOOL VOOR
GEWOON L.O.
B. en W. stellen den Raad voor, het aantal
scholen voor gewoon lager onderwijs, met 1
September 1934, te vermeerderen met één
(derde) Centrale School no. Ill voor gewoon
lager onderwijs en daarvoor te bestemmen het
vrijkomende gedeelte van het schoolgebouw
aan de Friesche Varkenmarkt no. 22. Het ligt
in de bedoeling, het onderwijs aan de Cen
trale School voor gewoon lager onderwijs no.
Ill te verdeelen over twee leerjaren en het
leerplan zoodanig in te richten, dat aanslui
ting wordt verkregen op de 6e klassen der al
hier bestaande scholen voor gewoon lager on
derwijs met zeven-jarigen leergang.
Voorts stellen B. en W. voor, te bepalen, dat
het onderwijs aan de navolgende scholen voor
gewoon lager onderwijs, met 1 September 1934,
zal omvatten de eerste zes leerjaren van den
zeven-jarigen leergang, t.w.: School no. 3
(Tuchthuisstraat no. 3-, School no. 4 «Boter
markt no. 4). School no. 5 tParklaan no. 108),
School no. 7 (Leidscheplein no. 36 School 110.
11 (Spaarnwouderstraat no. 12) en School no.
25 (Leidscheplein no. 33),
