U krijgt Tarvo in de zak
swsjsssssr»-*
FRANKEN's
Radiobanden.
GA NAAR KEIP!
WATER SPROEIT DE RAAKS.
Hit Bttouatiiksts
52e Jaargang No. 15762
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 10 November 1934
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIèN15 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels
ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze
Groentjes 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400-, Verlies Duim 75.-, Verlies Wijsvinger 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alies indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
HAARLEM, 10 November.
Zestien Jaar Geleden.
Morgen is het zestien jaar geleden dat de
wapenstilstand gesloten werd, en er is niet de
minste aanleiding om dezen dag feestelijk te
herdenken. Des te meer aanleiding om hem
met bitterheid te herdenken. In zestien jaar
tijds zijn de staatslieden erin geslaagd de
sfeer van bevrijding en „Nooit meer Oorlog"
die op dien elfden November 1918 heerschte,
totaai te bederven. Zoo zwaar en zoo intens
gemeen wat de middelen betreft als thans
is de wereld nog nooit bewapend geweest.
Zulke enorme bedragen als er thans door de
groote mogendheden aan oorlogstoerusting
worden uitgegeven zijn er nog nimmer be
steed, ondanks het feit dat een erger econo
mische nood heerscht dan ooit tevoren. Als
verscheidene dier groote mogendheden niet
weten hoe zij hun begrootingen sluitend moe
ten maken, terwijl zij de belasting-schroef
reeds tot het uiterste aangedraaid hebben,
dan komt dat doordat de uitgaven voor oor
logstoerusting de draagkracht der naties ver
te boven gaan. Het meest fantastische voor
beeld is Japan, dat op een staatsbegrooting
van 2800 millioen yen precies de helft uit di
recte inkomsten haalt en de andere helft
eenvoudig leent. Dat doet het nu al jaren
lang. en "door deze tactiek is de staatsschuld
met eenige milliarden opgeloopen en bedraagt
thans acht milliard. De uitgaven voor „defen
sie" beloopen op de nieuwe staatsbegrooting
net veertienhonderd millioen yen, en absor-
beeren dus geheel de werkelijke staatsinkom
sten
Dit meesterlijke financiëele beleid wordt in
Europa niet geëvenaard, maar ook de bevol
kingen Van Frankrijk, Engeland, Duitschland,
Italië enz. zuchten onder onmatige belas
tingen terwille van de fantastische bedragen,
aan bewapening besteed. Men behoeft geen
twee seconden na te denken om te beseffen
hoe hierdoor de koopkracht verhinderd en
het economisch herstel verhinderd wordt.
Alleen de wapenindustrie beleeft een gouden
tijd een tijd zooals nooit tevoren. En als
men deze feiten constateert.als men vast
stelt dat het economisch herstel gefnuikt
worclt door dezen onzinnigen wedloop naar
den Dood, kan men van velen nog ten ant
woord krijgen dat het beter is die toestanden
maar slaperig te aanvaarden en „met zijn
beide beenen op den grond te staan"Be
zwaarlijk kan men zich een beleid voorstellen
dat een grooter tegenstelling is van „real-
politik", dus van „met beide beenen op den
grond staan", dan de volkomen roekelooze
ren-naar-vemietiging, die thans in de wereld
is ontketend.
Zoowel door de Labour- als door de liberale
oppositie in het Engelsche Lagerhuis is Don
derdag verzet aangeteekencl tegen de parti
culiere wapenindustrie. De minister van Bui-
tenlandsche Zaken Sir John Simon heeft in
dat debat een rede gehouden die overvloeide
van zelfgenoegzamen onwil om er iets tegen
te doen. Mij laat het volmaakt koud of daal
de linkerzijde tegenover de conservatieven
stond. Dat doet niet terzake. Maar dat de bui-
tenlandsche woordvoerder van een land als
Engeland een dergelijke nietszeggende juriste
rij ten beste geeft over een zaak, die de red
ding van Europa raakt dat is diep bedroe
vend.
Nog bedroevender is dat hij daarbij gemeend
heeft een aanval te moeten doen op het vre-
despetitionnement dat de League of Nations
Union (de Engelsche Volkenbondsvereeniging)
onder de geheele bevolking- des lands houdt.
Van dergelijke ministers, die leven in het
verleden en wier scepticisme hun energie en
initiatief allang teniet gedaan heeft, is geen
heil te verwachten.
De toestand is inderdaad op het moment
slechter dan hij ooit in de afgeloopen zestien
jaar is geweest .Niet dat ik daarmee wil zeg
gen: verwacht nu den volgenden oorlog
maar. Allerminst. De volgende oorlog is er nog
niet, en gelukkig is den laatsten tijd weer
zeer merkbaar dat hoe duidelijker het gevaar
zich afteekent, hoe scherper ook het verzet
van die menschen, die het Leven eerbiedigen,
den kop opsteekt.
Daar bestaat een groot en dreigend gevaar,
maar de toekomst van Europa hangt nog mid
den in de balans. En het zal nog moeten blij
ken naar welke zijde die tenslotte doorslaat.
Er is nog steeds de kans, dat de ramp verhoed
wordt. Als er maar alles aan gedaan wordt
wat mogelijk is door diegenen die den toe
stand begrijpen en hun plicht voelen. Hun
aantal is in die zestien jaar zonder twijfel
geweldig toegenomen. En dat is het beste dat
men bij dezen Hen November kan zeggen.
BIJ FRANKEN!
T1 ze staan
In alle «i"kels va" En
Broodfabrieken
Haarlem
Telefoon 10435
Heemstede
Telefoon 28793
Bloemendaal
Telefoon 22090
3e Haarlemsche Voorjaars-
beurs.
23—30 Maart 1935.
De afd. Haarlem van de Ned. Vereeniging-
van Huisvrouwen zal haar 3e Haarlemsche
voorjaarsbeurs houden op 2330 Maart 1935
in alle zalen van het Gem. Concertgebouw.
ONTPLOFFING OP AMERIKAANSCH
TANKSCHIP.
V. D. meldt, uit Mobile:
Het tankschip Caliche, dat een groote la
ding olie en benzine aan boord had, is van
daag in de lucht gevlogen. Een lid der beman
ning wordt vermist, terwijl een aantal perso
nen ernstig gewond werd. De ontploffing was
ontzettend. Er was in het geheel een hoeveel
heid van 30.000 barrels olie en benzine aan
boord. Een onderzoek wordt ingesteld.
(Adv. Ingez. Med.)
De Ziekenhuisverpleging.
Minder patiënten voor gemeenterekening.
In de maand September van dit jaar
werden, blijkens de statistische gegevens
der gemeente Haarlem, in de ziekenhuizen
minder patiënten geheel of gedeeltelijk voor
rekening der gemeente verpleegd dan in Sep
tember van 1933.
De vergelijking is aldus-
Sept. 1933 Sept 1934
St. Elisabeths Gasthuis 3012 2808
Diaconessenhuis 2260 1640
St. Joh. de Deo 444 388
JolesziekenhuLs 78 23
Mariastichting 3839 2697
Parklierstellingsoord 278 110
De Haarlemsche lichtfabrieken
De sterke vermindering van
het gasdebiet.
Ook voor electriciteït een lager cijfer.
Eenige weken geleden heeft de gemeente
raad van Haarlem den gasprijs verlaagd, om
dat van de goedkoope petroleum ernstige
concurrentie werd ondervonden.
Thans kunnen wij daarover eenige belang
rijke cijfers mededeelen.
Door de Haarlemsche gasfabriek werden
afgeleverd in de maanden Juli, Augustus en
September 5.481.728 M3. tegen 5.721.573 M3.
in dezelfde 3 maanden van het vorige jaar.
In dat kwartaal dus een vermindering van
ongeveer 240.000 M3.
Het blijkt voorts dat de vermindering vrij
wel geheel in het particuliere gebruik van de
inwoners van Haarlem zit. Die namen b.v. in
September slechts 1.324.541 M3. af, tegen
1.446.840 M3. in September van 1933. Over die
eene maand dus al reeds een daling van
122.299 M3.
Sterker blijkt de achteruitgang van het
debiet der gasfabriek nog als wij nagaan het
aantal klein gebruikers.
1 Oct. 1933 1 Oct. 1934
voor fewone meters
muntmeters
vastrecht
10.479 11.047
14.514 14.062
7.953 7.305
Daaruit blijkt dus dat het aantal vastrecht
gebruikers met niet minder dan 648 is ver
minderd.
Het aantal personen dat gas volgens het
gewone tarief over den muntmeter gebruikte,
verminderde met 452.
Daarentegen steeg het aantal gasgebrui-
kers over den gewonen meter met 572.
In totaal verminderde het aantal aange
slotenen op de gasfabriek dus met 528.
Niettegenstaande de bevolking van Haar
lem in dit jaar toenam van 126.480 tot
128.509.
Er wordt nu evenwel door de gasfabriek
gehoopt, dat na de verlaging van den gas
prijs een einde zal komen aan de verminde
ring van het debiet.
Ook de omzet van het electriciteitsbedrijf
te Haarlem is aan het terugloopen. Over Juli
bedroeg, vergeleken bij 1933, de verminde
ring 24.158 K.W.U., over Augustus 6.877 K.W.U.
en over September zelfs 67.945 K.W.U.
De N.Z.H.T.M. nam over September even
wel 80.890 K.W.U. minder af dan in dezelfde
maan van 1933. De aflevering aan de
P.E.G.E.M. verminderde in diezelfde maand
met 26.000 K.W.U.
Het gebruik van particulieren te Haarlem
is in September ongeveer 13.000 K.W.U. hoo-
ger geweest dan in September 1933.
De werkloosheid te Haarlem.
Meer werkloozcn, minder uitkeering.
De geldelijke uitkeering aan werkloozen te
Haarlem bedroeg over September f 166.441
tegen f 172.472 in dezelfde maand van 1933.
Het aantal valide werkloozen was gemid
deld 3911 of 87 hooger dan in dezelfde maand
van het vorige jaar.
Bij de tijdelijke werkgelegenheid geheel of
gedeeltelijk voor rekening der gemeente
waren in September van dit jaar 458 per
sonen geplaatst tegen 482 het vorige jaar.
De vooruitzichten in de bijvakken zijn min
der gunstig. In September werd door de ge
meente bouwvergunning verleend voor wer
ken tot een gezamenlijk bedrag van f 395.895
tegen f 664.515 in dezelfde maand van 1934.
De Haarlemsche bevolking.
Eenige cijfers.
Het aantal inwoners van Haarlem steeL
van 126.480 op 1 October 1933 tot 128.509 op
1 Oct. 1934.
Haarlem gaat dus hard naar de 130.000!
Er vestigden zich sinds 1 Januari 1934 666
vreemdelingen, voornamelijk Duitschers.
Er vertrokken er evenwel weer 614, ook
voornamlijk Duitschers.
In September vestigden zich hier 150 Am
sterdammers, terwijl 132 Haarlemmers naar
Amsterdam vertrokken.
In totaal vertrokken 464 Haarlemmers naar
elders, terwijl hier 518 personen uit andere
gemeenten binnen kwamen.
Sommige scholen krijgen vrij.
Om de aankomst van de „Uiver" bij te
wonen.
Naar aanleiding van tot hem gerichte ver
zoeken heeft de Minister van Onderwijs be
slist, dat aan onder zijn Departement ressor-
teerende Rijksscholen voor voortgezet onder
wijs op den dag van de aankomst van de
„Uiver" op Schiphol, of eventueel op den dag
voor de huldiging te bepalen, vrijaf kan wor
den gegeven op zoodanigen tijd. dat de leer
lingen. die dit wenschen, deze nationale ge
beurtenis kunnen bijwonen, mits blijkt, dat
een belangrijk deel van de leerlingen daarvan
inderdaad het bedoelde gebruik zal maken.
De eventueel aldus verzuimde lessen behoe
ven niet te worden ingehaald. Indien bestu
ren van overeenkomstige gesubsidieerde scho
len eenzelfde gedragslijn willen volgen, kan
de Minister zich daarmede vereenigen.
(Op het radiocongres te Lissabon
is besloten, met de Nederlandsche
vinding van uitzending op een
draag golf met één, inplaats van
twee zijbanden, nader internatio
naal te experimenteeren.)
Voor mij worden radio-technische zaken
Al heel spoedig veel te geleerd,
Ik kan er geen kop en geen staart meer
van maken,
Wanneer men hierover doceert.
Een draaggolf die hier in 't land uit wordt
gezonden.
En die men in d' aether verliest,
Die vangt men dan toch weer, bijvoorbeeld
in Londen,
Wanneer men dat althans verkiest
Twee zijbanden hebben, zoo lees ik. tot heden,
't Geluid door den aether geleid,
Waarvan er wel eentje kan worden vermeden,
Tot meerdere bandeloosheid.
Dan komt er meer plaats, naar men zegt,
in den aether
Dan komen er luchtruimten vrij,
Dan wordt het met aetherverstoringen beter,
Dan kunnen er golflengten bij.
Ik denk er niet aan, het in twijfel te trekken,
Zooals ik het steeds heb geloofd,
Als andren op draadloos gebied iets
ontdekken,
Ik buig slechts vol eerbied het hoofd.
Ik wil nog alleen maar met trots
constateeren:
Hier zet een traditie zich voort,
Dat Neerland, ons Neerland, de lucht blijft
regeeren,
Zoowel met de daad als het woord.
P. GASUS.
De belastingen te Haarlem.
RECHT VAN BEROEP OMZETBELASTING.
B. en W. stellen den Raad voor, te besluiten,
dat het recht van beroep krachtens de Omzet
belasting 1933, zal worden uitgeoefend door
B. en W.
HET GAAT OM UW OOGEN!
Als U een bril noodig hebt, neem er dan
een met volmaakt betrouwbare glazen
GR. HOUTSTR. 137 naast Luxor
(Adv. Ingez. Med.)
Hoe het geld binnenkomt.
Uit de Statistische gegevens der gemeente
Haarlem ontleenen wij over de Haarlemsche
belastingen de volgende cijfers:
Grondbelasting. Op het kohier 19341935
is uitgetrokken als aandeel voor de gemeente
Haarlem de hoofdsom van de grondbelasting
f 368.624. Aan de gemeente was reeds uitge
keerd op 30 Sept. 1934 f 219.600; de gemeente
zou vermoedelijk nog f 146.400 ontvangen.
Voor de opcenten op de grondbelasting is
voor de gemeente f 384.558 op het kohier
uitgetrokken. Er was reeds op 30 September
f 229.200 aan de gemeente uitgekeerd; er zou
vermoedelijk nog f 152.800 ontvangen worden.
Personecle belasting'. Op het kohier 1934 is
uitgetrokken voor de hoofdsom f 825.272. De
gemeente ontving al f 480.000. Er zou ver
moedelijk nog f 320.000 door de gemeente
ontvangen worden.
Opcenten Gemeentefondsbelasting. Op het
kohier 19331934 is uitgetrokken f 1.300.631,
op het kohier 19341935 f 521.106 (dit kohier
is nog slechts gedeeltelijk bewerkt.
Aan de gemeente werd uitgekeerd tot en
met 30 September 1933—1934: f 1.224.721,
1934—1935: f 183.030.
Er zou vermoedelijk nog ontvangen worden
1933—1934: f 64.400 1934—1935 f 1.037.100.
Opcenten Vermogensbelasting: Uitgetrok
ken is op het kohier 19331934 f 90.021,
1934—1935 f 56.683.
De gemeente ontving al f 89.300 en f 12.000.
Zij zou vermoedelijk nog ontvangen f 4700 en
f 68.000.
Water is om te drinken, om te wasschen, te
zwemmen en nog enkele andere bezigheden,
soms ook om den weg er mee te sproeien, maar
cm het zoo maar achteloos over* straat te la
ten spuiten, zonder dat iemand er iets aan
heeft, terwijl die straat bovendien heelemaal
niet stoffig is. daarvoor is water niet.
Daarom laat het zich ook makkelijk begrij
pen, dat het water, dat bij de Raaks over de
straat spoot, op eigen beweging handelde,
zonder daartoe opdracht te hebben gekregen,
want wie zou het nu in zijn hoofd halen in
dezen tijd de Raaks te sproeien?
Dus kwamen de bevoegde menschen ook
gauw om de watersnood te keeren, maar mid
delerwijl had het water toch ai zijn spelletje
kunnen spelen en de gaten toonen genoeg.
De regeering Flandin heeft een commissie
ter bestrijding der crisis benoemd.
pag. 4
Mac Donald over nationale en internationale
kwesties.
pag. 4
Aanhangers der Duitsche Belijdeniskerk de-
monstreeren.
pag. 4
Von Ribbentrop's missie in Engeland,
pag. 4
Dr. Colijn komt nu-. Aalberse iets tegemoet.
pag. 3
De motor van Wardenier berust op fantasie.
pag. 3
Waar Haarlem bouwde en afbrak.
pag 6
Het uitbreidingsplan van Haarlem „Noord".
pag. 6
Ook het electriciteitsbedrijf te Haarlem maakt
minder goede zaken.
pag. 1
Bekende Haarlemmers: Mr. J. Gerritsz.
pag. 3
Bioscopen.
pag. 17
Laatste berichten.
pag. 5
ARTIKELEN ENZ.
R. P.: Zestien jaar geleden.
Pag 1
Van onzen correspondent te Boedapest: Een
muzikaal jubileum in Boedapest.
pag. 4
Mr. E. Elias: Menschen en dingen uit mijn
Haagsche buurt.
pag. 3
Financieele Kroniek: De politieke toestand van
invloed op de beurzen.
pag. 12
Dr W. G. N. van der Sleen: Van Tunis en
Kairouan.
pag 13
Jhr. dr. J. C. Mollerus: Nieuwe regelen tol
afweer.
Bijzondere correspondentie: De LZ 129, het
reuzenluchtschip voor den dienst Europa-
Amerika.
pag. 13
K. de Jong Concert der H. O. V.
pag. 17
K. de Jong: Radiomuziek der week.
pag. 17
J. H. de Bois: Litteraire kantteekeningen.
pag. 17
J. B. Schuil: Tooncelstukken.
pag. 7
J. H. de Bois: Aquarellen bij Frederik Muller
in Amsterdam.
pag. 7
Jules Kanuneyer: Blijft fit!
pag. 13
Helen: H. D. Vertelling: Voor de Poort.
pag. 14
Sport in 't kort.
pag. 11
Het Haarlemsche Stadsbeeld: Twijnderslaan.
pag. 14
Financieele toestand van
Oostenrijk.
Eenige verbetering.
WEENEN. 10 Nov. (Reuter). De financieele
toestand van Oostenrijk toont in de laatste
maanden eenige verbetering. Volgens som
mige kringen zou deze verbetering in veel
sterkere mate, dan thans het geval is, tot
uiting zijn gekomen, wanneer tengevolge van
de Naziputsch en de daarop volgende regee-
ringsactie de begrooting niet met een plotse
linge onvoorziene uitgaven post zou zijn be
last. De cijfers wijzen op verbetering in den
toestand van industrie en handel
De particuliere fabricage van
wapens.
Labour-motie in het Lagerhuis verworpen.
LONDEN 9'11 ("Reuter). De door de La
bour partij ingediende motie om de particu
liere fabricage van oorlogsmateriaal in Enge
land te verbieden, is door het Lagerhuis met
279 tegen 69 stemmen verworpen.
Is het kabinet-Flandin een
lang leven beschoren?
Hervormingen maken het mogelijk.
PARIJS. 10 November (Reuter). De eerste
maatregelen van het kabinet Flandin ter be
strijding van de crisis en werkloosheid hebben
den gunstigen indruk van het kabinet ver
sterkt. Algemeen gelooft men dat het kabinet
een lang leven zal hebben, nu blijkt dat de
regeering hervormingen wil invoeren in over
eenstemming met de parlementaire groepen.
MIJNONTPLOFFING, DIE NOG GOED
AFLIEP.
TOKIO. 10 November (Reuter) Door een
ontploffing in een steenkoolmijn nabij Hok
kaido werden 800 mijnwerkers van de buiten
wereld afgesloten.
Zij werden evenwel door onmiddellijk ge
boden hulp gered.
Vijf mijnwerkers worden nog gemist.
