DE BILT
Minister Marchant verdedigt zijn spelling.
Berichten in enkele regels
niet doorgaan.
DINSDAG 30 OCTOBER 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
2
Prof. Huizinga's argumenten niet
steekhoudend geacht.
„De laatste spellingsronde".
Er was chaos van 18651883.
De spellingskwestie heeft minister Mar-
ehant ertoe gebracht wederom een rede te
houden, getiteld „De laatste spelllngsronde".
De minister nam als uitgangspunt den beken
den open brief van prof. dr. Huizinga, uit Lei
den. Hij zeide o.m.:
De fout is deze: men houdt het correct
schrijven van De Vries en Te Winkel voor een
kenmerk van nooge geestelijke beschaving.
Men is bevreesd, dit kenmerk te verliezen en
dan zichzelf geestelijk gedeclasseerd te zien.
De vrees is ongegrond! Wil men een voor
beeld?
Mevrouw Boudier-Bakker heeft zitting ge
nomen in het comité voor handhaving van De
Vries en Te Winkel. Maar in de werken van
mevrouw Boudier zijn de zonden tegen De
Vries en Te Winkel begaan, talloos. Zou zij
dan haar comité beschouwen als een instituut
tot auto-reclasseering? Ik verwerp het denk
beeld.
Eerst na achttien jaren, in 1883. aanvaard
den de ministers Te Winkel officieel. Zoo
maar, alsof zij dictator waren. Achttien jaren
hadden buiten officieele stukken en wetten
die aan Siegenbeek onderworpen bleven, in
onderwijs en het maatschappelijk leven Siegen
beek en Te Winkel naast elkaar geleefd, en
met elkander in strijd.
Minister Marchant wees erop, dat er geen
tegenstelling bestaat tusschen den Raad van
Ministers en den minister van Onderwijs.
De deskundigen.
Het tweede misverstand ligt in het beant
woorden van de vraag, wat in de regeling van
de schrijfwijze de beteekenis moet zijn van de
deskundigen, en wie deskundig zijn.
Er geldt bij elke wijziging van de schrijftaal
een element van opportunisme.
Tot het beoordeelen van dit opportunistische
element zijn de taalkundigen geenszins onbe
voegd.
De stelling is juist, dat men verstandig
handelt door ook de gezindheid van deson-
kundige taalgebruikers te verkennnen. Daar
om is gebeden, nauwkeurig de argumenten
te toetsen, die na de publicatie van een voor
genomen wijziging door de desonkundige taal
gebruikers worden aangevoerd.
Men kan daaruit afleiden, in hoever het ge
boden verzet redelijk is. in hoever het alge
meen is, en of te voorzien is, dat het gaande
weg zal verloopen.
Als autoriteit voor het bepalen van de schrijf
wijze zijn, in onzen tijd althans, de woord
kunstenaars niet bruikbaar. Zij zijn als zoo
danig niet bruikbaar omdat zij, hoe grooter
kunstenaar zij zijn, zich des te eigenmachti-
ger toonen in de schrijfwijze.
Toen de schrijftaal van De Vries en Te Win
kel was uitgevonden, schreven de aan Siegen
beek verknochten precies hetzelfde. Dat was
in 1865. Zij hielden met dezelfde hardnekkig
heid vast óok de voortbrengende letterkun
digen aan mooije en blaauwe en beduyen
en kagchel en ligt en regt, ja aan considere-
ren als prof. Huizinga thans aan considereeren
en visschen.
Prof. Huizinga kan, aldus de minister, onze
adviseur niet zijn; hij acht den toestand bevre
digender naarmate schrijftaal en spreektaal
verder uiteenloopen. Hij schijnt de Nederland-
sche beschaving hooger aan te slaan, omdat
ds ontwikkelde Nederlander verplicht is om
twee Nederlandsche talen te hanteer en, die
veel verschillen: de spreektaal en de schrijf
taal.
De minister bestreed, dat het schriftbeeld
onduidelijker zou worden.
Het handhaven van de uitgang-isch, ge
schied ter eere van het aesthetische gevoel
van prof. Huizinga en anderen, luistert de
nieuwe methode niet op.
Over „allerkostbaarste taalmiddelen", die
roekeloos worden prijsgegeven, kan de mi
nister niet spreken. Ik ken ze niet. Prof. Hui
zinga schrijft alleen over het gebruik van den
genitief der. Hij schrijft er echter niet juist
over. Juist is. dat men bij het gebruik van
den vorm zich zal hebben te richten naar het
beschaafde taalgebruik. Niet juist is. dat het
beschaafde taalgebruik der alleen kent in
staande uitdrukkingen. Dat is in de regels
niet te vinden.
Stijlverslapping is een vergissing. Eveneens
is een vergissing, dat „het Nederlandsche epis
copaat zich heeft laten belezen, door in het
gebed de woorden „Moeder Gods'1, door „Moe
der van God" te doen vervangen". Het gebed
is wel zoo veranderd, maar de verandering
heeft met de vereenvoudiging niets te maken.
Het Nederlandsch wordt, aldus Prof. Hui
zinga minder begrijpelijk voor vreemden.
Met voor de hand liggende voorbeelden is
aan te toonen, zoo zeide minister Marchant,
dat bedoelde vreemdeling er niets aan heeft.'
Conclusie; Hoofdzaak in de bezwaren is het
veranderde woordbeeld. Dit bezwaar heeft al
leen een schijn van beteekenis, wanneer men
een aantal veranderde woordvormen bij elkaar
harkt. Anders niet.
Verzet nog niet gebroken.
Ik maak mij niet de illusie, dat in deze laat
ste ronde het verzet zal zijn gebroken, onna
speurlijk weggezonken. Het heeft de taaiheid
van alle conservatisme. Daarom is het een
gelukkig verschijnsel, dat ook de voorstanders
zich tot propaganda hebben georganiseerd.
Ja, wat wil men nog, nu Plesman met zijn
K. L. M.. zijn Pelikaan, zijn Uiver, in zijn voor
naamste afdeeling, de vliegdienst-vereenvou-
de zijnen in vereenvoudigd Nederlandsch gaan
diger is gebleken? Nu wij straks Parmentier en
huldigen? Nu de mannen van de daad den bal
last van e's en o's ch's en n's hebben over
boord gegooid? „Niet zoo. maar zo!"
Als het millioen schoolkinderen op 17 No
vember hun cent komt brengen, dan komen
de kinderen huldigen de daad, de „Nederland
se daad", zonder ch.
Het voorbereidend onderwijs
te Haarlem.
Ouderen moeten met 55 jaar
pensioen nemen.
Het personeel vraagt de oude salarisregeling
weer in te voeren.
Daardoor zullen jongeren aan
den arbeid gaan.
Café-Rest. DU COMMERCE
WOENSDAGAVOND 31 OCTOBER a.s. speciale
AFSCHEIDSAVOND van het vermaarde Hol-
landsche attractie orkest LANCé.
Vanaf 1 NOVEMBER: Hollandsch Heeren
Orkest VERHAGEN.
Zang. Humor. Stemming.
(Adv. Ingez. Med.)
meldt:
Hoogste barometerstand 774.8 m.M. te
Reikjavik.
Laagste barometerstand 744.9 m.M. te
Skagen,
en voorspelt:
Meest matigen winden uit Westelijke rich
tingen. Veranderlijke bewolking. Waarschijn
lijk nog regen- of hagelbuien. Weinig veran
dering in temperatuur.
Uit het Buitenland
HET BLIJFT HIER BUIIG.
De depressie heeft zich vooral in Noord-
Scandinavië opgevuld, maar over Zuid-Scan-
dinavië bleef nog een vrij diepe kern achter
met uitloopers aan de Noordzee en de Iersche
Zee, die den wind hier in 't Zuid-Westen deed
aanhouden. De aanvoer van lucht is echter
geheel uit het Noorden, waar op IJsland de
vorst tot 5 graden C. toenam, terwijl ook in
Scandinavië de vorst begint toe te nemen. In
verband met de nog vrij hooge zee-tempera
turen is daarom op voortduring van het buiig
weer in onze omgeving te rekenen.
De daling der temperatuur heeft zich ook
op het vaste land voortgezet en bijna overal
viel neerslag. Aan de Noorsche kust waait nog
een krachtige tot stormachtige Noordooste
lijke wind, in Ierland en Schotland krachtige
Noordelijke, in de Oostzee stormachtige Wes
telijke, Zuid-Westelijke winden. Elders is de
luchtbeweging matig of zwak.
Barometer
Hedenmorgen 10 uur 755 m.M.
Stand van gister 756 m.M.
Neiging: Achteruit.
Opgave van:
CAREL VAN HUIZEN. Opticien
Kleine Houtstraat 13, Telefoon 14112
Thermometer
30 October:
Hoogste gisteren 53 F.
Laagste heden nacht 46 F.
Hoogste heden tot 12 uur 51 F.
BURGERLIJKE STAND
Haarlem, 30 October.
Bevallen 25 October: G. A. Wesselius—Mee-
fout, d.; 26 October: M. SekreveKoper, d.;
27 October: A. P. P. Ruijgrok—Meegdes, d.;
A. de DroogSchoffelmeer, z.; A. de Gier—
Muider,' z. 28 October: M. E. AltenaBouw
meester, z.; M. T. BarendsTaling, z.; H. M.
Veenv. d. Velden, d.; A. M. NourisHartoch,
z.; 29 October: G. E. Philppo—v. d. Weegh, d.
Overleden 26 October: J. J. Minkels, 65 j., N.
Kruisstraat; A. de VriesTeves, 87 j., Brede-
rodestraat; 27 October: E. P. G-. 9 j., d. v.
A. Meijering, Junoplantsoen; 28 October: J. A.
De Baene, 64 j., Scheldestraat.
Donderdagmiddag is de 20-jarige ongehuw
de landbouwer E. G. Kadijk, wonende te
Maarhuizen, gem. Winsum, te Schouwerzijl
van een wagen, geladen met pakken stroo, ge
vallen. Met ernstige verwondingen werd de
man naar zijn woning vervoerd, alwaar hij
Maandag is overleden.
Een gehouden controle in de gemeente
Wittem (Limb.) heeft uitgewezen, dat enkele
honderden varkens voorzien waren van val-
sche oormerken.
De heer J. van Maris uit Utrecht, die
Maandagmorgen bij een auto-ongeluk onder
Elburg ernstig werd gewond en naar het So-
phiaziekenhuis te Zwolle is vervoerd, is aan de
bekomen verwondingen overleden.
Toen het 5-jarig dochtertje van de fami
lie Gerritsen te Hasselt door de ouders werd
vermist, ging men in het Zwarte Water dreg
gen, waar liet lijkje van het kind werd gé-
vonden.
BLOEMENVEILING SCONFLÏCT OPGELOST.
Inzenders betalen hooger
veilingspercentage.
De directie der Nederlandsche Veiling N.V.
te Amsterdam deelt mede. dat de inzenders
van bloemen en planten zich bereid hebben
verklaard om het veilingspercentage, dat voor
hen werd geheven, ten verhoogen met 1 1/2
pet., waardoor het de directie van bovenge
noemde veiling mogelijk is. om het percentage
dat door de koopers wordt betaald, met 1 12
pet, te verlagen. Hiermede is aan het aanvan
kelijk met de koopers gerezen conflict defini
tief een einde gekomen.
INDISCHE VEREENIGING HAARLEM EN
OMSTREKEN.
Voor bovengenoemde vereeniging houdt de
heer N. F. Epkema Maandagavond 12 Novem
ber in café-restaurant „Dreefzicht" een voor
dracht over het onderwerp: „Luchtbescher
ming van de burgerbevolking".
FILM-OCHTEND VAN DEN METAAL-
BEWERKERSBOND.
Zondagmorgen waren de metaalbewerkers
in de Gem. Concertzaal als inleiding tot het
winterprogramma voor den Metaalbewerkers-
bond. Een filmochtend was georganiseerd.
Vertoond werd o.a. „City Lights".
Spreker was de bondspenningmeester de
heer H. J. v. d. Born die de bijzondere be
teekenis schetste der cursussen.
Vrijheid, is alleen mogelijk, wanneer een
volk voldoende ontwikkeling bezit om over
zijn welzijn te kunnen oordeelen en ^ijn da
den zoo weet te stellen, dat de geheele ge
meenschap vooruitgaat.
Deze ontwikkeling waait echter niemand
aan en daarom spanne men zich in.
Er gaven zich 72 cursisten op.
Een prachtige Nederlandsche
film.
„Dood Water", een vaderlandsche
overwinning op celluloid.
DEN HAAG. Lang na middernacht zijn
Simon Koster en Gerard Rutten door een
geestdriftig uitverkocht huis van het Passage
theater toegejuicht, nadat de laatste meters
van hun film „Dood Water" onder doodsche
stilte langs het zilveren doek gegaan waren.
Het is een typisch Haagsche avond van mon
daine allure geweest; ministers, gezanten, ver
tegenwoordigers van kunst en haute finance,
smettelooze plastrons, avondtoiletten, ridder
orden
Doch het lust mij niet daarover te schrij
ven, nu bij de eeuwige, menschelijke waarde
van kunst, in den vollen zin van dat woord,
menschelijke ij delheid in het niet zinkt. Diep
onder den Indruk van deze Nederlandsche film
zet ik mij om met een uiteraard kort woord,
te berichten van deze verheugende gebeurte
nis; duidelijk heb ik een film gezien door
Nederlanders gemaakt, die met de beste pro
ducten der bultenlandsche „markt" op één lijn
gesteld kan worden, maar dan met de aller-
beste.
Eindelijk komt dan Nederland met een ho
mogene, vloeiende, evenzeer spannende als
kunstzinnige film, een gebeurtenis van waar
lijk belang, na de „gebeurtenissen" van trieste
geestelijke armoede, technische onkunde, cul-
tureele bloedarmoede, die, voorwaar, de pre
tentie hadden van deze werkelijkheid.
Wie over „Dood Water" een oordeel formu
leeren wil, weet niet waar te beginnen.
Er is hier een strekking van sociologisch be
lang: de wreede smart die het machtige inge
nieurswerk van de drooglegging der Zuiderzee
in de gezinnen, de harten, de zielen der Vis-
schersbevolking werpt.
Er is hier een artistiek-filmische kant, die
tal van facetten heeft: het spel, de fotografie,
de regie, het scenario, het geluid.
Er is tenslotte de vraag in hoeverre het ver
haal, de fabel in staat is het publiek te boeien
en wélk publiek.
In een geschreven indruk, vlak na de voor
stelling op papier geworpen, met de jachtende
gedachte aan de post en de courant, en den
t ij d dus, kon aan een diepgaande beschou
wing piet worden gedacht.
Zoo zij dus de algemeene impressie gegeven,
zoo zij dus gezegd: „Dood Water" heeft mijn
hoogste verwachtingen, gebaseerd op het
kunstzinnig verantwoordelijkheidsbesef van
Koster en Rutten, bevredigd en overtroffen.
Hier is camera-werk te genieten, dat met
het geestdriftig geroep bij de wereldvertoo-
ning ter Venetiaansche Biennale: „Rem
brandt! Rembrandt!" te temperamentvol moge
gekenschetst zijn, doch dat toch van een visie,
een gevoel voor schakeeringen, een sentiment
voor licht en donker, zwart en wit en een in
tuïtie van de oer-Ho!landsche van licht en
zilt-water verzadigde atmosfeer, getuigt, die
een wonderlijk mooi beeld hebben geschapen.
Een beeld zonder sentimentaliteit, zonder de
„Kitsch", die Volendammer kleedij, torentjes
en molen wiekjes zoo dikwijls als voddige re-
quisieten heeft verknoeid en verbruikt.
Maatgevoel, rhythme der atmosfeeren, waar
digheid in het toepassen der vele mogelijk
heden van Volendam, zijn schepen, menschen
en landschappen kenmerken deze prachtige
film.
„Artisticiteit" in de serene, hóóge beteeke
nis van dit woord, heeft dit werk doen worden
wat' het is.
Ook het menschenmateriaal is met een
heugelijk juiste intuïtie gekozen.
Een operette-komiek als Schilthuizen in een
humoristisch camera-subject van heugelijke
natuurlijkheid; Teo de Maal, Arnold Marlé en
Max Croiset zijn mannen van vleesch en bloed
voor de lens en in den verblindenden schijn
der Jupitei'lampen en Jan Musch is van een
verbetenheid, een stoerheid, een onverzette
lijke bloedwarme ruigheid en tevens van
een filmische bescheidenheid die in hem
den filmspeler van groote allure doen zien;
direct en zonder eenig voorbehoud.
Hilga Goch, frêle, liefelijk en teeder, is een
eenigszins zwak talent, temidden van dezen na
tuurlijken stroom van waarachtige mensche-
lijkheid.
Ik ben geestdriftig gestemd over deze film.
In de eerste plaats, afgezien van elke plaats
bepaling, omdat zij een waarlijk-zuivere rol
prent is, zooals wij er weinige zien, zéér wei
nige.
In de tweede plaats, omdat dit een Neder
landsche film, de eerste Nederlandsche
film, die zonder vriendelijke stemming bij
voorbaat omdat hier dan toch sprake is van
een vaderlandsch product op nieuw terrein
van werkzaamheid, zuiver beoordeeld kan wor
den om haar zelfs wille.
Er is zoo zeide ik veel méér over „Dood
Water" te zeggen: de muziek, die zulk een in
tegreerend, werkelijk filmisch element er
van is, is subliem; de fotografie buit alle moge
lijkheden van de camera uit, de tekst is een
voudig en passend in de algemeene impressie.
Nederland mag Koster en Rutten dank
weten en gelukkig zijn met deze verove-
ring-in-één-slag van het belangrijke pheno-
meen dat de film in onze samenleving is.
Mr. E. ELIAS.
TIEN JAAR VRIJZINNÏG-PROTESTANTSCHE
RADIO-UITZENDING
Op 31 October is het tien jaar geleden, dat
de eerste Vrijzinnig Protestantsche Radio
uitzending plaats had en wel een Hervormings
dienst, geleid door den Leidschen Hoogleeraar
Dr. G. J. Heering. Een eerste uitzending, welke
dra door meerdere werd gevolgd; zelfs werd
voor dit doel spoedig vaste zendtijd verkre
gen.
De oprichting van den V. P. R. O. heeft
eerder plaats gehad om te voldoen aan van
buitenaf gestelde eischen dan dat in eigen
kring de behoefte hiertoe werd gevoeld. Gele
genheid tot zenden werd echter uitsluitend
gegeven aan vereenigingen met minstens 3000
leden. De sub-commissie uit de Centrale Com
missie, die tot dusverre de uitzendingen had
verzorgd, werd ontbonden en met sanctie van
de Centrale Commissie werd op 29 Mei 1926
de vereeniging Vrijzinnig Protestantsche Ra
dio Omroep opgericht.
De uitwendige geschiedenis heeft op de uit
zendingen zelf, behalve dan door het be
schikbaar komen van meer zendtijd weinig
invloed gehad. Van het begin af heeft hier
mede een bepaald doel voor oogen gestaan:
n.l. het verkondigen en verbreiden van de
Vrijzinnig Protestantsche beginselen en het is
dit doel dat steeds de gang van zaken heeft
beheerscht.
Voor de Nederlandsche Vrijzinnigen, die nu
hun eerste decennium van radio-uitzendingen
achter den rug hebben, is dit een groote vol
doening.
De herdenking van dit feit door den V. P.
R. O. zelf, zal den gewonen gang van de uit
zendingen nauwelijks verstoren, al zal er wel
aandacht aan geschonken worden. Zondag
avond 4 November zal het bestuur het woord
voeren, waarna de wijdingsdienst een bijzon
der karakter zal dragen,
NAGEKOMEN ADVERTENTIE.
Door ongesteldheid van den
predikant kan de aangekon
digde dienst in de
Remonstrantsche kerk
WOENSDAG 81 OCTOBER
Luchtverbinding Engeland
Australië wordt verbeterd.
Een minstens tiendaagsche postdienst.
CAMBERRA, 29 October (Reuter), De
postmaster-general heeft aangekondigd, dat
tengevolge van de LondenMellbourne race
de vliegdiensten op Engeland zullen worden
verbeterd. Er zal een minstens tiendaagsche
dienst worden geopend.
RUSSISCHE ATIILETEN TE PRAAG
GEARRESTEERD.
PAAG. 29 October (V.D.) Zaterdag zijn
tien athleten uit Sovjet-Rusland gearresteerd
die deelgenomen hadden aan een sport,
feest, wegens deelneming aan een verboden
communistische bijeenkomst, terwijl ook een
communistisch parlementslid werd gearres
teerd, op wiens initiatief de bijeenkomst werd
gehouden.
MEVROUW VON PAPEN VERLOOR HAAR
PAS.
Mevrouw von Papen heeft haar diploma
tieke paspoort verloren, meldt Reuter.
Zij liet het liggen in een trein tusschen
Saarlouis en Saarbrücken.
Het is gevonden door een tegenstander van
het Hitler-bewind, die de pas heeft mede
genomen naar het centraal socialistische bu
reau.
Vanhier werd aan de vrouw van den oud-
vice-kanselier per telefoon meegedeeld, dat
zij haar pas kon komen halen.
De pas is uitgegeven op 13 Augustus 1934
bij het rijksministerie van buitenlandsche
zaken en beschrijft de houdster als „Vrouw
van Baron van Papen, buitengewoon gezant
en gevolmachtigd minister in bijzondere zen
ding te Weenen".
DE BRITSCHE VISSCHERSVLOOT WEER
UITGEVAREN.
LONDEN, 29 October (V. D.) Uit Yarmouth
wordt gemeld, dat voor het eerst sedert de
vorige week weer 300 haringtrawlers en log
gers zee hebben gekozen. De schepen waren
niet uitgeval-en in verband met de te groote
vischaanvoer waardoor de prijezen beneden
een redelijk minumum daalden.
WAT ZIJN DE VER. STATEN VAN PLAN?
NEW YORK 29 October (V.D.) Woens
dag begint de jaarvergadering van den Na-
tionalen Raad voor den buitenlandschen
handl. Tijdens, het banket dat Donderdag
avond zal zijn, zal de staatssecretaris Cordell
Huil waarin hij naar men verwacht belang
rijke meedeelingen zal doen over de handels
relaties van de Ver. Staten met het buiten-,
land in verband met het sluiten van weder-
keerige handelsverdragen.
DE UITVINDER GANTSWIN OVERLEDEN.
De uitvinder Hermann Gantswin is Zondag
te Berlijn in den ouderdom van 78 jaar over
leden. Gantswin verwierf reeds in 1883 een
patent voor een bestuurbaar luchtschip, waar
mee hij naar de planeet Mars wilde vliegen.
Men noemde hem dan ook den „concurrent"
van graaf Zeppelin. In het begin der eeuw
had hij een trapmotorkoets uitgevonden,
waarmede hij eenmaal dwars door Berlijn
reed. De ontwikkeling van de techniek ging
echter spoediger dan de genialiteit van Gant
swin, die bovendien door voortdurende zorgen
voor zijn een-en-twintig kinderen geplaagd
werd, zoodat de uitvinder in groote armoede
is gestorven. (N.R.Ct.)
OSWALD MOSLEY IS ANTI-SEMIET.
In de Albert Hall te Londen heeft Sir Os
wald Mosley, de leider der Britsche fascisten,
een rede gehouden, welke grootendeels gewijd
was aan een uiteenzetting van het fascistische
standpunt, tegenover de Joden. „Wij vallen",
zoo betuigde Mosley, „de Joden niet aan om
redenen ontleend aan ras of godsdienst. Wij
zullen optreden tegen het georganiseerde Jo
dendom in Groot-Brittannië omdat dit de be
langen van het fascisme heeft getart. Wij zul
len binnen den staat geen georganiseerde ge
meenschap dulden die aanhankelijkheid ver
schuldigd is aan vreemden en betrekkingen
in naties buiten onse grengen. De georgani
seerde macht van het Jodendom heeft bij het
rassengeschil de laatst achttien maanden
gestreefd in de richting van oorlog".
KINGSFORD SMITH OP HONOLOELOE.
Kingsford Smith is Maandagavond om on
geveer halfacht A. T. op Honoioeloe aangeko
men. Hij verklaarde het gevaarlijkste traject
van ongeveer 6000 K.M. te hebben afgelegd in
25 uur, hetgeen de mogelijkheid inhoudt voor
een geregelden Iuehtdienst tusschen Australië
en de Vereenigde Staten.
INVOERRECHT OP BOOMKWEEKERIJ-
PRODUCTEN IN ENGELAND.
Reuter meldt uit Londen:
Het ministerie van financiën heeft een be-
ualïng uitgevaardigd, waarbij het invoerrecht
op boomen en heesters wordt bepaald op 20
shilling per centenaar (met uitzondering van
rozenstruiken, vruchtboomen .azalea indica en
laurieren) anders dan in bloei. Het resultaat
van de verandering is. dat bij de berekening
van het gewicht voor het invoerrecht voort
aan geen rekening zol worden gehouden met
de aarde, die aan de wortels hangt.
VRIJE EVANGELISCHE GEMEENTE.
De Vereeniging tot stichting eener Vrije
Evangelische gemeente te Haarlem houdt op
Woensdagavond 31 October in het gebouw
van den Chr. Besturenbond. Bakenessergracht
63, een huishoudelijke vergadering onder lei
ding van Ds. P. van Vliet, Vrij Evang. predi
kant te Amsterdam.
Het doel van deze vergadering is het stand -
mint van de V. E. gemeente te bespreken en
propaganda te maken voor deze Haarlemsche
afdeeling van den bond van V. E. gemeenten
in Nederland.
De afdeeling Haarlem en Omstreken van
den Bond van Onderwijzeressen bij het
Voorbereidend Onderwijs heeft aan den ge
meenteraad van Haarlem een adres gezon
den, waarin o.a. wordt gezegd:
„Bij raadsbesluit van 9 Augustus 1933 werd
vastgesteld, dat met ingang van 1 September
1933 de salarissen van het personeel tijdelijk
zijn verlaagd tot f 1100 en f 900 respectievelijk
voor leidster en onderwijzeres; terwijl aan
het op 1 September 1933 in dienst zijnde per
soneel van laatstgenoemden datum af een
.toelage werd toegekend gelijk aan het ver
schil tusschen het bedrag, dat als wachtgeld
zou worden genoten, indien het voorberei
dend onderwijs zou zijn opgeheven en de
laatst genoemde wedde.
In ons adres van Augustus 1933 hebben
we reeds uiteengezet, welke funeste gevolgen
de drastische salarisverlaging voor de leer
krachten bij het voox'bereidend lager onder
wijs zou hebben. Deze kleine groep van ge.
meenteambtenaren heeft een zeer groot offer
moeten brengen terwllle van het sluitend
maken der gemeentebegrooting. Een offer, on
eindig veel grooter dan het ander gemeente-
personeel. De leerkrachten bij het Voorbe
reidend Onderwijs zijn in een uitzonderings
positie geplaatst en dan in zeer ongunstigen
zin.
En hoe wordt de toestand, wanneer de
„wachtgeldtijd" is afgeloopen; komt het per
soneel dan op die lage salarissen te staan;
vervalt dus dan de toelage?
Bovendien nu wordt nog een toelage ge
noten, maar indien het voorbereidend onder
wijs wordt opgeheven, zullen de dienstjaren
na 1 September 1933 worden afgetrokken van
den tijd waarover wachtgeld genoten zou
worden. Het geval kan zich dus voordoen, dat
bij opheffing van 't voorbereidend onderwijs
leerkrachten geen wachtgeld zullen ontvan
gen.
Periodieke verhoogingen zijn stopgezet, ter
wijl tevens voor meer leden van het personeel
de pensioengrondslagen aanmerkelijk lager
zijn geworden: dit klemt speciaal voor de
oudere leerkrachten".
Adressant vertrouwt er op, dat de raad zal
inzien, dat de financieele positie voor de leer
krachten bij het Voorbereidend Onderwijs nu
en in de toekomst verre van goed te noemen
is en dat een vaste salarisregeling zeer op
haar plaats zou zijh. Gevraagd wordt een
salarisregeling voor het personeel te willen
vaststellen, zooals die vóór 1 September 1933
bestond en waarop dan de kortingen zullen
worden toegepast, zooals die ook voor het
overige gemeentepersoneel worden toegepast.
NIET BEROEPEN /MAAR CONSULENT
GEWORDEN.
Naar men ons van de zijde van het bestuur
der Baptisten-gemeente alhier mededeelt, is
Ds. A. P. Barendregt, die eerst zeer onlangs
bevestigd werd als predikant bij genoemde
gemeente, niet beroepen bij de Baptis
ten-gemeente te *s-Gravenhage-Oost, zooals
wij volgens een ons gezonden bericht Maan
dag vermeldden, maar door die gemeente tot
consulent gekozen. Ds. Barendregt
heeft zich deze verkiezing laten welgevallen,
maar blijft predikant bij de Bapt. Gem. al
hier.
Rapport van Vrijz.-Dem. Commissie.
De algemeene vergadering van den Vrijz.
Dem. Bond in November 1933 gehouden heeft
een commissie ingesteld, welke ten doel had te
onderzoeken op welke wijze in den toestand
op de arbeidsmarkt ten gunste van de jonge
ren wijziging kan worden gebracht.
De commissie was samengesteld als volgt:
mr. L. G. van Dam, Haarlem, voorzitter:
mevrouw M. E. ElzingaBerlijn, Haarlem;
mevrouw J. MarcusNijland, Apeldoorn; ir.
A. I. J. de Broekert, Eindhoven; A. Kooiman,
Bilthoven; P. Kostelijk, Heer Hugowaard: A.
J. v. Leusen, arts, Velsen: mr. E. N. W. Maas,
Wolvega, leden; mr. Y. W. Kranenburg, Al
melo, secretaris.
Zij is thans met haar rapport gereed geko
men. Daarin wordt o.m. gezegd, dat het een
primordiaal belang is den jongeren een plaats
in het arbeidsproces te verschaffen. Daarbij
zal men niet tegen ingrijpende maatregelen
mogen opzien. Naar het oordeel van de sa
menstellers van het rapport is een rationeele
oplossing van het probleem slechts mogelijk,
indien men ruimte op de arbeidsmarkt voor
de jongeren baant door afvloeiing van oude
ren. De normale eindtermijn van den arbeid
moet worden gesteld op 55 jaar; daarvoor is
wettelijke regeling onontbeerlijk. Aan de af
vloeiende ouderen worde een compensatie toe
gekend. waartoe fondsen dienen te worden
gevormd.
Het lijkt de commissie logisch de oplossing
te zoeken in de richting van afvloeiing van
ouderen d.i. in verkorting van den arbeidstijd
in den vorm van vermindering van het aantal
werkjaren. Sociale opvattingen en moderne
arbeidsmethodes gaan reeds in die richting.
Slechts in sommige adviseerende functies en
op enkele terreinen, waar de ervaring een
groote rol speelt, zijn de ouderen niet door de
jongeren te vervangen.
Niet voor alle ouderen zal de afvloeiing on
aangenaam zijn. Menigeen zal gaarne plaats
maken voor jongeren, als hij weet. dat deze
methode algemeen wordt gevolgd en dat zijn
kinderen daardoor ook hun kansen vergroot
zien. Menigeen zal ook na vele arbeidsjaren
gaarne de gelegenheid aangrijpen om, zij
het met belangrijk verlaagd inkomen nog een
aantal jaren een rustig leven te leiden.
De commissie heeft oevrwogen, op welke
wijze haar denkbeeld practisch zou zijn te
verwezenlijken. Zij meent dat de denkbeel
den, aangegeven in het rapport der commissie
van het departement Rotterdam van de
Maatschappij voor Nijverheid en Handel,
uitgebracht in April 1934, zeer doelmatig
?Un.
Voor het overheidspersoneel zal haar in
ziens maatregelen moeten worden getroffen
tot afvloeiing van ambtenaren van 6065
jaar en tot vrijwillige afvloeiing van ambte
naren van 55—60 jaar.
De kosten der publiekrechtelijke lichamen
behoeven hierdoor niet hooger te worden.
VEREENIGING ONDERLING GENOEGEN.
Bovengenoemde vereeniging geeft Zondag
4 November haar tweeden filmmiddag. Als
hoofdnummer gaat de 2e serie van „De
Schrik der Pampa's", nu „Boven den af
grond".
