Bewapeningsconferenties zouden
meer succes hebben!...
Tijd van spanning.
BERICHT
Hei BekuiQtsjkste
51e Jaargang No. 15641
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 22 Juni 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM,
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
13.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.12'A.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm- of Beenbreuk 100.-.
Idem voor° Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
HAARLEM, 22 Juni.
Stads-Autorennen.
Gisteren schreef ik in deze rubriek over de
kinderlijkheden, die deze wereld vooral in dit
seizoen kenmerken, en haalde er voornamelijk
Royal Ascot, de Testmatches en „We gaan
naar Rome, nee Milaan" bij. Nauwelijks was
de inkt droog of er arriveerde een brief van
onzen Parijschen correspondent, die mij eraan
herinnerde dat ik de rubriek gevaarlijk speel
goed vergeten had.
In Parijs willen ze autorennen in de stad
zelf gaan houden. Dit klinkt u misschien wat
vreemd in de ooren, maar het idéé is niet
nieuw, want in Monte Carlo doen ze het al
sinds jaren, ook in de stad zelf. Vele „haar
speldbochten'' verhoogen de attractie zeer.
Nimes en nog een paar Fransche provincie
stadjes hebben ook al zulke races georgani
seerd. Waarom dan de hoofdstad niet? Moet
Parijs er niet voor zorgen dat het ook in
zijn sportgebeurtenissen een leidende positie
blijft innemen?
Twee jaar geleden was de gedachte nog niet
rijp genoeg, zegt Henry Lesturgec en het
eerste geopperde „circuit" is verworpen om
dat men daarbij om de Are de Triomphe moest
draaien en dit onhebbelijk leek tegenover den
Onbekenden Soldaat, die daar begraven ligt.
Maar nu zijn er twee nieuwe plannen bij den
gemeenteraad van Parijs ingediend, en er is
er één bij dat veel kans van aanneming
schijnt te hebben. In hoofdlijnen komt het
hierop neer, dat de renmonsters door de kilo-
meters-lange Rue de Rivoli, over de Place de
la Concorde en langs de Seine-kaden zullen
razen, waardoor men een prachtig circuit te
baat neemt. Het mooiste is dat het publiek
zich zoo veilig kan opstellen in de ver-boven
straatniveau-liggende tuinen van de Tuile-
rleën. De Tuilerieën! Oh herinneringen aan
het Eerste Keizerrijk, en het Tweede Keizer
rijk, en aan den goeden dikken koning Louis
Philippe!en aan die wereldhervormende
gebeurtenis, de Groote Revolutie zelf! Om dit
historische centrum heen, met inbegrip van
het Louvre, zal het levensgevaarlijke speel
goed der Groote Kinderen van de Twintigste
Eeuw met verwoed uitlaat-gebrul urenlang
rondrennen! Blijkbaar zijn de keizerlijke en
koninklijke souvenirs te oud, en is de Revo
lutie te beschimmeld geworden, om voor deze
Groote Herinneringen dezelfde égards te too-
nen als voor het graf van den Onbekenden
Soldaat, die wellicht bij zijn leven wie zal
't zeggen? zelf chauffeur is geweest.
Aangezien dergelijke wereldsteedsche ge
beurtenissen onvermijdelijk haar weerklank
in de wereld plegen te vinden, vraag ik mij
inmiddels al af hoe Amsterdam reageeren
zal. Het bezit mannen die tegen vrijwel niets
opzien. Welnu, wanneer krijgen wij den Grand
Prix d'Amsterdam, op het circuit de la Pipe
of het circuit de Kattenbourg, of het circuit
du Jordan, met de karakteristieke aanmoe-
digingskreten van tweehoog en driehoog, vele
overreden poesen, een weergaloos rijm van
Louis Davids en den heer Buziau in zijn nieuwe
kilometervreter-creatie
Ook aan Haarlem heb ik gedacht. Men is
hier voorzichtiger. Men zou misschien geneigd
zijn eerst een proef met kinder-trapauto's te
nemen, waarvoor ik het Circuit Groote Markt
SmedestraatBarteljorisstraat warm aan
beveel, vooral vanwege de haarspeldbocht
bij het politiebureau zeer gunstig gelegen
om er slachtoffers binnen te brengen.
Maar voor de 'heusche renwagens bezitten
we vele mooie renbanen, b.v. Groote Houtstraat
Groote Markt (verbogen haarspeldbocht
naar de) KoningstraatGierstraat. En Avat
zoudt u zeggen van Groote MarktJansstraat
JanswegKennemerpleinKruiswegKruis
straatBarteljorisstraat? Te kort, zegt u? Dan
PleinWagenwegSpanjaardslaan—Fontein
laanDreef! Er is meer, veel meer.
En blijkt Haarlem niet modern of niet spor
tief genoeg, dan heb ik hoop op de zeer spor
tieve gemeente Heemstede, die bovendien
specialiste in haarspeldbochten is bij den
aanleg van haar plantsoenen en vluchtheuvels.
Vindt men die bochten te kras, wat zou men
dan zeggen van 't Circuit Blauwe Brug
Heemsteedsche DreefCamplaanBinnenweg
Bronstee weg?
Enfin, we zullen afwachten. Mij verheugend
dat ik de gedachte locaal aan de rol heb mo
gen brengen, en dat de wereld tenslotte toch
zoo bar jong en kinderlijk blijft, teeken ik als
altijd, in afwachting van het lawaai, de snel
heid en 't geslip door de bochten, uw dw.
R. P.
ONRECHTMATIGE STEUN
ONTVANGEN.
BIJNA ƒ700.—.
De metaalbewerker J. van H. te Haarlem
heeft door herhaaldelijke verzwijging van ge
zinsinkomsten en onjuiste opgave op de daar
voor geldende formulieren, niet minder dan
voor bijna f700,onrechtmatig aan steun
ontvangen v_n de gemeente Haarlem.
Tegen J. van H. is proces verbaal opge
maakt.
De zaak wordt door de politie onderzocht.
BARTHPU TE BOEKAREST.
De eerste dag van Barthou's bezoek aan
Boekarest werd gewijd aan officieele bezoe
ken. Hij confereerde met zijn ambtgenoot Ti-
toelescoe. en bezocht daarna den premier
Tatarescoe. Des middags werd Barthou in
audiëntie ontvangen door Koning Carol, die
den Franschen minister te lunchen hield. Des
middags werd de Fransche delegatie ontvan
gen door vertegenwoordigers van het par-
lem mt.
Alle landen moeten" leger en vloot
uitbreiden.
Oorlog wenscht echter niemand.
Londen's vioolverdrag is Engeland
een knellende band
LONDEN, 22 Juni (Reuter). De diploma
tieke correspondent van ae „Daily Telegraph"
meent te weten, dat de Britsche minister van
marine, sir Bolton Eyres-Monsell, gisteren in
het Foreign Office aan de Amerikaansche
marine-deskundigen een memorandum over
de behoeften van de Britsche oorlogsmarine
heeft overhandigd, welks inhoud opzienbarend
is.
Norman Davis heeft het document naar
Washington doorgezonden. De technische be
hoeften van de Engelsche Admiraliteit worden
hierin als volgt aangeduid:
De verdediging van het Britsche rijk en
van de zeewegen voor de Britsche koopvaar
dijschepen vereischt:
1. Den bouw van een nieuwe oorlogsvloot,
zoordra de beperkende bepalingen van het
vlootverdrag van Londen ongeldig zijn ge
worden.
2. Den bouw van een aantal nieuwe kruisers,
teneinde de vloot op te voeren tot een totaal
van 70 kruisers. (Het aantal kruisers be
draagt thans 50, maar 10 daarvan zullen de
komende twee jaren den ouderdomsgrens heb
ben bereikt).
3. Den bouw van een groot aantal nieuwe
torpedo-jagers.
4. Den bouw van nieuwe vliegtuig-moeder
schepen.
Verder bevat de ..Daily Telegraph" mededee-
lingen over de verwachte vorming van een
speciale afdeeling bij de Engelsche lucht
macht ter bestudeering van de luchtgevech
ten en de daarmee samenhangende vraag
stukken.
Tot deze nieuwe afdeeling zal een staf van
deskundigen en zullen de beste piloten van de
luchtmacht behooren. Men rekent voor de ko
mende jaren op een versterking van de
Engelsche luchtmacht.
„Beste soorten dringend gewenscht!
Weliswaar zal het nog drie jaar duren, al
vorens de nieuwe gevechts-eskaders in dienst
worden gesteld, maar het is dringend ge
wenscht tijdig de beste soorten en beste mo
dellen uit te zoeken.
Frankrijk inoet wel zuinig zijn,
maar voor oorlogstuig is er nog.
PARIJS. 22 Juni (Reuter)De financieele
Senaatscommissie heeft gisteren de door de
Kamer reeds aangenomen suppletoire credie-
ten voor de landsverdediging goegekeurd.
echter den wensch geuit, dat bij het gebruik
der disponibel gestelde gelden de grootst mo
gelijke omzichtigheid in acht wordt genomen.
De minister voor de nationale verdediging
heeft de commissie opheldering gegeven over
het gebruik der geldmiddelen.
Goebbels zegt dat Duitschland
moedig is, geen oorlog wil, maar
wapens.
BERLIJN, 22 Juni (D. N. B.) Op een Zon
newende-feest heeft minister Goebbels o.a.
gezegd, dat Duitschland, ook al heeft het geen
wapens thans weer den moed bezit zijn rech
ten op te eischen.
Als w:j onze aanspraken op rechtsgelijkheid
doen gelden, dan mag men ons niet tegen
werpen, zeide hij, dat wij wapens vragen om
dat wij oorlog willen.
Nooit is er op den aardbol een volk geweest,
dat zoo vervuld was van vredesbereidheid als
thans het Duitsche. Maar er is ook nooit een
regeering geweest, die zoo duidelijk als de
huidige regeering heeft beseft, dat de vrede
niet berust bij den lafaard maar bij den
sterke.
Als Duitschland werkelijk den vrede wil.
dan moet het erop blijven aandringen, dat
de anderen zich aanpassen bij het Duitsche
bewapeningspeil, of dat Duitschland wapens
krijgt om zijn grenzen te beschermen.
„De Ontwapeningsconferentie",
meent Henderson, „is nog wel
niet mislukt, maar...."
LONDEN. 22 Juni (Reuter). In een giste
ren te Cheltenham gehouden rede verklaar
de Henderson, dat de vooruitzichten van de
Ontwapeningsconferentie niet bemoedigend
zijn; de conferentie is nog wel niet mislukt,
doch de afwezigheid van Duitschland is een
groote moeilijkheid
de naar de eischen des tijds ingerichte
BROOD-, KOEK- EN BANKETBAKKERIJ
MARSSTRAAT 1, h. Pegasusstr.
Beleefd aanbevelend, F. SWART
Specialiteit in Vol Korenbrood
Bij aankoop t. waarde v. f 1.- een FANTASIETAART CADEAU
Telefoon 23660
(Adv. Ingez. Med.)
't Is tijd van den zevenden hemel op aard,
Of tijd van heel diep in den put,
't Is tijd voor 't gevoel van: nu ben ik wat
waard,
Of voor een gevoel van: Piet Lut.
't Is tijd van de zaligheid: dat is voorbij,
Ontspanning na veel druppels zweet,
Besef van: hoera, ik ben eindelijk vrij
Nu is er een eind aan het leed.
Dat vreugdegevoel geldt gelukkig het meest,
Maar ook schuilt er hier en daar pijn.
Om 't droevig besef: ach, hoe schoon was
't geweest,
Helaas, het heeft niet mogen zijn.
D' examens, bedoel ik, zijn druk aan den
gang,
Nog pas aan 't begin hier en daar.
Met ouders en slachtoffers danig op stang,
Voor sommige andren al klaar.
't Seizoen van het vragen en antwoorden
spel,
Het geestes-gymnastisch toernooi.
De jeugd van het vaderland stijf in de knel,
Aan angstige spanning ten prooi
Gij, die nog zult slagen, of die er reeds zijt.
Mijn hand hoor, gefeliciteerd,
Ik wensch je een prettigen zorgvrijen tijd,
Je hebt er wat voor gepresteerd.
En gij, die gezakt zijt of nog zakken zult,
Dat is nu wel lam. maar komaan,
Geen zuchten maar kop-op en hiervan
vervuld
Het volgend jaar beter gedaan.
P. GASUS.
Zij, die zich met ingang van 1 Juli
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in Juni nog te verschijnen nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE.
DE GEZONKEN ..DRESDEN". De „Dresden" van den Noord-Duitschen Lloyd
die aan de Westkust van Noorwegen aan den grond liep en lek stootte. Het
schip was op een plezierreis. Passagiers en bemanning konden worden gered.
Twee vrouwen stierven aan hartverlamming.
DR. H. COLIJN 65 JAAR.
MINISTER-PRESIDENT ONDER MOEILIJKE
OMSTANDIGHEDEN.
minister Dr. H. Colijn vijf
en zestig jaar. De volgende lijst van ambts
vervullingen geeft een beeld van de werk
zaamheden van den huidigen voorzitter van
den ministerraad in de laatste 25 jaar:
Lid van de Tweede Kamer in 1909; Mi
nister van Oorlog als opvolger van generaal
Cool in het ministerie-Heemskerk van 4 Ja
nuari 1911 tot 29 Augustus 1913; directeur
van de Bataafsche Petroleum Maatschappij
op 1 Maart 1914; lid der Eerste Kamer 15
Sept. 1914; leider van de A.-R. Partij 1920
hoofdredacteur van „De Standaard" 1 April
1922; Minister van Financiën van 11 Aug.
'23 tot 4 Augustus '25; Kabinetsformateur
en leider van het eerste ministerie-Colijn
van 4 Aug. '25 tot 8 Maart '26; lid van ae
Eerste Kamer in 1926, lid van de Tweede
Kamer in 1929; benoemd tot Minister van
Staat in dat zelfde jaar en Kabinetsforma
teur en leider van het Crisiskabinet sinds
26 Mei '33.
Ook in Indië heeft Dr. Colijn, zooals be
kend is, jarenlang gewerkt.
Tegenstanders van Dr. Colijn die vooral in
de jaren 1923—1926 hun meeningen niet on
der stoelen of banken staken, erkennen nu
veelal de verdiensten van den huidiger. mi
nister-president, wiens taak onder de tegen
woordige omstandigheden buitengewoon ver
antwoordelijk is.
Ook in het buitenland wordt Dr. Colijn als
een groot figuur erkend, wij herinneren
slechts aan zijn voorzitterschap van de Eco
nomische Wereldconferentie te Londen.
DE RAMP VAN DE „DRESDEN".
TWEE VROUWELIJKE PASSAGIERS
OVERLEDEN.
Het Duitsche toeristenschip ..Dresden", een
schip van ruim 14000 ton van den Nord-deut-
sehen Lloyd te Bremen, dat. zooals gemeld,
Woensdag ten N. van Stavanger aan den grond
moest worden gezet na aan den grond te zijn
geraakt en weer vlot te zijn gekomen, is ge
zonken.
Volgens de eerste berichten zouden vier
vrouwelijke opvarenden door het omslaan van
een der reddingbooten verdronken zijn, doch
nadere berichten melden, dat er niet vier
maar twee vrouwen zijn overleden. Zij stierven
aan een hartaandoening aan boord van een
Noorsch schip dat aan het reddingswerk had
deelgenomen.
Veertien vrouwen en de kok zijn in het
ziekenhuis te Stavanger opgenomen. De kok
heeft eenige ribben gebroken, een vrouw arm
en beenbreuken.
Het Noorsche telegrambureau meldt dat een
der overledenen een getrouwde dame uit Otter-
berg in de Rijnpalts is. de andere "is een jong
meisje van wie de naam nog onbekend is.
Alle gewonden op drie na. kunnen, naar het
zelfde bureau meldt, met het zusterschip ae
„Stuttgart" de terugreis aanvaarden.
Het in de booten gaan geschiedde in de
grootste kalmte*. Noorsche stoomschepen na
men de passagiers van ae .Dresden" over die
nog niet door de reddingsbooten waren aan
land gebracht. Het Fransche inspectievaartuig
„Ardent", dat toevallig in de nabijheid was,
nam eveneens aan het reddingswerk deel.
Van de geredden bevindt zich een deel te
Kopersik een ander deel te Skudesneshavn en
het grootste deel te Stavanger.
Verhaal van een
der geredden.
Een van de opvarenden van de „Dresden",
heeft aan een vertegenwoordiger van Reuter
het verhaal van de schipbreuk gedaan
„Ik begreep onmiddellijk, dat er iets niet
in orde was. toen ik een hevigen schok voel
de, alsof het schip op een onderzeesche rots
was geloopen. Alle lichten gingen uit, waarna
menscheri nret lampen naar de reddingsbooten
gingen. Toen de eerste boot, waarin twintig
vrouwen zaten, omsloeg, weerklonken luide
kreten van het schip. Degenen die nog aan
boord van de „Dresden" waren, verloren het
hoofd en sprongen in het water".
Hij zeide verder, dat de passagiers bevel
hadden gekregen niets over het ongeval te
vertellen; hij wilde zijn naam dus ook niet
zeggen.
De kaptein en de vijftig leden van de be
manning van de ..Dresden" bleven tot het
laatste oogenblik aan boord.
De officieren van de .Dresden" verklaren,
dat er geen paniek aan boord is uitgebroken.
Het Compromis-Marchant.
Het Spelling-Compromis-Marchant is giste
ren in de Tweede Kamer aan de orde geweest.
Dringender dan ooit doet zich thans de
vraag voor: Wat beschouwt men, inzake de
spelling der Nederlandsche taal, als een com
promis?
Het is waar dat compromis geen Neder-
landsch woord is, maar daarom heeft het
evengoed een beteekenis. En die is tot dusver
altijd geweest: een overeenstemming tusschen
uiteenloopende meeningen, bereikt door we-
derzijdsch toegeven als gevolg van bemidde
ling.
Minister Marchant meent dat hij door zijn
bemiddeling overeenstemming heeft bereikt.
Maar is dat zoo? Weliswaar is zijn professo
ren-commissie het onderling eens geworden,
en heeft zij hem overtuigd. Maar de grieze
lige vraag doet zich voor: verwart hij zich
zelf niet in deze met het Nederlandsche volk?
Is hij wellicht van de uiterst bescheiden,
maar ongetwijfeld veel te bescheiden prae-
misse uitgegaan dat hij. minister Marchant,
de gemiddelde Nederlander zou zijn, en heeft
deze gedachte hem op dwaalwegen gevoerd?
Voor een compromis doet het vreemd en
ongebruikelijk aan dat niet alleen verzet is
aangeteekend door de Maatschappij van Let
terkunde, de uitgevers, een reeks professo
ren en nog meer geïnteresseerden, maar ook
dat nu in hei Kamerdebat:
de heeren Tilanus (c.h.), Suring (r.k,). Zijl
stra (a.r.), Wendelaar (v.b.) en Feber (r.k.)
een motie indienden die het heele geval ver
werpt;
De heer Feber erop wees dat de deskundi
gen het over de buigings-n volmaakt oneens
zijn;
de heer Wendelaar betoogde dat de spelling
alleen gewijzigd kan worden na veelzijdige
voorbereiding en dan niet als zaak van den
minister van Onderwijs alleen, maar van het
heele kabinet;
de heer Tilanus van het compromis een nog
veel grooter verwarring voorzag.
Is het Compromis-Marchant inderdaad
een Compromis?
Wij zouden willen vragen: waarom dan
eigenlijk, en in welk opzicht? Zou het niet
beter zijn een compromis te maken waar
meeenfin, waarmee ze 't eens zijn? Zoo'n
ouderwetsch compromis dus?
Het zou in elk geval minder compromittee-
rend zijn dan dit.
Dr. Schacht tracht buitenlandsche bezwaren
te weerleggen en verwerpt het denkbeeld
van inflatie of devaluatie.
pag. 12
De Kleine Entente zal zich tegen den terug
keer der Habsburgers verzetten.
pag. 12
Zwitserland heeft een tekort van 72 milliocn
francs over 1933.
pag. 12
Te Nijmegen is een schoenenfabriek tot den
grond toe afgebrand; de schade bedraagt
een paar ton.
pag 11
Binnenkort zullen regeeringsmaatregelen wor
den getroffen tegen excessen bij arbeids
voorwaarden.
pag. 11
Voor dc Rotterdamsche rechtbank is de zaak
van de knoeierijen bij den bacon-export
behandeld.
pag. 11
De minister van Justitie heeft een instructie
uitgevaardigd betreffende het voeren van
hakenkruisvlaggen.
pag. 11
Wat er bij de feesten der Groote Houtstraat-
vereeniging te doen is.
pag. 4
De interpellatie-Tilanus over de spellingkwes
tie is nog niet afgehandeld.
pag. 8
Beslissende slag in den Chaco.
pag. 2
Engeland, Frankrijk en Duitschland wenschen
hun bewapening uit te breiden.
pag. 1
Bij een ontploffing in een chemische fabriek
te Rusland zijn 78 personen gedood en ge
wond.
pag. 3
De ontvangsten der N. Z. II. T- M. over 1933
daalden aanzienlijk.
pag. 14
Arrondissementsrechtbank.
pag. 14
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P. Stadsautorennen.
Het compromis-Marcliant.
pag. 1
pag. 1
Van onzen Parijschen correspondent: Nieuw
licht in het Stavisky-schandaal.
pag. 12
De voorzitter der Groote Houtstraat Vereeni-
ging over verleden, heden en toekomst dier
vereeniging.
pag. 3
C. J. v. T.De Groote Houtstraat in den loop
der eeuwen.
pag 3
Jan Greshoff: Van Schendel en de van Schen-
delten toonstelling.
pag. 8
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen.
pag 8
K de Jong: Concert der H. O. V.
pag 8
Van onzen Londenschen correspondent- De
P. E. N. club.
pag 9
H. D. vertelling: Het geheim van Bramblcton.
Voor de Jeugd.
pag. 15
pag. 17 en
