ATERDAGAVOND
Van Tunis en Kairouan9
Bluft Fit!
BIJVOEGSEL VAN HAARLEM'S DAGBLAD
De LZ 129, het reuzenluchtschip voor
den dienst Europa—Amerika.
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
13
Het leven aan den rand van de woestijn
trots zijn twee vrouwen en drie dochters,
druk aan het werk met deze nuttige bezig
heid. Als Christen mocht ik ze ongesluierd
zien en zelfs fotografeeren, behalve de jong
ste, een heel mooi meisje. Maar er was nog
iets veel griezeligers voor mij weggelegd; de
dans der Aissaouas, der dansende derwischen.
Dat die lui dansen, daar heb ik niets op te
gen; dat ze hun bovenlijf ontblooten vind ik
ook niet erg. Maar dat ze lange puntige ijzeren
staven op hals. buik of borst zetten er dan
door een ander met een houten hamer op la
ten slaan, is een ongezellig gezicht. Dan wor
den ze wild, draven rond, terwijl ze cactussen
met stekels en al opeten, ze kauwen glas, ver
orberen schorpioenen en toonen al dergelijke
staaltjes van onkwetsbaarheid, die zij door
zang, dans gebed en vast geloof meenen te
hebben verkregen. Menigeen ademt vrij op als
de trommel zwijgt en de fanatiekelingen
weer gewone menschen worden. Onbegrijpe
lijk is, dat ze bij dit schouwspel kinderen en
jonge meisjes toelaten, die echter blijken
beter tegen zulke gruwelen bestand te zijn
dan menig reizend Europeaan; en bloed heb
ik niet zien vloeien hoor!
Nomadententen rondom de stad, vrouwen
aan het wol-kaarden, spinnen en weven,
zwaar getatoueerd, vol kralen en sieraden,
meest oud en afgeleefd, maar ook van die
echte beautués du diable. Prachtige oogen
heeft dat volk. Tk besluit maar met; Gaat
dat zien! De oogen en het volk en de stad
ook!
Dr. W. G. N. VAN DER SLEEN.
Greta Garbo als koningin Christina van Zweden in gesprek met den kanselier
Oxenstierna, een beeld uit de in het Luxor Theater geprolongeerde film
Queen Christina.
Bestemd voor 50 passagiers.
Helium-vulling en ruw oliemotoren.
(Bijzondere correspondentie)
Friedrichshafen, November
In den zomer 1935 zal ,,LZ 129" de naam
van den nieuwen reusachtigen luchtkruiser
staat nog niet vast zoo ver zijn, dat hij
zijn eerste vaart-naar New York kan begin
nen. De termijnen, die tot nu toe voor deze
reis zijn genoemd, zooals 15 April 1935 zijn
niet juist, daar tengevolge van de enorme
afmetingen van het luchtschip en de noodza
kelijke talrijke proefvluchten, op het oogen-
blik nog geen vast tijdstip voor de „Jungfern-
fahrt" van den „LZ 129" kan worden opge
geven. Maar zooveel schijnt toch vast te staan,
dat er van het najaar 1935 af een geregelde
luchtdienst naar de Vereenigde Staten zal
worden geopend, tenminste, als de bespre
kingen, welke de Zeppelin-commandant Dr.
Eckener in de Vereenigde Staten heeft inge
leid, en die o.a. ook de levering van helium
door Amerika voor de vulling van het lucht
schip bevatten, gunstig verloopen.
Het nieuwe reuzen-luchtschip zal voor 50
passagiers buitengewone gemakken bieden;
men zal voor het eerst in een luchtschip mo
gen rooken. De prijs voor de overvaart zal
slechts ongeveer 10 percent meer bedragen
dan in de eerste klasse van een stoomboot
en is voorloopig op vier honderd dollar be
raamd.
We zijn in Friedrichshafen gekomen, om het
nieuwe luchtschip in zijn tegenwoordige ge
daante te bezichtigen. Zes honderd vakarbei
ders zijn aan het werk, om den „LZ 129" te
voltooien. De werkzaamheden staan onder lei
ding van dr. D»rr, den chef-constructeur van
den „Luftschiffbau Zeppelin", den man. die
nog met den ouden graaf Zeppelin den „LZ I"
gebouwd heeft en die dus de heele geschiede
nis van den Duitschen luchtschipbouw heeft
meegemaakt. In de hal staat het reuzen-ge
raamte. In net kobalt-blauw lazuur-lak schit
tert het bijzonder geheimzinnig in de late
herfstzon. De romp van het schip bestaat
weer uit hardaluminium. dat met het schitte
rende blauwe lak wordt overtrokken. De
commandobrug met de stuur- en navigatie-
kajuit hang onder den boeg van het schip, dat
248 m. lang is en naar welks ondersten loop
gang een trap leidt. Op lange reizen zal men
deze 243 m. graag en dikwijls heen en terug
afleggen, om beweging te hebben. Boven de
stuur-ruimte bevindt zich de hut der marco
nisten aan bakboordzij. Aan stuurboord liggen
de slaaphutten van de officieren en man
schappen. Eén der vele nieuwe inrichtingen
van den ..LZ 129" is. dat de passagiers in het
middenschip „onder dak" worden gebracht,
aan het eind van het voorste derde deel van
het luchtschip. De passagiershutten liggen
boven elkaar op het eerste en tweede dek.
De „LZ 129" kan vijftig passagiers opne
men. Ze vinden alle gerieflijkheden, die men
billijkerwijze kan verlangen; er is ook een
rooksalon. De inrichting van de hutten en
vertrekken der passagiers is door professor
Breuhaus (Berlijn) ontworpen, van wien ook
de binnen-architectuur van de Lloyd-booten
„Bremen" en „Europa" afkomstig is. De
reizigers zullen op den „LZ 129" precies vier
maal zooveel oppervlakte voor zich kunnen
gebruiken, als op den „Graf Zeppelin", die op
het oogenblik den geregelden luchtdienst op
Zuid-Amerika volvoert. De slaaphutten zijn
van centrale verwarming, koude en warme
waterleiding voorzien; de meubileering ervan
laat wel niets te wenschen over. Boven den
ondersten loopgang strekt zich. als lengte-as
door het heele. schip, de bedrijfsgang voor de
„Zellenpfleger" uit. Deze gang wordt door de
diagonale verspanningen der hoofdringen ge
steund.
Achter de passagiers-kajuiten is het vracht-
ruim ingebouwd, dat ook goederen zooals
automobielen of piano's kan opnemen. Aan
beide kanten van den ondersten kiel-loopgang
bevindt zich de plaats voor de opneming der
olie- en watervaten. 60.000 kilogram zware
olie heeft de „LZ 129" aan boord. Duidelijk
teekenen zich in het doorzichtige geraamte
de loodrechte gas- en ladder-schachten af,
die tot 41 m. naar boven leiden. Dit is totale
doorsnede in het midden van het stroomlijn-
vormige lichaam van het schip. Het is ge
vormd uit 36-hoekige hoofd- en hulpringen.
Tusschen de hoofdringen, waarvan de hoeken
versterkt zijn, zijn telkens op vijf meter af
stand twee hulpringen ingeschoven. De ringen
dragen op roode en zwarte platen hun aantal
meters, van het achterdek uit gemeten, de
hulpringen zijn onverspannen.
Enkele dagen geleden is men met de stof-
bespanning van het voltooide geraamte van
den „LZ 129" begonnen, en wel aan den boeg
op het punt waar men de inrichting voor de
bevestiging van den luchtreus aan den anker-
mast duidelijk kan waarnemen. Terwijl het
hard-aluminium uit Duren werd geleverd,
stamt het omhulsel van den „LZ 129" van een
firma in St. Gallen. De „LZ 129" heeft onge
veer 35.000 vierkante meter omhulsel noodig,
terwijl voor den „Graf Zeppelin" nog een op
pervlakte van 20.000 vierkante meter voldeed.
De geweldige hoeveelheid stof ligt in de kleer
makerswerkplaats van den „Luftschiffbau
Zeppelin" en wordt daar in den vorm ge
knipt. Bij het gewaad van den „LZ 129" gaat
het volstrekt om werk op maat! De onderdee-
len van het omhulsel hebben aan de vier kan
ten banden met lussen. Hiermee worden ze
tusschen de afzonderlijke velden van het ge
raamte ingetrokken en dan met behulp van
span-toesteilen nog meerdere malen vaster
aangetrokken. Men verklaart ons, dat de
hooge verspanning van ongeveer 200 kilogram
meter noodig is. opdat het omhulsel geduren
de de vaart bij elke weersgesteldheid strak
blijft. Het grootste van het omhulsel bestaat
uit katoen, dat niet te veel rekt en voldoen
de bestand is tegen het weer. Voor die gedeel
ten, welke meer hebben uit te houden, wordt
linnen toegepast, omdat op die plaatsen groo-
tere weerstand tegen inscheuren moet be
staan: dus vooral aan de vinnen 'zij-stuur),
de afdekking van den nok en aan de toe
gangen tot de vier machine-gondels, die ook
bij den „LZ 129" buiten den romp van het
schip liggen..
De katoen- en linnenstoffen zijn van een
bepaalde hoedanigheid, wat gewicht, aantal
draden, waarborg tegen breuk en rekking
aangaat. Soort en structuur van het weefsel
zijn gekozen volgens het gezichtspunt: groot
ste stevigheid bij het kleinste gewicht en
grootste dichtheid der draden. Is het omhul
sel gespannen, dan wordt het vijfmaal over
trokken met cellulose-lak, dat nog verbeterd
is kunnen worden; er zijn ongeveer drie per
cent aluminium-pigment bijgevoegd. Hierdoor
verkrijgt het luchtschip zijn metaalachtig zil
veren uiterlijk en is ondoordringbaar voor
water. Tegelijk worden de 16 ballons voor het
draaggas ingebouwd, de heele binnen-inrich-
ting en de vier ruwolie-motoren, die de firma
Mercedes-Benz levert. Deze firma is overwin
naar geweest bij den wedstrijd onder de drie
beste Duitsehe Diesel-motoren-fabrieken.
Wanneer de leveranties vo.or het voorgeno
men tijdstip kunnen plaats hebben, dan zal
de „LZ 129" misschien in April 1935 zijn eerste
reis ondernemen. Deze luchtkruiser symboli
seert de bekroning van een 35-jarigen arbeid,
waarvoor het Duitsehe volk en de luchtschip-
bouw Zeppelin groote offers heeft gebracht.
Het nieuwe schip is bijna tweemaal zoo groot
als de „Graf Zeppelin" en iets grooter dan het
Amerikaansche marineluchtschip „Macon".
De „LZ 129" kan een gewicht van bijna 190.000
kilo dragen, waarvan bijna 30.000 kilo zijn
bestemd voor de betalende vracht. De nieuwe
reuzen-kruiser zal het eerste Duitsehe lucht
schip zijn dat met helium gevuld is. Hierdoor
is ook de grootte van het schip verklaard want
helium vereischt een aanmerkelijk grooteren
inhoud dan waterstofgas, dat dezelfde draag
kracht moet ontwikkelen. Deze vergrooting is
wel duurder, maar brengt daarvoor een aan
merkelijke verhooging der bedrijfsveiligheid
mee. De „LZ 129" is het allereerste luchtschip
dat met ruwolie-motoren wordt aangedreven,
die een hoogste prestatie van 5000 P.K. kun
nen ontwikkelen. Het nieuwe luchtschip over
wint zonder tusschenlanding ruim een derde
van de oppervlakte der aarde, zonder dat de
normale nut-ladir.g behoeft te worden ver
minderd.
Gezicht over Kairouan, van de minaret der Groote Moskee.
Het was en het bleef noodweer. Den gehee-
len nacht rukte de storm aan deuren en ven
sters en stroomde het water overal binnen,
want hotels in Tunis zijn niet op regen en
wind tegelijk gebouwd. Toch luwde het tegen
den morgen zooveel, dat iedereen dacht dat
het ergste voorbij was, maar even later plenste
de regen weer neer en vormden zich nieuwe
zanddammetjes langs de goten naast den weg.
Echt weer om een dikken Griekschen koop
man eens al zijn tapijten te laten uitspreiden
en aanprijzen onder het lebberen van peper
munt-thee in zoo'n echt Oostersch naar wie
rook en sandelhout ruikend winkeltje in den
Soukh. Of eens te smullen van het mooie,
antieke zilverwerk, dat in die streken zoo in
teressant en zoo goedkoop is. En 's avonds
naar de bioscoop, waar een aardig verkoop
stertje mij, zonder te weten dat ik Hollander
was, aU et nieuwste en beste Hollandsche
drop wow aansmeren.
Dond*- -agmorgen. Nog steeds regen en-
windvlagen, maar er moet toch eens een eind
komen en dus klauter ik tegen zevenen in een
vigelante (taxichauffeurs zijn zoo vroeg niet
wakker in Tunis) en laat mij naar het bu
reau van de S-A-M. brengen, de Italiaansche
Maatschappij, die een prachtig net van lucht-
liïnen over de Zuid-oostelijke Middellandsche
Zee exploiteert. Men keek een beetje ernstig
(vreemd ding voor een Italiaan!) en de auto
bus vertrok een half uur te laat. O- de lucht
haven nog langer gezichten, bij elkaar gestoken
koppen, af en aan loooende telegramiongens,
maar in plaats van om acht uur zaten wij
toch om negen in het toestel, klaar om te ver
trekken, Dan komt een bericht, dat Rome
opklarend weer meldt en daar gaat ie. Eerst
gliidend, dan snijdend, daarna roffelend. Wat
krügt de buik van die cabine een klanoen van
de frissche golfjes, die in de Golf staan. Maar
binnen anderhalve kilometer zijn wij van
den grond, o neen van het water. Een stevige
machine hoor en hij ligt vast in de lucht, ten
minste zoolang als wij recht tegen wind in
hoogte nemen. Maar zoodra wordt het toestel
niet In de linker bocht gegooid, of daar be
gint het lieve leventje. Slingeren, stampen
schokken en als wij den wind goed en wel
achter hebben telkens pardoes een eindje val
len en even later weer omhoog gestooten wor
den. Bij het verlaten van de kust verdubbelen
al deze bewegingen in heftigheid; de fna-
chine steigert en springt en zweeft en valt en
vriend Macaroni heeft alle moeite om uit zijn
zwabberende en overal tegen aan slaande an
tenne de laatste berichten op te zuiaen. En
die zijn niet mooi. Sardinië meldt stormach
ti<ren wind en regenvlagen. Rome loopt weer
dicht en meldt rukwinden van steeds toene
mende kracht. Palermo zwijgt als een pot en
als eindelijk onverstaanbare geluiden uit dien
hoek doorkomen hooren wij even later via
Rome, dat Sicilië in den staart van den cy
cloon zit., die ons in Tunis al zulk slecht weer
heeft bezorgd en nu in Noordwestelijke nch-
tin°' voort ijlt. Die moet net onze baan kruisen
als"wij van Sardinië naar Rome oversteken.
Deze boodschap bezegelt ons lot. Daar is geen
beraad meer voor noodig. maar gelukkig stijgt
onze piloot eerst nog ettelijke honderden me
ters voor hij zijn zwaai neemt, want net m
de bocht krijgen wij een paar tikken aie het
toestel even doen afglijden, voor het steige
rend en stampend met wind schuin tegen oe
terugreis naar Tunis aanvaardt. Om halt elt
botsen wij weer over de witte golfkonoen van
de groote Syrte
Nog een venijnige tik, die een vleugeltop
even het water doet raken en ons dus twintig
graden uit de koers brengt, maar dan ver
mindert de snelheid al spoedig en om goed elf
uur sta ikaan het station in Tunis,
want als ik toch niet op tijd in Holland kan
zijn knoop ik er liever hier nog een paar
dagen aan vast. Ik kan nog net den snel
trein pakken naar Sousse en als ik daar een
uur of vier later uitstap giert de wind nog
door het want van de schepen in de haven,
maar de wolkenmassa is vaneen gescheurd
zoodat hier en daar prachtige windveeren.
helwit afsteken tegen het hemelblauw dooi
de gaten in de jagende, lager hangende wol
ken zichtbaar zijn. Als mijn autobus Kairouan
begint te naderen, is alle bewolking ver
dwenen en schrijden de bruine kameelen dooi
de bruingebrande steppen alsof het nooit ge
regend heeft. Een penitentie is dat, zoo'n rit
ineen autobus, die alleen stopt op plaatsen
waar niets te fotografeeren is en de mooiste
groeoeeringen van bedouinen, kameelen, no
madententen enz. voorbij suist. Sousse lag
nog in een uiterst vruchtbare streek, met
korenvelden, veel wijnbouw en olijven. Kai
rouan ligt kort voor den rand der heuvels
in de vlakte, die hier reeds een bruingebrande
steppe is en uit die onafzienbare vlakte
Bedouinenvrouw met kind, Kaurouan.
rijzen muren omhoog met kanteelen en hoek
torens en poorten, die niet meer van dezen
tijd zijn, een versterkte veste, daar in 666
gesticht door Okba Ben Nafi en die binnen
zijn muren ruimte biedt aan een twintig
duizend inwoners. Een der meest strijdbare
figuren uit den eersten tijd van den Islam
was het, die hier een stad bouwde, die voor
bestemd was om de heilige stad bij uit
nemendheid voor heel Noord-Afrika te wor
den. Ook thans wonen er slechts enkele hon
derden Europeanen en deze nog vrijwel alle
buiten de stadsmuren, zoodat het Oostersch
karakter hield wel bijzonder goed is bewaard
gebleven. Heel pleizierig is, dat alle Moskees,
zij het dan slechts onder geleide van een of-
ficieelen gids, door vreemdelingen mogen
worden bezocht en wanneer wij dan den vol
genden morgen meteen maar met de groote
Moskee, de Djama Sidi Okba beginnen, vin
den wij hier reeds een prachtig bouwwerk,
waarvan echter dadelijk opvalt, dat de mooie
marmeren vloerplaten en vooral de zuilen,
die de colonnades rondom het groote plein
schragen en die ook in de groote zaal te
vinden zijn, bijna allemaal afkomstig zijn
van ruïnen van oud Cartago en andere Ro-
meinsche steden in deze streek. Van den vijf-
en dertig meter hoogen minarettoren heeft
men een prachtig gezicht over de blinkend
witte stad, waarboven talrijke Moskeekoepels
oprijzen. Bijzonder mooi ligt de Moskee van
den Barbier, even buiten de stad, schitterend
wit afstekend tegen de vlakte. Daar rust een
strijdgenoot van Okbar Ben Nafi, die steeds
in zijn tulband drie haren van Mahomed den
Profeet bij zich voerde. De Moskee zelve is
ruim gebouwd, maar trekt vooral de aan
dacht doordat hier een druk gebruik is ge
maakt van gekleurde tegels, rood en goud
geschilderd houtsnijwerk en stucversieringen,
terwijl'anders juist in de bedehuizen van den
Islam meestal niets te vinden is, dat de aan
dacht van de geloovigen van hun gebed zou
kunnen afleiden. Een tweede aantrekkelijk
heid van deze Moskee is. dat de waterputten,
daar ze buiten de stad liggen, veel Nomaden
vrouwen, die in hun lange blauwe gewaden,
rinkelend van zilveren kettingen, sierspelden
en oorringen, af en aan sjouwen met de
groote waterkruiken, die daar nog steeds het
oude amphoremodel hebben. De waterputten
liggen steeds op het binnenplein van de Mos
kee. Ze hebben een nauwe opening en fiink
verhoogden rand. om verontreiniging tegen
te gaan en zijn eigenlijk de toegang tot
enorme vergaarbakken, die in al deze oude
steden onder het binnenplein van de Moskee
worden aangetroffen en waarheen ook al het
water van de daken der omliggende scholen,
eenvoudige hotels voor voorbijgangers enz. af
stroomt. De gezellige drukte rondom deze
putten wordt meestal nog verhoogd door
goochelaars en slangenbezwaarders. die er
hun kunststukken komen vertoonen. Een
dezer laatste was in het bezit van twee
prachtige groote brilslangen, een der gevaar
lijkste schepsels, die de aarde draagt, maar
die ze hun tanden natuurlijk wel hadden uit
gebroken. Zoo kunt ge rondom Kairouan wel
een goed idee krijgen van het leven aan den
rand van Noord-Afrika's woestijn gordel. De
markten van kameelen, zeis, schapen, geiten,
wol. gras en hooi zijn druk bezocht en dan
zijn er ook nog de tallooze tapijt-weverijen.
Haast elk „tapis de Kairouan" is als huis
vlijt gefabriceerd en mijn gids toonde vol
Reeds vele dames en heeren zien het groote
nut van lichaamsoefeningen in. Maar niet
iedereen is in de gelegenheid regelmatig een
of meer uren per week aan moderne gymnas
tiek in clubverband te besteden. Voor hen
vooral geldt deze nieuwe rubriek.
Probeert u onderstaande oefeningen eens,
en tracht het gymnastiek kwartiertje tot een
dagelijksche gewoonte te maken! Het enorme
nut van lichaamsoefeningen is over bekend:
dagelijksche alzijdige beweging is minstens
even noodzakelijk als lederen dag tanden
poetsen
Elke week zullen we eenige eenvoudige
oefeningen zoo duidelijk mogelijk beschrij
ven. en zoo noodig met teekeningetjes illus-
treeren. Mochten sommige oefeningen u nog
niet duidelijk zijn. dan kunnen abonné's van
dit blad alle gewenschte inlichtingen gratis
schriftelijk ontvangen
Nog één raad: Knipt de serie's uit. zoodat
u in korten tijd een ruime keus uit moderne
oefenstof kunt maken.
En nu aan den slag!
Oefenin." 1.
Strekt u zoo hoog
mogelijk uit. met de
armen hoog. Daarna
alle spieren ontspan
nen en soepel neer-
veeren in gehurkte
.houding.
Deze oefening 10
maal achter elkaar,
Eerst langzaam, maar
daarna geleidelijk
vlugger.
Oefening 2.
Een zwaaioefening voor de armen. Hierbij
armen en schouders vooral niet stijf houden!
Armen zijwaarts naar beneden zwaaien en
kruisen voor de borst daarna terug zwaaien
tot de armen weer zijwaarts zijn. Doet dit
vooral losjes en ontspannen, dan zullen de
armen vanzelf steeds meer door zijwaarts om
hoog zwaaien.
Oefening 3.
Zittend met de
beeneri gestrekt.
Rug recht en voor
loopig nog de ar
men als steun ach
ter den rug op den
grond.
Eén been zoo
hoog mogelijk en
goed gestrekt optillen (maar toch op den
grond blijven zitten). Onhoorbaar, dus niet
met een plof. weer neerleggen Daarna het
andere been. In rustig, vlot tempo zoo 20 maal
linker en rechter been afwissend optillen.
Oefening 4.
Een uitstekende le-
.nig- en slankmaken-
I .de oefening voor de
.heupen!
Zitten met opge-
.trokken knieën. Nu
x. beide knieën tege-
- lijk naar links laten
.dalen, t,ot linker knie
den grond raakt. Daarna hetzelfde naar
rechts, tot rechter knie den grond raakt. De
voeten mogen hierbij niet verschuiven. Lastig
is deze oefening niet, maar probeer het nu
ook eens zónder met uw handen op den grond
te steunen! Merkt u het verschil?
JULES KAMMEIJER,
Lich. Opv. M. O..
