DE
MELBOURNE-RACE IN LIJNEN.
De aankomst van
de,, Uiver".
WOENSDAG 21 NOVEMBER 1934
HAARLEM'S DAGBLAD
11
Wereldvluchten
krijgen practische beteekenis.
Concurrentie op den langen afstand....
Zoowel in binnen- als buitenland schijnt
men over het verloop en den uitslag van de
Melbourne race niet uitgepraat te geraken, en
als straks de „Uiver" weer veilig is neergestre
ken in haar oude en toch zoo intieme nest te
Schiphol, zullen duizenden en nog eens dui
zenden van hun nationalen trots over de ge
leverde prestatie doen blijken. Na alle feeste
lijkheden zal tenslotte alleen nog maar de her
innering aan een groot nationaal succes in
een internationale krachts- en betrouwbaar
heidsmeting op aviatiek gebied zijn overge
bleven.
Het succes van de „Uiver" reikt evenwel ver
der dan een simpele bekroning van een avia-
tische prestatie. Met een zeer te rechtvaardi
gen trots kan de K. L. M met het succes van
de „Uiver" toonen, wat een goede organisatie
en vooral training van de vliegers, vermag.
Uit de Melbourne-race zou men diverse ge
volgtrekkingen kunnen maken, die voor het
oogenblik als niet ter zake moeten worden be
schouwd.
Doch wel komen enkele punten naar voren-
die voor een bespreking in aanmerking kun
nen komen.
Onze aandacht wordt dan al direct geves
tigd opj de typen vliegtuigen die in de snel
heidsrace de eerste plaatsen hebben bezet. Wij
komen dan tot een vergelijking van de vlieg
tuigen. De Havilland „Cornet'' voorzien van
twee speciale Gipsy-Six motoren van pl.m. 225
P.K. elk, de Douglas DC 2 met twee Wright
„Cyclone" motoren van elk 700 P.K. en de
Boeing met twee Pratt en Whitney „Wasp"
motoren van 500 P.K.
In de eerste plaats wil ik er op wijzen dat
een sportieve vergelijking tusschen de „Co-
met" en de „Uiver" mar den uitslag niet ge
maakt kan en mag worden. Wij zouden hier
als 't ware twee ongelijksoortige eenheden met
elkander vergelijken wat niet mogelijk is. Wij
moeten bekennen dat de vliegers Scott en
Campbell van de „Cornet" een grootere licha
melijke prestatie hebben geleverd dan onze
bestuurders van de „Uiver", aangezien de eer
sten gedurende de geheele tocht zich opgeslo
ten hebben gevoeld in een soort kast, terwijl
de bemanning van de „Uiver" zich in een vlie
gend hotel bevond, waarin zij zich op ieder
gewild oogenblik heeft kunnen vertreden. Het
„Boeing" vliegtuig van den beroemden Ame-
rikaanschen vlieger, kolonel Roscoe Turner,
kan gevoegelijk gerangschikt worden onder
dezelfde categorie als de „Douglas".
Beginnen wij met de Havilland „Cornet".
Dan valt ons direct op dat dit type vliegtuig
speciaal voor de Melbourne race is gebouwd
en de daarvoor beschikbare tijd werkelijk
niet te ruim is geweest. De berichten voor den
wedstrijd luidden niet al te gunstig en velen
gaven dit type weinig of geen kans. De aëro
dynamische bouw was wel zeer fijn en doet
ons veel denken aan bouwmethoden die in
Amerika, op grond van aldaar gehouden wind
tunneiproeven, veel succes opleverden. Dat de
„Cornet" voorzien zou worden van Gipsy-mo
toren was wel te verwachten, aangezien men
met deze motoren op velerlei gebied reeds
groote successen had geboekt.
Toch kreeg men met de constructie van deze
motoren nog eenige onverwachte bezwaren.1
De constructeur had n.l. gerekend het vlieg
tuig in staat te stellen, den afstand Milden-
hall-Bagdad (pl.m. 5.R00 K.M.) in één vlucht
te laten volbrengen. Daarvoor moest natuur
lijk in de eerste plaats voldoende benzine aan
boord aanwezig zijn en de beide motoren
Van de M. T. S. ontvingen wij deze grafiek,
die de Melbourne-race in lijnen uitbeeldt. Een
nauwkeurige bestudeering brengt veel interes
sants aan het licht.
Bij een nadere beschouwing valt uit dit tijd-
weg-diagram af te leiden, dat Scott met de
Cornet bij de in het vliegtuig beschikbare snel
heid een prachtige vlucht heeft gemaakt.
Behoudens de door het weer veroorzaakte
rust te Albury streeft de Uiver de eerste prijs
winnaar in regelmaat voorbij. De laatste twee
langere rustperioden van Scott zijn te wijten
aan motorstoring. In vergelijking met Jones
en Mollison heef'. Scott met de motoren toch
nog veel geluk gehad.
In de curve van Turner komt tusschen Ka-
moesten gedurende hun arbeid een zoo laag
mogelijk benzineverbruik hebben. Wat den
benzinevoorraad aangaat werden voor dit doel
drie tanks gemonteerd en wel één voor in den
neus met een inhoud van 570 L., éen in het
zVaartepunt van het toestel met een inhoud
van 500 L., en tenslotte werd een derde reser
voir met een inhoud van 90 L. geheel achter
in het toestel geplaatst dat dienen moest voor
compensatie van de gewichtsverdeeling gedu
rende de lange vlucht.
Voor deze race werden nu tien speciale
Gipsy Six motoren gebouwd, die alle afgeleid
waren van de normaal bestaande motoren
van 185 P.K. De speciale motoren moesten
evenwel een verhoogd vermogen leveren, te
gen een geringer benzineverbruik en tevens
een minderen weerstand hebben. Een van de
middelen om 't vermogen te vermeerderen
was het toerental te verhoogen. Verder werd
de compressieverhouding vergroot, terwijl
voor het verkrijgen van den geringeren weer
stand de zuigbuizen meer tegen den cyl. wer
den aangebracht.
De algemeene toepassing van „superehar-
ging", waarmede verkregen wordt dat het
vermogen op groote hoogten (pl.m. 4.000 M.)
nog bewaard blijft, moest bij deze speciale
motoren achterwege blijven. De constructeurs
waren n.l. tot de conclusie gekoniftn dat met
de toepassing van deze methode bij het vlie
gen met de kruissnelheid, het benzinever
bruik tevens verhoogd zou worden, wat weer
ten koste zou gaan van den af te leggen af
stand. Om nu toch, zij het in bescheiden mate,
de wijze van „supercharging" te verkrijgen,
werden, in verband met de groote snelheid van
het vliegtuig, de inlaatopeningen voor den
luchttoevoer een weinig naar voren aange
bracht. Op deze wijze werd gedurende de
vlucht het vermogen van de motoren toch nog
vrij aanzienlijk verhoogd. Evenwel ben ik er
van overtuigd dat met de veranderingen aan
deze motoren, geen voldoende tijd is geweest
voor experimenteeren op ruime schaal. De
oorzaak der storingen die gedurende de Mel
bourne race bij alle deelnemende „Cornets"
zijn opgetreden, kunnen zoo goed als zeker in
deze richting worden opgezocht. Het neemt
intusschen niet weg dat dit type vliegtuig ge
toond heeft de volle aandacht waard te zijn.
De wijze'waarop Cathcart Jones en Kenneth
Waller met hun „Comet"-vliegtuig den af
stand Engeland-Australië-Engeland hebben
afgelegd in den recordtijd van 13 dagen, 6
uren en 43 min., geeft hiervoor al voldoende
aanleiding Is, Engeland zijn stemmen opge
gaan om de proeven met dit vliegtuig verder
voort te zetten, teneinde hiermee te bereiken
dat in de toekomst dergelijke toestellen uit
sluitend voor postvervoer zouden kunnen wor
den gebezigd. Door het geringere volume dat
door de postgoederen wordt ingenomen, is
de mogelijkheid zelfs groot dat de post op
deze wijze wordt vervoerd. De groote snelheid
van het vliegtuig, verbonden met een gering
benzineverbruik zijn belangrijke factoren voor
de exploitatie- en onderhoudskosten.
De post gaat hoe
langer hoe sneller.
In Frankrijk schijnt men zich eveneens het
toekomstig postvervoer op deze wijze in te
denken. In zooverre heeft de Mac Robertson
race tenminste zijn nut opgeleverd voor de
verdere ontwikkeling van het burger lucht
verkeer, en zijn degenen die in dezen wedstrijd
slechts een persoonlijke reclame hebben ge-
rachi en Allahabad tot voordeel van de Uiver
een onregelmatigheid voor, Het tijdverlies is
echter door sneller vliegen bij Alorstar onge
veer ingehaald.
De vlucht verloopt overigens zeer regelmatig
zoodat Turner als goede derde aankomt.
Tusschen dit groepje van drie neemt de Pan
derjager met Geysendorffer gedurende de eer
ste dagen een goede plaats in. Juist uit dit
diagram blijkt hoe zwaar de tegenslag dezen
vliegers moet hebben getroffen.
Bijzondere aandacht moet echter besteed
worden aan Melrose met een Puss Moth en
Hansen met een Koolhoven F.K. 41. Deze solo
vliegers moesten natuurlijk na de volbrachte
dagtaak een goede nachtrust nemen om weer
N.V. „GR AN ITO" - Tel 14028
N. BOER KOEL AELBER TSBLRGS 7 R. 80
Alle Granito- en Tegelwerken
Strak v n l ij n, s o e p e i van p r ij s
(Adv., Ingez. Med.)
zien van den ontwerper van deze vlucht, zon
der eenige praktische gevolgen voor de lucht
vaart, in het ongelijk gesteld.
De prestatie van de „Uiver" moet als lo
gisch gevolg van de gestadige ontwikkeling
en oefening van de K. L. M.-örganisatie wor
den aangemerkt. De ondervinding, opgedaan
bij de wekelijksche vluchten naar Indië, zijn
langzamerhand van dien aard dat een ver
lenging ervan naar Australië haast zonder
eenig bezwaar kon worden ondernomen. De
K. L. M. heeft hiermede de wereld getoond,
dat het groote luchtverkeer-niet meer in zijn
kinderschoenen staat, en zeer zeker met
gunstige resultaten kan worden onderhouden.
Dat de verrichting van de „Uiver" in 't bui
tenland grooten indruk heeft gemaakt, blijkt
wel allerwegen. Vooral Engeland schijnt een
gevoelige les te hebben gehad. Vooraanstaan
de mannen in de Engelsche civiele luchtvaart
hebben reeds hun waarschuwende stem doen
hooren, om ten spoedigste over te gaan tot
het bouwen van snellere verkeersvliegtuigen.
Reeds eenigen tijd geleden schreef ik dat
het groote luchtverkeer begon baan te breken
en op het oogenblik laat het zich aanzien dat
wij werkelijk niet ver meer af zijn van de
organisatie er van.
Ten eerste hebben wij de luchtverbinding
van Duitschland naar Z.-Amerika die in Fe
bruari van dit jaar werd geopend. Op 2 Fe
bruari startte nl. een Hemkel, He-70 postvlieg
tuig uit Stuttgart met pl.m. 200 K.G. post met
bestemming Sevilla; van hier werd de post
met een Junkers eendekker naar Las Palmas
overgebracht, waar een Dornier-Wal vlieg-
boot zorgde voor doorzending naar Bathurst
in Engelsch Gambia. Van Bathurst werd koers
gezet naar het „catapult"-schip „Westphalen",
dat door de Duitschers in den Atlantischen
Oceaan als tusschenstation werd geplaatst.
Van hier ging de tocht verder met een andere
Domier-Wal naar Natal in Brazilië. Om ten
slotte een vliegtuig van het Condor Syndicaat
aan te treffen voor verdere doorzending naar
Rio de Janeiro. Buenos Aires en verder gele
gen Z.-Amerikaanschen steden. Het voorne
men was toen om dezen dienst voorloopig eens
in de 14 dagen te onderhouden.
Op 21 Juli hervatte het Duitsche luchtschip
de „Graf Zeppelin" weer de regelmatige vluch
ten voor passagiers- en postvervoer tusschen
Friedrichshaven en Rio de Janeiro en het lag
in de bedoeling dezen dienst te laten loopen
tot 27 October. Bijna ongemerkt wist de ..Graf
Zeppelin" alle diensten volgens schema te-
verrichten en dit met een feillooze regelma
tigheid. Een tusschenlanding werd steeds ge
maakt te Fernambuco. Een vliegtuig van het
Condor Syndicaat zorgde voor het verdere
vervoer van de post van Rio naar Buenos
Aires. Het passagiers- en postvervoer was be
vredigend. 11 September was het luchtschip
aan het einde van zijn 7e reis te Friederichs-
haven en bracht uit Brazilië mee 23 passa
giers en 150 K.G. post. En als straks de nieuwe
Zeppelin. ,.L. Z.-129" met 4 Diesel-motorer.
van 1.100 a 12.00 P.K. zijn intrede doet. kan
bet niet anders dan de reeds verkregen gun
stige resultaten ten goede komen.
De Franschen koesteren groote vrees voor
concurrentie van de Duitschers op deze ver
binding. Met koortsachtigen ijver wordt thans
gewerkt om aan deze concurrentie het hoofd
te bieden. De Fransche minister voor Lucht
vaart. Denain besloot intideze kwestie grondige
proeven te nemen met ^verschillende typen
vliegtuigen teneinde te kunnen nagaan welk
vliegtuig, als het geschiktst voor dezen Oceaan
dienst kon worden aangemerkt Hij wees hier
voor aan een watervliegtuig en een landvlieg-
fuig. nl. de Latecoère, Lat. 300 voorzien van 4
Hispano Suiza-motoren van 6'0 P.K., die den
naam droeg van „Croix du Sud" en de Conzi-
frisch te kunnen verder trekken. Uit het dia-'
gram blijkt dat ze in den regel op tijd op
staan en dan vaak half op den middag aan
komen. De machine kon toen rustig klaar ge
maakt worden voor den volgenden dag. Ook
bij tamelijk vroege aankomst nemen zij
geen risico, door nog tegen den avond een
etappe te vliegen, waarbij een moeilijke oriën
tatie en gevaarlijke landing niet te vermijden
zouden zijn. Zij hebben beiden de tocht met
groote bekwaamheid en zelfbeheersching ge
vlogen.
In vergelijking met de tocht van de Uiver
die van groote waarde is voor de handels
luchtvaart, kan gezegd worden dat Melrose en
Hansen met hun „sportkistjes" het groote
net-70 met drie Hispano Suiza-motoren van
hetzelfde vermogen. Dit vliegtuig is bekend
onder den naam „Are en Ciel". Een bepaald
programma werd opgemaakt. De „Croix du
Sud" was reeds op 4 Januari 1934 van St.
Sonis naar Natal gevlogen en den terugtocht
was op 30 Januari ondernomen, die 21 uren en
29 min. duurde. De „Are. en Ciel" deed de eer
ste vlucht in Mei van dit jaar, waarbij de af
stand ParijsBrazilië (plan. 3.170.K.M.) in 2
dagen werd afgelegd. Sindsdien deden beide
vliegtuigen verscheidene vluchten die aan re
gelmatigheid piet veel te wenschen overlieten.
Bij de achtste Oceaanvlucht van de .Are. en
Ciel" werd de post in 97 uren overgebracht
van Buenos Aires naar Parijs. De tocht ving
aan te Buenos Aires op 21 October en de aan
komst te Villa-Cisneros was om 3.55 in den
morgen van 24 October.
Van hier vertrok toen om 4,05 uur een vlieg
tuig van den geregelaen dienst met de post
naar Toulouse waar het om 20 uur aankwam
en te Parijs om 8 uur van den 25sten October.
Behalve deze beide vliegtuigtypen, waarvan
reeds een zeker aantal werd aangekocht, ko
men voor de verbinding met Z.-Amerika tevens
in aanmerking de Sioré et Olivier 270, voor
zien van 4 Hispano Suiza motoren, de 4-moto-
rige Farman F 220 en de 4-motorige Blériot
5190, genaamd „Santos Dumont". Wij zien dus
dat binnen zeer korten tijd een druk lucht
verkeer met Z.-Amerika kan worden tegemoet
gezien.
Doch niet alleen deze -twee landen zullen
wedijveren naar een geregelden luchtdienst
over den oceaanReeds zijn zoowel Engeland
als Amerika in deze richting aan het experi
menteeren, en zeer zeker zal in de toekomst
ook ons land niet achterblijven bij 't onder
houden van deze belangrijke verbinding. Ik
herinner slechts aan de eerste stap in deze
richting van de K.L.M., die ervoor zorg ge
dragen heeft dat de volgende maand een vlieg
tuig met de Kerstpost naar onze West-Indische
bezittingen worclt gestuurd. Dat Amerika
onder geen enkel voorwendsel slechts als toe
schouwers wil worden aangemerkt, blijkt uit
het feit dat de Pan-America Airways enkele
32-persoons watervliegtuigen heeft besteld
voor 't nemen van proeven voor een verbin
ding over den Stillen Oceaan naar het verre
Oosten. De voorgenomen verbinding zou dan
loopen van San Francisco over Honolulu,
Guan, de Philippijnen naar Manilla en Hong
kong. Wellicht dat aan deze proeven strategi
sche overwegingen ten grondslag liggen, doch
hoe het ook zij, op deze wijze zou ten slotte
een volkomen regelmatigen luchtdienst om de
aarde kunnen worden onderhouden.
De motor- en vliegtuigbouw hebben reeds
bewezen dat zij tegen een dergelijken dienst niet
behoeven op te zien. De px-estatie van den be
kenden Australischen vlieger Kingsford Smith
die op 9 October met een Sockheed Altair"
vliegtuig voorzien van slechts een motor. n.l.
de Pratt and Whitney S-l. D-l van Sydney
vertrok voor een vlucht naar Amerika over den
Stillen Oceaan via de Fidji eilanden en de
Hawai eilanden heeft dit bewezen. Na aan
komst te Oakland in Californië deelde de be
roemde vlieger mee dat een geregelde dienst
over den Stillen Oceaan zeer wel mogelijk was.
Eén vraagt blijft tenslotte of de snelheid
van de verkeersvliegtuigen nog aanzienlijk kan
worden verhoogd. M i. is bij den huidigen stand
van de techniek de aërodynamische vorm van
het vliegtuig reeds zoo hoog opgevoerd dat be
zwaarlijk een belangrijke verbetering nog kan
worden tegemoet gezien. Wellicht dat het ge
bruik van Dieselmotoren in het brandpunt
van de belangstelling zal komen en dat tevens
het stratosfeervliegtuig de volle aandacht op
zich zal vestigen. De huidige gemiddelde snel
heid van 320 K.M. voor verkeersvliegtuigen
zal m.i. niet meer aanzienlijk verhoogd kun
nen worden. Het medevoeren van zeer groote
'hoeveelheden benzine zal niet ten allen tijde
mogelijk zijn. Daarom meen ik dat de toekomst
nog steeds voor de Dieselmotor en het stratos-
feervliegtuig is weggelegd.
Het kan tevens een interessante wedstrijd
worden tusschen lichter en zwaarder dan lucht.
A. STEUP,
Kapt. vlieger.
luchttoerisme een nieuwe mogelijkheid ge
toond hebben.
De eenigen, die binnen den voor de heen-
vlucht bestemden tijd de reis heen en weer
gemaakt hebben, zijn Jones en Waller met de
groene Cornet. Deze vliegers zijn echte door
zetters, wat wel blijkt uit de gebeurtenissen
op de heenreis te Allahabad en verder. Eerst
pech en dan toch den nacht in over de Golf
van Bengalen naar Singapore. Op de terugreis
hebben zij met slecht weer te kampen in de
buurt van Korfoe en boven de Adriati-
sche Zee.
De overige deelnemers geven een vrij droe
vig beeld van pech of misschien wel te weinig
voorbereiding, waardoor eenigen bij het begin
van de race strandden, terwijl bij Mc. Gregor,
De „Uiver" te Parijs.
Slechts weinigen waren bij de landing
aanwezig.
De „Uiver" is uit Marseille vertrokken en
te 14.50 uur (Amst. tijd) Dinsdagmiddag in
Parijs geland.
Op Le Bourget waren slechts weinigen aan
wezig, daar het bericht van de landing niet
bekend gemaakt was.
In blakenden weistand trof de N R Ct de
bemanning aan in een opperbest humeur.
Aan waardeering en enthousiasme had het op
den terugweg niet ontbroken Overal waar de
Uiver neergestreken was. heerschte een on
verdeelde bewondering Parmentifer en zijn
mannen waren de hulde wel gewoon geraakt:
dit was dus niet de reden van hun vreugde
stemming. Deze was begrijpelijk gebaseerd op
het blijde vooruitzicht, dat zij Woensdag weer
in het oude land terug zouden zijn. Parijs be-
teekende voor hen de laatste pleisterplaats.
Het liefst hadden ze in één ruk doorgevlo
gen en den nacht in den familiekring doorge
bracht. doch dat kon niet wegens den groot-
schen onzet van de hul^e. welke hen heden in
Nederland bij aankomst wacht Wat had het
traject RomeAmsterdam in één dag voor
hen ingehouden? Ze .waren Dinsdagmorgen 5
minuten over 9 uit de eeuwige -stad opgestegen
en na precies 3 uren bevonden ztf zich reeds te
Marseille. Van daar uit hebben ze te 12.12 den
tocht naar Parijs vooi'tgezet.
Op het vliegveld was ook. de heer Fokker
aanwezig, die de bemanning van de Uiver ge-
lukwenschte.
„WIJ" IX DE MELBOURNE-RACE.
Spannende Octoberdagen van 1934 is ae on
dertitel van het boek „Wij" in de Melbourne-
race", dat door mr.P. J. Myksenaar geschreven
is. Het zijn spannende Octoberdagen geweest
inderdaad. Oók voor ons, die voor de bulletins
en aan den luidspreker de race hebben ge
volgd, meegemaakt zelfs. De schrijver heeft
de voorbereidingen beschreven, hij heeft op
Mildenhall vertoefd en daar zijn bevindin
gen van weergegeven, hij voert ons mee in de
machines naar het verre doel, kortom hij
heeft in het boek ernaar gestreefd zoo uit
voerig mogelijk de heele race te behandelen.
Talrijke foto's uit de vlucht zijn opgeno
men evenals kaartjes van de route. Andries
Blitz in Amsterdam gaf het boek uit.
Onze foto-montage-pagina.
Als laatste pagina van ons Uiver-
nummer geven wij een fotomontage. Ter
verduidelijking diene het volgende:
Op den rug van de ooievaar, die op
Schiphol daalt, zit de bemanning, van
links naar rechts van Bruggen, Moll,
Parmentier en Prins. Parmentier be
stuurt de vogel, die de „Uiver" in den
bek draagt.
Rechts onderaan staan denier dames
die hun echtgenooten en verloofde ver
welkomen, van links naar rechtsmej.
Geudeker, mevr. Moll, mevr. Parmentier
met haar 2 dochtertjes en mevr. Prins.
Links op de pagina de Nedcrlandsche
Leeuw (den Nederlandschen Staat sym-
boliseerend)die in de klauwen de 4
ridderkruisen der orde vdn Oranje-
Nassau draagt, ivelke onderscheidingen
aan de bemanning na hun aankomst
zullen worden aangeboden, j
Hewett en Stodart na een meer of minder re
gelmatige tocht het fouten-duiveltje zich voor
het einde nog eens geducht laat gelden. In
vergelijking met wat deze vliegers meemaken
aan oponthoud is de Uiver-landing te Albury
maar een kleinigheid.
Ieder lezer, die belang stelt in records kan
bepalen, hoe snel de Uiver thuis had kunnen
zijn, wanneer de vliegers na een dag rust
voor de terugreis gestart waren. Bij een zelfde
•■empo als op de heenreis, wat voor de Uiver
vermoedelijk als eenige der deelnemers door
goede behandeling van vliegtuig en motoren,
door comfort voor ae opvarenden en door de
goede grondorganlsatie, wel mogelijk geweest
was. hadden we het feest van aankomst reeds
op Zondagmorgen 28 October kunnen vieren.
Wat een grafiek kan vertellen.
