ZOEKT U?
hêiém's
Broodfabrieken
Opcenten.
Hit Behuqeiikste
52e Jaargfïng No. 15740
Verschijnt dagelijks, HeKalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 16 October 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: T. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72}4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13062 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14625 Postgiro 38810
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN: 1—5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
0.60, elke regel meer f 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend k contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150 -, Elke andere vinger Arm- of Beenbreuk f 100.-,
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-. Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 16 October.
De Groote Luchtrace.
As. Zaterdag moeten de vliegtuigen starten
voor de groote luchtrace LondenMelbourne.
In Engeland hopen ze nog dat 't er vieren
twintig zullen zijn. maar blijkbaar is dat wel
een beetje erg optimistisch beschouwd, want
dit aantal is nog lang niet te Mildenhall bij
een en verscheidene Amerikaansche deelne
mers zouden over den Oceaan moeten komen.
Van de aanvankelijk verwachte grootsche
luchtvloot, die den halven omtrek van den
aardbol zou „om-racen", en die op zoowat zes
tig vliegtuigen geschat werd, zal vermoedelijk
hoogstens éen derde aan den start verschij
nen. En dan zullen de helft van het aantal
deelnemers Engelschen zijn. Tien Engelsche
deelnemers staan blijkbaar vast op het pro
gramma. De Italianen hebben zich en bloc
teruggetrokken en de deelneming van het
eenige ingeschreven Fransche vliegtuig is
blijkbaar nog steeds onzeker. Het internatio
nale karakter van de Groote Luchtrace heeft
dus onder al dezen afval ook erg geleden.
Voor de overblijvenden zal het een niet
minder geweldige onderneming zijn. Het is
wel te yerwachten dat de Hollandsche piloten,
gezien hun buitengewone ervaring op het
grootste deel van het enorme traject, zich
daarbij onderscheiden zullen. Als zij tenmin
ste van pech bevrijd blijven, als de Fortuin
hen een beetje wil toelachen en als het alle
maal netjes in z'n werk gaat. Op dit laatste
punt is het misschien overbodig, uitweidin
gen te gaan houden. Men kan hoop distillee-
ren uit het feit, dat de onderlinge geest bij
de mannen-van-de-lucht over het geheel ge
nomen heter is dan bij eenig ander interna
tionaal gezelschap.
Toch doet het feit, dat zij thans in een zoo
geweldige race tegenover elkaar geplaatst
worden, en de tegenwoordig als-maar-laaien
de nationale hartstochten zich natuurlijk op
iedere echte of vermeende onregelmatigheid
zullen werpen, wel eenigen twijfel rijzen. Ook
zijn er al bij voorbaat bezwaren gemaakt te
gen sommige reglementsbepalingen,
Laat ons dus hopen dat het zonder ruzie
moge afloopen. Internationale sportieve strijd
is schoon, als die in volkomen sportieven geest
gevoerd wordt. Dan kan de uitwerking zelfs
heel heilzaam zijn. Maar als het tegendeel het
geval is. worden die wedstrijden gevaarlijk in
een toch al zoo overorikkelde samenleving.
Wij hebben in dit jaar nu al het treurige
échec beleefd van het wereldkampioenschap
voetbal te Rome. en daarna de sportieve mis
lukking van den grooten zeilwedstrijd Ame
rika—Engeland. Rainbow versus Endeavour.
Twee trieste herinneringen. Moge de groote
luchtrace niet de derde mislukking van 1934
worden. Dit jaar heeft waarachtig al genoeg
teleurstellingen en échecs op velerlei gebied
gebracht.
Het zou ook, als dit nu wéér misliep, een
zooveelste slechte voorbode zijn voor de vol
gende Olympische Spelen, die in 1936 te Ber
lijn moeten worden gehouden en waaraan
men op het oogenblik moeilijk kan denken
zender tegelijk de vraag te voelen opkomen:
hoe kan dat ooit goed afloopen?
Jammer dat zulk voorbehoud gemaakt moet
werden bij het aankondigen van sportieve
gebeurtenissen. Maar dat is nu eenmaal het
onvermijdelijke gevolg van de dwaze en ge
vaarlijke nationalistische zelfverheerlijking in
zooveel landen die tenslottetoch niet
buiten elkaar kunnen
R. P.
Haarlem en het 60 millioen-
fonds.
Binnenkort beslissing over de brug over het
Z. B. Spaarne.
Reeds enkele gemeentebesturen hebben
van de regeering toestemming ontvangen om
ter bestrijding van de werkloosheid, werken
uit te voeren die gefinancierd worden uit het
60 millioenfonds.
Over de Haarlemsche objecten is nog geen
beslissing genomen. Aan het gemeentebestuur
is dit niet te wijten, want Haarlem was een
der eerste gemeenten die hun plannen ter
goedkeuring inzonden.
Indertijd hebben wij reeds medegedeeld,
dat Haarlem 4 objecten laad ingezonden, de
twee voornaamste zijn verdere verhooging van
de spoorbaan HaarlemRotterdam (van de
Brouwersvaart tot voorbij de Zandvoortsche
laan) en een nieuwe brug over het Zuider.
Buiten Spaarne tegenover de Rustenburger
laan.
Over het spoorbaan-plan zal voorloopig
nog wel geen beslissing vallen omdat daarbij
verschillende belanghebbenden betrokken
zijn, terwijl bovendien verscheidene moei
lijkheden nog ondervangen moeten worden.
Iets anders is het met het plan van de brug
over het Spaarne. Dit is voor advies in han
den gesteld aan eenige leden van het Werk
fonds. Te verwachten is, dat die weldra met
hun advies zullen gereed zijn. Daarna komt
het object in het Werkfonds aan de orde,
waarna tenslotte een beslissing genomen
moet worden door de regeering.
Verwacht werd, dat over een maand de
zaak in een stadium voor een beslissing zal
zijn gekomen.
Voor de Haarlemsche arbeidersmarkt zou
dit van veel beteekenis zijn. Niet alleen zou
dan de brug gebouwd kunnen worden, maar
bovendien zal dan de nieuwe weg aangelegd
worden die van de nieuwe brug achter het
Slachthuis en het Amsterdamsche kwartier
naar den rijksweg Haarlems-Amsterdam zal
loopen.
Wi| bakken hef fijnste Melk-
brood en brengen U het op tijd.
HAARLEM, HEEMSTEDE, BLOEMENDAAL
(Adv. lnget. Med.)
De Haarlemsche schuldenlast
In één jaar met 2.620.000 gedaald.
Bij de nadere bestudeering van de Haar
lemsche gemeentebegrooting voor 1935 bleek
ens, dat de schuldenlast der gemeente op 1
Januari 1935 f 44.457.000 bedraagt tegen
f 47.077.000 oj 1 Januari 1934.
In een jaar dus een vermindering met
f 2.620.000.
Een resultaat dat vooral in dezen crisistijd
tot blijdschap stemt, want daaruit blijkt im
mers, dat het met de Haarlemsche gemeen te-
fin anciën nog niet zoo slecht gesteld is.
Wij hebben ap het Stadhuis nadere inlich
tingen ingewonnen. Daarbij bleek ons, dat de
vermindering van de schuldenlast een gevolg
is van het feit, dat in het afgeloopen jaar zoo
veel mogelijk voorkomen is nieuwe kapitaals-
lasten aan te gaan. Als men de schuldenlast
niet verhoogt en geregeld aflest, dan daalt
natuurlijk de schuld. De gemeente lost op
haar schuld ongeveer f 2,000.000 per jaar af.
In 1934 is evenwel meer afgelost omdat bij
het converteeren van een geldleening van 6
millioen meteen de aflossing van 1935 is ver
rekend.
De daling van de schuldenlast heeft op het
bedrag dat jaarlijks voor rente moet worden
opgebracht zeer weinig invloed. Als de ge
meente kans zou zien elk jaar bijvoorbeeld
slechts 1 millioen gulden te leenen tegenover
de 2 millioen die wordt afgelost, dan wil dat
zeggen, dat de gemeente het eerste jaar
f 40.000 rente bespaart, het tweede jaar
f 80.000, het derde jaar f 120.000, het vierde
f160.000. het vijfde f 200.000, enz. Na tien
jaar zou ds rentelast dan met f 400.000 ver
minderd zijn.
De gemeente heeft in de laatste jaren ver
schillende leeningen geconverteerd, waardoor
het percentage van de rente op een enkele uit
zondering na tot 4 kon worden verlaagd. Ook
dit heeft een belangrijke besparing gegeven
voor het bedrag dat aan rente moet worden
opgebracht.
De begrooting voor 1934 werd nog gedrukt
door de 4 1/2 pet. rente van leeningen tot een
bedrag van ongeveer 15 millioen. De vermin
dering dier rente tot 4 pet. geeft alleen reeds
een vermindering van rente van f 75.000 per
jaar.
Éen groot deel van de leeningen die Haar
lem heeft aangegaan zijn bovendien voor pro
ductieve doeleinden. In het gasbedrijf zit
f4.200.000, in het electriciteitsbedrijf
f 6.240.000, in het grondbedrijf f 13.170.000, in
de waterleiding f 1.625.000 en in het Openbaar
Slachthuis f431.000.
Het bedrag dat in de winstgevende bedrijven
zit is dus in totaal f 25.666.000.
Gandhi uit het Indische
congres?
BENOEMINGEN BIJ DE POLITIE.
Bij de politie-administratie alhier zijn be
noemd de heeren L. de Fouw en W. J. Goet-
geluk, voorheen volontair bij de politie rasp.
te Velsen en Middelburg.
Gandht.
BOMBAY, 16 October (V. D.) Naar ver
luidt zou Gandhi voornemens zijn zich na de
congreszitting, die tegen het einde van Octo
ber te Bombay wordt gehouden, zich uit het
Oud-Indische Nationale Congres terug te
trekken.
Wervelwind woedde boven
Manilla.
De stad voor een groot deel onder water.
MANILLA, 16 October (V. D.) Manilla is
heden geteisterd door een hevigen wervelwind,
die groote schade heeft aangericht en waar
schijnlijk ook verlies van menschenlevens
heeft veroorzaakt.
Alle verbindingen waren verbroken en een
groot deel van de stad werd overstroomd, waar
bij het water op vele plaatsen meer dan een
halve meter hoog stond.
Tallooze hoornen werden ontworteld.
Het noodweer zette des nachts om twee in
en duurde hedenmorgen nog steeds voort.
Het is de hevigste storm die Manilla se
dert jaren heeft geteisterd.
URKERS VEROORDEELD.
AMSTERDAM. Het gerechtshof veroor
deelde vandaag de gebroeders G. K. en R. K.
ieder tot een maand gevangenisstraf. Toen
op zekeren dag de veldwacht te Urk een on
derzoek kwam instellen naar een vermeende
overtreding van de drankwet in het café van
K., waar verlof A was gevestigd, hebben de
gebroeders zich tegen dit onderzoek verzet en
flesschen stuk geslagen om het onderzoek te
bemoeilijken. G. K. had bovendien één der
agenten mishandeld. De politierechter te Alk
maar had G. K. tot twee maanden veroor
deeld en R. K. tot een maand.
Insluipers maken f 8000.
buit.
Brutale inbraak te Amsterdam.
AMSTERDAM, 16 October Tijdens afwe
zigheid van den bewoner is gisteren tusschen
4 en 8 uur, op de eerste etage van een perceel
in de Berenstraat een brutale inbraak ge
pleegd. De daders voor wie het niet moeilijk
moet zijn geweest van buitenaf binnen te ko
men, aangezien de bewoners van drie etages
van dezelfde deur gebruik maken en deze dus
meermalen geopend wordt, hebben het slot
van de deur. die naar de voorkamer van den
afwezigen bewoner leidt, verbroken en zich
zoo toegang tot de woning verschaft.
Blijkbaar hebben zij geweten dat er veel
geld in huis moest zijn en waar dit verborgen
was. want zonder dat er iets in de kamer
overhoop was gehaald, hebben zij een bedrag
van niet minder dan f 8000 in bankbiljetten
van verschillende waarde, buitgemaakt, welk
geld zeer onvoorzichtig in een buffetlade was
weggesloten.
De bewoner, die wanhopig over zijn verlies
is, heeft aan de politie eenige inlichtingen ver
strekt, die erop zouden wijzen, dat twee Duit-
schers het misdrijf op hun geweten hebben.
Het onderzoek wordt met kracht voortgezet.
'Het Centraal Bureau voor de
Statistiek meldt dat in 3 jaar tijds
het aantal gemeenten, dat geen
opcenten op de gemeentefonds
belasting heft, is gedaald van 317
tot 81, dat met 80 of meer opeen
ten is gestegen van 238 tot 734,
met 100 opcenten van 30 tot 426).
Dat 's een vroolijk statistlekje,
Echt gewas van dezen tijd,
Een welsprekend illustratie
Van den harden crisisstrijd.
De citroenoogst komt steeds schraler,
Op 't verarmde land te staan
En de fiscus, die moet oogsten,
Draait zijn pers steeds nauwer aan.
Deze tijd is wel vèr heffend,
Maar verheffend is hij niet.
Als je 't lijstje der gemeenten
Met haar opcentages ziet.
't Is de huiverige kringloop,
Dien wij steeds vermoeider gaan,
't Is de vicieuse cirkel,
Waarirf niemand stil kan staan.
De meedoogenlooze crisis
Zet haast alles op z'n kop,
De opcenten der gemeenten,
Leiden snel tot centen-op.
Medeplichtig aan den
koningsmoord.
Chalny legt een bekentenis af.
BARTHOU's LAATSTE GANG. De stoet op weg naar de Döme des Invalides.
De kist rust op een affuit en wordt door de Fransche driekleur gedekt.
MELUN, 16 October (Reuter). De mede
plichtige van den moordenaar van Marseille,
zich noemende Chalny, die gisteren in de
buurt van Mélun is gegrepen, heeft na een
langdurig verhoor bekend, dat hij heeft deel
genomen aan het complot tegen koning
Alexander.
EEN MERKWAARDIG ADVIES.
Het „Weekblad voor Christendom en Cul
tuur" schrijft onder dezen titel:
Onlangs hield Mr. Frank Roscoe, secretaris
van „the Royal Society of Teachers", een toe
spraak in een vacantie-cursus te Londen.
Daarbij zeide hij onder meer het volgende:
Wanneer de oorlog nu eenmaal onvermijde
lijk is, laten wij dan in den eerstvolgenden
strijd gedaan zien te krijgen, dat de leeftijd
waarop men verplicht is in dienst te treden,
niet beneden de vijftig wordt gesteld. Als
legerpredikanten zou men dan eenige Bis
schoppen kunnen uitkiezen, die soms zoo bij
zonder graag over oorlog en veldslagen spre
ken. Gedurende den tijd waarin alle mannen
van over de vijftig ten strijde trekken en met
den vijand handgemeen zijn. kunnen dan alle
jonge menschen, die thuis blijven, redevoe
ringen houden, en bijvoorbeeld met klem van
redenen als volgt verzekeren: „Ik heb al een
schoonvader en twee ooms op het slagveld
verloren. Ik offer liever nog een of twee ooms
op, dan dat ik den gehaten en afschuwelijken
vijand zie zegevieren".
De oudere mannen van over de vijftig zou
den wij dan dus op wankele wijze naar het
slagveld zien marcheeren. Zoodra de eerste
felle winternacht over de loopgraven giert,
zouden de oude heeren natuurlijk allemaal
kou vatten, de grootmoeders of andere aan
verwanten zouden hun kruiken voor warm
water zenden, en de wapenstilstand zou heel
spoedig worden geteekend. De groote verdien
ste van deze manier van oorlogvoeren zou zijn,
dat niet meer de bloem van de natie vernie
tigd wordt, maar de oude mannen de kastan
jes uit het vuur halen. Tenslotte voegde Mr
Roscoe daar nog aan toe, dat hij deze metho
de ook daarom raadzaam achtte, omdat hij
dan niet meer gedurende de geheele rest van
zijn leven onophoudelijk herinnerd zou wor
den aan al die veel belovende jonge kerels aan
wie hij eenmaal onderwijs had gegeven, en die
nu ergens in de verte begraven lagen.
Aldus onze leeraar en opvoedkundige.
De scherpte van mr. Roscoe's advies geens
zins miskennend, zouden wij er alleen bij wil
len opmerken dat de oude veiligheid van de
thuisblijvers in een volgenden oorlog volstrekt
niet meer zal gelden. De luchtmachten zijn
honderdmaal sterker geworden dan in 1914
1918, zoowel in omvang als in bewapening, en
de strijdmiddelen zijn honderdmaal wreeder
Van veiligheid voor vrouwen en kinderen zal
evennfin sprake zijn als van veiligheid voor
de oude heeren. Het is zeer wel mogelijk dat
de loopgravenoorlog voorgoed heeft afgedaan,
omdat juist de enorme snelheid en omvang
der luchtmachten het maximum bewegelijk
heid van de legers zou kunnen eischen. Zooals
men weet achten vele deskundigen het waar
schijnlijk, dat het luchtwapen de overheer-
schende rol zou spelen, on dat men elkaar zou
trachten te vernietigen door onmiddellijk
eikaars groote bevolkingscentra te gaan uit
moorden. hetgeen vanwege de demoralisatie
en desorganisatie, daardoor teweeg gebracht,
zeer doeltreffend zou zijn.
Intusschen erkennen wij de juistheid van
mr. Roscoe's bittere ironie aan het adres van
die vele ouderen, die meenen dat zij zelf niet
ie minste risico zouden loopen in een volgen
den oorlog en die op die basis zoo bar flink
er over kunnen praten.
Voor alles blijft het noodzakelijk de ontzet
tende ramp van een volgenden oorlog te ver
hoeden. Dat is mogelijk, en dat zal móeten ge
beuren.
Chalny, die medeplichtig is aan den moord te
Alarseille, is bij Melun gearresteerd.
pag. 4
In een Hongaarsche mijn gingen 1500 arbei
ders in hongerstaking; gisteren werd door
regeeringsvertegenwoordigers overeenstem
ming met hen bereikt.
pag. 4
Bij een ernstig instortingsongeluk te Katto-
witz zijn 90 arbeiders gfcwond.
pag. 4
Te Oud-Beierland is een ernstige knoeierij bij
margarinebereiding ontdekt.
pag. 3
Voor den invoer van groenten in Frankrijk is
het invoerverbod tot 15 Maart 1935 opge
heven.
pag. 3
B. en W. van Amsterdam willen geldleeningen
tot een bedrag van 175 millioen gulden con
verteeren.
pag. 3
De onderhandelingen te Batavia ondervinden
weer eenige stagnatie door een vervoer-
kwestie.
pag. 3
De A. R. Kiesverecniging „Nederland en
Oranje" te Haarlem vierde gisteren haar
50-jarig bestaan.
pag. 6
De schuldenlast van Haarlem is in een jaar
tijd met 2.620.000 gulden verminderd.
pag. 1
De heer Ketelaar verlaat Prov. Staten.
pag. 1
Laatste berichten.
pag. 7
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: De groote luchtrace.
pag 1
Van onzen correspondent te Londen: De lucht
wedstrijd EngelandAustralië.
pag. 13
J. H. de Bois: Haarlemsche schilders van dezen
tijd.
pag. 9
J. B. Schuil: Jacob van Lennep.
pag. 9
Meta Helen Jacobs: Naar cabarets in de Jor-
daan.
pag. 3
Damrubriek.
pag 8
De heer Ketelaar verlaat
Provinciale Staten.
Blijft wel candidaat voor Amsterdam's
gemeenteraad.
Naar wij vernemen heeft het bestuur van
den Vrijzinnig-Democratische Bond van den
heer Ketelaar bericht
ontvangen, dat hij
een nieuwe candida-
tuur voor de Provin
ciale Staten niet zal
aanvaarden.
Op verzoek van dit
bestuur heeft de heer
Ketelaar zich echter
bereid verklaard zich
eerlang weer wel can
didaat te laten stellen
vpor den gemeente
raad.
De Uiver naar Londen
vertrokken.
Veel belangstelling op Schiphol.
AMSTERDAM, 16 October. Hedenmorgen
3.20 uur is de Douglas. D.C. 2. de P.H.-A.JU.
(„Uiver"), die over enkele dagen zal deelne
men aan de Melbournerace. in den gewonen
dienst via Rotterdam naar Londen, vertrok
ken. Aan boord bevonden zich 10 passagiers
en de vier leden der bemanning, de piloten
Parmentier en Moll, de werktuigkundige
Prins én de marconist van Brugge.
Op Schiphol bevonden zich veel belangstel
lenden, die de bemanning een goede reis en
veel succes toewenschten.
Van Croydon zal de Douglas naar Milden
hall worden gebracht.
Thea Rasche aan boord.
AMSTERDAM. 16 October. (V D.) De Dou
glas DC 2 van de K.L.M. de ..Uiver". die zoo
als gemeld vanmorgen naar Engeland is ver
trokken voor de start van de Melbourne-race,
heeft den overtocht in 1 uur 25 minuten vol
bracht. hetgeen een zeer goede prestatie is.
Aan boord bevindt zich ook de bekende
Duitsche aviatrice Thea Rasche. die thans
hoofdredactrice is van het Berlijnsche Lucht
vaartblad en de vlucht naar Melbourne als
passagier zal meemaken.
Ook de Panderjager
vertrokken.
AMSTERDAM. 16 October <V. D.) Heden
morgen om 10 47 uur is het vliegtuig de Pan-
derjagei- de PH OST van Schiphol vertrokken
om deel te nemen aan de Melbourne-race.
Ook voor dit vertrek bestond veel belang
stelling.
Behalve de bemanning, die bestaat uit den
eersten piloot Geyssendorfer, Asjes, tweeden
piloot en Pronk radio-telegrafist, maakt de
constructeur van het vliegtuig, de heer Slot
de reis tot Mildenhall mee. Het vliegtuig zal
te Croydon 'n tusschenlanding maken en van
daar naar Mildenhall door vliegen.
