Zee-benzine.
Hei Beêaufuiliste
52e Jaargang No. 15694
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 23 Augustus 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ NV.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN15 regels 1.75, elke regel meer 0.«5. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies" Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger 30.-.
Alies indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
De verpleging van
krankzinnigen.
Waarom er minder patiënten
in het Provinciaal Ziekenhuis
te Santpoort zijn.
Verschillende gemeentebesturen streven naar
bezuiniging.
In het jaarverslag over 1933 van het Pro
vinciaal Ziekenhuis te Santpoort wordt het
volgende gezegd:
„Met eenige zorg dient de overmatige acti
viteit te worden bezien, welke door sommige
gemeentebesturen wordt ontvouwd, eenerzij ds
ten aanzien van het voorkomen van gestichts-
verpleging, anderzijds met betrekking tot het
zooveel mogelijk bekorten van den duur daar
van. Terwijl dit streven in het algemeen stellig
ook zijn goede zijde heeft en het in verband
met den nood der tijden volkomen begrijpelijk
is, dient toch gewaakt te worden tegen te
groote excessen, die het belang van de geeste
lijke volksgezondheid kunnen schaden, met
name voor die gemeenten, voor welker gebied
geen voor- of nazorgdienst bestaat. Het gel
delijk voordeel voor de openbare middelen is
bovendien ten deele fictief, doordat door het
aantal plaatsen, dat in ons Ziekenhuis over
1933 varieerde van 51 tot 85, de verpleegkosten
relatief stijgen."
Het aantal patiënten bedroeg aan het einde
des jaars:
1930: 1504.
1931: 1508.
1932: 1480.
1933: 1456.
Wij hadden over deze quaestie een kort on
derhoud met den eersten geneesheer-directeur
Dr. G. Klaus, die ons mededeelde, dat deze
drang tot bezuiniging die trouwens een ver
schijnsel is dat over het geheele land gecon
stateerd wordt vrij algemeen is. Er is
geen bepaald gemeentebestuur dat zich daar
bij in het bijzonder op den voorgrond stelt.
Uit de jaarverslagen blijkt evenwel, dat
Haarlem een der gemeenten is die minder
patiënten naar het provinciaal ziekenhuis
stuurt.
In 1930 werden te Santpoort 185 patiën
ten uit Haarlem verpleegd en in 1933
slechts 153,
Uit de Haarlemsche gemeentebegrooting
voor 1934 blijkt, dat B. en W. het verantwoord
achtten den post voor verpleging van arme
krankzinnigen waarvoor in 1932 f 277.000 uit
gegeven was, te verlagen tot f 250.000. In de
toelichting werd opgemerkt, dat deze verla
ging mogelijk was omdat de verpleegprijs ver
laagd is en omdat een scherpere controle op
de plaatsing wordt uitgeoefend.
Eenigen tijd geleden hadden wij een gesprek
met den directeur van den Gemeentelijken Ge
neeskundigen en Gezondheidsdienst over de
krankzinnigenverpleging, waarbij juist deze
quaestie aangevoerd werd. Toen was er geen
reden publicaties over die aangelegenheid te
doen. Thans is Dr. J. van Konijnenburg met
verlof afwezig. Door die toevallige samenloop
van omstandigheden zijn wij dus toch in staat
zijn meening over deze zaak te geven.
Dr. van Konijnenburg verklaarde:
Ik ben van meening, dat het absoluut niet
noodig is om alle krankzinnigen in een ge
sticht te verplegen. Den laatsten tijd worden
door ons nog al eens patiënten in gezinsver
pleging ondergebracht. Dit gaat uitstekend.
Er moet evenwel nauwlettend op worden toe
gezien, dat daarvoor alleen patiënten worden
aangewezen die daarvoor geschikt zijn. Na
tuurlijk moeten ook de gezinnen die voor deze
gezinsverpleging uitgezocht worden met zorg
gekozen worden. Het meest komen daarvoor
gezinnen op het platteland in aanmerking.
Maar als op die beide factoren gelet wordt, kan
veel bereikt worden. Het voordeel is dan twêe-
erlei. De patiënten gevoelen zich in het alge
meen in een gezin aangenamer dan in een ge
sticht. Bovendien is de verpleging belangrijk
goedkooper.
Ik ben in de jaren dat ik de leiding van den
Geneeskundigen dienst heb tot de overtuiging
gekomen, dat er veel te zeggen is voor een re
organisatie van de krankzinnigenverpleging.
Er kan namelijk op den duur veel meer uit
breiding gegeven worden aan de gezinsverple
ging. Zoowel in het belang der gemeentefinan-
ciën als in dat der patiënten.
Het zou dan evenwel noodig zijn, dat ver
schillende gemeentebesturen in deze aange
legenheid samenwerken opdat een geregeld
geneeskundig toezicht over de patiënten die
in gezinsverpleging geplaatst zijn, mogelijk
wordt.
Als mijn opvolger (men weet dat Dr. van
Konijnenburg binnenkort met pensioen gaat)
er ook zoo over denkt, is hier voor hem een be
langrijk werk te doen.
Tot zoover wat Dr. van Konijnenburg ons
onlangs mededeelde.
Wij vernemen tenslotte nog, dat de gemeente
ook verschillende patiënten die daarvoor in
aanmerking komen, naar andere gestichten
heeft laten overbrengen, omdat de verpleeg-
prijs daar belangrijk goedkooper is dan in het
provinciaal ziekenhuis.
DE HEER VAN DER LEEUW OP RETOUR
VLUCHT.
MBEYA, 23 Augustus (VX>.) De Neder-
landsche sportvlieger, de heer Van der
Leeuw, is Woensdagmiddag te 12,30 uur uit
Salisbury, vanwaar hij 's morgens om kwart
over zeven was vertrokken, te Mbeya aan
gekomen. Den vorigen dag was hij van Jo
hannesburg vertrokken en via de ruïnen van
Zimbabye naar Salisbury gevlogen. De heer
Van der Leeuw zet heden zijn retourvlucht
naar Nederland voort.
Haarlemsche Raad.
Benoeming van S. N. Posthumus.
De voorzitter van het Centraal stembureau
voor de verkiezing van de leden van den Raad
der gemeente Haarlem maakt bekend, dat
door hem de heer S. N. Posthumus benoemd
verklaard is als lid van den Gemeenteraad,
noodzakelijk geworden door het bedanken als
zoodanig van den heer J. de Kadt.
Zooals wij reeds mededeelden moest de heer
Posthumus, die bezoldigd hoofdbestuurder is
van den Bond van Ned. Onderwijzers, eerst
overleg plegen met zijn medehoofdbestuurs
leden, daar een wetsontwerp aanhangig is,
volgens hetwelk het raadslidmaatschap onver-
eenigbaar zou zijn met het bestuurslidmaat
schap van een bond van overheidspersoneel.
Naar wij vernemen is dit overleg nog niet
afgeloopen en zal de beslissing 1 September
a.s. vallen.
De 16 September-demonstratie
te Amsterdam.
Deelneming uit Haarlem.
Door de Plaatselijken Raad van den Haar-
lemschen Bestuurders Bond en de S.D.A.P, te
Haarlem is besloten voor de deelneming uit
Haarlem aan de op 16 September te Amster
dam te houden demonstratie, drie extra
treinen aan te vragen. Er is door de leiders
der demonstratie verzocht van geen auto
bussen of andere vervoermiddelen gebruik
te maken in verband met de orde-regelingen
die getroffen zijn.
Aanvullingsreserve.
Inlevering van Rijks.aoederen door
Dienstplichtigen.
Door de dienstplichtigen van de lichting
1919 met uitzondering van hen die hun
eerste oefening met een andere lichting heb
ben beëindigd die op 1 October a.s. naar
de aanvullingsreserve overgaan, moeten de in
hun bezit zijnde Rijksgóederen in October 1934
inleveren, voor zoover deze inlevering niet
reeds eerder heeft plaats gehad.
De gewone dienstplichtigen van andere lich
tingen die met de lichting 1919 hun eerste
oefening hebben beëindigd en nog in het bezit
zijn van Rijksgoederen, moeten deze eveneens
inleveren.
De dienstplichtigen die als bijzondere vrij
willigers zijn geregistreerd en de dienstplich
tige vrijwilligers van de vrijwillige Landstorm
korpsen Motordienst en Vaartuigendienst
zijn van inlevering vrijgesteld.
Bij de inlevering verschijnt de dienstplich
tige in burgerkleeding. Onder verantwoorde
lijkheid van den dienstplichtige kan de inle
vering namens hem door een ander geschie
den. Het zakboekje moet bij de inlevering aan
wezig zijn teneinde daarin van de inlevering
een aanteekening te stellen.
Wanneer een dienstplichtige om één of an
dere reden in de onmogelijkheid verkeert om
zoowel in October bij de inlevering te verschij
nen als de inlevering door iemand anders te
doen geschieden, dan kan hij aan den indee-
lings districts commandant verzoeken zijn
kleeding in December 1934 in te leveren.
INLIJVING
De dienstplichtigen van de lichting 1934 lie
ploeg bestemd voor het le, 3e, 4e, 5e, 7e en 8e
Regiment Veld Artillerie benevens zij die be
stemd zijn voor de Officiers opleiding worden
3 September ingelijfd.
Reeds drie slachtoffers van
autobusongeluk.
De bestuurder ook overleden.
Toestand van een vierde gewonde
levensgevaarlijk.
(Zie ook pag. 3).
Omtrent het autobusongeluk te Emmen
meldt men ons nog nader uit Emmen:
In een onderhoud, dat wij hedenmorgen
met dr. J. N. Post te Emmen voerden, ver
strekte deze ons omtrent de gevolgen van
de noodlottige botsing tusschen trein en
autobus, welke gisteren om 5 uur alhier
heeft plaats gehad, de navolgende gegevens:
Op slag werden gedood de arbeiders J. H.
Funcke, oud 44 jaar, vader van tien kinderen
en R. Nijenhuis, 58 jaar, vader van twee kin
deren, beiden te Klazinaveen.
Gisteravond laat is te Nieuw-Amsterdam
aan de bekomen wonden overleden de be.
stuurder van de autobus, de 56-jarige ga
ragehouder J. K„ een, die een rugwervel-
fractuur had bekomen. Het aantal overledenen
bedraagt dus tot heden drie.
In ernstigen toestand worden nog ten
huize van de wijkzuster te Emmen ver
pleegd de 46-jarige A. Arends, vader van
acht kinderen uit Barger-Oosterveen. J. van
Schoonewilie, 49 jaar, vader van vier kinde
ren te Klazinaveen, en J. Jeuring, 44 jaar
vader van vijf kinderen te Nieuw-Dordrecht
De beide eerstgenoemden zullen waarschijn
lijk in den loop van den dag naar hun
woningen mogen worden vervoerd. Op be
houd van het leven van Jeuring bestaat
weinig hoop.
Naar het ziekenhuis te Hoogeveen zijn
overgebracht de 42-jarige K. Pol. vader van
elf kinderen uit Klazinaveen die ernstige
wonden aan de buik heeft bekomen en ce
10-jarige Trijntje Keen, dochtertje van den
overleden autobestuurder, die een ernstige
dijbeenfractuur heeft.
Naar het ziekenhuis te Groningen is ver
voerd de arbeider G. H. Heijnen met een
beenfractuur en tamelijk ernstige vleesch-
wonden, terwijl in het Groene-Kruisgebouw
te Klazinaveen met tamelijk ernstige wonden
wordt verpleegd de arbeider J. Sterken uit
Nieuw-Dordrecht. v
De andere gewonden worden thuis ver
zorgd en hun toestand was hedenmorgen over
het algemeen zeer bevredigend.
De burgemeester van Emmen heeft heden
morgen reeds vroeg in gezelschap van clen
wethouder van sociale zaken en den direc
teur van den werkloosheidsdienst alle ge
wonden een bezoek gebracht. De geneeskun
dige dienst is den geheelen nacht in de weer
geweest met het verzorgen van de gekwet
sten. De bestuurder van de bus stond alge
meen bekend als een uitermate betrouwbaar
chauffeur.
Men verklaart de oorzaak van het ongeluk
uit het feit, dat twee bussen, eveneens met
werklooze arbeiders, vóór die van den heer
Keen den overweg passeerden, waardoor de
bestuurder moet hebben gedacht, dat de
spoorbaan vrij was. Niettemin verminderde
de heer Keen zijn snelheid tot beneden de
voorgeschreven maximum snelheid van 20
K.M., hetgeen juist in dit geval noodlottig is
geweest. Bij een grootere snelheid zou de bus
den overweg juist nog zonder ongelukken
hebben kunnen passeeren. De heer Keen. die
reeds vele jaren chauffeerde, is deswege nog
nimmer met de politie in aanraking geweest.
Deelneming der regeering
De minister van Sociale Zaken heeft den
burgemeester van Emmen verzocht zijn deel
neming over te brengen aan de nagelaten be
trekkingen der werkloozen. die tengevolge
van de botsing overleden zijn, en hem in te
lichten omtrent den toestand der gekwetsten.
(Volgens berichten uit het bui
tenland. zou het gelukt zijn, ben
zine uit zeeivater te maken).
De mensch maakt belangrijke dingen,
Sinds lang, uit het water der zee,
Hij doet er reeds tientallen eeuwen
Zijn voordeel als reismiddel mee.
Hij maakt er een moeilijk bestaan uit,
Door 't vangen van haring en kreeft,
Hij maakt er vacantieverblijf uit,
Waaraan hij zijn vreugde beleeft.
Hij maakt er een heeleboel meer uit,
Dat ik nu niet verder vermeld.
Maar daartoe behoort niet benzine,
Al wordt dat dan ernstig verteld.
Ik weet wel niet veel van chemie af.
Maar hier ben 'k tot zweren bereid,
Benzine uit zeewater maken,
Dat is een onmogelijkheid.
Laat u dus vooral niet verschrikken
Door zulke fantastische praat.
U hebt niet bij 't bad in de branding,
In rauwe benzine gebaad.
Men jaagt hiermee Shell en de Standard.
Zou 'k zeggen, niet licht op de stang.
Het riekt niet zoozeer naar benzine
Dan wel naar de zee(water)slang.
P.GASUS.
Nachtmerrie op het Plein.
Slaap, autorijden, vluchtheuvel: drie
onvereenigbare begrippen.
Iemand die slaperig is kan één ding goed
doen en dat is: slapen. Maar autorijden is iets
wat in zoo'n omstandigheid niet zoo vlot af
gaat. Wellicht is het zelfs eenigszins gevaar
lijk om dan achter het stuur van een auto
te kruipen
Vannacht om kwart over drie plofte een
vierwielige truck met een bons boven op den
vluchtheuvel van het Plein bij de Tempeliers
straat. nam een verkeerspaal mee en een col
lega die voor het licht zorgt en na beide aan
de keien ontrukt te hebben, stond de heele
beweging stil, wat te begrijpen valt. als men
weet dat de truck van voren flink kapot was.
De oplegger van de truck kreeg geen schade
en dat was maar goed ook, want anders had
het Plein vanmorgen wel eens het aanzien van
den melkweg kunnen hebben. Er werden na
melijk juist 10.( 00 K.G. melk vervoerd, en
dat wil heel wat zeggen.
De heele gebeurtenis was ten nauwste ver
want met slaap, want de 18-jarige chauffeur,
een Purmerender, zei juist ingedommeld te
zijn! Hij was 's nachts om half twee met be
stemming Vlaardingen uit Alkmaar vertrok
ken en op het Haarlemsche Plein onder zeil
gegaan.
De politie zorgde uiteraard voor het proces
verbaal, maar de truck kon niet meer verder.
Raad van State adviseert over
nieuwe spelling.
Stukken worden aan de Koningin gezonden.
Naar wij vernemen is bij het departement
van Onderwijs het advies ingekomen van den
raad van state inzake het ontworpen Ko
ninklijk besluit betreffende de spelling. Het
departement zal de desbetreffenre stukken
deze week opzenden aan de Koningin om het
ontwerp-Koninklijk besluit aan haar beslis
sing te onderwerpen.
De bij een botsing met een locaaltrein in de gemeente Emmen geheel vernielde autobus van dichtbij gezien.
Ook de Duitsehe ambtenaren moeten den eed
van trouw aan Hitier afleggen.
pag. 4
De Saarregeering antwoordt op de Duitsehe
protesten.
pag. 4
De Engelsche vlieger Grierson is terecht.
Dag. 4
Bij een schietpartij in Salzburg zijn eenige
Nederlanders gewond.
pag. 4
In de gemeente Emmen is gisteren een auto
bus door een lokaaltrein gegrepen. Twee
inzittenden werden op slag gedood, een
andere overleed gisteravond nog. Verschil
lende personen werden voorts zwaar ge
wond.
Dag. 3
Mag versche haring gezouten worden?
pag 3
De rijksbegrooting 1935 zou sluitende gemaakt
zijn door verschillende bczuiningsmaatre-
gelen.
pag 3
Waarom er minder patiënten in het Provin
ciaal Ziekenhuis te Santpoort zijn.
pag. 1
Splitsing in de Ierschc oppositie-partij.
pag. 1.
Dr. F. Bok. bekend oud-gcncesheer te IJmui-
den, is overleden.
pag. 2
Bij een inval in een Haagsch speelhol zijn
vier Belgen gearresteerd.
pag. 3
Engeland verliest de laatste testmatch.
pag. 11
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN. ENZ.
Van onzen Londenschen correspondent- Nigel
Playfair t.
Ko Zweeres: Gevleugelde moordenaars.
L. S.: Eigen oogst.
Sport in 't kort
Voor de vrouw.
pag. 4
pag. 6
pag. 3
pag. 8
pag 9
Splitsing bij de Iersche
oppositiepartij.
Cosgrave tegen O Duffy's dictatoriale
plannen.
LONiDHN, 23 Augustus (Reuter). De
„News Chronicle" meldt uit Dublin dat tus
schen den voormaligen president van den
Ierschen Vrijstaat Cosgrave, en den leider
der Blauwhemden generaal O'Duffy, een ver
schil van meening bestaafe dal tot een
scheuring aanleiding dreigt te geven.
Generaal O'Duffy zou clen Ierschen Vrij
staat willen inrichten naar Italiaansch fas
cistisch voorbeeld, doch Cosgrave zou hier
voor niet veel gevoelen.
Op het eenige dagen geleden gehouden
Congres der Blauwhemden kwam dit ver
schil van meening aan het licht.
Er werd een voorstel ingediend, dat echter
verworpen werd, om de Blauwhemden van
de Vereenigd Ierland Partij los te maken
en deze een zelfstandige, agressieve politiek
te doen voeren.
Zou het tot een splitsing komen, dan zou
dit natuurlijk een groot voordeel voor Pre
sident De Valera bcteckencn en deze aarzelt
dan ook tot ontbinding der Blauwhemden
partij over te gaan, in de hoop dat de tegen
stellingen tusschen Cosgrave en O'Duffy on
overkomelijk blijken te zijn.
Ongeregeldheden op Britschen
kruiser.
Bemanning trekt partij van gestraften
matroos.
LONDEN. 23 Augustus Reuter). Op den
kruiser .Moresby", aldus meldt de „Daily
Express" uit Port Darwinis gehoorzaamheid
geweigerd. Een onder-officier werd aange
vallen door een matroos. Deze werd geboeid
waarna de bemanning zijn partij trok. Het
Australische departement van Marine heeft
opdracht gegeven, dat het schip naar Fre-
mantle moet gaan. waar het zich bij een
eskader zal aansluiten.
Berlijn en het Vaticaan.
Concessies der regeering inzake de
Katholieke jeugd?
BERLIJN, 22 Aug. (Reuter) In sommige
Katholieke kringen meent men dat de Duit
sehe regeering voornemens is binnenkort
aan verschillende eischen van het Vaticaan
te voldoen, vooral wat betreft de opvoeding
en de organisatie der Katholieke jeugd.
MEISJE VAN EEN VRACHTAUTO GEVALLEN
Woensdagmiddag ls op den straatweg te
Emmer Compascuum, de ongeveer 17-jarige
mej. Joosten van een vrachtauto gevaXen en
door een andere auto aangereden. Zij werd
ernstig gewond en is naar het ziekenhuis te
Groningen overgebracht.