LITTERAIRE
KANTTEEKENINCEN.
Nl.V. Italiaansche Opera
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
7
Het Middelbaar Onderwijs.
Uit het jaarverslag.
Aan het verslag omtrent den toestand van
het Middelbaar Onderwijs te Haarlem over
het jaar 1933, uitgebracht door de commissie
van toezicht ontleen en wij:
Het afgeloopen jaar kenmerkte zich door
verschillende ingrijpende maatregelen op het
gebied van het Middelbaar Onderwijs, die in
verband met den ongunstigen financieelen
toestand der gemeente uit bezuinigingsoog
punt werden getroffen.
In de eerste plaats vermelden wij het Raads
besluit tot opheffing van de Gymnasiale en
Litt. Economische af deeling van het Gemeen
telijk Lyceum en van de aparte Handels-
eindklasse van de H.B.S. A. Door dit besluit
hield het Gem. Lyceum op als zoodanig te be
staan en werd dit veranderd in eene Hoogere
Burgerschool B Het behoeft geen betoog dat
de noodzakelijkheid tot het doorvoeren van
dezen maatregel, uit onderwijskundig oogpunt
door onze Commissie ten zeerste wordt be
treurd.
Een andere maatregel van ingrijpende be-
teekenis was het Raadsbesluit waarbij, tenein
de het verkrijgen van Rijkssubsidie mogelijk
te maken, besloten werd Haarlem te doen
treden uit de rij der z.g.n. vrije gemeenten
door het aanvaarden van de Rijksregeling.
Hierdoor werd, met ingang van 1 September
j.l., de Rijksregeling van de salarissen voor de
leeraren van toepassing, met verhaal van pen
sioenpremie, terwijl het maximum aantal les
uren per week voor de leeraren tot 30 werd
opgevoerd en het maximum aantal leerlingen
voor de eerste 3 klassen tot 30 en voor de bei
de hoogste klassen tot 26 werd verhoogd. De
Commissie heeft het zeer betreurd, dat tot
het toepassen van dezen maatregel moest
worden besloten.
Het gevolg van een en ander was ook, dat
verschillende goede leerkrachten het onder
wijs moesten verlaten.
De Middelbare School voor Meisjes leed een
gevoelig verlies door het aftreden aan het ein
de des jaars van hare beminde Directrice, mej.
Berdenis van Berlekom. die de school vele ja
ren op uitnemende wijze had geleid.
In aansluiting op de uitvoerige mededeelin-
gen in ons blad van j.l. Vrijdag is te melden,
dat door de vijf te Haarlem werkende zieken
fondsen een brief aan het College van B. en
W. van Haarlem is gericht. Daarin wordt ge
zegd:
„De vijf te Haarlem werkende ziekenfond
sen in vergadering bijeen op 31 Juli 1934, ken
nis genomen van het in de couranten ver
melde schrijven van den Minister van Sociale
Zaken aan de gemeentebesturen inzake bij
slag ziekenfondspremies, spreken den wensch
uit. in het belang van de sociaal getroffenen,
dat in Haarlem uitvoering zal worden gegeven
aan dit ministerieel schrijven".
DE HANZE IN HET BISDOM HAARLEM.
In de laatste vergadering van het Hoofd
bestuur van de Hanze in het Bisdom Haar
lem werden, na een kort openingswoord door
den voorzitter, behandeld diverse ingekomen
en verzonden stukken, o.m. enquête, neven
werkzaamheden ambtenaren en de ministe-
riëele circulaire over deze kwestie; het doen
vertegenwoordigen van het incasso- en infor
matiebureau van den RiK. Middenstand op
de Almitento. Medegedeeld werd. dat een vast
Hanze-adviesbureau was ingesteld voor Volen
dam, betreffende de Zuiderzeesteunwet er
dat voor bepaalde afdeelingen rekesten wa
ren geschreven aan het Gemeentebestuur over
kwesties den middenstand rakende.
Vervolgens werd o.m, gesproken over een
specialen vorm van reclame voor de leden.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN
Terug te bekomen bij: Boom Kruseman,
Acacialaan 8 (Bloemendaal), armband; V.
Boekhoven, Spaarnwouderstraat 43, blouse; De
Graaf, Nieuwe Kerksplein 26, bezem; Pijlstra,
Damaststraat 12, badpak; Toepoel, Fabricius-
straat 28, ceintuur en kettinkje; E. M. Ave
laar, Damiatestraat 44, fototoestel; Drijver,
Ein denhoutstraat 12, handschoen; Kennel
Fauna, Friesche Varkensmarkt, kat; Roze-
boom, Weverstraat 17, babymuts; Maasen,
Oranjestraat 178, muts; Bureau van Politie',
Smedestraat 9, voetrust v. e. motor; J. Teeu-
wen, Haitsma Mulierstraat 43. gasmunten;
Vader, Schotersingel 49, overall; Ramakers,
Potgieterstraat 63, portemonnaie m. i.; Vlas
veld, Dr, Schaepmanstraat 57, id.; Kenselaar,
Leidsche Zijstraat 2, regenmantel; J. Boeru,
Nijlstraat 32, ring; J. v. Os, Nassaustraat 1 rd,
rozenkrans; Rooze, Schoterveenstraat 3"".
riem; Scheffer, Gen. de Wetstraat 66, schroe
vendraaiers: B'ureau van Politie, Smedestraat
9. verfkwast en vijl; H. Aukuma, Schneevoogt-
straat 1, vulpen: Bismeijr, Marnixstraat 88 rd.,
autoband met velg; Geus, Nassaulaan 3 L. bad
pak en handdoek; Banken. Brouwersplein 39
beurs <m. i.; A v. Koningsbruggen, Reguliers
straat 9, broche; Alden. Jan Steenstraat 39
ceintuur; V. d. Berg. Witte Heerenstraat 13
rd., fototoestel; T. Bel. Billitonstraat 39, ge
wicht; Bureau van Politie, Smedestraat
halsketting; parapluie; D. Donker, Ursula-
straat 14 rd.. jas; Harmien, Luitesteeg 17
laars; V. Hoven, Bilderdijkstraat 1 rd., oorbel.
G. v. d. Veen, Timorstraat 46. portemonnaie
m. i, Huibers, Linschotenstraat 73. rozen
krans; Wiersma, Eindenhoutstraat 71, rozen
krans: V. d. Woerd, Teijlerstraat 65, regenjas;
J F. Boogaard, Barendsestraat 41. souvenirs;
B. Buijs, Wagenweg 68. sleutels aan ring; Bu
reau van Politie, Smedestraat 9, tasch.
De Hofstede OUD-BUSSEM
bereidt het voedsel voor Uw zuigelinL
volgens het recept van Uw medicus.
Filitil te BLOEMENDAAL: Verbinding.weg 59, Telef. 22754
(Adv. Ingez. Med.)
De Haarlemsche Zieken
fondsen.
Over een verlaging der contributie voor
werkloozen.
Vereeniging Haerlem.
Naar het „Huis van Looy".
Het bestuur van de Vereeniging Haerlem
heeft de leden met hun dames uitgenoodigd
tot een bezoek aan het „Huis van Looy".
Kleine Houtweg 103.
Mevrouw Van Looyvan Gelder heeft
medegedeeld, dat zij, nu de officieele opening
is geschied, alvorens aan andere aanvragen om
toegang te voldoen, eerst de leden van de Ver
eeniging Haerlem in de gelegenheid wilde
stellen het huis en de tentoonstellingszalen te
bezichtigen.
De bezichtiging zal geschieden in groepen
van 15 tot 20 personen op Woensdag 8. Don
derdag 9, Vrijdag 10, Maandag 13. Dinsdag 14
en Woensdag 15 Augustus e.k„ telkens tus-
schen 10 en 12 uur des morgens en 2 en 5 uur
des namiddags.
RIJKSCONCESSIES ELECTRICITEITS-
VOORZIENING.
Bij Kon. besluit is wijziging gebracht in de
voorwaarden van de aan de provincie Noord-
Holland verleende concessie voor den aanleg
en de exploitatie van inrichtingen en van wer
ken tot het voortbrengen, geleiden, transfor-
meeren, verdeelen en leveren van electriciteit
EXAMEN HOOFDAKTE.
Haarlem 1 Aug.
Geëxamineerd 8 vrl. candidaten. Geslaagd
de dames J. Wildschut. Heemstede; J. J Mul
der, Alkmaar; M. J. E. Niesten. Haarlem; J. C.
van Putten, Haarlem; C. Schipper, Beverwijk.
PERSONALIA.
Voor het examen Fransch L.O. slaagde te
Utrecht mej. C. Bartstra, te Haarlem.
Voor het examen Engelsch LO. slaagde
mej. M. S. de Vuyst, te Haarlem.
Voor de acte N IXa slaagde te 's-Graven-
hage J. Veringa, te Overveen.
Voor de acte N XI slaagde mej. J. Sporry,
te Haarlem.
Wordt het water goedkooper
volgend jaar?
Gunstig jaarverslag van het waterleiding
bedrijf.
AGENDA
Heden:
DONDERDAG 2 AUGUSTUS
Groote Kerk: Orgelbespeling door den heer
R G. Crevecoeur. 34 uur
Gem. Concertzaal: Volksconcert van de
H O. V. Soliste Annie Woud. 8 uur.
Luxor Sound Theater: „Peggy mijn kind".
2.30 uur. Doorloopende avondvoorstelling. Aan
vang 7 uur.
Palace: Douglas Fairbanks in „De moderne
Robinson Crusoë". Op het tooneel: Mac Car-
thy, the great Balancer. 2.30, 7 en 9.15 uur
Rembrandt Theater: Chevalier in „A Bed
time Story". Op het tooneel: Torino, de mees-
ter-jongleur. 2 30, 7 en 9.15 uur.
Tevler's Museum, Spaame 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags Toegang vrij.
Bloemendaal: Orgelbespeling in de
Nea. Herv. Kerk, 8-15 uur.
Zand voort: Vergadering van den ge
meenteraad, 4 uur.
VRIJDAG 3 AUGUSTUS
Stadsschouwburg: Kunstcabaret „De Too-
verbal8.15 uur.
Bioscopen, nieuw programma.
Lisse: Raadsvergadering 8 uur.
Het verslag" over 1933 van het Provinciaal
Waterleidingbedrijf van Noord Holland is ver
schenen, waarin wordt gezegd dat de tijdsom
standigheden vooral tot uitdrukking kwamen
bij de invordering va^i een deel der abonne
mentsgelden. De bedrijfresultaten stemmen
ec-hter tot voldoening en het jaar heeft krach
tig bijgedragen aan de vorming van de als on
misbaar beschouwde reserves, zoodat de plan
nen over een tariefsverlaging per 1 Januari
1935 vasteren vorm aannamen.
De opbrengst van het afgeleverde water
steeg van f2.398.846.60 tot f2.445.118.77
(1.93 pet.). Het aantal aansluitingen nam toe
van 90.406 tot 92 615 (2.44 pet.). De afgelever
de hoeveelheid water steeg zeer aanzienlijk:
12233.498 M3. in 1932 en 13.008.867 M3.
1933 (6.34 pet.)
In onderling verband leveren deze percen
tages echter een minder gunstig beeld dan die
van verleden jaar. deelt het verslag mede, en
men meent dat de over het algemeen droge en
warme zomer van 1933 daarop invloed neeft
laten gelden. Inspectie-maatregelen zijn geno
men om het evenwicht zooveel mogelijk te be
waren en vooral waterverspilling tegen te
gaan. De regenval bleef in 1933 volgens opgave
van het K. N. M I. 21 pet. beneden het nor
male van 705 m.M. OndanHfc alle klimatologi
sche omstandigheden is het P. W. N. er toch
in geslaagd de waterlevering overal zonder
eenige noemenswaardige storing te doen ge
schieden.
Wederom wordt gewag gemaakt van het
nauwe verband dat er gelegd is tusschen het
P. W. N. en het Provinciaal Electriciteitsbe-
drijf van Noord Holland en de toeneming van
het aantal kilowatturen door het P. W. N. af
genomen..
Van de bedrijfsresultaten noemen wij de
exploitatie-reserve die na de laatste beschrij
ving van f321.573.81 gestegen is tot
f 1.245.007.68. De reserve voor bijzondere af
schrijvingen is verminderd tot f 372.146.18 ont-
dat ten laste is gebracht het niet afgeschre
ven deel van f 108.021.82 als disagio, geleden
op wegens conversie vervallen leeningen.
De andere onderdeelen van het P. W. N. zijn
in verschillende hoofdstukken ondergebracht,
zooals de scheikundig-bacteriologische afdee-
ling, het hoofdbureau en de verschillende af
deelingen in de provincie.
JUBILEUM ALBERT KaSER.
De bekende gangmaker Albert Kaser die
morgenavond deelneemt aan de internationale
wielerwedstrijden op de Siadionbaan. zal dien
dag herdenken, dat hij 25 jaar geleden voor
het eerst als zoodanig in een wedstrijd is uit
gekomen.
„PAS OP DE VERF" MET MIE EN KO.
Van Zondag tot en met Woensdag geven de
bekende Jordaan-spelers Mie en Ko vier voor
stellingen van hun nieuwste revue: Pas op de
verf. Deze revue wordt heden met veel succes
in Den Haag opgevoerd.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantivoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
Gewone
doos.
(Adv. Ingez. Med.)
LETTEREN EN KUNST
Maurits Dekker.
De menschen meenen het goed
met de menschen
Amsterdam, Querido's U. M.
Een nieuw boek van dezen knappen
schrijver is zeker steeds belangwekkend. Er
is bovendien, naar het mij voorkomt, ook
groei in de artistieke beteekenis van het
werk ie constateeren. Wanneer wij het. met
Brood" dat wij indertijd lazen, in onze her
innering vergelijken, dan lijkt dit nieuwe
boek bezonkener. en de finale, die bij Dekker
altijd het verlaten van het feitenmateriaal
voor het trekken van mogelijke conclusies
schijnt te beduiden, is ditmaal minder met
de waarschijnlijkheid in strijd.
Vroolijke lectuur is het niet. Voor geeste
lijk onvolgroeiden is het ook geen aanbeve
lenswaardige kost. Doch voor wie het nu
wel langzamerhand duidelijk geworden zal
zijn dat veel wat nog kort geleden was
nooit meer terugkomt en dat veel wat komen
gaat, nog ..nie dagewesen" is. voor den ern-
stigen kijker in het leven, wien de grondige
kentering van allerhande waardebegrippen
niet ontging, voor dien is Dekker in ieder ge
val een auteur die met intelligentie toestan
den en verhoudingen in een klaar licht zet;
in z ij n licht natuurlijk, dat ondanks een
onmisbaar pessimisme, toch door een even
onloochenbare menschenliefde in hem stra
lend blijft. En wij willen hem onmiddellijk
nog een veer op den hoed steken: hij heeft
den goeden smaak in beschrijving van zeer
gevaarlijke situaties die woorden te kiezen,
waarmee alles gezegd is en iedere brutale
grofheid te vermijden. Hij bewijst ook zonder
brutaliteit navrant te kunnen wezen. Hee-
ren vertalers van buitenlandsche viezigheid
kunnen daar een lesje aan nemen.
De lezer heeft nu al wel begrepen dat de
titel een ironie is. Over het algemeen zal een
ieder wel als ondervinding hebben opgedaan
dat een „ik meen het goed met je" zooveel
als een stormsein, een „wees op uw hoede
beduidt. Terwijl aan den anderen kant uw
eigen goede bedoelingen vaak op misken
ning zijn afgestuit.
Drie mannen gaan naar de stad en dezelf
de drie mannen verlaten haar. Daartus-
schen vallen de gebeurtenissen die Dekker
beschrijft, waaraan die mannen om beurten
deel hebben en die, verweven met de le
vens van andere mannen en vrouwen, een
bont doch samenhangend beeld geven van de
maatschappij zooals die zich thans, in den
crisistijd, .die aan het wortelschieten is, aan
ons voordoet.
De eerste man is de fabrieksvorst en orga
nisator die in zijn luxe wagen op de stad, die
bijna zijn stad geworden is, toesuist.
Deze eerste zal aan het eind met zijn hoofd
op zijn schrijftafel liggen, en uit een
klein gaatje in zijn slaap zal bloed druppelen.
De tweede man is Peter Martin. Hij komt
naar de stad om er werk te zoeken. Hij zal
dat werk ook vinden en ook weer kwijt raken
en zooals hij er met den trein gekomen is,
zal hij er ook met den trein weer uitgaan.,
naar ver, naar heel ver, om weer ander werk
te zoeken en misschien te vinden. Hij zal in-
tusschen een deuk hebben gekregen, die de
moderne tijd hem geslagen heeft. Hij vond
immers liefde en wederliefde in de stad. maai
de wederliefde gewerd hem. op moderne wijs
gedistribueerd, en daar had hij niet van te
rug.
En de derde man, die te voet naar de stad
kwam, zal per rijtuig die stad weer verlaten,
maar niet zooals ge denken zoudt, omdat het
hem zoo voor den wind gegaan was. Na zes
jaar voor een crime passionel „gezeten" te
hebben, wandelt hij met zijn uitgaanskas
van honderd gulden en alle goede voorne
mens op de stad aan, die hem niet lust en uit
stoot. Deze derde man is zeker te zwak om al
les dat hij tegen heeft, het hoofd te bieden.
Hij is opgeschreven voor een retourtocht met
den celwagen, ditmaal veroordeeld wegens
oplichting en flesschentrekkerij. Om deze
drie figuren heen is een schildering der
maatschappij zooals Dekker die ziet, met als
motorisch milieu het moderne bedrijf der
bloeilicht en radio-industrie, waarbij wel al
te zeer een vaderlandsche onderneming als
inspiratie gediend heeft. Het is voor dis
cussie vatbaar of hierbij het créatieve ver
mogen van Dekker niet in het gedrang komt
en de ontmoetingen van zijn fantasie met de
bestaande werkelijkheid niet voor beide com-
promettant zijn. Doch erkend dient, da: het-
verhaal levendig gedaan werd en de schrijver
zich er voor behoed heeft voor de dragers van
een levensinzicht, dat het zijne niet is, be
griploos te schijnen. Ook hierin is een belang
rijke vooruitgang met vroeger, in het boek
Brood" bijvoorbeeld, vast te stellen.
Maurits Dekker tenslotte meent het
geloof ik. goed met de menschen. en is daar
bij van onverdachten err.st. De gruwelen van
een volgenden oorlog, die, naar men wel
meent. In de laboratoria der chemici zal wor
den uitgevochten, zouden geen feller bestrij
derkunnen vinden dan dezen wel-onderleg-
den verteller. Daardoor reeds is hij sympa
thiek en vergeet men gaarne nu en dan zijn
eenzijdigheid. Iemand die als Dekker denkt
en schrijft, moet geen gemakkelijk leven ken
nen of gekend hebben, en toch het leven
liefhebben. Het zijn nimmer de slechtste gees
ten geweest die bitter werden uit weedom, en
ironie is vaak een vorm van verborgen smart.
Moge Dekker een lezerskring vinden, die 'nem
waardeert en de wereld het hem niet euvel
duiden zoo zijn portret van haar niet in
teere pastel werd uitgevoerd. Of in de breede
houtskoolschets naar individueele portretten
zoeken die cr gelukkig niet in te vin
den zijn. Het is een knap en een tot naden
ken stemmend werk.
J. H. DE BOIS.
Opera-Concert.
De golven van geestdrift die in vroegere
jaren bij de opera-concerten der Italianen
door de zaal plachten te gaan. waren nu
Woensdagavond zeker niet afwezig, maar de
afmetingen er van warer. zeer geslonken. Ir.
vergelijking van vroeger leken ze niet veel
meer dan rimpels die de storm in een vij
veroppervlak teweeg kan brengen. De oor
zaak der verkleining was met in de presta
ties der zuidelijke zangers en zangeressen te
zoeken: de pracht der stemmen was niet
minder dan in vorige jaren. En het aanwe
zige publiek reageerde wel krachtig op het
vele dat in den smaak viel. Maar de afwe
zigen reageerden natuurlijk niet en die afwe
zigen waren helaas verre, verre in de meer
derheid. Vergeleken met de beschikbare zaal
ruimte leek het auditorium niet veel meer
dan een handjevol. En dat in een stad als
Haarlem, die ir. belangstelling voor en be
oefening van vocale kunst steeds vooraan
heeft gestaan! In Den Haag en Rotterdam
zongen de Italianen dezer dagen voor volle
zalen; in Amsterdam moet het Concert-ge
bouw zeer bevredigend bezet geweest zijn.
Geen wonder dus. dat het bezoek in onze stad
voor hen een groote teleurstelling betee-
kende.
Maar aan den zang was dat niet te be
merken: die bezat den gloed dien we kennen
en die telkens weer de toehoorders in ver
rukking brengt. En de enkele goede bekende
onder de optredende de artisten, de tenor
Luigi Fort werd reeds bij zijn verschijnen
met een applaus ontvangen, dat veel meer
dan een beleefdheidsuiting was. Omtrent
hem behoefde men geen afwachtende hou
ding aan te nemen, zooals tegenover de nieu
welingen en zijn zingen bracht geen ontgoo
cheling: zijn fluweelen geluid oefende dezelf
de bekorende werking uit als in vorige jaren.
De „Strofe" uit Massenet's „Werther" in de
Romanza" uit Donizetti's ..L'Elisire d'Amore'
waren zijn programmatisch vermelde soli:
Tosti's „Ideale" kwam daar als toegift bij en
met den bariton Saturno Meletti zong hij
het duet uit Bizet's ..I Pescatore die Porie'
waarin we ook vroeger hem hoorden, maar
waarin ditmaal de samenklanken niet im
mer harmonieerden.
De bas Dario Caselli opende de rij. Een
kolossaal volume heeft zijn stem en een tim
bre dat haar dieper doet schijnen dan zij in
werkelijkheid is: daarentegen wordt de hooge
fis met glans gehaald. Ook hij ontkwam niet
aan een toegift, dat de Pif-paf aria uit
Meyerbeer's ,Les Hugenots" bleek te zijn.
Zeer mooien, dramatisch bewogenon. maar
beschaafden zang hoorden we van den ba
riton Saturno Meletti. wiens succes bij liet
publiek niet twijfelachtig was en tot een
extra nummer leidde. De lyrische tenor Nino
Piccaluga. wiens jabot de opmerkzaamheid
trok, schijnt niet jong meer maar de drama
tische kracht van zijn zingen imponeerde
evenzeer als zijn stemvolume en bij zijn
toegift, de aria uit „Rigoletto" ontplooide hij
ook een respectabele virtuositeit.
De drie dames waren allen nieuwe ver
schijningen voor ons. De alt Edmca Limberti
pi-esenteerde zich met een .Arioso" uit de in
1902 geschreven opera „Adrienna Lecou-
vreur" van Francesco Cilea en met de
groote aria uit Donizetti's ..La Favorita". Een
uitgesproken altstem die echter het warme
en ronde dat we zoo gaarne hooren niet in
hooge mate bezit. Voor de opera schijnt zich
het timbre wei goed te leenen. Zeer voldeed
de lyrische sopraan Olga Brancucci in frag
menten uit „Cavalleria rusticana" van Mas
cagni en ..Andrea Chénier". de in 189
voor het eerst opgevoerde en met stijgend
succes opgevoerde opera van Elmberto Gior
dano. Een aria uit Puccini's „La Tosca"
vormde haar toegift. De coloratuur-sopraan
Hilde Resgiani zong de Romance uit „Rigo
letto" en" de klokjes-aria uit Delibes" .Lak-
mé": goede techniek, een adembeheerschir.g
die de hooge bes twaalf seconden crescendo
kon aanhouden, een timbre dat doorgaans
beschaafd bleef en alleen in de forte gezon
gen hooge tonen het scherpe kreeg dat aar.
de Italiaansche coloratuurstemmen eigen is
Van dramatisch vermogen, dat bij haar
kunstzuster Olga Brancucci sterk ontwikkeld
is. is bij een zangeres als Hilde Regglani na
tuurlijk wemie sprake, maar de Musette
partij uit .La Bohème" zong ze in het kwar
tet met- Brancucci, Piccaluga en Meletti toch
karakteristiek.
De begeleidingen werden uitmuntend
pianistisch welluidend verzorgd door Enrico
van den Berg. die als Henk van den Borg
de dirigent van het Haagsche ..Caecilia'
ook in de zangerswereld een voorname plaats
inneemt.
Van de 16 nummers van het programma
waren zes niet in het tekstboek afgedrukt
wel wat veel voor een bijgeleverd libretto
Men mag daaromtrent wat meer zorg ver
wachten.
K. DE JONG
MARKTNIEUWS
GROENTEMARKT.
1 Augustus.
Tomaten 4 8 et. per K.G.
Heerenboonen 712 ct. per K.G.
Sr.ijboonen 10—16 ct. per K.G.
Andijvie 3570 ct. per kist
Spinazie 1440 ct. per kist.
Postelein 1235 ct. per kist.
Sla 60—3.00 per 100 krop.
Rabarber 3—5 ct. per bos.
Wortelen 612 ct. per bos.
Prei 3—5 ct. per bos.
Pieterselie 25 ct. per bos.
Selderij 3—10 ct. per bos.
Bloemkool 417 ct. per stuk.
Komkommer 24 ct. per stuk.
WILHELMUS EN
WIEN NEERLANDSCH BLOED.
Hooggeachte Redactie,
Het zU ons vergund terug te komen op het
ingezonden artikel van den heer Dr Selhorst
over het Wilhelmus In het nummer van 6 Juli
1934 Gaarne zouden wij naar aanleiding
daarvan het volgende opmerken.
Het is inderdaad waar, dat nog immer niet
met voldoende zekcrhoid is komen vast te
taan. wie de dichter van het Wilhelmus Is
geweest.
Voor de beteekenis, welke het lied voor
ons Volk heeft, is dit echter van weinig be
lang en evenmin doet deze omstandigheid af
of toe aan de schoonheid van het lied. Het is
ook waar. dat er parodieën op het Wilhelmus
hebben bestaan en dat het lied herhaalde
malen misbruikt is. Maar welk lied in Neder
land ontsnapte daaraan? Het Wien Neer-
andsch Bloed zeer zeker niet! Daarenboven
bestaan momenteel wel bekende parodieën op
laatstgenoemd lied. maar leven de parodieën
op het Wilhelmus thans niet meer onder het
volk voort. Hoogstens wordt soms van anti
nationale zijde getracht dergelijke parodisti-
che bewerkingen ingang te doen vinden, zon
der succes echter.
De meening van den heer Selhorst. dat het
Wilhelmus na het vertrek van den Hertog van
Alva en den dood van den Vader des Vader
lands geheel in onbruik zou zijn geraakt en
tot 1872 slechts een straatdeun met parodieën
op den Zwijger zou zijn geweest, moet daaren
tegen met allo eerbied voor de autoriteiten,
op wie Dr Selhorst zich beroept onjuist
geacht worden. De volgende passages uit een
Verhandeling over den oorsprong en de lot
gevallen van het liedeken Wilhelmus van
Nassauwen. gedaan den 2den April 1793 in het
Letterlievend Genootschap Doctrina et Ami-
citia binnen Amsterdam" 'Uitgegeven te Am
sterdam bij W. Wijnands. MDCCXCV» kun
nen ter staving hiervan worden aangevoerd.
men (heeft) dit Zangstukje het aller
eerst gebruikt om op een eenvoudige en gees
telijke wijze den bekommerden en raadelooze
Nederlander te troosten en op te wakkeren en
zijn vertrouwen ondergeschikt aan den God-
delijkcn bijstand te vestigen, eenig en alleen
op Vader Willem..,, Maar hoezeer dit Lied
eenig en alleen, in de beginne bestemd was
voor dagen van benauwdheid, angst en kom
mer. zoo is het egter In latere tijden, tijden
van vreugden, vergenoeging, ja ik weet niet
hoe, in een triumf en juichzang verandert.
Zoo menigmaal er een Prins van Oranje in de
Stadhouderlijke waardigheid hersteld wierd
wierd telkens Wilchlums van Nassouwe gelijk
een Phenix uit zijn asch herbooren en door
gantsch Nederland gehoord".
Dit is het oordeel van een man, een ont
wikkeld man, die leefde in de periode ge
durende welke het Wilhelmus volgens den
heer Selhorst dood zoude zijn geweest, of ont
aard in een volksdrcun. „Het Wilhelmus, dit
zoo gerugtbaavend gezang, het geen wij hooren
luidkeels opzingen, zoo dikwerf een illuster
Personagie uit het Doorluchtige Huis van
Oranje door zijne waardigheden aan dit ge-
meenebest verbonden, of aan hetzelve al
naauwer en naauwer verknogt- werd gelijk
een rooze onder de leliën, of gelijk een diamant
onder de edelgesteentens, alzoo ls dit Loflied
onder de Lofliederen van Nederland", merkt
de spreker in Doctrina et Amlcitia op. En hij
voegt er aan toe. „dat op den 16den Decem
ber van het afgeloopen Jaar dit Lied binnen
de Stad Vcnlo. der Roomsche Kerkgezangen
op een plechtige wijze is toegevoegd bij de
viering der geboorte van den zoon van den
Erfprins van Oranje".
In de 19e eeuw is het Wilhelmus een tijd
lang op den achtergrond gedrongen door
het Wien Necrlandsch Bloed. Instede van toe
te juichen dat eerherstel voor het Wilhelmus
werd verkregen, betreurt dr. Selhorst dit, om
datja. omdat hij blijkbaar lijdt aan
een ernstig geval van gcrmanophoblc, die hem
er toe brengt het weer in gebruik komen van
het aloude Wilhelmus toe te schrijven aan
niemand minder dan Keizer Wilhelm II. Deze
bewering klinkt wel wat fantastisch! Maar
indien zij juist ware, indien de Keizer Inder
daad zou hebben weten te bewerken, dat het
Wilhelmus van Nassouwen de eereplaats in
Nederland herkreeg, dan heeft hij daarmede
blijk gegeven van zeer goeden smaak en van
een zeer juist Inzicht in de beteekenis van de
dynastie Oranje-Nassau voor Nederland.
Wij zouden zonder veel moeite nog meer
feitenmateriaal kunnen stellen tegenover het
groote aantal citaten, door den heer Selhorst
als argument gebezigd. Wij zullen dit echter
nalaten, daar het o.i. zou leiden tot een on-
gewenscht misbruik van de historische bron
nen. Het is meer tegen den geest van de
artikelen van onzen geachten opponent, dat
wij ons richten.
Het geslacht. Oranje-Nassau ls van Duit-
schen bloede. Waarom dit te ontkennen? Ge
heel afgezien van de betrekkelijke juistheid
der feiten, die de heer Selhorst opsomt spreekt
uit zijn betoog o.i. een miskenning niet alleen
van het Wilhelmus van Nassouwen. maar ook
van den Vader des Vaderlands, ja van het
Oranjehuis, die ons pijnlijk aandoet. Gaat
het aan, het lied „verouderd'* to noemen, de
traditie die er in ligt besloten, de beteekenis
van den eersten Oranje, die Nederland diende
welke uit het lied spreekt, ter zijde te stellen,
omdathot woord ..Duitsch" er in voor
komt en de Heer Selhorst Dultschc spoken
ziet? Het ware toch al te ongerijmd, indien
Nederland een ander volkslied zou aannemen
enkel en alleen, omdat ln de laa'ste jaren in
DuitM-hland een politieke toestand hcerscht,
waardoor het woord ..Duitsch" in het buiten
land een minder gunstige klank heeft gekregen
dan het voorheen had!
Moge het „zoo verheven zangstuk Wilhelmus
van Nassouwen. in heerlijk muzljk gebragt",
:n Nederland klinken tot in lengte van dagen
in tijden van benauwenis en in tijden van
vreugde ,want het getuigt op schoone en plech
tige wijze van de banden van trouw en aan
hankelijkheid. die Oranje en het Nederland-
sche volk verbinden. Het Wilhelmus van Nas
souwen. loflied onder de lofliederen van
Nederland!
U, hooggeachte redactie, beleefd dankend
voor de verleende plaatsruimte, verblijven wij
inmiddels,
Namens het bestuur van de Afd. Haarlem
van het Nationaal Jongeren Verbond,
De Voorzitter, A. F. Haccou.
De secretaris, J. Varekamp.
