„La RatailIon"
„Pantagleize".
Berichten in enkele regels
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
9
(Van onzen Brusselschen oorrespondent.)
Brussel, 31 October 1934.
„Le Rataillon1', dat zoo langzamerhand
burgerrecht gekregen heeft in het Brussel-
sche kunstleven, is een van de merkwaardig
ste ondernemingen op tooneelgebied. Dit la
boratorium voor dramatische proefnemingen
is gesticht door Albert Lepage. Hij was oor
spronkelijk dichter en criticus, terwijl hij zijn
brood, zooals zoovele jonge kunstenaars, op
een regeeringsbureau verdiende. Het begon
zoo. In een klein aohterzaaltje van een café
zei in het jaar 1915 Lepage aan zijn vrienden
de gedichten die hij zelf ontdekt had voor. Hij
bracht hen Rimbaud, Verlaine, Lautrèamont
en de jongeren van toen: Blaise Cendrars en
Guillaume Apollinaire. Het was een gezel
schap, enthousiast en onvermoeid. Dikwijls
begon men om 8 uur *s avonds en bleef tot 5
uur in den ochtend bijeen. Eenige jaren later
kwam Lepage op het idee om sommige gedich
ten welke zich daartoe leenden met groepen
voor te dragen. Zijn eerste spreekkoor was
„Jour de la Jeunesse", bewerkt naar de Duit-
sche text van Bruno Schönlang. Vandaar was
de stap naar het tooneel niet groot meer. Na
den oorlog begon hij met om zich heen een
groep offervaardige jongeren te verzamelen,
welke groepeering hij den naam „Le Ra-
taillon" gaf. De etymologie van dit woord is
niet met zekerheid vast te stellen. Volgens
sommigen toeteeikent het de rattenkoning,
volgens anderen komt het van het Waaische
woord Rat M'Taylon, dat achter-achter
grootvader beteekent. De schrijver Max Deau-
ville houdt zinh aan die beteekenis en ziet er
een diepe zin in omdat Lepage weer de oude
tradities van het volkstooneel wilde aan-
knoopen.
Men begon in Molenbeek, een echte volks
wijk. op no. 179 van de Rue de Ribaucourt.
„Le Rataïllon' had daar een soort duiventil,
welke men langs een wankele trap bereikte.
Het publiek zat op omgekeerde kisten van
chicorée Pacha. vlak bij het geïmproviseerde
tooneel. Daar gaf men met de allerprimitief-
ste hulpmiddelen Antigone en het onvergan
kelijke meesterwerk van Jarry, dat nooit zoo
actueel geweest is als nu: „Ubu Roi'L De ware
kenners toonden zich van den beginne af aan
enthousiast over hetgeen hier in een zoo be
perkt kader en vrijwel zonder hulpmiddelen
bereikt werd. Een volgend jaar, dus in 1931
verhuisde het gezelschap en kreeg de beschik
king over een ietwat ruimer achterzaaltje van
een volkscafé op de Avenue de L'Hippodro-
me. In deze zaal gaf men o.a. de voortreffe
lijke voorstelling van „La Sotie du Ronge-
pïerre" (De klucht van de Steenknager) door
Lepage zelf. Wat er in die soort schuur in de
Avenue de l'Hippodrome geschiedde, was zon
der twijfel dieper van werking en rijker van
belofte dan driekwart van de voorstellingen
welke in de gesubsidieerde schouwburgen ge
geven werden. Het doel van Lepage was zich
te onttrekken aan de tyrannie van een op
amusement belust publiek, dat van toeten
noch blazen weet en niettemin door zijn
entreegelden een onontkoombaren invloed op
het tooneel uitoefent. Het geld schept altijd
afhankelijkheid en daarom zei Lepage: Geen
dure inrichtingen, geen dure décors. Er is al
tijd wel een bevriende schilder te vinden met
wat vrijen tijd. Geen dure costuums. Met een
paar katoenen lappen kan een jonge vrouw
de wonderlijkste gewaden maken. En vooral
geen vedettes, geen tooneelpihenomenen, die
schatten geld moeten verdienen. Alles dat
iets kostte werd achterwege gelaten en ver
vangen door het element dat in dit leven al
les kan vervangen: de liefde. En uit de liefde,
begin en eind van alle goede dingen, vloeit
alles vanzelf voort, de geestdrift van spelers
en toeschouwers; een illusie die van jute
goudbrokaat maakt; de vreugde welke den
arbeid tot een spel verheft. Albert Lepage
geloofde nog in het tooneel, geloofde nog in
de mogelijkheid om met een reeks van te vo
ren bepaalde handelingen en door het woord
uit de diepte van het gemoed gesproken, de
menschen in de zaal te betooveren, terug te
voeren uit dit kleine leven naar een andere
wereld en een vrijer staat. Door de macht van
dat geloof bereikte hij inderdaad wonderen.
Ik heb van die periode af de ontwikkeling van
„Le Rataillon" nauwkeurig gevolgd en ik
heb gezien, dat Lepage, die zijn onderneming
op steeds hechter basis wist te gronden, zijn
oorspronkelijk beginsel nooit prijs gaf. Bo
vendien bevestigde zich in den loop der tij
den zijn eigen talent. In tal van rollen, on
derling zeer verschillend, toonde hij het dub
bele vermogen dat de ware acteur kenmerkt:
dat van indringen en uitbeelden.
Na 1' Avenue de l'Bippodrome kwam „Le
Rataillon" in een schouwburgje van het Re
sidence Palace terecht. Een soort popperige
bonbonnière, welke te ver buiten het centrum
gelegen is om menschen te trekken. Toch gaf
hij hier een van zijn beste voorstellingen:
„Barabbas" van Michel de Ghelderode. En
dit jaar voor het eerst heeft „Le Rataillon"
de beschikking over een van de groote schouw
burgen van Brussel.
Lange jaren zag de Parkschouwburg er ver
waarloosd en vervallen uit en men speelde er
slechts Parijsche successtukken, welke, gelijk
men weet, niet immer op een hoog litterair
peil staan. Verleden jaar echter heeft de ge
meente er voor een paar millioen aan ver
bouwd en nu ziet het er weer netjes en
prettig uit. Tegelijkertijd kwam er ook een
nieuwe geest in de leiding doordat Adrien
Mayer in de directie trad. Adrien Mayer is een
jong advocaat van deftigen Brusselschen
huize, die zich van jongs af aan tot het too
neel aangetrokken voelde. Niemand is zoo
goed als hij op de hoogte van alles _wat er
op dit gebied in de wereld omgaat. Hij paart
kennis en onfeilbaar goeden smaak aan orga
nisatievermogen en handelsgeest. Daardoor
slaagde hij er in om gedurende 5 jaar den
schouwburg van het Palais des Beaux-Arts te
exploiteeren zonder een cent subsidie, ter
wijl hij uitsluitend artistiek te verantwoorden
voorstellingen gaf. En in die 5 jaar, die tel
len in het kunstleven van Brussel, heeft hij
geen cent verlies geleden. Mayer is thans,
zonder dat hij het Palais des Beaux-Arts
vaarwel aezeed heeft, een leidende figuur in
den Parkschouwburg. Van deze gelegenheid
maakte hij gebruik om Albert Lepage een kans
te geven en daaraan danken wij de waarlijk
unieke voorstelling van ..Pantagleize"..
Voor ik over de voorstelling schrijf, een en
kel woord over den auteur Michel de Ghelde-
rode en over zijn voorlaatste werk Barabbas"
Michel de Ghelderode is een van de Meurigste
LETTEREN EN KUNST
Het Tooneel.
figuren uit de hedendaagsche Belgische let
teren. Van een vruchtbaarheid, welke men
tegenwoordig maar zelden aantreft, schonk
hij ons een onafgebroken reeks drama's, niet
gelijk van waarde, maar die toch alle het on
loochenbaar kenmerk van een oorspronkelijke
en boeiende persoonlijkheid dragen. Slechts
een klein deel van zijn gevarieerde productie
is opgevoerd of in druk verschenen. Dat daar
buiten zijn land zoo weinig aandacht aan be
steed werd en wordt, bewijst weer eens voor
de zooveelste maal, dat de werkelijke belang
stelling, de echte nieuwsgierigheid, niet meer
bestaat. De kring van hen. die gelooven dat
het zoeken en streven van jonge, moedige
kunstenaars een zin heeft en een algemeen
belang vertegenwoordigt, wordt steeds klei
ner. Het is geen mode meer om modern te
zijn; het nieuwe heeft alle aantrekkings
kracht verloren. En de naloopers die geen
eigen leven en dus geen eigen oordeel heb
ben, bewonderen nu de neo-biedermeierij.
Deze stilstand, welke eigenlijk een terugval
beteekent, ziet men overal en op elk gebied.
Er is een epidemie van geestelijke ruimte
vrees losgebroken en in een angst, welke te
gelijk tragisch en belachelijk is, grijpen de
zwakke broeders naar allerlei terecht verge
ten en vergeven, volkomen overwonnen stand
punten uit het verteden om zich aan vast te
klampen. In de litteratuur, de schilderkunst,
het tooneel, overal haalt men het stoffigste
„vieux-jeu" weer te voorschijn om de ge
opende leegten van nu, zoo goed en zoo kwaad
het gaat, aan te vullen.
In elk geval, dat staat als een paal boven
water, is de intellectueele ondernemingslust
uitgedoofd. En uit dit treurige verschijnsel
alleen is het te verklaren, dat het oeuvre van
Michel de Ghelderode, zoowel in als buiten
zijn land, vrijwel onbekend bleef. Alléén het
Vlaamsche Volkstooneel heeft er de noodige
aandacht aan geschonken. Maar het Vlaam
sche Volkstooneel, dat den moed om te expe
rimenteeren had, is dan ook. gelijk het in
dezen tijd behoort, te gronde gegaan.
„Barabbas" onderscheidt zich van vrijwel
alle andere bewerkingen van Bijbelsche stof
fen door een vrijheid, een persoonlijke over
tuiging en een fantasie, welke, afzonderlijk
en gecombineerd, steeds zeldzamer worden.
Wij zien Barabbas als den romantischen
bandit d'honneur, die den moord tot de
schoone kunsten rekent en er de formule van
l'art pour l'art op toepast. Hij vertegenwoor
digt het type van den Geus, van de eerlijke
sterke, wilde natuur, die alleen door de
ignobele inrichting der samenleving tot de
misdaad gedreven wordt. Hij wordt zich daar
echter pas volkomen bewust van, als hij ziet
hoe men hem, den gevaarlijken spitsboef, zijn
vrijheid teruggeeft, om den Man. die de
Liefde verpersoonlijkt, te kunnen ombrengen.
Dit gruwelijk en grootsch Avontuur, waar
hij tegen zijn wil in gemengd wordt, ver
andert zijn leven, zooals het leven van milli-
oenen en het aangezicht der aarde verande
ren zou. Zijn vrijheid is Barabbas een gruwel
geworden, omdat hij door die te aanvaarden
de medeplichtige van de priesters werd. En
de erkenning, dat de misdaad zegeviert en
dat de misdadigers voor een altaar staan en
op een troon zetelen, geeft hem het gevoel,
dat het recht, door de overheden verkracht,
alléén toebehoort aan de uitgestootenen en
opstandigen, aan de zwervers, aan bedelaars,
aan de verachten, aan de gemartelden.
Een ieder heeft het Avontuur van den
Calvarieberg op eigen wijze geïnterpreteerd.
Michel de Ghelderode leest er een eeuwige
les van opstandigheid" in. Voor hem is Barab
bas, die de apostelen in hun kleinmoedigheid
hoont, de eenige die iets van het drama des
kruises begrepen heeft. En voordat Barabbas,
laf van achteren overvallen, den laatsten
adem uitblaast, roept hij de verworpenen der
aarde op om in Jezus' naam hun geluk en
hun recht te eischen en te veroveren.
Daarneven stelt De Ghelderode nog een an
dere bedoeling en een andere dramatische
tegenstelling. Hij toont ons de blinde wreed
heid van wat men de orde en het gezag noemt
in de (geenszins overdreven antipathiek ge
maakte) figuur van Pontius Pilatus, tegen
over de hoogste vrijheidsdrift van Jezus; zoo
als hij het domme dogma van Kajafas tegen
over de Liefde stelt, die geen regels en geen
doel kent, die boven alle aardsche instellingen
uitstijgt en alle beletselen doordringt. Michel
de Ghelderode gaf aldus aan zijn tragedie een
actueele beteekenis.
Dit stuk van Michel de Ghelderode, dat
met zuiver scènische middelen tal van groote
problemen voor ons levend maakt, dringt
diep in het gemoed der toeschouwers door.
En nu „Pantagleize". De ondertitel luidt:
„Un coeur innocent dans le monde". Het stuk
is verdeeld in tien korte tableaux, die een
snelle handeling mogelijk maken. Pantagleize
is een van de heerlijkste figuren die ooit op
de planken gestaan heeft. Als men vraagt wat
hij is, antwoordt hij: philosoof en mede
werker aan modetijdschriften. Pantagleize,
die in een droom leeft, heeft ontdekt dat men
zich de menschen die altijd lastig en grof
zijn het beste van het lijf kan houden met
een confectieformule, die afdoende schijnt
en waarmee een ieder dan genoegen neemt.
Hij heeft een heele reeks van zulke formules
uitgedacht en gebruikt iederen dag een
andere.
Als hij den eersten Mei ontwaakt, bemerkt
hij, dat het zijn verjaardag is en dat de
zon schijnt. Als zin voor dezen dag neemt hij
„Mooi weertje vandaag". En tegen iedereen die
hij tegenkomt zegt hij: Mooi weertje van
daag".
Nu wil het ongeluk echter, dat deze zin
door het revolutionaire comité gekozen is als
wachtwoord om kenbaar te maken dat het
groote oogenblik aangebroken is. En nu be
gint de klucht. Pantagleize zegt volkomen ar
geloos: „Mooi weertje vandaag" tegen een
neger-schoenpoetser, een doctor in de lette
ren die barman is, een modern dichter, een
krantenverkoopster, een jong meisje, en allen
worden zoodra zij dit woord hooren aange
tast door een onstuimige geestdrift. Panta
gleize onketent niet alleen de revolutie, hij
wordt zonder 't te willen er de leider en het
levend symbool van. Op verzoek van Rachel,
een der leidsters, haalt hij de kroonjuweelen
van de bank en brengt ze in de vergadering
van het comité Bij deze gelegenheid wordt
hij tot minister benoemd en raakt hij lichte
lijk aangeschoten. Dan steekt hij een van de
mooiste redevoeringen af. ooit door een dich
ter uitgedacht. Maar de revolutionairen wor
den verraden en voor den krijgsraad gedaagd.
In de laatste scène worden ze allen gefusil
leerd, zelfs Pantagleize, die niet begrepen
heeft wat er eigenlijk allemaal is geburd.
Deze klucht, die de schrijver zelf een „vau
deville attristant' 'noemde is kleurig, levendig,
boeiend en.zinrijk. Het meest kan men er de
satyrische fragmenten in apprecieeren Zoo
is de scène van den krijgsraad onbetaalbaar.
Hierin moeten ook vooral de regie, door Al-
bert Lepage zelf gevoerd, en de decors van
Moriss de Vuyst geprezen worden. De krijgs
raad wordt voorgesteld door één generaal,
terwijl alle andere leden van het college be
staan uit kartonnen koppen op veeren ge
plaatst, die zachtje ja zitten te knikken. Ook
de parodie op de revolutionaire vergadering
heeft enkele schitterende fragmenten, terwijl
dat tableau zijn hoogtepunt bereikt in de
groote rede van Pantagleize.
Men ziet dat de schrijver onpartijdig is.
Hij steekt den draak zoowel met de hand
havers der orde als met de opstandelingen, en
hij moet dit doen, omdat anders zijn stuk
geen beteekenis zou hebben. De korte zin er
van is immers, dat ware revolutie zich in de
harten voltrekt en dat de dichter, die in zijn
onschuld diepe waarheden openbaart, on
eindig veel „gevaarlijker" is dan alle beroeps
samenzweerders Pantagleize is het eeuwige
type van den wijzen dwaas, die ongerept door
het leven gaat en door die ongereptheid zelf
schandaal verwekt. Het is de zuivere ziel,
waar hier geen plaats voor is. Het is de min
naar zonder bijgedachten en zonder baat
zucht. die zijn ideaal pas bereikt wanneer
zijn geliefde dood is. Ook zijn sterven is de
eenige oplossing die er mogelijk is voor een
man te groot, te blank en te eerlijk voor dit
bestaan.
Albert Lepage gaf Pantagleize precies zoo
als wij hem uit den text gedroomd hadden,
als een gemoderniseerden „reinen Tor", van
begm tot eind ontroerend en waarachtig. Lof
verdient ook Paul Riga als de neger Bam
Boulah. De decors van Moriss de Vuyst zijn
alle goed, maar het beste is de straatscène
tijdens de revolutie in het achtste tableau.
Hier wordt met eenvoudige middelen angst
en schrik gesuggereerd. Ook de muziek van
Willem Pelemans moet uitdrukkelijk ver
meld worden.
Hij heeft populaire motieven op zeer
origineele wijze bewerkt, hij verstond vooral
de kunst zijn muziek bij den toon van het
stuk aan te nassen en hij draagt er op die
manier het zyne toe bij om de stemming op
te voeren.
JAN GRESHOFF.
MUZIEK.
FRITS SCHUURMAN DIRIGEERT
TE ARNHEM.
Naar aanleiding van het verleden jaar te
Nijmegen behaalde succes is de zangeres Hans
Gruys wederom door de Arnhemsche Orkest-
Vereeniging aangezocht, de vijf Spaansche
Volksliederen van Frits Schuurman te zingen,
ditmaa lte Arnhem op Zondag 4 November
aanstaande.
De dirigent der A.O.V., Jaap Spaanderman,
heeft Frits Schuurman uitgenoodigd. evenals
verleden jaar de orkestrale begeleiding zijner
liederen persoonlijk te komen dirigeeren.
Verkoudheid verdwijnt
onmiddellijk.
Nieuw middel, dat de bacteriën doodt.
Wanneer ge den aangenamen damp van
Karsote het nieuwe wetenschappelijke
middel inhaleert, worden Uw ademhalings
organen gevuld met een atmosfeer, waarin alle
bacteriën van verkoudheid, griep of influenza
onmiddellijk vernietigd worden. Sprenkelt
dus 10 a 15 druppels Karsote op Uw zakdoek
en snuift de verfrisschende dampen op. In
enkele minuten worden de verstopte neusgaten
geopend, het slijm achter in de keel komt los,
de ontstoken slijmvliezen worden verzacht.
Laboratoriumproeven hebben bewezen, dat
de Karsote-damp alle bacteriën van verkoud
heid, griep, influenza etc. doodt in minder
dan 10 minuten.
Zorgt, dat ge steeds het handige zakflacon
netje van Karsote bij de hand hebt, zoodat U
zich overal voor besmetting kunt behoeden.
Karsote is verkrijgbaar bij alle Apothekers en
Drogisten a 0.90 per flacon (zakformaat) en
1.35 per flacon (2 x de kleine maat), Omzet
belasting inbegrepen.
(Adv. Ingez. Med.)
Pogingen om de N. S. M. aan
den gang te houden.
Weer een schip op stapel?
Overleg wordt gepleegd.
Naar de Tel. verneemt zijn in het comité-
generaal van den Amsterdamschen gemeente
raad, dat ruim anderhalf uur geduurd heeft,
van de tafel van B. en W. eenige belangrijke
mededeelingen gedaan over besprekingen,
welke thans gaande zijn tot steun aan de Ne-
derlandsche Scheepsbouw Maatschappij,
waartoe de regeering en de gemeente zullen
medewerken. Naar men weet bestaat er kans.
dat de werf wegens gebrek aan orders over
eenigen tijd gesloten zal moeten worden.
Als er overeenstemming wordt bereikt tus-
schen een Rotterdamsche en een Amsterdam-
sche firma, ligt het in de bedoeling bij de Ne-
derlandsche Scheepsbouw Maatschappij een
schip op stapel te zetten voor de Koninklijke
Hollandsche Lloyd en de verbouwing van de
„Gelria" eveneens daar te doen geschieden.
Hierover hebben de wethouder voor Maat-
schappelijken Steun, de heer Baas, en zijn
ambtgenoot voor de Handelsinrichtingen, ae
heer Ter Haar, eenige mededeelingen gedaan.
Nader overleg is evenwel nog gaande. In ver
band hiermede werd de interpellatie van den
heer Polak over de sluiting van de Scheeps
bouw Maatschappij van de raadsagende afge
voerd.
EEN REDDER VAN HONDERD JAAR.
De oud-roeier van de Noord en Zuid-Hol-
landsche reddingsmaatschappij, J. E. de Vries
op Ameland hoopt op 17 November honderd
jaar te worden. Hij heeft gedurende vele ja
ren, toen schipbreuken op de kust van Ame
land in het slechte jaargetijde geregeld voor
kwamen moeilijke en gevaarvolle tochten met
succes medegemaakt.
NIEUWE RAMING DER INDISCHE
LANDSMIDDELEX.
Aan de hand van de cijfers omtrent de in
gekomen Indische landsmiddelen is thans een
nieuwe middelenraming opgesteld, waaruit
blijkt dat de ontvangsten over het jaar 1934
het eindcijfer vertoonen van f 256.600.000,
welk bedrag voor 84 pet. uit belastingen voor
komt,
Herziening der Grondwet?
Nog enkele, grepen uit de Memorie van
Antwoord.
Aan de Memorie van antwoord van de
regeering op de algemeene beschouwingen
van de Tweede Kamer over de Rijksbegrooting
1935 is nog het volgende ontleend:
Met de meening, dat de minister van de.
fensie ten aanzien van de N.S.B, een groote
zachtmoedigheid aan den dag heeft gelegd
kan niet worden ingestemd. Met betrek
king tot deze partij zijn op de tijdstippen, dat
het belang van de weermacht zulks nood
zakelijk deed zijn de terzake vereischte maat
regelen genomen.
Voorts wordt verwezen naar de vroegere
uitvoerige uiteenzetting nopens de omstan
digheden, welke den minister van defensie
hebben genoopt om het lidmaatschap van de
S.D.A.P. en de aanverwante organisaties on-
vereenigbaar te verklaren met de functie van
militair ambtenaar en van burgerambtenaar
ressorteerende onder het departement van
defensie.
Sindsdien hebben zich geen omstandigheden
voorgedaan, welke een wijziging van het in
genomen standpunt met betrekking tot de
militaire ambtenaren en de onder het depar
tement van defensie ressorteerende ambte
naren, wenschelijk maken.
De meening dat de door den minister van
defensie uitgevaardigde verbodsbepalingen
ook betrekking hebben op vrouwen en .kinde
ren van personeel, ressorteerend onder het
departement van defensie is niet juist. Het
toezicht op het optreden van vreemdelin-
lingen hier te lande heef-t de voortdurende
en volle aandacht der regeering; het eischt
dagelijks haar zorgen.
Wat de organisatie van Duitschers in het
bijzonder betreft, staat de regeering op het
standpunt, dat deze, evenals die van vreem
delingen van andere nationaliteit, tot be
moeiing aanleiding geven, als schending
plaats vindt van de verplichtingen, waaraan
't gastrecht voor vreemdelingen gebonden is:
zoo zal het treffen van maatregelen nood
zakelijk zijn, als een organisatie uit. of in
wendig een met het gastrecht strijdig politiek
karakter aanneemt.
Grondwetswijziging?
De regeering is met vele leden van oor
deel dat zonder wijziging van de Grondwet
een bevredigende oplossing van het vraagstuk
der zoogenaamde revolutionnaire volksver
tegenwoordigers niet is te bereiken. Zij over
weegt, of en in hoeverre het noodig of ge-
wenscht is, een herziening van de Grond
wet op bepaalde onderdeelen voor te be
reiden.
Blijkt inmiddels een tijdelijke noodvoor
ziening dringend, dan zal de regeering daar
toe overgaan, waarbij van den arbeid der com
missie-Kooien kan worden partij getrokken.
De roofoverval te Amstelveen.
Tegen verdachten tien jaar
geëischt
Zij zouden een dergelijk misdrijf ook in
Den Haag hebben gepleegd.
Op klaarlichten dag op 5 Maart j.l. is te
Amstelveen een brutale roofoverval gepleegd.
Omstreeks half tien beide een onbekende
man aan bij den koopman G. aan den Am
sterdamschen weg. Toen de vrouw des huizes
die alleen thuis was, de deur opende, trad
de man zonder meer binnen, mishandelde
de vrouw, bond haar en deed haar 'n prop in
den mond. Hij liet daarop een tweeden man
binnen, ondertusschen de vrouw bedreigende,
Het tweetal doorzocht het huis en haalde alle
kasten overhoop, zij maakten een aanzienlijk
bedrag aan geld buit. Hierna hebben zij de
telefoon onbruikbaar gemaakt en verdwe
nen.
Donderdag stonden twee personen, de 27-
jarige electricien J. A. C. en de 30-jarige
monteur G. A., voor de Vijfde Kamer der Arr.
Rechtbank te Amsterdam terecht, verdacht
dezen roofoverval te hebben gepleegd.
Beide verdachten zijn reeds eerder tot
zware gevangenisstraffen veroordeeld ge
weest.
Beide verdachten ontkenden pertinent iets
met de zaak te maken te hebben.
Als eerste getuige werd mevrouw C. W.
O.—G. gehoord.
Zij herkende beide gedachten pertinent als
de plegers van den overval.
Een inspecteur van politie verklaarde, dat
mevrouw G. bij de eerste confrontatie de
verdachten onmiddellijk als de daders her
kende.
De analogie tusschen dezen roofoverval en
een dergelijk misdrijf, eenigen tijd geleden te
Den Haag gepleegd, had de aandacht der
politie op deze twee verdachten gevestigd.
Een arbeider, ttie in de nabijheid der wo
ning had gewerkt, had beide verdachten bij
het huis zien rondzwerven.
De volgende getuige was de heer E. J. H
Blancke, de bewoner van een perceel aan
den Rijswijkschen weg te 's Gravenhage.
waar op 12 Mei een roofoverval gepleegd is
en waarvoor deze verdachten tot tien jaar
gevangenisstraf zijn veroordeeld. Hij gaf een
verhaal van het misdrijf te Den Haag en ver
telde dat de beide mannen hem zwaar heb
ben mishandeld.
..Zij hebben mij gescalpeerd", verklaarde
getuige.
Tien jaar geëischt.
De Officier van Justitie wees in de eerste
plaats op de verklaringen van mevr. G
die de twee verdachten pertinent herkent.
Voorts zijn er nog getuigen, die de verdachten
in de nabijheid van het huis hebben gezien,
hoewel ze ontkennen dien dag in Amstelveen
te zijn geweest.
Daarbij komt nog, dat ze in den Haag
een dergelijk ernstig misdrijf hebben ge
pleegd. Een zeer zware straf is hier op haar
plaats. Spr. requireerde tegen beide verdach
ten een gevangenisstraf van tien jaar.
De verdedigers Mr. Kan en Mr. E. Goud
smit, pleitten vrijspraak daar zij het be
wijs in geen enkel opzicht geleverd achtren
Zjj vroegen onmiddellijk uitspraak te doen
en na Raadkamer besloot de Rechtbank de
stukken in handen van den Rechter-Com-
missaris te stellen, om een nader onderzoek
te gelasten naar het door verdachten opge
geven alibi, die dien dag in Den Haag zouden
zijn geweest.
Op 1 November 1934 waren in de haven van
Amsterdam 16 schepen opgelegd met een to
tale tonnage van 98.587 ton. Vijftien dezer
schepen waren van Nederlandsche, een was
van Italiaansche nationaliteit.
De minister van Buitenlandsche Zaken jhr.
mr. A. C. D. de Graeff, heeft het eere-voor-
zitterschap aanvaard van het Nederlandsche
Comeniuscomité. dat in 1929 is opgericht met
het doel om een gebrandschilderd raam voor
de Comeniuskapel te Naarden aan de Tsje-
cho-Slowaaksche Regeering aan te bieden.
Nabij Diever is afgebrand de landbouwers
woning van A. Winter. De bewoners konden
zich slechts met de grootste moeite redden.
Alles werd een prooi der vlammen. Ook
eenig op stal staand vee kwam in het vuur
om. De oorzaak is onbekend.
De officier van Justitie te Semarang eisch-
te tegen A. G. W. hoofd der school aldaar,
die eenigen tijd geleden verduistering pleeg
de. twee jaar gevangenisstraf met aftrek van
preventieve hechtenis.
De theefabriek Tjinangrang bij Tand-
joengsari is afgebrand. De ooi-zaak is onbe
kend. doch deze is vermoedelijk onvoorzich
tigheid. De fabriek was verzekerd tegen brand
schade.
Bij den heer S. Berea te Luinjeberd (Fr.)
staat thans een appelboom voor de vierde
maal in bloei, terwijl de boom tweemaal
vruchten heeft gedragen.
Kosten en lasten omlaag.
Brochure der Ned. Werkgevers.
Onder den titel „Kosten en Lasten omlaag"
heeft het Verbond van Nederlandsche Werk
gevers een brochure gericht aan den minister
president dr. H. Colijn. waarin op de regeering
een beroep wordt gedaan om al het mogelijke
te doen de lasten, welke thans op het be
drijfsleven drukken, te verminderen. De
samenstellers zeggen zeer sterk :e gevoelen
voor een instandhouding van het internatio
nale ruilverkeer. Bevordering van den uit
voer is noodig, eenerzijds om den voor onze
productie en volksvoeding noodzakelijken in
voer te kunnen betalen, anderzijds om daar
boven productie en vervoer te stimuleeren.
Dit brengt tot het punt van waaruit h.i. een
nieuw offensief ten bate van de Nederland
sche welvaart mogelijk moet zijn. Dit punt
is een verlaagd kostenpeil. Een ander punt is
de verlaging van de lasten. In de brochure
wordt op verschillende maatregelen van de
regeering critiek uitgeoefend, terwijl daar
naast volgens het oordeel van het Verbond
de regeering bij verscheidene maatregelen
niet ver genoeg gaat of te laat besluiten
neemt. Nederland zal slechts uit het moeras
geholpen kunnen worden, indien men den
durf heeft zich van veel van het bestaande
vrij te maken. Minister Colijn wordt gevragd
zich er eens rekenschap van te geven of het
bevorderen van een trek naar het land niet
een economische en sociaal nuttig werk zou
zijn. Het levenspeil in de stad Is, aldus de
brochure, te hoog; op het land is ook In-
dustrieele arbeid tegen sterk verlaagde loonen
te verrichten.
Nederlander in Duitschland
veroordeeld.
Vragen van een Kamerlid.
Het Tweede Kamerlid Vliegen Iheeft de vol
gende vragen gesteld aan de ministers van
Justitie en van Buitenlandsche Zaken:
1. Hebben de ministers kennis genomen van
de berichten, behelzende dat de te Venlo wo
nende Nederlander Gerrit Jan Zwiers, in De
cember 1933 nabij de Duitsche grens, maar
nog op Nederlandsch gebied, door Duitsche
politiemannen of andere personen, die daar
toe van Duitsche autoriteiten opdracht had
den ontvangen, is gearresteerd en met ge
weld over de Duitsche grens is gebracht; dat
daarna deze persoon in Duitschland is ver
volgd wegens landverraad of hoogverraad en
nu kortgeleden door het zoogenaamde Volks
gericht te Berlijn is veroordeeld tot een
tuchthuisstraf van 6 jaren; dat de pogingen
om genoemden Zwiers door een Neder
landsch advokaat als verdediger te doen bij
staan door de Duitsche. Justitie zijn afgewe
zen en het proces met gesloten deuren is ge
voerd?
2. Indien deze feiten geheel of in hoofd
zaak juist zijn en bij de regeering bekend,
wat is dan van regeeringswege gedaan om
dezen Nederlander tegen zoodanige behande
ling te beschermen?
3. Mocht de regeering niet op de hoogte
zijn van de omstandigheden waaronder deze
arrestatie en het proces hebben plaats gehad,
is zij dan bereid een ernstig onderzoek in te
stellen, en als daaruit blijkt dat de gestelde
feiten geheel of in hoofdzaak juist zijn weer
gegeven. alsnog de geëigende stappen te doen
om red tres te verkrijgen?
Weinig zonneschijn en veel
regen.
Toch was October warmer dan gewoonlijk.
Gemiddeld was over de 5 hoofdstations in
October de ochtendtemperatuur 2 1'2 gr. bo
ven normaal in de drie decaden resp. 2 1/2, 2,
en 2 1/2 gr. boven normaal.
De grootste afwijkingen kwamen voor op
den zestienden en den zes-en-twintigsten resp.,
2 gr. beneden en 6 gr. boven normaal.
Het gemiddelde maximum was 12 gr. en het
gemiddelde minimum 3 gr. boven nm-m-ol
Het laagste minimum te De Bilt bleef 3 gr
boven net normale.
In Zuid-Limburg viel ongeveer de normale
neerslag, maar overigens was in het Zuiden
en Westen de hoeveelheid 5 tot 20 pet., in het
Midden en in Friesland 20 tot 35 pet en in
den Achterhoek. Overijsel. Drente en Gronin
gen 50 tot 65 pet boven normaal.
Te De Bilt werden 88 uren zonneschijn
waargenomen tegen 104 normaal,
