fluds au en LettaHêaue
Hoeli
G. HONING Zn.
N.V. ED. KIMMAN Co.
De Pauw
ÜTSEMA Co.'s
FIRMA A. C. VAN NIKKELEN KUIJPER
Hebt U kolen noodig?...
Bel HONING op!
ULIËi p|JpEN lage
T. Kroon Riviervischmarkt 5
Haarlem Telefoon 14911
Wij Stoomen^
voor f 1.50
AAQDm
EEHK
Ons groote Herfstnummer!
Manna Long Life Schoenen
Vissers Schoenzaken
Verwulft 3 Kruisweg 50
VOGEL- AQUARIUM HANDEL
KIJK EERST BIJ ONS!!
WOENSDAG 24 OCTOBER 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
15
Schrijverkes in de sneeuw.
Giftige en eetbare paddestoelen.
De uiterste voorzichtigheid is geboden
e andere wereld" is de titel van
het nieuwste boek van mevrouw
flktylM J/ SzékelyLulofs, onze talentvolle,
Indische schrijfster. Maar daar
over wil ik het hier niet hebben. Weldra
zullen de om ons huis gierende herststormen
elke gedachte aan het warme Indië verjagen.
De andere wereld waarover ik vanavond iets
wilde vertellen, is die geheimzinnige wereld
van de paddestoelen. De wereld der heksen
kringen en elfenbankjes, der satansboleten
en duivelseieren, der heksenbezems en Judas-
ooren.
In het berkenboschje prijkt plotseling, in
één nacht aan de aarde ontstegen, de prach
tige vliegenzwam (amanita muscaria). Te
recht wordt zij door de Franschen „le Prince
des champignons", dat is de vorst der padde
stoelen genoemd. Sierlijk scheef staat de
oranje-roode hoed, die soms een doorsnede
van 1520 c.M. kan bereiken, op den blan
ken. brozen steel, Op den hoed zitten witte
schilfertjes, die een overblijfsel zijn van het
vel. waarin de zwam, toen zij nog onder den
grond zat, besloten was. De plaatjes aan den
onderkant van den hoed vertellen ons, dat we
hier met een plaatjeszwam te doen hebben.
Dit in tegenstelling met o.a. de gaatjeszwam-
men.
Daartoe behoort het forsche, niet zoo sier
lijke, maar toch ook heel mooie Eekhoorntjes
brood (boletus edulis). Zooals de naam al aan
duidt, wordt deze paddestoel graag door de
eekhoorntjes beknaagd, die het stevige
vleesch blijkbaar erg lekker vinden. Trou
wens, daar staan zij niet alleen in, ook dooi
den mensch wordt deze paddestoel, die vrij
algemeen is, graag gegeten. Bovendien wordt
hij nog belaagd door tal van slakken, kever-,
en vliegenlarven, zoodat het maar zelden ge
beurt, dat je er een mooi, gaaf exemplaar
van vindt. De bruine hoed kan een middel
lijn van 25 c.M. bereiken, doch dat alleen op
heel gunstige groeiplaatsen.
Een familielid van het eekhoorntjesbrood is
de Satansboleet, (boletus satanas). die z'n
onheilspellenden naam waarschijnlijk te dan
ken heeft aan het feit, dat het geelachtige
vruchtvleesch eerst tot rood, en daarna tot
blauw-groen verkleurt als men den padde
stoel doorbreekt Bovendien is deze zwam gif
tig, zoodat de naam dus tevens een waarschu
wing inhoudt.
Van satansboleet tot duivelsei is maar een
kleine pas Dit is een aardappelachtige knol,
die onder den grond zit. Meer dan de satans
boleet verdient het duivelsei z'n somberen
naam. De zwam die daaraan ontspruit ver
spreidt namelijk zoo'n stank, dat het geen
wonder is, dat 't eenvoudige landvolk meende,
dat het niet anders kon, of dit ding moest
met den duivel in verband staan.
Niets is minder waar. Na korten tijd splijt
de knol en een slanke, holle, gloeikousjes-
achtige, witte steel komt er uit groeien, be
kroond met een donker mutsje. Van dit
mutsje druipt een groen, slijmerig vocht, dat
de sporen bevat. Deze sporen zijn voor de
paddestoel wat de zaden zijn voor de hoogere
planten, nl. de middelen tot voortplanting en
verspreiding.
Een ander tooverproduct. althans volgens
onze voorouders was de geheimzinnige hek
senkring. Stel u voor, ge 'dopt door het bosch,
en ziet daar plotseling een groepje padde
stoelen, die in een zuiver x-onden kring ge
plant zijn. Daar moet toch wat achter steken.
De verklaring was spoedig gevonden. Hi ex-
dansten in zwoele nachten de heksen haar
woeste dansen en als de opkomende zon haar
weer genoodzaakt had. in haar kotten ie
kruipen, dan bleef slechts de geheimzinnige
zwammenring over, om te vertellen, wat er
onder bedekking van den nacht had plaats
gehad.
Natuuronderzoekei's warexx hiermede niet
tevx-edeix, en zochten naar een meer aardsche
verklaring. Een hunner meende deze te heb
ben gevonden. Heel eenvoudig zei hr m ;.i ge
beurt dat vee, dat niet in een omhe. weide
graast, aan een paaltje wordt vastgebonden,
om het wegloopen te beletten. Nu gi'aasden
die dieren natuux-lijk maar een bepaalden
ring af, die daarbij nogal rijkelijk bemest
werd. En zoo gebeurde het dan, dat ook de
paddestoelen, zich volgens dien ring rang
schikten. Simple comme bonjour!
Jammer voor dezen spitsvondigen geleerde,
vertoonden de heksenkringen zich ook daar,
waar nooit eenig gx-azend gedierte kwam. De
oplossing was nog heel wat eenvoudiger Daar
toe moet ik u echter eerst nog iets meer
over den paddestoel in het algemeen vertel
len.
Behalve dat deel van de zwam, dat we zien.
de eigenlijke qaddestoel is er ook nog een on-
öergrondsch gedeelte, dat we zouden kunnen
vergelijken met het wortelgestel van een
plant, hoewel het daar toch nog sterk van
afwijkt. Dit mycelium, zooals het genoemd
wordt zendt naar alle kanten stx-alen uit. Deze
halen verschillende stoffen uit den grond en
brengen op het gunstige oogenblik de boven-
grondsche paddestoelen voort, die men het
best kan vex-gelijken met bloemen. Deze nu
zullen daar ontstaan, waar het meeste voed
sel aanwezig is, d.i. aan de randen van het
mycelium. En zoo ontstaat dan die geheim
zinnige toovercirkel, die nu helaas z'n ge
heimzinnigheid voor ons heeft verloren, wat
erg jammer is.
Beter zijn de elfenbankjes (polyporus versi
color) er afgekomen. Dat is nog eens een
aardige en passende naam. die bewijst, dat er
nog heel wat dichterlijk gevoel bij onze vade
ren aanwezig was. Ik geloof zeker, dat in
heldere maannachten, als de elfen moe zijn
van het dansen op de bosohwei, zij zich op
deze prachtig gekleurde, houterige bankjes
neex-zebten, die we overal aan halfvermolmde
boomstronken vinden.
Een andere sierlijke bewoner van onze
herfstwouden is de parasolzwam (lepiota pro-
cera), die z'n xxaam ook alle eer aandoet. Deze
paddestoelen, die soms wel een hoogte van
een hal ven meter kunnen bereiken, hebben
inderdaad veel van een parasol. Misschien
dat onze elfen van daareven zich ermede
tegen al te felle manestralen beschex-mden?
Als ze nog jong zijn, zit de hoed nog tegen
den steel aan, en dan zijn het net trommel
stokken. Ze schijnen dan erg lekker te zijn.
Die smakelijkheid van paddestoelen schijnt
echter maar betrekkelijk te zijn. Eerst met
een lekker saxxsje woi'den ze een „tongstree-
lend" gerecht.
Dit gevoegd bij het vergiftigingsgevaar dat
de leek loopt, die niet voldoende met de Ken
merken der giftige en eetbare soorten op de
hoogte is, bovendien nog vermeerderd met het
feit dat volgens de laatste onderzoekingen de
paddestoelen vrij slecht verteerbaar zijn, doet
mij de groote waarde er van ais volksvoedsel
ernstig in twijfel trekken. Onze bui-en schij
nen daar anders over te denken, want in
Duitschland zoowel als in Frankrijk, Zwit
serland, Italië, en Engeland worden de pad-
destoeden in grooten getale geconsumeerd en
ook op de groentemarkten te koop aangebo
den.
Maar al versieren de paddestoelen dan niet
onzen disch, onze bosschen doen ze het ge
lukkig wel. Dat moet u zelf maar eens gaan
zien. Ver hoeft u er niet voor te loopen, want
reeds de Hout en het Bloenxendaalsche Bosch
bieden een groote verscheidenheid van pad
destoelen. De soorten, die ijc hier opgenoemd
heb, vindt u dan zeker en misschien nog wel
veel meer moois Een prettige wandeling en
veel succes!
KO ZWEERES.
Haarlem, Herfstmaand '34.
De oude bekende Brandstoffenhandel in
Haarlem. Een firma waar kwaliteit en be
diening No. 1 zijn. HONING brengt de kolen
op den tijd, die afgesproken is. Bestelhuizen
op verschillende punten der stad. Regelmatige
aanvoer van de beste BELGISCHE, HOL
LANDSCHE en WALES ANTHRACIET.
Nieuwe Gracht 34 36 - Tel. 10230
11012 en Heemstede 28001
Steeds bereid. Stipt op tijd.
BESTELHUIZEN: Pijlslaan 20, Midden
weg 11, Haarlem (N), MolIJnstraat 23.
Speciale Cokes en Anthraciet
voor CENTRALE VERWARMING
VOOR REGENKLEEDING:
P. E. WILLEMSEN - Botermarkt,
hoek Barrevoetestraat Telef. 16043
REGENPIJPEN 1.55
RUBBERLAARZEN 2.95
AI IC AKKERS zeer
JASSEN prijzen.
HANDSCHOENEN voor de fiets of motor.
ZIET DE ETALAGE!
Wij bieden aan:
2-pers. zwaar eiken ledikant met spiraal 12.50; pracht mangel,
zoo goed als nieuw, ƒ12.50; Spijkerkleed, prima kwaliteit, ƒ7.50
en /12.50; 1-pers. ledikant ƒ2.pracht 1-pers. Kapokmatras
ƒ8.50; zwaar 2-pers. bedstel ƒ15.—; groote mali. Kuifkast, geh.
uitneembaar, ƒ17.50; massief eiken Buffet ƒ15.eiken Thee-
kast ƒ3.75; Waschtafel met marmeren blad 4.zware Schuif
tafel ƒ4.50; pracht Em. Bad 10.sterk Ameublement. 2 crap.,
4 stoelen ƒ25.groote open Boekenkast 5.fijn Serre-zitje:
2 fauteuils met kussens en tafel f 5.beste Canapé f 2.50 enz.
Te veel om op te noemen. Hebt U iets noodig? Kom even bij ons
zien. Het verplicht tot niets. Wij ruilen en koopen uw gebruikte
artikelen ook in. Dus naar
DE MEEST SUCCESVOLLE WAGENS IN 1934!!!!
Vraagt nog heden
prospectus en prijs
opgaaf aan allcen-
verteg en woo rdig-
ster voor geheel
N oord-HoJI a nd
DANK ZIJ:
Hun sierlijke koetswerk bouw.
Hun solide en degelijke afwerking.
Hun betrouwbare, zuinige en krachtige
motor.
Hun soepele veering en rotsvaste ligging
op den weg.
Nog enkele 1934 MODELLEN in voorraat
Haarlem, Zijiweg 35, Tel 11906 Amsterdam, Stadhouderskade 100-101. Tel. 90964-90975
eenvoudige stoffen
JAPONNEN
Chem. Wasscherlj en
Ververij
Oost Indiëstr.
Tel. 16SS9
•1, H. W.
Tel. 16889
Uw whistavondjes
tof een succes kunt
maken? Door
origineele Engel-
sche crackers te
presenfeeren met
de origineele Em-
menthaler kaas of
Weerterbeschuit
met Hongaarsche
Salami van
TEL 10587 11456
iN GP. H0UT5TR 89
0UT5TR.99.
AARLEM.
Koffie en Theehandel sinds anno 1773
Óud. e*t l/eetcauwd
KOFFIEPRIJZEN
vanaf 16 cents p. K» pond
THEEPRIJZEN
vanaf.. 22 cents per ons
Hebt U het al eens meegemaakt, dat
een gezonde boy van 10 of 12 jaar uit
z'n daagsche schoenen gegroeid was?
en dat, terwijl hij ze 8 10 maanden
dag in dag uit gedragen hadt, zonder
dat U ze één dag behoefde te missen?
maken, dat bijna altijd mee. Deze
ongelooflijk sterke jongensschoen met
gevulcaniseerde rubberzooi en stalen
teenstuk, is haast niet te verslijten. En
heerlijk zitten! Ruim aan de teen, ge
sloten in de hiel en met speciale steun-
bewerking.
Voor zulke schoenen is b.v. voor
maat 35 een prijs van ƒ4.75 spotgoed
koop te noemen. 6 maanden schriftelijke
garantie. Ook voor heeren en meisjes
in zwart en bruin.
LONG LIFE helpt beter dan een standje.
Verkrijgbaar in de beide
DOELSTRAAT 18 TELEFOON 12316
Haarlem's oudste en grootste zaak op dit gebied. Opgericht 1901.
Wij bieden U steeds
een enorme sortee
ring VOGELKOOIEN
in de eenvoudigste
'ot de meest chique
modellen.
Ook is onze
sorteering
verchroom
de Vogel
kooien zon
der weerga!
In buitenlandsche en binnenlandse he vogels zijn wij doorloopend prima
gesorteerd tegen de LAAGSTE PRIJZEN.
Kent U iets gezelligers dan een goed zingende KANARIE in een
mooie kooi? Natuurlijk niet en als dar. de firma A. C. VAN NIKKELEN
KUIJPER de leverancier is, heeft U er dubbel pleizier van.
