Haarlem's Dagblad | 1934 | 10 juli 1934 | pagina 7

HUISHOUDEN BETEEKENT

T IN HUIS HOUDEN

DINSDAG 10 JULI 1934

HAARLEM'S DAGBLAD

5

De Haarlemsche oud-
wethouderspensioenen.

„De Vrijz.-Dem." over de geleidelijke
intrekking.

Wij lezen in ..De Vrijzinnig-Democraat",
orgaan van den Vrijz. Dem. Bond. waarin ook
het hoofdartikel uit Haarlem's Dagblad van 16
Juni j.l. is overgenomen, het volgede:

Met alle waardeering voor de meening on
zer Haarlemsche raadsleden, die 'nun stem
onthielden aan het voorstel tot geleidelijke in
trekking der reeds toegekende wethouders
pensioenen. kunnen wij het recht on pensioen
dezer heer en moeilijk zien als een ..moreel
recht". Heet recht op dit nensioen is o.i. een
juridisch recht. dat. blijkens het advies van
Prof. Metiers iuridisch riet- onaantastbaar is.
Wij kunnen het standpunt waardeeren. dat
men aan dit juridisch recht niet wil tornen
op grond van het ..verkregen reoht". Men
neemt dan het principieele standpunt in. dat
men niet mae raken aan ..verkregen rechten".
Men moet zich er dan echter van bewust zijn.
dat dit zuiver principiële standpunt ten ge
volge heeft, dat de strüd tegen de cumulatie
Van pensioenen en inkomens practisch ten
doode is gedoemd.

Moge er dus iuridisch een aanspraak be
staan. die door wijziging der verordenine kan
worden eewijzigd of teniet gedaan. ..moreel"
aanvaardbaar was de bestaande toestand ze
ker niet Een moreele aanspraak op onmiddel
lijk ingaand wethouderspensioen hadden deze
vier oud-wethouders, waarvan er drie het
wethouderschap verwisselden voor het lid
maatschap van Gedeputeerde Staten en de
vierde voor een betere positie in het particu
liere bedriif, o.i. zeker niet Inteeendeel. de
verordening, die deze pensioenen toekende, is
in strijd met ons rechtsgevoel en met onze
moraal.

Opgemerkt zii nog. dat de betrokkenen van
den aanvane af konden weten, dat de Raad
ten allen tijde het pensioen kon intrekken of
verminderen. Eene bepaling, dat het pensioen
onaantastbaar zou zijn izooals art. 40 Bezol
digingsbesluit) bestond niet.

De vraag is dus o.i. slechts of men mag
raken aan een verkregen recht, dat men im
moreel acht. Deze vraag moet in elk speciaal
geval afzonderlijk worden bekeken, door af-
wê'ring van alle factoren. Dat men nooit of
te nimmer aan verkregen rechten zou mogen
raken, zouden wij niet gaarne willen verdedi
gen. De leer der verkregen rechten is de
steun van elke behoudzucht. Elke hervorming
immers raakt verkregen rechten. De invoe
ring van het vrouwenkiesrecht deed het ver
kregen recht van de mannen op olléénzeggen-
schap teniet gaan; de strijd tegen heerendien
sten en slavernij was een strijd tegen verkre
gen rechten Wil men voorbeelden op het
terrein van het civiele recht, dan denke men
aan den strijd voor een beter huwelijksrecht,
waardoor ook voor reeds gesloten huwelijken,
de positie der vrouw wordt verbeterd; aan de
nieuwe lijfdwang-regeling, waardoor ook voor
reeds gewezen, bij lijfsdwang uitvoerbaar ver
klaarde, vonnissen, het recht tot gijzeling
illusior is gemaakt. Tal van andere voorbeeld
den zijn te noemen, De vergelijking met par
ticuliere pensioenen gaat zeker niet op. Geen
enkel particulier kent een onmiddelijk in
gaand pensioen bij vrijwillig ontslagnemen
beneden den pensioenleeftijd.

Wij gaan op deze kwestie eenigzins uitvoe-
rie in. omdat de strijd tegen cumulatie van
pensioenen en inkomens ruimer dan locaal
belang heeft. Wij meenen persoonlijk, dat de
leer der verkregen rechten ons niet behoeft te
beletten aan gecumuleerde pensioenen te
raken, al hebben wij alle waardeering voor
het standpunt der Haarlemsche Raadsfractie
en al moet men zeker met het tasten aan ver
kregen recihten voorzichtigheid betrachten.

PENSIOENEN VAN OER-WETHOUDERS EN
HUN WEDUWE EN WEEZEN.

B. en W stellen den Raad voor, te besluiten,
artikel 4bis van de verordeixing, regelende de
pensionneering van wethouders na hun aftre
ding en van hun weduwe en'of weezen, vast
gesteld bij raadsbesluit van 28 November 1928
en laatstelijk gewijzigd bij raadsbesluit van
13 Juni 1934, no. 28, met ingang van 1 Juli
1934 te vervangen door het navolgende:

Art. 4 bis. Ten behoeve van de aan hen of
aan hun weduwen en. of weezen eventueel toe
te kennen pensioenen wordt van ieder der
wethouders een bijdrage geheven:

a. voor eigen pensioen ten bedrage van 41'2
percent van hun wedde en

b. voor weduwen- en weezenpensioen ten
bedrage van 512 percent van de tot f 3000
beperkte wedde.

De in het eerste lid bedoelde bijdrage wordt
bi.i elke uitbetaling van wedde voor een even
redig deel op het uit te betalen bedrag gekort.

PERSONALIA.

Geslaagd voor het examen Engelsch van de
Vereeniging van Leeraren in Talen en Han
delscorrespondentie, de heer J. W. Middelink
te Haarlem.

GEMEENTERAAD.

Er wordt een vergadering van den Raad der
gemeente Haarlem gehouden op Donderdag,
12 Juli 1934. des namiddags ten 112 ure, zoo
noodig voort te zetten des avonds ten 8 ure,
in ae~Statenzaal (Prinsenhof).

Aan de orde zal worden gesteld:

1. Mededeel in gen en ingekomen stukken.

2. Onderzoek geloofsbrieven nieuwe leden.

3. Verhooging voorschot woningbouwvereen.
..St. Bavo" (woningen ouden van dagen'.

4. Overdracht van voor straat bestemden
grond Ramplaan e.o

5 Aanschaffing leermiddelen enz. school
U.L O lett. C.

6. Tiideiijke verandering bestemming per
ceel Karei van Manderstraat.

7. Wijziging art. 4 bis verordening pension
neering wethouders.

8. Vaststelling presentiegeld leden stem-
bureaux.

9. NormaMsatie Jan Gijzenvaart.

10. Vastst^Urg detail 12 uitbreidingsplan
..Zuid-West".

11. Verzop'-Thriften inzake het treffen van
maatregelen bij beoefening watersport

12. Aanvulling Algemeene Politieverordening.
13 Reorganisatie scholen voor gewoon lager

enderwijs, enz.

14. Wijziging verordening heffing schoolgeld
Voorbereidend Hooger- en Middelbaar
Onderwijs

Voor den Kantonrechter.

EEN SLIPPERTJE.

Een heer reed met zijn auto op den Rijks
straatweg naar Amsterdam, passeerde een
voor hem uit rijdende auto, maar moest een
paar honderd meter verder stoppen, omdat er
het een of ander obstakel was. kenbaar aan
de file, die zich reeds gevormd had. Hij sloot
zich dus bij de wachtende wagens aan. De
auto, zoo juist door hem gepasseerd, had hem
intusschen weer ingehaald en moest zich dus
als laatste in de file zetten. Deze deed dit ook.
maar zoo onvoorzichtig, dat de wachtende
heer aan het stuur tegexx de voorruit sloeg en
toen zoo stevig in de kussens terug viel. dat de
rug van de bank brak. Bovendien werd de auto
tegen den er vóór wachtenden wagen gewor
pen, zoodat er schade ontstond.

De bestuurder van den achtersten wagen
moest nu terechtstaan wegens onvoorzichtig
rijden, maar hij kwam tegen de tenlastelegging
op. Zijn wagen was perfect, de remmen puik in
orde en zijn snelheid van ongeveer 40 K.M
niet buitensporig. Van zijn bekwaamheid in
het besturen van een auto was hij overtuigd.
Om hiervaix bewijs te geven, begon hij te ver
tellen

..Ik heb dezer dagen een grapje aan de hand
gehad

„Daar hebben we niets mee te maken", on
derbrak hem de am'oienaar, zoodat het grapje
voor ons verborgen bleef

Maar al die deugdelijkheid werd alleen aan
gevoerd om aannemelijk te maken, dat de bot
sing het gevolg was van slippen. ..Daar kan
niemand voor", zei verdachie, doch hij loste
de vraag niet op. waarom al de voor hem
staande auto's niet waren geslipt.

..Was de weg nat?" vroeg de rechter.

„Neen, dat niet, maar vet", was het ant
woord, „en wie kan daar voor?"

De ambtenaar van het O.M was van mee
ning, dat een goed autobestuurder op alles
bedacht moet zijn, ook op slippen en vette
wegen. Verdachte zag op honderd meter al, dat
hij moest stoppen; dat behoefde niet op het
laatste moment te geschieden.

De Kantonrechter was het er mee eens en
stelde den bestuurder, die niet te overtuigen
was, in het vooruitzicht het rijbewijs in te
trekken, als verdachte zoo 'hardleersch was.
Zoover kwam het echter niet. maar het slip
pertje kostte den vei'dachte f 25.

DE AUTO-ACROBAAT.

Er reed er een met zijn auto door de Oranje
straat te IJmuiden en hij zou de Prins Hen
drikstraat indraaien, maar hij deed dat met
zoo'n zwierige vaart, dat een paar bewoners
„hun hart vasthielden", misschien minder
voor hem, dan wel voor andere weggebruikers
en schoon er geen ongelukken gebeurden,
waren zij zoo verstandig, de politie mededee-
ling te doen van dat gevaarlijk experiment.
Met een vaartje van 50—55 K.M. een straat
hoek om te snorren, vonden zij auto-acroba-
tiek.

„Waarom reed u zoo hard?" vroeg de kan
tonrechter. „Was dat om de wereld te ver
bazen? De wereld is al verbaasd genoeg."

De waarheid van dit laatste drong blijkbaar
niet tot den automobilist door, waixt hij rea
geerde er niet op, was alleen van oordeel, dat
de snelheid niet zoo buitensporig was geweest,
en evenzeer bleef hij het antwoord op de
vraag, waarom hij zoo hard had gereden,
schuldig. Hoeveel hardrijders zouden op die
nuchtere vraag een bevredigend antwoord
kunnen geven?

Het is wellicht nuttig er op te wijzen, dat
het voor strafbaai'heid volstrekt niet noodig is,
dat er stukken gemaakt woi'den Als het rijden
zoodanig is, dat het slechts aan een gelukkig
toeval is te danken, dat er geen ongelukken
gebeurd zijn, wordt reeds een correctie gege
ven en deze acrobaat kreeg f 20 boete.

DE WEG IS OOK VOOR VOETGANGERS.

Men kan niet beweren, dat de voetganger,
ofschoon hij toch feitelijk de oudste rechten
heeft, tot het meest begunstigde deel der natie
behoort.

Er zijn rijwegen, daarnaast vaak betegelde
rijwielpaden, maar voor den voetganger schiet
er als domein dikwijls slechts een smal zand
paadje over. Zulks was ook het geval in Wijk
aan Zee en Duin en een juffrouw, die van een
danspartijtje 's avonds te voet huiswaarts
keerde, zag zich zoo'n zandpaadje als wandel
plaats aangewezen. Om de voetgangers niet te
zeer te verwennen, bevonden zich in dat
paadje de zuilen voor de electrische verlich
ting. zoodat de juffrouw noodgedwongen hier
en daar dat pad moest verlaten oixx langs het
rijwielpad te gaan. Zij volgde daarom liever
het rijwielpad, maar omdat het daar ook niet
te veilig was, ging zij op een smal klinker
paadje tusschen rijwielpad en rijweg. Zij hield
echter geen rekening met de arrogantie van
een autobestuurder, die meende, dat alles wat
geen rijwielpad was, het onbetwist gebied was
van den automobilist, die het niet noodig vond
den weg behoorlijk te verlichten, met het ge
volg. dat de man de juffi'ouw van het klinker
paadje slingerde, zoodat zij een eind verder
bewusteloos met gebroken sleutelbeen en ver
nielde kieeding op straat terecht kwam Een
getuige, die het ongeval had gezien, was er nog
van ontdaan en vond het onbegrijpelijk, dat de
juffrouw thans levend voor den rechter ver
scheen.

De automobilist was van meening. dat hij
niet te snel had gereden en dat de juffrouw
eigenlijk niet op den rijweg behoorde, maar de
kantonrechter merkte op. dat een voetganger
nog niet van een rood licht voorzieix behoeft
te zijn en dat een autobestuurder ook met
voetgangers rekeixing dient te houden. Hij
kreeg daarom f 30 boete en moet bovendien
voor een nieuwe garderobe der juffrouw zor
gen, die zeer bescheiden in haar eisch was en
slechts f 15 vorderde.

Middelbaar of Voorbereidend
H. 0.

Het aantal leerlingen, dat kosteloos of
tegen zeer gering schooigeid een gemeente
lijke inrichting voor Middelbaar- of Voorbe
reidend Hooger Onderwijs bezoekt, neemt
steeds :oe. aldus schrijven B. en W. aan den
Raad Een deel der kosten van het onderwijs
aan die leerlingen blijft derhalve geheel of
goeddeels voor rekening der gemeente. Zij
achten het. gelet op den huidigen stand der
gemeentefinanciën, zoo niet noodzakelijk,
dan toch alleszins billijk om van de ouders in
het vervolg óf een geringe óf een eenigszins
hoogere bijdrage in die kosten te vrager.. Een
minimum-schoolgeld te heffen, varieerende
van f 12 tot f 5 per jaar. naar gelang een
gezin bestaat uit 1 tot 5 of meer kinderen be
neden den leeftijd van 16 jaar. komt o.i. rede
lijk voor. Zij merken hierbij op. dat de hef
fing van een minimum-schoolgeld reeds vrij
algemeen is. Bij het Bijzonder Middelbaar
onderwijs b.v. geschiedt dit sinds lang en
worden belangrijk hoogere minimumbedragen
gevorderd. Indien dan ïxog wordt gelet op
het feit, dat tal van minvermogende ouders,
die hun kinderen een bijzondere school voor
Voorbereidend Lager onderwijs laten bezoe
ken. daarvoor per kind f 0.20 a f 0.30 per
week, d i f 10 a f 15 per jaar betalen, kan
niet worden gezegd, dat volgens het voorge
stelde tarief de gemeente voor het bezoeken
harer scholen voor Middelbaar en Voorberei
dend Hooger onderwijs te veel van de ouders
zal vragen.

B. en W. achten het gewenscht, om in de
desbetreffende verordening op te nemen een
z.g. vermogenstarief. Het komt n.l. voor, dat
personen, die eens soms belangrijk vermogen
hebben, doch om bepaalde redenen niet in
de Inkomstenbelasting zijn aangeslagen, bui
ten de schoolgeldheffing vallen. Door invoe
ging der voorgestelde bepalingen wordt deze
onbillijkheid voorkomen.

Ook meenen B. en W te moeten voorstel
len het gratis in bruikleen verstrekken van
boeken en leermiddelen mede afhankelijk te
stellen van den aanleg en ijver der betrok
ken leerlingen, door te eischen dat gemiddeld
voor de gezamenlijke vakken, waarvoor die
boeken en leermiddelen benoodigd zijn, een
voldoend cijfer is verkregen. Artikel 13 dient
dus in overeenkomstigen zin te worden ge
wijzigd.

VERHOOGING VOORSCHOT VOOR
WONINGBOUW.

B. en W. stellen den Raad voor. het voor
schot, groot ten hoogste f 16.500.— (bij zijn
besluit van 24 Januari j.l., verleend aan de al
hier (te voormalig Schoten) gevestigde Wo
ningbouw vereeniging ..St. Bavo",) voor den
bouw van 10 woningen voor ouden van dagen
aan de Nachtegaalstraat, hoek Vergierdeweg,
te verhoogen met f 1325 en te brengen op
ten hoogste f 17.825,— en hen te machtigen,
stappen te doen om verhooging van het over
eenkomstig art. 56 der Woningwet voor het
sub I omschreven doel reeds uit 's Rijks kas
toegekende voorschot, tot ten hoogste f 17.825
te verkrijgen.

VERGUNNING VOOR EEN WOLWINKEL.

B. en W. stellen den Raad voor. aan W. G
J. J. Hamer tot wederopzeggens, doch uiterl"
tot 1 April 1935. vergunning te verleenen om in
het perceel aan de Kare! van Manderstraat
no. 55, een wol winkel te vestigen.

%4(finso

(Adv. Ingez. Med.)

Wijziging schoolgeld.

Zijlweg 290. idem idem: A. Sanders. Ruijcha-
verstraat 36. ring: G. H Steffens, Olycan-
straat 9. rijwie'.beiasiingp'.aatje: J. Mannar:.
Roilandstraat 2a. schoffel; S v. Stijn. Bree-
straat 1 rd.. tasch m. i.; G Siebeling. Oranjo-
bcomstraat 161, wegenbelastingkaar:: P. Chris-
tiaans, Romolenstraat 27, zwempak.

LEERMIDDELEN VOOR SCHOOL C.

B. en W. vragen den Raad, f 1650 beschik
baar te stellen, voor aanschaffen van boeken
en leermiddelen voor de met ingang van 1
September a.s. te vormen 3e klasse aan de
School voor u.l.o. letter C.

LANDDAG REMONSTRANTEN.

De gewestelijke landdag in Noord-Holland,
omvattende de gemeenten Amsterdam. Haar
lem. Alkmaar. Hoorn en ook Leiden, zal hier
terstede op Zondag 23 September worden ge
houden.

Het voorloopig plan is des morgens Sn de
Remonstrantsche kerk te Haarlem de Gods
dienstoefening onder leiding van prof. van
Holk bij :c wonen en 's middags na een kof
fiemaaltijd ln het Remonstrantenhuls een
openluchtsamenkomst te houden in den om
trek van Haarlem, waarna een gemeenschap
pelijke maaltijd het samenzijn zal besluiten.

NEDERL. NATUURHISTORISCHE VER
EENIGING

Op Zondag hield de "Sfd. Haarlem en om
streken van bovengenoemde vereeniging een
ochtend-roei-excursie naar de Liede, begun
stigd door prachtig weer.

In 6 bootjes stak men van wal. Een koekoek
liet zich nog hooren. evenals de karekiet. Op
de paaltjes der fuiken zaten een paar visch-
diefjes; een meerkoet met jongen verdween
bij het naderen der bootjes haastig tusschen
het riet.

In het moerasje kon men de sterke uitbrei
ding van Vaccinium macrocarpon (lepeltjes-
heide) constateeren. Van een tweetal plantjes,
hier in 1921 gebracht, heeft deze plant zich
nu over een groote vlakte uitgestrekt. Ze
prijkte met vele bloemen en bessen.

Verder werden hier o.a. nog gevonden: roo
de oogentroost, moeraswalstroo, rondbladig
zonnedauw, aronia arbutifolia (rotspeer, aan-
gev.) Lathyrus paluster, moeraswederik, moe
raskoekoeksbloem. moeraskruiskruid. Orchis
latifolia (handekeskruïd). Vicia Cracca.

Tevens gaf de heer van Schaik hier gele
genheid om door de microscoop de in het wa
ter aanwezige kiezelwieren te bekijken.

Aardig wase dat we nog vonden het nestje
van een boschrietzanger met vier eitjes, en
verderop nog dat van de rietgorsch met drie
eitjes.

Bij het terugroeien zag men hoog boven het
riet uitstekend de bloemen van Sonchus pa
luster (den moerasmelkdistel).

GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.

Terug te bekomen bij:

N. van Boogaard, Laurierstraat 31. bad
pak en handdoek; J. v. d. Veld. Waldeck Pyr-
montstraat 4, badpak: M. v. d. Berg. Zuider
Buiten Spaarne 96 rd.. duif; Julianagarage,
Zijlweg 295 horloge: Huijer. Siriusstraa; 9,
hondenpenning: N. Yvens. Pladellastraat- 30,
hoed; Bureau van Politie. Smedestraat. 9. mo
terhandschoenen: halsketting: v. Rotterdam,
Indische straat 2, hond; G. Drommel. Boog-
straat 14. kinderjasje: J. M. v. Bakel. Oost In-
diëstraat 124. motorkap: P. v. Wamel. Bakker
straat 12—14 nijptang: Jongerling. Zomer-
kade 125. pakje m. i.; G. Kerspui. Bolwerks-
laan 25, portemonnaie m. i.; H. G. Hoogen,

Toezending van Haarlem's
Dagblad naar vacantie-adres

De vacantietijd komt weer aan en wij wil
len niet nalaten, de aandacht van onze lezers
er op te vestigen, dat wij gaarne bereid zijn
hun de courant dagelijks naar hun vacantie-
adres te zenden. Van deze faciliteit wordt
leder jaar in toenemende mate gebruik ge
maakt en wij bewijzen onzen abonnés deze
extra diensten gaarne.

De regeling bestendigende, die wij reeds
eerder hebben ingesteld, zullen wij ook dit
jaar voor nazending binnen de landsgren
zen geenerlei kosten van verzending in reke
ning brengen voor de eerste week van het
verblijf elders. Zij, die niet langer dan een
week uitstedig blijven, behoeven dus geen
extra kosten voor porti boven hun abonne
mentsgeld te voldoen, voor hen die langer
wegblijven, begint de betalingsverplichting
der verzendkosten eerst bij de tweede
"•°ok hunner afwezigheid.

nieten vriendelijk doch dringend ver-
adres voor nazending voor

al tijdig op te geven aan onze administratie.
...me.dmg tevens van het gewone

adres.

DIRECTIE HAARLEM'S DAGBLAD.

BUURT -EN SPEELTUIXYEREENIGING
„MEERI.EBOSCH".

25 JuAi zal voor de in Haarlem-Noord zoo
populaire speeltuinvereniging een heugelijke
dag zijn.

Dan zal zij herdenken dat zij 5 jaar geleden
werd opgericht.

Het bestuur wenscht dit feit niet onopge
merkt voorbij te laten gaan en zal het eerste
lustrum vieren met een 4-daagsch feest, het
welk wordt gehouden op Zaterdag 21 en Zon
dag 22 en Zaterdag 28 en Zondag 29 Juli a.s

DAME IN DEN HAAG.

25 jaar lang rheumatische pijnen.

„Alle pijnen zijn nu verdwenen."

„Plus minus 25 jaar geleden begon mijn
vrouw te tobben met rheumatiek. zelfs zoo
hevig, dat zij om vooruit te komen achteruit
moest loopen. Haar handen kon zij niet ge
bruiken en het loopen viel haar hoogst moei
lijk. Nu twee jaren geleden werd zij weer zoo
hevig aangetast, dat zij zich driemaal per
week door electrischen stroom moest laten
behandelen. Deze behandeling, die drie
maanden duurde en vanzelfsprekend veel tijd
kostte, gaf niets. Daarna kreeg zij op een he
vige manier ischias, waarvoor zij tusschen
zakken met warm zand drie maanden het bed
moest houden. Aanvankelijk dachten wij, dat
zij na deze ziekte nu geheel hersteld zou zijn,
maar nauwelijks was ze weer op de been of
de pijnen kwamen weer terug. Daarom begon
zij met Kruschen Salts en nu, na gebruik
van twee fleschjes Kruschen, gevoelt zij zich
zóó flink; alle pijnen zijn verdwenen en te
gen loopen ziet zij nu niet op. Ik breng het
bovenstaande onder Uw aandacht, opdat ook
anderen, lijdende aan rheumatiek. door ge
bruik van Kruschen Salts weer op verbe
tering mogen hopen. Het is een groote uit
komst dat mijn vrouw nu weer geheel bevrijd
is van rheumatische pijnen."

C. v. d. S„ te H.

Kruschen Salts spoort de inwendige orga
nen aan tot krachtiger werking. Urinezuur
en afvalstoffen, die zich mochten hebben op
gehoopt en de aanleiding zijn Uwer rheuma
tiek, worden verwijderd. Gezwellen en pijnen
verdwijnen, stijve ledematen worden weer
normaal en ge gevoelt u weer gezond en lenig
als voorheen. Kruschen Salts is uitsluitend
verkrijgbaar bij alle apothekers en drogisten a
f 0.90 en f 1.60 per flacon, omzetbelasting in
begrepen. Stralende gezondheid voor één cent
per dag. Let op dat op het etiket op de
flesch, zoowel als op de buitenverpakking de
naam Rowntree Handels Maatschappij Am
sterdam, voorkomt.

(Adv. Ingez. Med.)

ONTVANCEN BOEKEN.

„Een andere S. D. A. P.?"

Een brochure van W. Huygens, tc Haarlem,
over objectief socialisme.

Bij de N.V. de Arbeiderspers is een brochu
re verschenen van den heer W. Huygens te
Haarlem, getiteld ..Een andere S.D.A.P. Ob
jectief socialisme"

In de inleiding betoogt de schrijver dat
men er met een Plan van den Arbeid niet is.
Behalve dat is er aan een nóg belangrijker
voorwaarde te voldoen, willen de uiteindelijke
doelstellingen bereikbaar zijn. Het karakter
der huidige socialistische arbeidersbeweging
maakt het onmogelijk, dat een overweldi
gende volksmeerderheid, bezield door een
machtig socialistisch élan. zich achter de
SD.A.P. schaart. De S.D.A.P. van thans is een
rem. dus in zekeren zin een sta-in-den-weg
voor de ontwikkeling der samenleving in
socialistische richting.

In het eerste hoofdstuk worden beschou
wingen gegeven over de structuur der sa
menleving. Daarbij wordt de vraag gesteld
of het parlement de groote macht in de sa
menleving zal kunnen zijn? Aan ons huidige
parlement kleven organisatorische fouten
Een der belangrijkste oorzaken van de ge
brekkige functioneering is onze verfoeilijke
partij verbrokkeling, waarvan de reden groo
lenaeels gezocht moet worden in de grie
vende onredelijkheid van ons economisch
leven. Zeer veel politiek streven is terug te
voeren tot maatschappelijke onvoldaanheid
en verlangen. Onze huidige staatkundige
macht is voor een groot deel aan de gemeen
schap gegeven, terwijl de economische
macht bij enkelen berust.

Wanneer wij echter zoo vervolgt schrij
ver in de maatschappelijke onredelijkheid
verbetering brengen, stel bijvoorbeeld een
„economische eenheid" die in samenwerking
met circulatiebank en met logisch uit het
maatschappelijk leven voortkomende cor
poraties in het economisch leven een doel
bewuste lijn brengen, dan zulien in het par

lement de partijen van nu. die wortelen in
de maatschappelijke onredelijkheid, niet
meer voorkomen. Er zullen minder par
tijen zijn en hewpartijwezen zal een anderen
inhoud krijgen; ^staatkundige partijen zullen
zijn mensc hen groepen die hoogstaande zede
lijke. sociologische of economische idealen
nastreven. De partijen zullen zijn organen
van het gemeentebest.

He: nieuwe parlement moet men niet laten
oordeelen over detailquaesties. men moet
het sterk maken door het een kleinere kern
te geven, die eventueel in contact gebracht
moet worden met de uit. de samenleving
voortkomende deskundigheid. Dus een kleiner
parlement, dat gedwongen is samen te wer
ken met de deskundigen.

Menschen die zich niet interesseeren voor
het staatkundig leven moeten niet gedwon
gen worden tot stemplicht.

Ais eenige redelijke mogelijkheid voor de
organisatie van het nieuwe stelsel ziet de
schrijver de corporatieve gedachte De sa
menleving moet evenwel niet énkel gebaseerd
worden op beroepsgewljze decentralisatie. Het
aanvaarden van de gemeenschapssouvereini-
teit maakt he: ten eene male onmogelijk den
staat corporatief te organiseeren De ge
dachte van den corporatieven staat is prin
cipieel fout. In geen enkel opzicht komen
beroepsmatige corporaties in aanmerking de
lans te vormen van den staat. Zij kunnen
slechts middel zijn ter organisatie van het
economische leven.

De ..partijenstaat" naast de „corporatieve
maatschappij'' is een zeer doelmatige en
principieel Juiste organisatievorm van onze
samenleving.

Deze gedachtengang word: door den schrij
ver breedvoerig uitgewerkt Hij merkt nog op,
dat de corporatieve gedachte een specifiek
socialistische gedachte is. De wijze waarop
het fascisme deze gedachte toepast is vol
komen irreëel.

Het is zoo vervolgt de schrijver niet
noodzakelijk, trouwens absoluut onmogelijk,
dat wij het privaat eigendom afschaffen. Het
is wel noodzakelijk en bovendien mogelijk,
dat wij de overhcerschlng van het
privaat-eigendom opheffen. Een zeer be
perkte socialisatie is slechts mogelijk en
verder is het zaak den ondernemer te onder
werpen aan normen aan welks totstandko
ming hij zelf meewerkt.

Er zal een planwirtschaftsorgaan ingesteld
moeten worden, een centraal economische
raad. die preventief en repressief op '"in
treden en het heele productieproces in e
lijnen overziet, hetgeen niet wil zeggen: cn-
traal regelt, hetgeen voorloopig nog op eco
nomische onmogelijkheden zou stuiten.

De werking van het parlement denkt de
schrijver zich als volgt:

Om de 5 jaar wordt door de gemeenschap
een nieuw parlement gekozen. Het parlement
of eventueel de vorst of de president stelt
uit de grootste partij een minister-president
aan. die tegelijk kabinetsformateur is (zooals
in Engeland'. Deze vormt in overleg met de
voorzitters der kamersfracties het kabinet.
Eventueele wijzigingen in het kabinet worden
ook ingevoerd in overleg met deze voorzitters.
Het tusschentijdsch aftreden van het k' t
zij geen gewoonte, maar is niet absoluut on
mogelijk Eventueel kan een imperatief of
facultatief referendum ingeschakeld wor
den.

Om de samenwerking tusschen parlement
en regeering zoo doeltreffend mogelijk te la
ten zijn. splitst het parlement zich in zooveel
af deelingen als er ministers zijn en van deze
afdeellngcn worden de ministers voorzitter.
Deze afdeeïingen hebben bij de wetgeving een
voorbereidende taak.

Het tweede hoofdstuk handelt over de eco
nomische realiseerbaarheid van het socialis
me Daarin worden de in het eerste hoofdstuk
geopperde denkbeelden nader uitgewerkt.

In een volgend hoofdstuk stelt de schrijver
vast, dat het vooromschreven doel niet bereik
baar is volgens het schema van het beginsel
program van de S. D. A. P. Het blijkt, dat
slechts een deel van een volk. dat in een koel
nuchtere geestesgesteldheid verkeert, vrede
kan vinden bij de wereldbeschouwing, die zich
dank zij het historisch materialisme van de
socialistische partij heeft meester gemaakt.
Het Marxisme heeft niet kunnen zijn een cul-
tureele grondslag van het menschdom. Het
paste in de historische fase. die als cultuur
vraagstuk opwierp: de verheffing van het
proletariaat uit ellende en slavernij, toestan
den waarvan wij ons geen voorstelling meer
kunnen maken. In die historische fase paste
de theorie die het socialisme koppelde aan
het klassenstrijdbegrip. „Gegeven de omstan-
dieheden en verschijnselen doet zich de vraag
voor: kan er een overweldigende meerderheid
van het volk, want die is noodig. ontstaan, die
haar streven naar socialisme wil zetten in het
teeken van den klassenstrijd?" Schrijver wil
niet trachten den klassenstrijd weg te mof
felen, hij is daarvoor te veel doordrongen van
de realiteit van den klassenstrijd. De leer. dat
de klassenstrijd, dè strijd voor het socialisme
zou zijn, die het klasscnbelang direct koppelt
aan het socialistische doel, was gebaseerd op
de verwachting, dat het fabrieksproletarlaat
numeriek enorm zou toenemen en zou uit
groeien tot een door de ontwikkeling der pro-
ducticverhoudingen bepaalde, geweldige be-
langeneenheid. die de overgang naar het so
cialisme zou bewerken. Echter de feiten be
antwoorden niet aan deze vooronderstelling,
het is anders gegaan dan op dit stuk verwacht
werd.

„Blijft nu in deze gewijzigde structuur, waar
in het voor een deel georganiseerde proleta
riaat zich gaat opmaken een democratische
meerderheid rondom zich te vormen, de weg
van den klassenstrijd de juiste? Wij hebben
thans een nieuwe historische fase bereikt,
waarin het niet meer als eerste taak geldt
het levensniveau van het proletariaat te ver
hoogen, maar slechts te behouden wat ver
overd is en te bouwen aan nieuwe Idealen. Ge
geven de feiten, dat dooi de maatschappelijke
evolutie en door het. strijden van den klassen
strijd niet is ontstaan een overweldigende
socialistische beweging, moeten we erkennen
dal wij afstand moeten doen van de Marxis
tische hoop. dat de groei der socialistische be
weging als het ware in den gang der maat
schappelijke evolutie opgesloten zou zijn Wij
kunnen onzen groei blijkbaar niet overlaten
aan ..krachten buiten ons. we zullen op eigen
krachten moeten groeienVerder „Het blijkt,
dat het verband tusschen klassenstrijd en so
cialisme, zooals in het Marxistische systeem
is gelegd, geen steek houdt.'

Tenslotte betoogt de schrijver, dat het in
naam van het socialisme een gebiedende nood
zaak is een geheel nieuwe orienteering der
S. D. A P. t« zoeken en haar karakter te wij
zigen. Het is geen quaestie van ..meer naar
linksof ..meer naar rechts'het gaat om een
stijging opwaarts. Alleen wanneer het socia
lisme als beweging een positief karakter krijgt
en tot ..objectief socialisme wordt, d w.z. zich
losmaakt van de tegenwoordige zeer spe
ciale zienswijzen en redeneeringen, die slechts
voor een beperkt aantal menschen voldoen
de overtuigingskracht hebben, alléén dan zal
de macht om het socialisme te vestigen kun
nen ontstaan.

De schrijver besluit: „Men werke mee. 't is
meer dan tijd!!'"