PANDERJAGER VLIEGT NOG
DEZE WEEK VERDER.
Drukkers laten hun persen denderen.
DONDERDAG 25 OCTOBER 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
3
BINNENLAND
De Uiver heeft er geen dolle race van gemaakt
Enthousiastelingen willen een K.L.M.
plein hebben.
De mededeeling, dat de Panderjager mis
schien reeds gisteren of heden den tocht naar
Melbourne zou voortzetten, blijkt niet van op
timisme gespeend te zijn geweest. Geysendorf-
fer seinde tenminste Woensdagmiddag uit Al
lahabad. dat de Panderjager eerst tegen 't ein
de van deze week weer startklaar zal zijn en
hij met uitgetrokken landingsgestel zal ver
der vliegen.
Men vestigt er onze aandacht op. dat hier
door de vliegsnelheid van den ..Panderjager"
zal worden verminderd, maar dat een herha
ling van hetgeen te Allahabad gebeurd is,
voorkomen wordt.
Gisteravond geen radiorede.
De omroepers van de beide Nederlandsche
zenders, Huizen en Hilversum moesten giste
ren voor den aanvang van het avondpro
gramma tot hun spijt mededeelen, dat de
aangekondigde radio-telefonische toespraak
van minister-president Dr. H. Colijn tot de in
Melbourne vertoevende bemanning van de
„Uiver", alsmede de huldiging door den heer
Plesman, directeur van de K.L.M., niet kon
doorgaan, ondanks de hier te lande tijdig ge
troffen voorbereiding, tengevolge van den
grooten afstand, het aanmerkelijke tijdsver
schil en den korten tijd van voorbereiding. De
maatregelen, welke men in Australië moest
nemen, konden daardoor niet volledig getrof
fen worden.
Het gesprek zou thans vermoedelijk heden
te 13.20 uur Amsterdamsche tijd worden ge
houden.
VUegwijze Uiver volgens
opzet Robertson.
Uit Melbourne wordt gemeld, dat Sir Mac-
pherson Robertson heeft verklaard, dat het
Nederlandsche vliegtuig heeft volbracht, wat
hij zich voor oogen had gehouden, toen hij de
race uitschreef: geen dolle race door de we
reld. maar de mogelijkheden voor een verbe
tering van den luchtdienst.
De handicap-wedstrijd.
Officieel wordt verklaard, dat de tijden, ge
maakt in de handicap-race, niet zullen wor
den vastgesteld voordat de laatste deelnemer
zal zijn aangekomen.
drang op de gemeentelijke overheid oefenen
om het Leidscheplein, waar het kantoor van
de K.L.M. gevestigd is, van naam te doen ver
anderen. Allemaal ter eere van de mooie pres
taties, die de K.L.M. den laatsten tijd verricht.
Thea Rasche vertelt over de
Uiver-vlucht.
Ontvangst te Batavia de hartelijkste.
De „Daily Mail" bevat een uitvoerig relaas
van de Duitsche vliegster Thea Rasche, die
met de „Uiver" naar Australië is gevlogen,
welk relaas uit Albury, waar het Douglas-
toestel de gedwongen tusschenlanding moest
maken, werd verzonden.
De drie en een halve dag tusschen Milden-
hall en Melbourne zijn de grootste gebeurte
nis in zijn geheele vlieg-carrière.
Het is het schitterende Douglas-toestel, be
stuurd door de Nederlandsche vliegers Par-
mentier en Moll, dat mij deze dagen gedragen
heeft. Zelfs in den strijd tegen het slechte
weer, lag het toestel als een vogel in de lucht.
Het feit, dat het in het toestel zeer rustig
was, maakte het mij mogeijk met gewone
stem te spreken met mijn beide mede-passa
giers Nederlandsche bankiers. Een van hen
vertelde me, dat hij uit Zuid-Amerika is ge
komen om aan de vlucht deel te nemen.
Thea Rasche vertelt verder, dat zij de eenige
vrouw aan boord is tusschen zes mannen en
hoe zij, daar zij niet mocht besturen, zich ge
dwongen voelde het vrouwelijk deel van het
werk te doen, bestaande uit het opdienen van
de sandwiches en de thee, Hollandsche ge
bakjes en koffie De reis was buitengewoon
comfortabel, ondanks de hitte en de inspan
ning.
Wij wisten gedurende de geheele vlucht onze
positie in de r.ace, dank zij de radio. Het meest
bewogen moment was te Allahabad, toen we
de Mollisons voorbij gingen, die tengevolge
van motordefect opgaven Scott en Black, op
wie wij weinig hadden gerekend, verschenen
plotseling. Wij waren echter vaker dan zij ge
dwongen te landen, om te tanken, en verloren
daardoor tijd op hen Onze gevaarlijkste te
genstander achter ons was Turner in de
Boeing.
Ofschoon wij overal enthousiast werden be
groet, was de ontvangst te Batavia de harte
lijkste, daar onze zes Nederlanders duizenden
brieven met groeten naar hun landgenooten
in de koloniën meebrachten.
De hitte was dikwijls drukkend en nu en
dan zochten wij verkoeling door natte sponsen
Indien wij alle mascottes hadden meegeno
men, die ons waren gegeven, dan zouden wij
zeker te zwaar zijn geweest. Zij kwamen overal
vandaan Duitschland, Nederland, Engeland.
Amerika.
„Ik ben niet bijgeloovig, maar een ding moet
ik toegeven. Ik had een klein stukje hout mee
genomen, gevat in koper, met de inscriptie:
„Touch wood!" Ik hield hout vast, toen wij
over de Timor-zee-vlogen, welke de ondergang
voor vele vliegers is.
Wij vlogen over hooge zwijgende bergen,
reusachtige zeeën, woestijnen, steden, vele
landen.
Toen ik van een hoogte van duizenden voet
op de wereld keek, wist ik niet, wat ik het
meest moest bewonderen de grootheid en
de majesteit van de aarde of het wonder van
de menschelijke techniek, welke haar heeft
overwonnen.
Wij vlogen over grenzen, zonder het te we
ten grenzen, die zoo hevig door verschil
lende naties worden betwist. We hadden het
geluk de wereld te zien van het standpunt der
Engelen en alle aardsche tegenstellingen te
vergeten. Het kan zijn, dat wij, vliegers, die de
wereld zoo vaak op deze wijze zien, zulke goede
kameraden zijn, omdat wij geen persoonlijk
antagonisme kennen en slechts den strijd met
de elementen en de materieele hindernissen.
Dit laatste uur is het ergste van de geheele
race, het is een dubbeltje op zijn kant met
steeds verminderenden benzine-voorraad.
Kort voordat wij ons doel. Melbourne bereik
ten, op minder dan 200 mijl afstand, moesten
wij in den nacht landen. We bevonden ons in
de buurt van Albury en zonden seinen uit om
benzine. We doen ons best om voldoende te
krijgen om de laatste étappe af te leggen.
Overigens is alles in orde.
Werk boven de Lutine hervat.
Geen schade door den storm.
Nadat de werkzaamheden op de Lutine on
geveer drie weken wegens het slechte weer
waren gestaakt, heeft men deze thans weder
om hervat. De toren en de machines hebben
gedurende den storm van dein laatsten tijd
geen enkele beschadiging opgeloopen. Alles
was schitterend intact gebleven. Woensdag
zijn duikers begonnen den kleibodem in de
wrakstukken te onderzoeken. Het weer was
gisteren buitengewoon gunstig.
Firma werd voor duizenden
benadeeld.
Leden van het personeel stalen spiritus.
Bij de Rotterdamsche politie is door een
firma aangifte gedaan, dat zij geregeld spi
ritus uit haar pakhuis miste. Bij een onder
zoek bleek, dat drie leden van het personeel
geregeld spiritus stalen. Men deed dit al ge
durende vier jaar. Men was met één flesch
in de week begonnen, maar toen de diefstal
len niet werden ontdekt nam men steeds meer
weg. Tenslotte werd er een vat spiritus per
week gestolen. De firma is op deze wijze voor
ettelijke duizenden guldens benadeeld.
Auto rijdt locomotief aan.
Ongeval op onbewaakten
overweg.
Bestuurder gedood.
Een der inzittenden zwaar gewond.
Een ernstig ongeluk is Woensdagmiddag
gebeurd op den onbewaakten overweg in den
straatweg Wierden-Rljssen nabij Rijssen.
waar reeds eerder een doodelijken ongeval is
gebeurd.
De auto van den heer Haverkamp uit Al
melo, waarin behalve de heer Haverkamp zelf
die stuurde, zijn vrouw en zijn beide doch
ters ook ae accountant Wevers uit Almelo had
plaats genomen, bevond zich ter hoogte van
den onbewaakten overweg, toen een trein van
de lijn NeedeHellendoorn (locaalspoor) na
derde. De wagen reed de locomotief in de
flank en werd over een afstand van ongeveer
150 meter meegesleurd.
De heer Haverkamp werd bekneld tusschen
het stuurwiel van zijn auto en den burmper
van de locomotief. Begrijpelijkerwijs had hij
ware, inwendige kneuzingen opgeloopen.
waaraan hij even later ter plaatse overleed.
Zwaargewond werd de heer Wevers, die bij de
botsing uit den wagen werd geslingerd. Hij
bekwam een arm- en een beenfractuur en een
hersenschudding.
De drie inzittende dames kwamen met den
schrik vrij. De auto werd geheel vernield.
„De laatste spellingsronde".
De Minister van Onderwijs, mr. H. P.
Marchant, zal Maandag 29 dezer van 19.15
tot 20.00 uur het speilingsvraagstuk voor de
microfoon behandelen. Als titel van zijn
voordracht welke over de beide Nederlandsche
omroepzenders zal worden uitgezonden, heeft
de Minister gekozen: „De laatste spellings
ronde
DE N.V. VADERLANDSCHE HYPOTHEEK
BANK.
De N.V. Vaderlandsche Hypotheekbank te
's-Gravenhage heeft toestemming gevraagd
en verkregen met een beroep op de wet van
31 Mei 1934 een vergadering bijeen te roepen
van de houders van 5 en 4.5 pCt. pandbrieven,
waarop voorgesteld zal worden genoegen te
nemen met ene verlaging der rente op deze
pandbrieven tot 4 pCt. met ingang van 1
januari 1935. Aan deze voorstellen zijn nog
nog de volgende twee voorstellen gekoppeld:
T.w. zoodra de bank in eenig boekjaar tot
uitgifte van pandbrieven, een rente dragende
hooger dan 4 pCt. overgaat, zal uiterlijk in de
maand Mei van het daarop volgende boek
jaar een uitloting plaats hebben van pand
brieven, die volgens de voorgaande voorstel
len in rente verlaagd zijn. Pandbriefhouders,
wier stukken zijn uitgeloot, zullen de keus
hebben tusschen aflossing a pari of omwisse
ling in pandbrieven van bedoeld hooger rente
type.
Tevens zal in de eerst volgende drie jaren
door de directie aan de algemeene jaarver
gadering van aandeelhouders geen voorstel
tot dividend-uitkeering worden gedaan.
innemen, en de voorzitter van de federatie
de heer S. S. Korthuis (die benoemd is tot.
ridder in de Orde van Oranje Nassau), heeft
niet voor den minister onder gedaan. Opmer
kelijk waren ook de woorden van den voor
zitter van de internationale boekdrukkers
organisaties den Engelschman Austin Leigh
die, nadat hij Holland had geroemd wegens
zijn schilderachtigheid en gastvrijheid, ze
dat
„de drukkers elkander altijd kunnen ont
moeten, ondanks verschillende en andere
problemen De federatie is de Volkenbond
der Drukkers, waar wij elkanders proble
men en moeilijkheden willen oplossen",
zei hij.
Om te watertanden.
Waarlijk is het om te watertanden, deze
expositie, die architectonisch door de firma
Heineke en Kuipers uit Amsterdam in elkaar
is gezet.
Zoo'n prachtig volledig beeld van alles
wat er op drukkersgebied is te vinden, zal
men nog nooit ergens hebben aangetroffen.
Op een oppervlakte van luttele vierkante
meters is bijeen gevoegd alles wat men ge
zien moet hebben als men iets van het druk
kersvak wil weten.
De aanverwante bedrijven komen ook goed
voor den dag en in de zesde zaal vindt men
de beroemde drukkerij uit Schiedam die on
geveer heel Nederland van kaartjes voorziet,
tramkaartjes, badkaartjes en wie weet wel
wat nog meer voor kaartjes er zoo in omloop
zijn.
Clichéfabrieken, inktverkoopers, en zelfs
de posterijen laten zien dat zij erbij hooren
dat boekdrukkers zonder clichémakers en inkt
niet kunnen en de post weet ook handig een
leuke duit in het zakje te doen. Maar dat
hindert niet, want een verhuurder van lin
nen doeken is er ook (zetmachines moeten
poetsdoeken hebben, er zijn zes verschillende
soorten lompen, van nette tot heel-nette!)
en zoo noodig kunt u ook geld kwijt aan een
lot voor 't een of ander goed doel.
Echter blijven zij een beetje op den achter
grond, voelen zich misschien wel bedrukt,
maar daarvoor is weinig kans, want de
machines op deze tentoonstelling bedrukken
haast geen van alle in werkelijkheid het pa
pier. Laat ik me nu niet verkeerd uitdrukken:
in werkelijkheid bedrukken zij het papier na
tuurlijk aan alle kanten, maar op deze ten
toonstelling doen zij het niet echt, of als u
wilt: net echtZij doen maar „alsof", want
anders zouden de papierfabrikanten in hun
vuistjes lachen.
En het pruttelt aan alle kanten van over
kokende energie, net zooals de drukkers zelf
ook, want die verwachten gouden bergen van
hun dure tentoonstelling. Voorlichting is al
les, ook hier. Het is van het grootste" belang
dat men weet „hoe het wordt gemaakt" Be.
grijpen is alles.
En dat kan men. Bijna het geheele kran-
tenbedrijf is er te zien, diepdruk, vlakdruk,
snelpersen, enz. enz. Het is er allemaal te
zien. En hij die zich in onzen tijd niet voor
dit onderdeel van het leven intereseert, be
grijpt zijn tijd niet en mist veel.
Begrijpen is alles en daarom vroeg een be
zoekster na afloop aan een suppoost: „En
kunt u me nu eens vertellen: hoe krijgen ze
die lettertjes nu op het papier?"
Een halve eeuw geleden.
Uit Haarlem's Dagblad van 1884.
25 October:
Ik lees daar ergens dat de Gouver
neur-Generaal van Rees wegens kosten
van uitrusting naar Indië 60.000 en
voor reis- en verblijfkosten ƒ20.000 heeft
genoten. Niet ondienstig is het naar
aanleiding daarvan op te merken, dat
een Gouverneur-Generaal door de mail-
stoomers van de Maatschappij Neder
land tegen geheel gewoon tarief voor
passagiers eerste klasse wordt vervoerd.
Zulk een hooge heer. die aldus duizend
gulden in de kas brengt, kost de maat
schappij niet zelden 10.000 aan het
betimmeren van hutten, ameublement,
extra hofmeester en bediening enz. Het
is dus een dure eer. Indië zijn Onder
koning te mogen brengen. Dat deze
kosten niet vergoed worden, terwijl de
Staat er 20.000 voor beschikbaar
stelt, acht ik een misbruik, zooals er.
wat bezoldiging van hooge ambtenaren
betreft, zooveel voor komen.
Oude man te Overschie
doodgereden.
Woensdagmorgen omstreeks 10 uur reed de
architect W. F. H. ten Bosch, woonachtig te
Voorburg, In zijn auto, komende uit de rich
ting Den Haag op de nieuwen rijksweg te
Overschie. Bij den Hofweg kwam de 66-jarige
A. In 't Veld op de fiets den rijksweg op zon
der teekens te geven, dat hij wilde overste
ken.
Het gevolg was. dat hij werd aangereden
door den heer Ten Bosch, Hij werd tegen den
grond gesmakt en kreeg een dubbele schedel
breuk. terwijl ook een been op twee plaatsen
was gebroken. Per Roode-Kruisauto is het
slachtoffer naar het ziekenhuis te Rotterdam
overgebracht, waar hij eenigen tijd later is
overleden.
Een dame die in de auto zat, werd door glas
scherven gewond. Zij is ook naar het zieken
huis overgebracht.
Van een ledige vrachtauto gevallen.
Te Bunnik is de gemeentewerkman C.
Tessels, bij het nemen van een bocht, van
éen ledige vrachtauto gevallen en onder de
achterwielen van dit voertuig terecht geko
men. Hij was terstond dood.
Twee zwaar gewonden bij botsing.
In de nabijheid van het station Horst-Seve-
num is Woensdagavond de motorrijder Van
Gooren uit Meerlo in botsing gekomen met
een auto, bestuurd door den heer Hansen uit
Horst.
Van G. liep verschillende ernstige verwondin
gen over het geheele lichaam op en moest
worden overgebracht naar het R.K. zieken
huis te Horst. Zijn toestand is zorgwekkend.
Ook de autobestuurder werd deerlijk aan
het hoofd gewond.
Na ter plaatse verbonden te zijn, is hij naar
zijn huis overgebracht.
Meisje door tram meegesleurd.
Woendagavond tegen negen uur is de 18-
ïarige juffrouw H op den hoek van den Cein
tuurbaan en den Noorderstraatweg door een
uit Hilversum komende tramwegen aangere
den en veertig meter meegesleurd.
Het meisje is in zeer zorgwekkenden toe
stand naar de Majellastichting te Bussum
vervoerd. Den bestuurder treft geen schuld.
U. TWIJNSTRA'S OLIEFABRIEKEN N.V.
De op Woensdag te Leeuwarden gehouden
vergadering van aandeelhouders der U.
Twijnstra's Oliefabrieken N.V. heeft het di
vidend voor de preferente aandeelen op 6
pCt. vastgesteld. De heer Mr. J. A. Stoop werd
als commissaris herkozen.
In de daarna gehouden buitengewone ver
gadering werden de voorstellen tot wijziging
der statuten aangenomen.
BAND- EN VETERFAZRIEK BRANDDE AF.
Woensdagavond omstreeks negen uur is
door onbekende oorzaak brand uitgebroken
in de opslagplaats van de Tilburgsche Band
en Veterfabriek aan den Bredasche Weg te
Tilburg. Het vuur greep met razende snel
heid om zich heen en ofschoon de brand
weer met vijf stralen het vuur aantastte, kon
aan blusschen niet worden gedacht.
De brandweer slaagde er wel in uitbreiding
te voorkomen. Het gebouw is geheel uitge
brand en de voorraad garens en machines
gingen mede verloren. Verzekering dekt de
schade.
„Dutch" of „Netherlands".
(Van onzen Londenschen correspondent).
De Manchester Guardian schrijft dat eenige
burgers van Nederland het idee moeien
hebben dat men in Engeland verachtelijk
weinig weet van hun land, te oordeelen naar
de met succes bekroonde pogingen van een
reisverbond het woord „Dutch" geschrapt
ie krijgen uit alle uitgaven, uit het Neder-
iandsch in het Engelsch vertaald, over Ne-
derlandsch-Indië. Van de pogingen van een
Nederlandsch minister om de Engelsche taal
te veranderen door het woord „Dutch" (dat
Engelsch is voor Nederlandsch) er uit te
doen verwijderen, verklaart het blad dat het
moeilijk is in te zien waarom de verande
ring noodig zou zijn. Het vroegere wijde ge
bruik van ..Dutch", toegepast voor Ger-
maansche landen, volken en talen, is sinds
lang verouderd in de Engelsche taal. Het blijft
slechts leven in enkele oude uitdrukkingen.
Die uitdrukkingen mogen niet steeds vleiend
zijn: „Dutch courange" of „Dutch auction",
..Dutch bargain" of „Dutchtreat" (een
„rondje" waarin iedereen voor zichzelf be
taalt). Maar het is de vraag of zulke uit
drukkingen zelfs oorspronkelijk eenig ver
band hadden met Nederland en of ze niet
eerder het hooghartig oordeel weergaven
van den Engelschman, van „het uitverkoren
volk", over Germaansche eigenschappen over
een veel wijder bevolkingsgebied dan Neder
land. „Of", zoo besluit het blad. „gaf aan
den anderen kant het populair gebruik van
Dutch nauwkeurig uitdrukking aan de ver
holen bewondering van den Engelschman
van de zestiende en zeventiende eeuw voor
het kleine land dat hem zoo vaak op het
kantje af versloeg?"
Weer een gedwongen landing
in Australië.
Jones en Waller, die met hun Cornet-vlieg
tuig op weg waren van Port Darwin naar
Charleville zijn Woensdagochtend te 10.15
uur Amst. tijd geland te Mount Isa, in Queens
land. op 75 mijl afstand van Cloncurry. Zij
zouden eerst hedenochtend den tocht voort
zetten.
De beide Stodarts en de Deen Hansen zijn
te Calcutta aangekomen, Melrose arriveerde
te Allahabad.
Aardige gelukwensch.
De leerlingen en personeel van de Electro-
technische school te Amsterdam hebben de
bemanning van de „Uiver" te Melbourne een
telegram van den volgenden inhoud gezon
den:
„Crew Melbourne. Donkere nacht, Holland
wacht op de „Uiver", het is niet zuiver, dan
zoowaar, het is voor elkaar, in Melbourne ge
land, zorgen aan den kant. Hulde en jool door
leerlingen en personeel der Electrotechnische
school. Amsterdam".
Positie der deelnemers.
De positie der verschillende deelnemers was
gisteravond als volgt:
De Miss Falcon (Engeland) te Athene aan
gekomen.
De Lambert Monocoupe (Amerika) heeft in
Zuid-Perzië een noodlanding moeten maken.
De British Klemm Eagle (Engeland) arri
veerde te Boeshir.
De Havilland Cornet (Mollison) blijft voor-
loopig in Allahabad.
De Airspeed Courier (Engeland) arriveerde
te Allahabad.
De Haviland Dragon (Nieuw-Zeeland) is op
weg naar Bangkok.
De Miles Hawk (Nieuw-Zeeland) kwam 12.30
in Batavia aan.
Fitzmaurice gaat toch nog
starten.
De Iersche vlieger Fitzmaurice. wiens toestel
niet aan de eischen had voldaan, die gesteld
waren voor deelneming aan de Melbourne-
race. heeft thans te kennen gegeven nog te
willen starten en te zullen trachten het re
cord van Scott en Campbell te verbeteren.
De landingsproeven op het vliegveld te
Portsmouth heeft hij heden met succes af
gelegd. waarna hem door den vertegenwoordi
ger van het Amerikaansche departement van
luchtvaart een luchtvaardigheidscertificaat is
verstrekt.
Boeing Transport door zoon
van Nederlandsche ouders
ontworpen.
De machine van Roscoe Turner, de Boeing
Transport is ontworpen door den zoon van
en Nederlandsch predikant, die jaren gele
den naar Amerika is vertrokken.
Telegram van Prinses
Juliana.
Prinses Juliana heeft telegrafisch haar ge-
lukwenschen doen toekomen aan de beman
ning van de „Uiver" te Melbourne.
K.L.M.-plein of
Leidscheplein?
Woensdagavond laat hebben tot nu toe on
bekende personen op verschillende plaatsen
van het Leidscheplein te Amsterdam papieren
geplakt, waarop gedrukt stond: K.L.M.-plein.
Waarschijnlijk wil men op deze wijze aan
Grato te Utrecht is een feest
voor iedereen.
Tentoonstelling waar de
tijd-van-nu leeft.
Boeken, platen, machines, lawaai: dat is
de Grato in Utrecht, de tentoonstelling van
de Federatie van de Werkgeversorganisaties
in het Boekdrukkersbedrijf.
En als het in één drukkerij reeds een
drukte en gedruisch van belang kan wezen,
wat moet het dan wel zijn in een ruimte
waar ettelijke drukkerijen zijn samengeperst,
die alle hun machines-in-werking ten toon
stellen? Ofschoon er geen volledige rotatie
pers is te vinden, is er een verscheidenheid
waaruit de leek niet wijs kan worden. Zoo
zijn er offsetdrukmachines, diepdrukmachines
pragepersen, snelpersen met en zonder door.
draaiende cylinder, linotypes intertypes,
mototypes, typographs en tientallen andere
machines die drukken, snijden, perforeeren,
nieten, vouwen, tellen, opbergen, verder
schuiven, oprapen, neergooien, opduwen
lijmen, lijnen, spuiten, carboneeren, afdraaien
opdraaien, hakken, etsen,, fraisen, copieei'en,
verwarmen, afkoelen, drogen, natmaken en
gaat u maar door.
Genoeg daarover. Machines-zien is iets
waarvan men moet houden. Er zijn menschen
die hun leven léven tusschen het lawaai en
anderen, die vluchten voor alles wat eenigs-
zins in de verte op gedruisch zou kunnen
lijken.
Maar er meer dan alleen lawaai en
papier en boeken. Er is wat erachter is..
Achter dit staal en deze letters op simpel v/it
papier. Er is de vooruitgang, de evolutie.
Een buitengewoon aardig voorbeeld hoe het
papier ons heele leven beheerscht vindt men
op een stand midden in de derde zaal. Op
een lange tafel is alles bijeen gebracht, dat
als papier voor ons of door ons werd gebruikt
van de geboorte tot in den dood.... We be
ginnen met het geboortebewijs en wij eindi
gen met de papieren bloemen op het graf
en de uitbetaling met polis van de levens
verzekeringmaatschappij ten behoeve van
'hen die achter bleven.
Het moge even somber aandoen, die bloe
men van papier, maar waar is het, dat het
leven papier is; het kan kreukelen en
scheuren, en als het een heel klein beetje
stormt dan vliegt het vaak heelemaal den
den verkeerden kant op.
Op een andere plaats zien w„ water in
een bak gaan en een complete rol papier
komt aan den anderen kant te voorschijn.
Dat heet snelheid-van-nu, maar die is eigen,
lijk nog veel sneller, want we moeten niet
denken dat wij weteir wat snelheid is. Een
Uiver is immers ook twee keer zoo vlug als
een Pelikaan, en dat hebben we enkele
maanden geleden nog "niet geweten.
Nee hoor, er is niets bestendig, ook de pa
pierfabricage niet, want in de tweede zaal
vindt u twee boeren met echte zijden petten
en die staan wat goed: die petten. De boeren
staan bij manden lompen en een vuile trog.
Zoo maakten ze vroeger papier, dat weet u,
maar u wist niet, dat we nu papier kunnen
maken binnen twee minuten.
Maar wat hebben we aan papier en ma
chines als de menschen niet eraan dachte
te denken? En het resultaat daarvan vindt
u reeds aan het begin van de tentoonstelling.
Daar liggen de boeken, daar heeft het papier
behalve de waarde door het technisch pro-
cede en de vaardige wijze van bedrukken, het
waardige aanzien gekregen, iets te hebben
dat gehoord mag worden. Zij het een roman,
die de critici naar de brandstapels verwen-
schen, zij het een boek dat zijn weerga niet
heeft gevonden, (in schoonheid, waarover
de groote men het eens is), in ieder geval
heeft dit papier :ets te zeggen. Ook het
papier van de Handelingen van de Tweede
Kamer, maar dat heeft eigenlijk maar geduldig
te zwijgen, want de handelingen in deze ver
handelde Handelingen zijn alleen daar
spannend, waar de kamei-overzichtschrijver
tusschen haakjes zou zetten: (Applaus) of
(Daverend gebulder; hilariteit).
Dit papier heeft wat te zeggen. Soms zegt
het dat zijn bezitter nominaal duizend gulden
rijk is vanwege zijn leening aan den een of
den ander. Dat heet een obligatie en aan
zulke papieren worden nogal eischen gesteld.
Ander papier vertelt dat de eigenaar, oie
duizend gulden nominaal bezit, en er mis
schien het drie dubbele voor heeft betaald,
in barre werkelijkheid vijf gulden zal ont
vangen, omdat de obligatie niet meer dan een
sarrig half percentje doet. Dat papier heet
ki'antenpapier, iedereen overbekend, vanwege
de altijd overfrissche inhoud.
Goedkooper zijn de postzegels, die ook van
papier zijn, evenais de bankbiljetten, maar
deze dingen mag elkeen niet maken, want
dan zou de aardigheid er gauw af zijn.
Wat een folder is weet ieder, die na een
vacantiereis merkt dat zijn brievenbus totaal
verstopt is. Volgens de tentoonstellenden
moeten deze folders erg netjes verzorgd zijn,
want alleen dan hebben zij waarde. Hetgeen
volkomen met de waarheid overeenstemt,
want de thuiskomende vacantiegast, die zoo
ontzaggelijk veel heerlijke, xiieuwe, oogprik-
kelende indrukken heeft opgedaan, zal alleen
geboeid worden als iets geheel buitennissigs
hem in handen raakt. Anders verzeilt ae
heele papieren verstopping in de prullenbak,
(die ook van papier is gemaakt).
Maar niet alleen met folders en dergelijke
reclame-artikeleii, ook ander drukwerk, elk
drukwerk, behoort een behoorlijk aanzien
te hebben, want dat siert den arbeid zelf,
zijn bezitter voor zijn goede smaak en den
vervaardiger voor zijn knappe wijze van uit
voeren.
Minister M. P. L. Steenberghe heeft in
zijn openingswoord goed laten uitkomen,
welke positie de boekdrukkers in ons leven
Minister Marchant over de microfoon.
Gaf geen teekens.
