w,
- Tec
De Londen-Melbourne-Race.
U kiesf
Een kranig jubileum.
November 1934
52e Jaargang No. 15760
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
if 3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13682 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14S25 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1—4 regels
0.60, elke regel meer f 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onz«
Groentjes 1—3 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
HAARLEM, NOVEMBER.
Doumergue's Val.
Zooeven is het korte bericht van 't aftreden
van het kabinet-Doumergue binnengekomen.
Het werd al sinds eenige dagen verwacht. On-
noodig schijnt het, de heele historie van deze
laatste mislukking nog eens te gaan ophalen.
Na negen maanden met zijn kabinet van na
tionale eenheid (althans wat de burgerlijke
partijen betreft) te hebben geregeerd is de
oude heer Doumergue gevallen over zijn po
ging tot grondwetsherziening. Hij had den
rechtsehen leider Tardieu en den linkschen
(radicaal-socialistischen) leider Herriot als
plechtankers, der samenwerking in zijn kabi
net opgenomen. Zijn grondwetsherziening
heeft, speciaal wat de ontbindingskwestie
van den Senaat betreft, geen genade kunnen
vinden in de oogen der machtige radicaal-
socialistische zoo ongeveer onze vrijzinnig
democratische) partij, en haar leider Herriot
is er niet in geslaagd de samenwerking te red
den. Thans kan de oude heer Doumergue tot
zijn rust op zijn landgoed Tournefeuille te-
rugkeeren. Zijn missie is mislukt. Hij heeft
eerst met zeer voorzichtig beleid, daarna met
doorzettend ingrijpen getracht, haar tot een
goed einde te brengen. Vergeefs. Zijn persoon
lijke populariteit heeft in de ure der zware
beproeving geen voldoende gewicht in de
schaal kunnen leggen. En op dit oogenblik
schijnt het volkomen duister, hoe een krach
tig bewind onder een algemeen-vertrouwden
leider in Frankrijk zal kunnen worden ge
vormd. Dat het Herriot gelukken zou een
doeltreffende samenwerking met rechts te
vinden acht men uitgesloten. Er wordt gespro
ken over een mogelijk nieuw premier-schap
van Laval, maar de namen doen er betrekke
lijk weinig toe.
Van veel meer belang is dat niet valt te
ontkennen, dat de Fransche parlementaire
democratie in haar voegen is geschokt. De
volksvertegenwoordiging is steeds meer ont
aard in een groep combinaties van belangen
groepen, er wordt verschrikkelijk geïntri
geerd en het schijnt zeer twijfelachtig, of de
elkaar-snel-opeenvolgende Fransche regee
ringen in staat zijn hun gezag te handhaven
tegenover het machtige verbond van de
staal- en wapenindustrie: het Comité des
Forges. Een groot' deel van de Parijsche pers
is in het bezit van deze magnaten geraakt en
wordt gebruikt ter behartiging van hun be
langen.
Een der voornaamste programpunten van
het kabinet-Doumergue, dat na de Februari-
onlusten gevormd werd, was de afwikkeling-
van de zaak-Stavisky en de saneering van de
daarbij gebleken misstanden. Dat doel is niet
bereikt. De affaire-Stavisky is zich gaan ver
liezen in de complicaties van een eindeloos
onderzoek; de moord op den rechter
Prince heeft haar op ontstellende wijze
verergerd. Er zijn van sommige zijden hoogst
ernstige beschuldigingen tegen de politie geuit.
De minister van Buitenlandsche Zaken Bar-
thou is vermoord; de minister van Binnen-
landsche Zaxen Sarraut heeft moeten aftre
den als gevolg van de onvoldoende voorzorgs
maatregelen, genomen bij het bezoek van ko
ning Alexander van Joego-Slaviëdat den
koning en den Franschen minister beiden het
leven kostte. Het negenmaandsche bewind
van 't kabinet Doumergue is een tragedie ge
weest. Toch moet men erkennen dat de be
jaarde leider van dit bewind grooten moed
heeft getoond. Maar in dergelijke omstandig
heden heeft men het is opnieuw gebleken
een leider van grooter formaat noodig. Niet
alleen een eerlijk, ijverig, populair en bemin
nelijk mensch, maar een geniaal staatsman
bovendien.
De huidige toestand in Frankrijk is zeer ze
ker ernstig, en welken kant de zaken nu uit
gaan is niet te voorzien. Een fascistische be
weging van eenige beteekenis bestaat in
Frankrijk niet, en het communisme heeft er
geen kans. De royalisten kan men niet au
sérieux nemen. De „bourgeoisie" regeert nog
steeds. Maar hoe lang zal dat nog duren, als
zij doorgaat met deze series mislukkingen?
Als zelfs de tragische waarschuwing van de
Februari-onlusten niet genoeg blijkt te zijn?
Napoleon placht zich onder alle omstandig
heden af te vragen: „Wat denkt Parijs?" Dat
geldt nog steeds. En Parijs denkt soms zeer
onverwacht-ontstellend. Het denkt soms fu
rieus. Vaak is het oogenblik aangebroken dat
het niet meer dacht en zich wild door zijn
gevoelens liet meeslepen: dat in een enkelen
dag ,of in een enkelen nacht over het lot van
een régime beslist werd. Het schijnt thans dat
weer een tijd is aangebroken, waarin de ge
dachten van Parijs tot het uiterste worden
geprikkeld en getart. Een zeer gevaarlijke
zaak: als niet, als door een wonder, op dit
oogenblik een krachtig parlementair bewind
mocht ontstaan.
Deze Fransche politieke crisis is voor het
geheele in-spanning-verkeerende, uiterst la
biele Europa een ernstige zaak. Ook voor ons,
vooral in economisch opzicht, omdat Frank
rijk het voornaamste der goudlanden is, en de
stabiliteit van zijn financiën van groot belang
is bij de pogingen tot handhaving van den
gouden standaard in ons land. Daarom ook
'dienen wij de Fransche gebeurtenissen wel
met groote aandacht en bezorgdheid te volgen.
R. P.
in een winkel het beste, dat
U voor den prijs krijgen kunt.
Bepaal daarom ook op
HAARLEM'S DAGBLAD de
keuze van uw courant.
ij bieden U hierbij een nummer van HAARLEM's DAGBLAD aan,
dat een zeer speciaal karakter heeft.
Het is een propagandanummer, bedoeld om U als abonné op ons
blad te winnen.
Wij hebben hierin verzameld een aantal redactioneele bijdragen,
door leden van den vasten redactiestaf en door medewerkers van
ons blad, voor in de laatste dagen verschenen gewone nummers van
HAARLEM's DAGBLAD geschreven. Deze bijdragen zijn dus reeds
eerder gepubliceerd en wij bieden ze U aan als een bloemlezing van
wat HAARLEM's DAGBLAD zijn abonnés van dag tot dag zooal te lezen
biedt.
Het is natuurlijk slechts een greep uit het vele. Wij vragen U slechts
het met aandacht door te zien en dan hopen wij, dat U tot de
conclusie zult komen, dat het meer en interessanter is, dan U tot
heden ontving.
Dit propagandanummer bevat geen advertenties. De gewone dage-
lijksche nummers van Haarlem's Dagblad bevatten er echter meer, die
voor U van belang zijn, dan eenig ander blad in Haarlem en
Omstreken. Dit meerdere bedraagt per jaar honderden paginas.
De dagen zijn weder kort en worden nog korter, de avonden zijn lang
en zullen nog langer worden, nu is het dus de gelegenheid om U, hetzij
per week, maand of kwartaal op HAARLEM's DAGBLAD te abonneeren.
Wij hebben er al onze krachten voor over om er voor te zorgen, dat
dit besluit U niet zal berouwen en U te overtuigen, dat HAARLEM's
DAGBLAD vollediger, frisscher, levendiger, sneller met het nieuws,
kortom beter is.
Daarbij, louter op kosten beschouwd, niet duurder, in verhouding tot
zijn waarde goedkooper.
Wij hopen U welkom te mogen heeten.
DIRECTIE HAARLEM's DAGBLAD.
J. B. Schuil, onze medewerker voor tooneel.
(Rotterdam herdenkt het feit dat
het 40 jaar geleden de eerste
electrische kranen in zijn havens
kreeg).
Rotterdam is zwaar gehavend
Door het duchtig crisisspook,
Maar, al ging 't er vroeger beter,
Zwaar ge„haven"d was 't toen ook.
En, nu veertig jaar geleden,
Brak een heel nieuw tijdperk aan,
Voor de Maasstad met haar eersten
Door den stroom gedreven kraan
Uit de zee kwam men wei-varend,
Naar 't welvarend Rotterdam,
Dat, al zij 't met Waalhaven,
Toen zijn groote vlucht reeds nam.
Dat. al had het dan geen Uiver,
En zelfs nog geen Pelikaan,
Welbekend was in de wereld,
En kon bogen op een kraan.
Kranen zijn het sterkst in loopen,
Zelfs van de kraan-vogel soort,
Maar zij loopen dan ook kranig,
Zelfs na veertig jaar nog voort.
Rotterdam hoeft niet versagen,
Hoe 't ook in een crisis leeft,
Als 't zijn kranen, voortgedreven
Dor hun energie nog heeft.
P. GASUS.
Amy Mollisson vertelt op Schiphol.
yyParmentier en Moll? -
Wonderbaarlijk!
(Van een onzer redacteuren).
Amy Mollison zal komen. Amy, arme Amy.
Zij vertrok met zooveel hoop naar Mel
bourne, met goeden hoop, want had zij niet al
heel veel volbracht? Zelfs zooveel, dat zij er
een oogenblik aan gedacht schijnt te hebben,
de film over den moord te Marseille even naar
Amerika te kunnen brengen, eer zij naar
Melbourne zou overwippen
Amy zal komen, hier op Schiphol. Wat moet
er eigenlijk wel in haar omgaan, op den bodem
te landen, waar Pelikanen en Uivers op en af
vliegen naar Rotterdam en Haamstede en als
het toevallig te pas komt, naar Melbourne ook.
Van hier, van dit Schiphol, vertrok die groote
Uiver die rustig de handicaprace won, van hier
vertrok haar groote concurrent, al deden Mol
lison en echtgenoote ook niet mee aan de han
dicaprace.
Want het publiek keek niet naar handicap
of geen-handicap, het publiek, althans bij ons,
keek naar de kaart en vroeg: waar is die en
waar is die?
En het ongeluk, het kleine ongeluk dat in
zijn kleinheid toch zoo ontzettend groot kan
zijn, heeft Amy getroffen en daarom moet zij
nu met haar concurrent in den strijd en
collega in de sport, de luchtsport, terugkomen,
moet de K.L.M. haar brengen naar Schiphol,
waar de lucht vol is van Uivers.
Het is nog geen jaar geleden dat een don
kere mistavoud de groote verrassing van het
jaar bracht. Uit een nevelbevlokte lucht daalde
de Pelikaan, en oorverdoovend gejuich loste
de doodsche angst-stilte af.
Weer wachten we hier op de Pelikaan, maar
het laat ons kleine groepje betrekkelijk onver
schillig. Want achter de Pelikaan komt de
Uiver, die wonderbaarlijk snelle Uiver, die de
Pelikaan belachelijk maakte met zijn vier
dagen, die hij voor AmsterdamBatavia noo
dig had.
De ontvangst, de grootsche ontvangst met
veel gejuich en warmte en vriendschap en
echte trots, die bewaren wij voor de Uiver en
de Pelikaan begroeten we heden met de be
leefdheid die tegenover ouderen past. Oude
ren, die wij dankbaar zijn, maarvergeten.
De Pelikaan, goede oude sjokker, we zijn je
heusch erg erkentelijk, maar popelen van ver
langen de Uiver te zien.
Edoch, we komen hier voor Amy Mollison en
de Pelikaan bewijst ons den dienst, de wereld-
vliegster even in onze nabijheid te brengen,
opdat wij haar een oogenblikje kunnen zien,
en misschien nog wel wat vragen ook.
We turen naar boven, we kijken in de lucht
en we wachten het goede van daar. We hooren
niets en de verbeelding speelt ons parten. Een
heer naast me ziet een vogeltje voor de Peli
kaan aan en bewijst daarmee dat dit gezichts
bedrog niet alleen bij groote gebeurtenissen
als de aankomst van de Uiver in Indië ge
schiedt, maar ook op een doodgewoon, nuchter
Hollanasch vliegveld.
Maar er zit toch iets in de lucht en dat zal
spoedig komen
En het komt om precies kwart over twaalf.
Drie korte stooten op de hoorn van den sein-
toren: het Indië-vliegtuig en even later landt
de Pelikaan. Het blijft rustig in de cabine van
het vliegtuig, er is bijna geen beweging te zien.
Smirnoff, die zijn eigen, oude kist weer heeft
thuisgebracht, kijkt uit zijn verheven stand
plaats op het groepje voor de machine neer.
Fotografen hollen, zooals gewoonlijk.
Dan komt, heel gewoontjes, een dame in
een bruinen mantel, een das om den hals.
zonder hoed of zelfs een petje, met enkele
Engelsche tijdschriften in de hand: Amy.
Haar süc \u5-t bijgelsleürd, ma-ar van
verderen opmaak ziet men niets. Amy Mollis
son stapt op Hollandschen grond en wordt
verwelkomd dooreigenlijk door niemand.
De havenmeester, de heer Thomson begroet
haar, maar het is een vormelijke verwelko
ming. En de anderen die er om heen staan zijn
menschen van de krant, die toch niet uit har
telijkheid komen, waaraan Amy nu een bijna
zichtbare behoefte heeft.
Amy spreekt voor de microfoon van de film.
Zij heeft het al lang voorzien en ondergaat de
kwelling gelaten. Zij kan immers niet anders,
zij is toch de koene, vermaarde vliegenierster
en niet de vrouw die het recht heeft in stille
huiselijkheid zonder veel woorden en drukte
ontvangen te worden. Zij heeft het misschien
zelf wel zoo gewild, natuurlijk, maar toch gaat
er iets weemoedigs van uit: Amy Mollisson
op een vreemd vliegveld, tusschen vreemde
menschen, die vreemde dingen vragen.
Formeel moet zij naar de douane, want dat
is nu eenmaal zoo. Maar ze heeft niets anders
dan de tijdschriften en een mantel, een das,
een jurk, die geleend zijn, zooals zei zij, van
vrienden in Athene of Rome of misschien nog
ergens anders, want voor haar is de wereld
zoo klein. En daarom heeft zij het innerlijk
zoo benauwd in het restaurant van Schiphol,
waar haar thee wordt aangeboden, terwijl
vragenstellers om haar heen dringen en vra
gen naar haar man, naar haar machine, naar
haar meening over onze prestatie.
Over haar man spreekt zij graag, als het
eenigszins kan heeft ze het over hem. Hij
komt waarschijnlijk ook, maar vliegers kun
nen dat nooit zoo precies afspreken, er kan
altijd zoo makkelijk iets tusschen komen.
Neen, zij heeft de Uiver niet gezien, die lag
altijd achter haar en heeft haar, zoolang
vloog, niet ingehaald. Zij zegt het zachtjes,
maar toch dringend, want het is haar een
voldoening dit hier te kunnen zeggen. Maar
wat Parmentier en Moll hebben gedaan
het was „marvellous", het was wonderbaar
lijk. en ze meent het even oprecht als haar
onderdrukte spijt van de woorden die er aan
vooraf gingen.
'k Heb haar niet durven vragen of zij het
nog eens over zou doen, die vlucht van Lon
den naar Melbourne, 't zou ongepast zijn ge
weest, zooals elke vraag die haar werd gedaan
teveel was.
Een zachte, afwezige handdruk tot afscheid
duidde er op dat zij de rozen niet zag. die
voor haar werden neergelegd, evenmin als de
fototoestellen en de menschen met potlood en
papier.
Zij zag een Cornet-vliegtuig, dat haar in
den steek had gelaten, waarover zij bijna ver
wijtend sprak alsof zij zoom misdaad niet be
greep. En ik begrijp niet hoe een echte vrouw
als Amy Mollisson zulke krachttoeren zou
kunnen verrichten, als waartoe zij zich zelf in
staat acht.
Wij moeten de vliegerij niet meer als iets
hü zanders zien!
Inhoudsopgave.
R. P.: Doumerque's val.
pag. I
Bekende Haarlemmers door onze lens ge
snapt. Mr. A. Bruch.
pag. 1
De LondenMelbourne-race. Amy Mollison
vertelt op Schiphol.
pag. 1
Dr. Meta Helen Jacobs: Artis gaat den win
ter tegemoet.
pag. 2
Van onzen Londenschen correspondent: En
gland's 2 millioen werkloozen.
pag. 2
Kerst Zwart: Herfstbeeld.
pag. 2
Dr. E. van Raalte, onze parlementaire mede
werker, schrijft over het bcgrootingsdebat in
de Tweede Kamer.
pag. 1
Voor de Vrouw.
pag. 3
R. P.: Het raadsel van Wolvega.
pag. 4
Moderne Engelsche voetbaltraining.
pag. 4
A. J. C. V.; de Stadsopschepper doet zijn werk.
pag. 4
Mr. E. Elias: Menschen en dingen in mijn
buurt. Deftige taartjes.
pag. 4
Door onze lens gesnapt.
Mr. A. Bruch.
Een van onze bekendste stadgenooten is Mr.
A. Bruch, oud-wethouder van onderwijs in deze
gemeente en sedert een zestal jaren lid van
Ged. Staten van Noord-Holland.
Toen hij zitting nam in het College van Ge
deputeerden verloor Haarlem een bekwaam
bestuurder, wiens groote onpartijdigheid bij
de leiding van het Haarlemsch onderwijs ook
door politieke tegenstanders steeds is erkend.
Voor de wijze, waarop Mr. Bruch aan beide
richtingen van het onderwijs, openbaar en
bijzonder, het haar toekomende wist te geven,
is hem bij zijn aftreden als wethouder van
verschillende zijden, zoowel uit het lager als
uit het middelbaar en voorbereidend hooger
onderwijs, warme hulde gebracht.
Toen hij, op 27-jarigen leeftijd reeds, in 1913
lid was geworden van den Haarlemschen
Raad, weerde hij zich dadelijk geducht. Spoe
dig won hij het vertrouwen en de sympathie
van zijn medeleden, die dit vertrouwen uit
spraken door hem in 1917 een plaats te berei
den in het college van B. en W.. waar hij zich
den man bleef toonen van breeden blik en
democratische opvattingen.
Mr. Bruch had door zijn boeienden, logischen
betoogtrant zijn levendige en sterke argumen
tatie, waarbij hij den humor als „specerij" niet
versmaadde, altijd het oor van den Raad, zoo
als nu ook weer het geval is in de vergaderin
gen der Prov. Staten.
Hem is thans het beheer der Provinciale be
drijven opgedragen; hij heeft zich spoedig in
deze voor hem nieuwe materie weten in te
werken en geeft ook in zijn tegenwoordige
functie blijk van practisch inzicht, bekwaam
heid en tact.
Sedert vele jaren is Mr. Bruch voorzitter der
A.R. Kiesvereeniging „Nederland en Oranje"
en verder vervult hij. bij een drukke advoca
tenpraktijk, nog verschillende functies in de
A.R. partij en daarbuiten.
