1
n
DE DUITSCHE HANDELSBALANS.
De Croote Luchtrace.
VRIJDAG 19 OCTOBER 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
7
Vrijz.-Dem. Jongeren
Organisatie.
Eerste clubavond.
Woensdagavond werd de eerste clubavond in
tiit seizoen van de Vrijz-.-Dem. Jongeren
organisatie gehouden in restaurant Köllin-
ger.
Mr. L. G. van Dam, algemeen secretaris
van den Vrijz.-Dem. Bond, sprak over het
onderwerp: .Waarom moeten wij de huidige
regeering steunen en wat moeten de doelein
den zijn der hedendaagsche staatkunde?
Ccnstateerend den nood van ons volk. moet
de regeering er op gericht zijn alle opbou
wende strevingen te vereenigen. Met achter-
uitstelling van eigen verlangens, moet naar
samenwerking worden gestreefd. De proble
men van dezen tijd worden niet opgelost door
leuzen en door dogmatiek; <y; is noodig
moeizame arbeid en afweging van alle fac
toren. Elke eenzijdige oplossing is onrecht
vaardig en het is de groote waarde van het
meer-partijenstelsel. dat een eenzijdige wils-
oplegging van één groep aan de anderen on
mogelijk is. De noodzakelijkheid van overleg
dwingt tot het rekening houden met aller be
langen en veroorzaakt daardoor een harmo
nische behartiging van het algemeen belang.
De veelszins tegengestelde belangen van
landbouw en industrie, van industrie en
handel, van producent en distribuant moeten
met elkander in harmonie worden ge
bracht. Hoe nauw alles samenhangt blijkt
uit de ontwikkeling van de deviezen regeling
met Duitschland: de daling van den Duït-
schen invoer in Nederland (in het belang der
Nederlandsche producenten) maakt mede de
betaling van den Nederlandschen invoer in
Duitschland (het belang van onzen landbouw
en handel) onmogelijk. Het belemmeren van
den invoer van Deensch vleesch in Nederland
had tengevolge een belemmering van den in
voer van Nederlandsche bloemen in Dene
marken. Onze zuivelboeren vragen een verbod
van margarine, waartegen de belangen van
industrie, scheepvaart en industrieelen arbei
der zich weer verzetten. Zoo goed mogelijk
moet tusschen al deze belangen de Regee
ring het evenwicht bewaren en herstellen.
Hiertoe behoeft de Regeering groote be
voegdheden en een groot algemeen vertrou
wen. Vijf partijen hebben hun vertrouwens
lieden aan het kabinet afgestaan, dat de wor
steling met de moeilijke problemen heeft
aangedurfd.
Politiek heeft dit kabinet tot taak ons eigen
Nederlandsch volkskarakter te behouden.
Scherp moet de strijd zijn tegen de ontbin
dende elementen. Zij, die nu de volkseenheid
ondermijnen en het moeilijke crisiswerk
trachten onmogelijk te maken, bedreigen ons
eigen nationaal leven.
Sociaal staat de Regeering voor groote pro
blemen. Spr. is van meening, dat de Regee
ring zich er van bewust moet zijn dat alles
moet zijn gerioht op het benaderen der sociale
rechtvaardigheid. Tal van vraagstukken zijn
urgent. Spr. wijst op het middenstands-
vraagstuk en op de jeugdwerkloosheid. De
Vrijzinnig-democraten hebben op deze^ beide
terreinen baanbrekende denkbeelden. In het
belang van een rechtvaardiger inkomensver-
deeling moet de strijd tegen de cumulatie van
inkomens en pensioenen worden aangeboden.
De zorg voor de werkloozen is een plicht van
de gemeenschap; de plannen van de regee
ring zullen werkverruiming brengen.
Economisch kan men drie richtingen on
derscheiden: vrije economie, geleide econo
mie en geordende economie. Spr. keert
zich scherp tegen de eerste twee stelsels. De
vrije economie, het liberale atomen-stelsel
moet worden verworpen, evenals de door den
Staat van bovenaf geleide, volkshuishouding.
Planwirtschaft is nationaal onmogelijk, maar
ook reeds hierom uitgesloten, omdat bijv. de
oogst niet door den stqat bepaalbaar is.
Wat men moet nastreven is geordende eco
nomie, bestrijding van de ongebreidelde con
currentie. Dit groote doel is niet uitsluitend
door den crisistijd naar voren gekomen; "neb
is altijd door de vrijzinnig-democraten ver
dedigd. Ordening van het economisch leven is
taak van de organen der gemeenschap. De
bedrijfsradenwet is er een voorbeeld van, ook
de wet op de ondernemersovereenkomsten
Voor de ordening moet de organisatie van de
bedrijfsgenooten als basis dienen. Op deze
wijze wordt een corporatieve maatschappij
opgebouwd.
Een actueele strijdvraag is de vraag, of wij
aan den gouden standaard moeten vasthou
den. Zoolang wij dit doen zijn de pijnlijke
maatregelen van bezuiniging en versobering
noodig; de tegenstanders der regeering erken
nen dit ook. Onverantwoordelijk noemt. spr.
het petitionnement der S.D.A.P.. die moeu
begrijpen, dat de maatregelen der regeering
onontbeerlijk zijn, tenzij men den gouden
standaard prijsgeeft. De tegenstanders van
ae Regeeringspoïitiek: S.D.. Nat. Soc. en cnr.
Dem. vereenigen zich op dit punt. Op zich
zelf lijkt dat reeds een onwaarschijnlijk mid
del. Uit de cijfers van de Int. Kamer van
Koophandel blijkt, dat eind Juni 1934 de
waarde van de exporten van de landen van
het goudblok vergeleken met 1929 minder
was gedaald dan die van de Vereenigde Sta
ten van Engeland en van Japan. Spr. acht
voor ons land een muntdevaluatie zonder in
flatiegevaar* welhaast onmogelijk, daar groo
te buitenlandsche kapitalen in guldens zijn
bele°d en bij devaluatie deze zullen worden
teruggetrokken. Het lijkt spr. welhaast uitge
sloten, dat inflatie dan vermeden zal kunnen
worden. Door contingenteeringen is ook bij
devaluatie vrijwel geen uitbreiding van export
te verwachten. De ervaring heeft geleerd, dat
van inflatie de economisch zwakkeren en de
kleine luiden het meeste lijden.
Spr. concludeert, dat juist in het behang
der economisch zwakkeren, deflatie beter is
dan devaluatie. Devaluatie beteekent inflatie
en een ramp voor den kleinen man. Men kan
ons volk niet genoeg waarschuwen tegen de
lichtvaardige demagogie van hen, die thans
de regeeringspoïitiek bestrijden.
Met een opwekking* het streven tot behoud
van een gezond Nederlandsch volksleven en
een vooruitstrevende sociale en economische
politiek te steunen, besloot spr. zijn rede
Een belangwekkelde nabespreking volgde
op de rede van mr. Van Dam die door een
zeer talrijk gehoor werd gevolgd.
Zondagavond zal het Ensemble Esther de
Boer-van Rijk zijn nieuwste schlager brengen
en wel „Tante Roosje" blijspel in 3 bedrijven,
waarin Mevr. de Boervan Rijk de rol van
Tante Roosje". de rijk geworden markt
koopvrouw. speelt.
Te Rotterdam, waar het stuk deze week werd
opgevoerd, had het daverend succes, de critiek
was ook zeer gunstig.
DIJBEEN GEBROKEN.
Donderdagmiddag twee uur gooide een 13-
jarige jongen met. steenen naar een duiven
hok in een poort naast perceel Harmenjans-
weg 69. De 75-jarige heer D. van der Moolen,
wonende aldaar, verbood hem dit en greep
daarbij het stuur van het rijwiel van den
jongen vast. Deze rukte het stuur los. met het
gevolg dat de oude heer viel en zijn linker
dijbeen brak. Hij werd door een dokter en
leden van den Ongevallendienst verbonden
en daarna per ziekenauto van de firma
Mathot naar de Maria-Stichting vervoerd.
.HERMAN HEYERMANS" BESTAAT 10 JAAR.
Op den 16den Maart 1925 werd de Arbeiders
Toon eelvereeniging „Herman Heyermans' te
Haarlem opgericht. Zij bestaat dus 16 Maart
1935 tien jaar.
Ter herdenking van dit feit zal m Maart
worden opgevoerd „De Meid" van den socialis-
tischen schrijver Herman Heyermans". Daar
om is Woensdag een ledenvergadering geweest
voor donateurs in „Olympia".
Besloten werd een nieuw standaardvaandel,
een lijst met 100 nieuwe donateurs en bloemen
aan te bieden.
Schouwburg Jansweg.
Ensemble Esther de BoerVan Rijk.
UITSLAG VEILINGEN.
Uitslag van de veiling, gehouden in ,,'t No
tarishuis" op Donderdagavond.
Een huis, waarin café. met bovenwoning,
erf en grond te Haarlem-Noord aan den Rijks
straatweg Nos. 291 en 293.
J. W. Santé Jr. o.q. f 13000.
Een huis en erf te Haarlem aan de Gast
huislaan no. 112, A. Herschoe, f 2610.
Een huis en erf te Haarlem aan den Rijks
straatweg no. 195. C. Duynker q.q. f 6050.
Twee huizen en erf te Haarlem aan den
Rijksstraatweg nos. 197 en 199.
H. J. Peper q.q. f 12.325.
Een winkel- en woonhuis met afzonderlijke
opgang hebbende bovenwoning te Haarlem
aan de Spaarn wouderstraat no. 56.
J. Walewijn f 5025.
Het heerenhuis met schuur, erf en tuin te
Heemstede aan den Binnenweg no. 67.
A. C. v. Eekhout q.q. f 9555.
Het heerenhuis met garage, erf en tuin te
Aerdenhout, gem. Bloemendaal, aan de Te-
ding van Berkhoutlaan no. 33.
A. Vos. f 6900.
Het pakhuis met erf en open plaats te Haar
lem aan de Anthoniestraat no. 77 en stal mei
bergzolder, gelegen achter Anthoniestraat no
79 en het winkelhuis met bovenwoning en erf
te Haarlem aan de Anthoniestraat no. 79.
Opgehouden.
Een huis en erf te Haarlem aan de Aelberts-
bergstraat no. 12.
J. E. M. Poulen Jr. f 3380.
Een kleine boerenwoning, erf en grond te
Haarlem aan den Oude Weg no. 157.
C. J. J. Jacques f 2565.
Een huis en erf. zéér geschikt voor vereni
gingsgebouw of winkelbedrijf, te Haarlem
aan de Bakkerstraat no. 17.
H. I. v. Goor f 4200.
Een heerenhuis met erf en tuin te Haarlem
aan de Raamvest no. 13 a.
L. Brunsting q.q. f 8000.
Een heerenhuis met grooten tuin. steenen
schuur, vrije poort te Haarlem aan den Ver-
gierdeweg no. 107.
Opgehouden.
Een huis met erf en tuin te Haarlem aar
de Nieuwe Gracht no. 100.
A. Th. Joosten f 5800.
LETTEREN EN KUNST
FILMKUNST.
HENDRIK DE ACHTSTE.
Enkele vliegtuigen, die aan ae race imar Meioouine zuuen ueememen. up den
achtergrond rechts het toestel van den Amerikaan Turner.
MOTORDIENST.
Bij beschikking van den minister van de
fensie is de sergeant A. Hoogerduijn van de
Schoolcompagnie van den Motordienst te
Haarlem met ingang van 1 November a.s. be
noemd bij den Staf der Artillerie tot maga
zijnbeheerder der artillerie van de 3e klasse.
PETITIONNEMENTSACTIE.
Op de drie avonden dat nu voor de petition
nementsactie, uitgaande van het N.V.V. ge
werkt is, zijn hier in Haarlem 14BO0 handtee-
keningen verzameld. In de Rembrandt, Cine
ma- en Luxor-theaters zal de aandacht op
deze actie nog eens gevestigd worden.
FüR DICH, MARIE LOUISE!
De Fritz Hirsch Operette komt Zondag
avond 28 October in den Stadsschouwburg
met: „Für Dich, Marie Louise!", een Hongaar-
sche operette in drie bedrijven van Karl v.
Bakonyi. met muziek van Emmerich Kalman.
De geschiedenis speelt ten tijde van het Kei
zerrijk, in Hongaarsche officierskringen.
WAALSCHE KERK.
Pasteur Auguste Lecerf, professor der theo
logische faculteit te Parijs, president van de
Société calviniste de France, die zal deelne
men aan het internationaal Calvinistisch Con
gres, van 23 tot 26 October te Amsterdam, zal
Maandagavond a.s., 22 October in de Waalsche
Kerk als spreker optreden met het onderwerp:
„La Souveraineté de Dieu".
DIEFSTAL UIT EEN KLEEDLOKAAL.
Vier dames, die Donderdagavond in den
Doelen geturnd hadden, deden bij de politie
aangifte dat een ongewenschte bezoeker in
het kleedlokaal was geweest en haar kleede
ren nagesnuffeld had. Vermist worden resp.
een portemonnaie met f 9, een portemonnaie
met f 4.50, een rijwielplaatje in étui en een
los bedrag van f 1.50
Duitschland mag niet als afzetgebied
verloren gaan.
De moeilijkheden in het betalingsverkeer1
tusschen Duitschland en ons land doen als
vanzelf de vraag rijzen: Hoe is de ontwikke
ling van de Duitsche handelsbalans in 1934
jeweest? De Duitsche invoer over het eerste
halfjaar van 1934 had een waarde van 2302
millioen R.M. tegenover 2087 millioen R.M. in
de -overeenkomstige periode van 1933. De
waardecijfers van den Duitschen uitvoer be
droegen resp. 2i 86 en 2378 millioen R.M. De
invoer was dus in deze periode van 1934 on
geveer tien procent grooter dan in hetzelfde
tijdvak van 1933. Bij een beoordeeling der ge
detailleerde cijfers van de verschillende lan
den blijkt, dat de niet-Europeesche landen
van deze invoervermeerdering meer geprofi
teerd hebben dan de Europeesche landen. Dat
geldt in 't bijzonder voor Australië, Argentinië,
Uruguay en Britsch Zuid Afrika. Deze landen
waren in 1934 de leveranciers van ruwe wol,
terwijl Canada en de Belgische Congo voor
de grootere Duitsche behoefte ian metalen
zorgden en Chili voor de salpeter. Van de
Europeesche landen hadden Polen en Tsjecho-
Slowakije het grootste aandeel in den groote
ren houtinvoer, Engeland. Frankrijk, België
en Italië voorzagen in textielgoederen, Zwit
serland in afgewerkte fabrikaten en het Saar-
gebied in ijzerproducten. Ons land voerde in
Duitschland in het 'eerste halfjaar 1933 in
voor 112, en in dezelfde periode van 1934 voor
127,9 millioen R.M. Er waren ook landen, die
de beteekenis van Duitschland als klant zagen
afnemen. Zoo bijv. Denemarken voor boter,
vet en eieren, Noorwegen voor traan en China
voor sojaboonen.
De Duitsche uitvoer was over het eerste
halfjaar 1934 circa 12 procent lager dan over
dit tijdvak van 1933. Deze achteruitgang komt
grootendeels voor rekening van Rusland
(173,5 tegenover 36 millioen R.M.'). Als bij
zonderheid kan nog worden opgemerkt, dat,
terwijl ds export in de eerste drie maanden
van 1934 van Duitschland naar de Europee
sche landen slechts met ongeveer twee pro
cent en naar de niet-Europeesche landen met
vier procent verminderde, dit percentage in
de tweede driemaandelijksche periode steeg
tot 12. zoowel voor de Europeesche als voor
de niet-Europeesche landen. Onder de eerste
groep zijn het vooral Frankrijk, Zwitserland.
België, Oostenrijk. Nederland en Polen, welke
minder van Duitschland betrokken, verge
leken bij 1933. Daartegenover namen Italië,
Denemarken, Griekenland en Gr. Brittannië
in dit jaar meer af. De verminderde Duitsche
export naar de niet-Europeesche landen
komt bijna geheel op rekening der Ameri-
kaansche landen. De afzet van Duitsche pro
ducten naar de Vereenigde Staten van Noord
Amerika daalde tusschen April en Juni 1934
met niet minder dan vijf en dertig procent,
vergeleken bij de overeenkomstige periode
van het vorige jaar. Valutaverhoudingen heb-
U.L.O.-VEREENIGING „JUNO".
A.s. Zaterdagavond houdt de lieer K. van
der Veer, ambtenaar van het Koloniaal Insti
tuut te Amsterdam, voor de Hp.arlemsche Ulo-
vereeniging „Juno" een lezing in het gebouw
van den Protestantenbond Berkenstr. Haar
lem-Noord. Onderwerp van de lezing: ..Onze
beschavingstaak tegenover de verschrikkin
gen van de wildernis."
ben daarbij een rol van beteekenis gespeeld.
Wat de Aziatische landen betreft is de positie
voor Duitschland in 't algemeen gunstiger. De
export naar Britsch Indië en Turkije was in
het eerste halfjaar 1934 grooter dan in dezelf
de periode van 1933.
De Duitsche handelsbalans sluit over het
eerste halfjaar 1934 met een invoeroverschot
van 216 millioen R.M., tegenover een uitvoer-
overschot van 291 millioen R.M. in 1933. De
positie is dus belangrijk slechter geworden.
Niet minder dan 507 millioen R.M., waarvan
134 millioen R.M. op Russische rekening ge
schreven moeten worden. Daarna volgen
Frankrijk, Nederland, Zwitserland en België.
Alleen Gr. Brittannië maakte een uitzonde
ring. Intusschen zijn nadere cijfers gepubli
ceerd omtrent de positie van ds Duitsche han
delsbalans. Daaruit blijkt dat deze over Augus
tus 1934 sluit met een invoeroverschot van 8.6
millioen R.M. De waarde van den Duitschen
invoer is in Augustus, vergeleken bij Juli, met
6 procent gedaald en gekomen op 342,5 mil
lioen R.M. De waarde van den Duitschen uil-
voer is daarentegen van 321 millioen R.M. in
Juli tot 334 millioen R.M. in Augustus 1934
gestegen. De vermindering van dezen invoer
is in hoofdzaak het gevolg van de sterke da
ling van den invoer van levensmiddelen, wel
ke 18 millioen R.M. lager was dan in Juli
1934. De beperkende bepalingen hebben ook
den invoer van grondstoffen verder doen
dalen, al is dit percentage niet hoog. Het zijn
in hoofdzaak niet-Europeesche landen, welke
bij den verminderden invoer zijn betrokken.
Alleen China maakt een uitzondering.
De Augustus-uitvoer is gestegen vergeleken
bij Juli, maar naar de waarde met ongeveer
twintig procent gedaald vergeleken bij Augus
tus 1933. Naar Frankrijk, Zwitserland en Ne
derland daalde de Duitsche uitvoer in Augus
tus j.1.daarentegen nam deze toe naar Zwe
den, Italië, Engeland, Denemarken en
Rusland.
Het Instïtut für Konjunkturforschung komt
in het laatste weekoverzicht met de nieuwste
gegevens Daaruit blijkt, dat de Duitsche uit
voer zich beweegt op het in de eerste maan
den van 1934 bereikte laagste ■niveau. De
Duitsche invoer is sedert het voorjaar 1934
aan een steeds scherper controle onderwor
pen. omdat de beschikbare deviezen niet vol
doende zijn om den noodig zijnden invoer te
betalen. Van deze omstandigheden kan men
helaas ten onzent de uiterst nadeelige gevol
gen allerwegen bemerken. Het is en blijft voor
ons van het grootste belang, dat Duitschland
voor ons als afzetgebied niet verloren gaat.
Maar men mag dan ook verwachten, dat
Duitschland zijn ontvangen goederen op cor
recte wijze betaalt.
MOIiLERUS
Voorbereidingen te Midden
hall. De Hollanders maken
een uitstekenden indruk.
Vrees voor mist bij de start.
(Van onzen Londenschen correspondent).
Londen, 18 October.
Zonder ons patriottisme te forceeren kun
nen wij zeggen dat de twee Nederlandsche
machines en haar bemanningen tot heden in
Mildenhall den besten indruk hebben gemaakt
De aankomst der toestellen in recordtijd te
Croydon wekte algemeene bewondering. En in
Mildenhall vandaag Woensdag moest
men de kalmte en de onverstoordheid zoeken
in het Nederlandsche kamp. De heeren van
de Royal Aero Club vertelden ons wij had
den er niet om gevraagd dat de Nederland
sche deelnemers van officieel standpunt be
zien het best voorbereid waren en al geheel
gereed waren om de reis te aanvaarden. De
Douglas is de grootste machine in den wed
strijd en Parmentier heeft wel zeer in tegen
stelling met andere deelnemers <die spreken
van drie en een halven dag) aan iedereen die
het wilde hooren doen weten, dat hij heeft be
rekend Melbourne in 5 dagen te zullen berei
ken. I>e opzet van de mededinging van de
Douglas heeft iedereen er hier van overtuigd,
dat een triomfantelijke betrouwbaarheids-
tocht meer dan een race het doel is; intus
schen achten de beste beoordeelaars de kan
sen van de nieuwe machine van de K. L. M.
voortreffelijk. Het Pander-vliegtuig eenig
in zijn soort wordt beschouwd als een „dark
horse dat wil zeggen een toestel welks ver
richtingen men niet vooraf kan peilen omdat
er geen basis voor oordeel is. Maar Geysen-
dorffer staat uiteraard bekend en is hier en
daar beschreven als een van de beste piloten
ter wereld; en dit gevoegd bij den algemeenen
indruk van efficiency en rustige zakelijkheid,
welken de Nederlanders maken, doet allen in
Mildenhall beseffen dat ook de P. H. O. S. T
een kracht is, waarmede ten zeerste rekening
moet worden gehouden.
Nu de eenige Fransche dfeelnemer als ge
volg van ernstige averij bij een landing in Le
Bourget is uitgevallen zijn er van de 64 in
schrijvers 21 of 22 in den wedstrijd gebleven.
De meesten hebben zich teruggetrokken om
financieele redenen. Ofschoon voor inschrij
ving slechts 10 behoefde te worden betaald
bleken voor velen de kosten, die onvermijdelijk
uit de mededinging moeten voortvloeien, te
hoog. Voor de Britten van deze Eilanden komt
dat bedrag wellicht op een 800, hetgeen
waar vliegen toch altijd veel geld kost
nog niet zoo heel veel is. Voor de buitenlanders
moest de rekening van eigen kosten in eenige
gevallen ongeveer 2500 hoog zijn, in het
geval der Amerikanen wellicht nog hooger. De
deelneming uit de Britsche Eilanden is dan
ook verreweg het grootst.
Terwijl wij dit schrijven heerscht er onder
de piloten in Mildenhall onze mannen uit
gezonderd nogal wat ontevredenheid. Zij
ondervinden dat de afstands-capaciteit van
hun machines aanmerkelijk wordt vermin
derd door de bepaling, waarbij grenzen wor
den gesteld aan het geladen gewicht. Wan
neer de machines te zwaar zijn moet dat wor
den goedgemaakt door benzine uit de tanks te
nemen. De Amerikaansche vlieger Roscoe
Turner heeft b.v. geklaagd dat zijn Boeing
Transport, die met volle tanks 1600 mijl weg
kon komen zonder tusschenlanding,, thans om
aan de gewichtsvoorwaarde te voldoen dien af
stand teruggebracht ziet tot ongeveer 1200
mijl. De Britsche Airspeed-machine van kapi
tein Stack bleek met volle tanks ook te zwaar
en heeft voor den wedstrijd een draagwijdte
van 1000 mijl, in plaats van de normale 1500
mijl. Zij mopperen dat zij hun reisplan moe
ten herzien: maar aangezien de regels van het
spel lang tevoren voldoende bekend waren,
schijnt hun gemopper wat onredelijk.
Wat het weer betreft zijn de vooruitzichten
noch te goed noch te slecht. De ernstige be
dreiging bij het vertrek der machines op het
vastgestelde uur 6.30 v.m„ 20 October vormt
een mogelijke ochtendmist. De koude harde
wind, met nijdige regenbuien, van het begin
van de week hadden vandaag plaats gemaakt
voor kalme lucht, zon en wat vorst in den
nacht. De weervoorspellers wagen zich niet
aan meteorologische aanwijzingen voor over
overmorgens, maar zij vertrouwen wel dat het
weer op den grooten ochtend vrij gunstig zal
zijn. De regeling voor de start draagt een
voorloopig karakter, omdat weer en mate van
helderheid en het aantal starters verander
lijke factoren zijn, factoren nochtans, die op
het laatste oogenblik de wedstrijdcommissie
moeten doen beslissen. Het doel is de machi
nes met een tusschenpoos van ongeveer een
halve minuut te doen vertrekken, zoodat ze
allen binnen een kwartier in de lucht zullen
zijn. Het voordeel van tijdwinst dat aldus ont
staat moet worden prijsgegeven in Singapore,
waar de piloten die in Milder^^^ttjdvoordeel
hebb enbehaald aan de vooj^Jereiding van hun
vertrek niet mogen beginnen voordat de mi
nuten, die zij aan het begin hebben gewonnen
verstreken zijn.
A. K. VAN R.
Charles Laughton als Hendrik VIII en Binnie
Barnes als Katherine Howard.
Deze week zal in het Rembrandt-Theater
vertoond worden de film Het Liefdeleven van
Hendrik de Achtste van Engeland. De roep,
die van deze rolprent is uitgegaan, is in zoo
verre juist gebleken, dat het een van de wei
nige Engelsche films is, misschien wel de
eerste die op één lijn kan staan met de
_,oede producten uit andere landen, waar de
filmindustrie veel ouder is. Weliswaar kan
niet gesproken worden van een groot meester
werk. want daarvoor is de film te veel aan
de oppervlakte gebleven. Nieuwe vondsten zijn
er niet gedaan, maar de hand van een knap
en degelijk regisseur, d:e de Hongaar Alexan
der Koraa toch is. is niet te miskennen. In
elk geval mist ze de traagheid der andere En
gelsche films. Er is gewerkt met groote bouw
werken. maar de pompeuse overdaad en aflei
dende massaregie, waaraan een Cecil de Mille
bijv. lijdt, is zorgvuldig gemeden. Het is een
historische costuumfihn, maar de costuums
dringen zich niet overheerschend op: ze blijven
achtergrond, scheppen uitsluitend de ver-
eischte sfeer, die zeer goed getroffen is. Wat
de historische juistheid betreft, deze meenen
we althans in details wel wat in twijfel te
mogen trekken. Maar wat doet dat er toe. als
het maar details zijn? Wat doet het er eigen
lijk toe, of in werkelijkheid Hendrik de Acht
ste een half jaar getrouwd is geweest niet
Anna van Cleef vóór hij zich van haar liet
cheiden, en niet zooals de film het voorstelt,
deze scheiding reeds op den huwelijksdag be
klonken werd? Dat zijn „film-vrijheden", die
het tempo slechts ten goede komen en de
hoofdzaak is. dat de scheiding ls aangegeven.
Misschien door deze vrijheden is het ge
vaar van dit gegeven, waarin vijf van de zes
huwelijken van Hendrik zijn verwerkt, nl. dat
het een serie fragmenten zou kunnen wor
den over 't geheel ontloopen. Zoo begint, de
film met de terechtstelling van zijn tweede
vrouw Anna Boleyn. w-elke dag tegelijk de hu
welijksinzegening met zijn derde echtgenoot e
Jane Seymour beteekent. Achtereenvolgens
komen dan zijn verhouding met Anna van
Cleef. Katherine Howard en Katherine Parr,
welke laatste volgens Hendrik's woorden, de
beste van de zes, maar ook de slechtste voor
hem was
Van het leven en gewoonten van Hendrik
de Achtste geeft de film een bijzonder goed
beeld. En in het middelpunt van de belang
stelling staat de reus Charles Laughton, een.
reus in lichaamsbouw en een reus in actee-
ren. Zijn uiterlijk geeft Hendrik weer. zooals
wij ons hem hadden voorgesteld en de wijze,
waarop hij deze rol vertolkt, stempelt «.em
tot een buitengewoon filmspeler. Geweldig is
hij in zijn plotselinge uitbarstingen van
toorn, geweldig in de harde wreedheid, waar
mee hij zijn vrouwen, als ze zich niet meer
mogen verheugen in zijn sympathie, van zich
stoot, geweldig door ce soberheid zijner mid
delen .Den onbeschaafden vorst die alleen maar
voor eigen genoegen leefde, teekent hij scherp
en wrang. Hier kan van een bijzondere crea
tie gesproken worden.
Over het algemeen is de zoo gevaarlijke stof
kiesch behandeld. De avond na het huwelijk
met Anna van Cleef valt daar misschien even
buiten, doch stootend is dat gedeelte nog
geenszins.
Het is een Vim. waarmee de Engelsche film
industrie alle eer in legt en het is een genot
haar te aansohouwen.
A. J. C. VI.
HET TOONEEL
TWEE VOLKSVOORSTELLINGEN.
De Hagespelers zullen twee volksvoorstel
lingen in den Stadsschouwburg geven en wel
Zaterdag van Liefde-Lessen van Molière en
Zondag van „Als ouders slapen", het blijspel
waarmee dit gezelschap in Amsterdam zoo
veel succes heeft gehad en waarin Louis Borel,
die 1 November naar Engeland vertrekt om
daar zijn geluk als filmacteur te beproeven,
zoo geestig de rol van der. adelborst speelt.
Het is Zaterdag reeds de vijfde niaal in dit
seizoen dat de Liefde Lessen van Moliere
hier in de charmante vertooning van Ver
kade gaat. Het lijkt ons wel zeker, dat ook
bij deze volksvoorstelling de schouwburg
stampvol zal zijn.
FRANC NOHAIN OVERLEDEN.
Te Parijs is overleden de bekende fabel
dichter Franc Nohain, de „Lafontaine van
de twintigste eeuw".
Franc Nohain, die secretaris-generaal van
de „Echo de Paris" was, heeft ook als roman-
en tooneelschrijver en librettist bekendheid
verworven.
PREMIcRE VAN „ROBBEDOES".
De Kon. letterlievende vereenislng J. J.
Cremer zal op Dinsdagavond 23 October in
den Stadsschouwburg de première van ..Rob
bedoes" geven, een blijspel in drie bedrijven
door Christien van Bommel-Kouw en Henk
Bakker.
STUKKEN VAN HENK BAKKER.
Het Cresmernleuws meldt:
Het nieuwe stuk van Henk Bakker en Jan
Fabricius „Inbrekers gevraagd" is in het
Duitsch vertaald door Hermann Quiri"*-' en
is reeds in Duitschland ter opvoerin^ i-
nomen. Ook is het in het Engelsch ve~*' -'d.
Henk Bakker werkt aan de vertaling van
„Betie". een vroolijk spel van crisis in drie
bedrijven, op verziek van Esther de Boer-van
Rijk. Op 1 Januari zal dit stuk zijn première
beleven in den schouwburg Jansweg door het
de Boer-van Rijk-ensemble.
