O Begrooting van Economische Zaken aangenomen. wati5,D,gmi5>.e^ RIJMEN VAN P. CASUS Defensie aangesneden. PRIJS 25 CENT Haarlem's Kunstschatten. WOENSDAG 28 NOVEMBER 1934 HAA'RCE M'S D'A'GBES D' 3 STA TEN-GENERAAL TWEEDE KAMER J. van Zadelhoff Groot was de tegenstelling tusschen het begin en het eind van den middag. Dit dank ten wij aan den heer v. Zadelhoff (s.d.), die al jongejannend, in den aanvang der vergade ring als specialist op het zoo vreedzaam gebied der zoetwatervisscherij optrad om tot besluit van de heden gehouden beraadslagingen in zijn hoedanigheid van mill tair specialist zijner fractie over de gruwe len van den modernen gasoorlog uit te weiden. Och. waren de om standigheden maar zoo, dat Defensie-de batten in 's lands ver gaderzaal niet meer noodig waren. Voor mijn part mocht de Kamer zich gerust zoo'n heelen middag bezig houden met het weren van buitenlandsche snoek of niet al te vlug gecontingenteerde aal en paling. Zoo glad waren deze beestjes, d.w.z. hun contingenteering, dat de handel, aldus o.m. Mr. Westerman's klacht, niet eens gele genheid had gehad zich aan te passen. Glad der dus dan de dienaren van Mercurius waren aal en paling geweest. Nu dat zegt wat! De besprekingen over de afdeeling „vissche- rij" van de begrooting van Economische Zaken bracht zoo nu en dan de uitspraak van Prof. Pel in herinnering omtrent het visschen, als meest gezonde, want o zoo kalmeerende, sport. Kalm ging het ook bij deze materie toe. Over het algemeen tenminste. Want wel viel er eenige deining waar te nemen met betrekking tot het visscherijproefstation, waarvan de Re geering geen subsidie meer beschikbaar stelt. Een anders in den regel zoo bezadigd man als Prof. Visscher (a.r.) bleek over deze zaak al heel slecht te spreken te zijn. Een cama rilla had zich hier doen gelden, machtsmis bruik was er gepleegd; de hooggeleerde klaag de zelfs over eigendunkelijk optreden van ambtenaren aan wier deskundigheid en objec tiviteit men moest betwijfelen. Het optreden t.o.v. het proefstation bleek intusschen bij tal van sprekers, zooals de heeren Lovink (c.h.), Duymaer van Twist (a.r.), v. Kempen (lib.) ontstemming verwekt te hebben. Minister Steenberghe verklaarde echter geen vrijheid te zien om nog eens terug te keeren op wat, vóór zijn ministerieele leven een aanvang nam, Mr. Verschuur in dezen al beslist had, waarop diens decisie nog eens bevestigd werd onder het interimaat van Dr. Colijn. De heer Drop (s.d.) achtte dit standpunt van den Minister toch niet juist. En dus kwam hij met een motie voor den dag, om de Regeering uit te noodigen opnieuw de subsidieering van het visscherij-proefstation te overwegen. Na dat Minister Steenberghe en de voorsteller dei- motie met een beroep op een voor de Kamer inderdaad niet overzichtelijke correspondentie over en weer geprobeerd hadden elkaar bot te laten vangen, zorgde de heer Schouten (a.r.) er voor, dat het niet al te woelig in den visch- vijver werd. Zijn denkbeeld om de stemming over deze motie pas later te doen plaats heb ben. nadat de Kamer eerst eens precies om trent de jongste historie dezer kwestie zou zijn ingelicht, vond algemeene instemming. Behalve een sterk verkorte opvoering van „Dood water" onder regie van den heer Zandt (St. Ger.)die het n.l. had over den nood der ex-Zuiderzee-visschers, had o.a. ook nog de vertooning van het film-drama van het vis- schersbedrijf te IJmuiden plaats. De heer Brautigam (s.d.) bepleitte spoedige hulp voor deze tak van industrie. Mi'. Westerman (Nat. Herstel) beval verlichting der op de zee- visschersbedrijven rustende lasten aan en bracht tevens het door de Kamer v. Koop handel voor Noord-Holland ten behoeve van zee- en zoetwatervisscherij ontworpen plan in herinnering. Ook Minister Steenberghe toonde zich met het lot der IJmuider visschers begaan. De financieele toestand maakt z.i. echter slechts een geleidelijk optreden mogelijk. Zeven leden brachten hun stem tegen de besrooting van Economische Zaken uit. De van de vorige week nog aanhangige, dooi den Minister totaal overbodig verklaarde mo- tie-Hiemstra (spoedige indiening eener Pacht wet) ging er met 22—49 aan; alleen de s.da.p. de communisten, rev.-soc. en de heeren v. Houten (c.d.u.) en Mr. Arts (R.Kv.) stemden voor. Daarop traden de voor- en tegenstanders van bezuiniging op Defensie weer het strijd perk binnen, benevens Bs. Lingbeek, die zeer breed ging'uitmaken, hoeveel ruimte wel een aalmoezenier, de Minister van Defensie en een vlootpredikant op een oorlogsschip in beslag nemen. Dit. aangezien tot zijn groote onte vredenheid laatstgenoemde functionaris wel eens aan wal wordt achtergelaten. De beide te velde getrokken partijen waren vanmiddag in aantal even sterk. Aan den eenen kant vuurden de heeren Tilanus (c.h.) en Mr. Westerman deze laatste deed het met grof geschut op hen, die bezuiniging op Defensie bepleiten. Aan den anderen kant ondernamen de heeren Schllthuis (v.d.) en v. Zadelhoff (s.d.) een aanval op Minister Dec kers' begrooting. welke zij juist veel te hoog vonden, wat zij beiden bovenal toeschreven aan het door hen gelaakte feit. dat de Re geering nog steeds t.a.v. de weermacht een doelstelling nastreeft, die feitelijk onjuist zou zijn en bovendien bij gebrek aan geld niet te verwezenlijken ware. Nakoming onzer Volken- bondsverolichtingen moet volgens dit tweetal hèt richtsnoer wezen, een zienswijze, die Mr. Westerman juist buitengewoon zielig dooi den voorzitter op zijn vingers getikt, sprak hij daarop van „betreurenswaardig" vindt. Want dit Kamerlid beschouwt alle verdragen bij voorbaat reeds als vodjes papier. Tracta- ten en de Volkenbond zeggen hem niets. Kort om. dank zij de in den loop der jaren toege paste bezuinigingen hebben wij volgens hem nu alleen nog maar een speelgoedleger. da' quantitatief totaal onvoldoende is. Bepaald piiuliik was voor dit oud-lid der bezumieines- commissie Weiter de interruptie van den he°- Sehaepman (r.k.). dat hij dan toch maar ze1' in die commissie met vergaande bezuinigings voorstellen op defensie accoord was gegaan! Thans denkt hij er In elk geval anders over Vandaar zün pleidooi voor het- (-n het lof roepen van een door een heffing-in-eens te vormen 100 millioenfonds, dat dienen moet om den voor hem gelaakten achterstand op H. )H, lüanus maritiem gebied in te halen: het voordeel hiervan zal z.l. meteen .zijn, dat ongeveer de .helft van deze som weer onder de bevol king zal komen aan loonen voor de arbei ders aan den scheeps .bouw enz. De heer Tilanus (c.h.) meende in het bijzonder op grond .van de militaire maat regelen elders, dat nu .ten onzent de aan vankelijk voorgeno- .men bezuinigingen op Hoofdstuk Vffl, onmogelijk zijn. Opvat ting allerminst gedeeld door den heer Schilt- huis (v.d.). die dan ook bevestigde, dat zijn fractie haar stem aan deze begrooting niet zal geven. Ter verklaring van de homogeniteit met betrekking tot het Hoofdstuk Defensie, tusschen zijn twee partij genooten in het Ka binet èn de overige Ministers voerde hij aan, dat men hier wel te doel zal hebben met een dier meer voorkomende gevallen waarin een minderheid in de Regeering zich tenslotte voegt naar de meerderheid. Ook al zijn de vrijzinnig-democraten in het algemeen tot steun aan dit bewind bereid, zij hoeven ten slotte toch niet met elk onderdeel van het Regeeringsbeleid in te stemmen. Aldus het antwoord aan hen, die de gedragslijn der fractie van den heer Sehilthuis niet goed be grepen. Van de rede van den heer Tilanus dient overigens nog vermeld, da t dezespreker niet veel geloof in het capitulantenstelsel koeste rend er zich niet tegen zal verzetten, dat hij van dte afschaffing der burgercorveeers nog niet zulk een belangrijke bezuiniging scheen te verwachten, terwijl hij verder de opheffing van het vooroefeningsinstituut wel een voor deel achtte. Tot besluit van den middag gaf de heer v. Zadelhoff (s.d.) o.m. zeer uitvoerige tekst kritiek ten beste aangaande congres-resolu ties en andere uitspraken zijner partij op het stuk van Defensie. Hierbij kwam hij ook nog op tegen de z.i. onjuiste voorstelling van zaken als zouden de sociaal-democraten er ooit Tol- stoi-aansche opvattingen op na gehouden hebben. Maar de heer v. Zadelhoff c.s. afwij zend tegen wat de Regeering t.a.v. luchtafweer wil, uitgaven voor bescherming der burgerbe- volking tegen de gevaren van gas- en brand bommen-aanvallen achten zij wel gerecht vaardigd. mits een en ander onder leiding der burgerlijke overheid geschiedde.Tot wat op dit gebied technisch en financieel mogelijk is. zijn de socialisten bereid hun medewerking te verleenen. E. v. R. VERPLEEGDE UIT PSYCHOPATENASYL ONTSNAPT. Naar wij vernemen heeft een verpleegde van het Psychopatenasyl te Avereest, die toestem ming had gekregen om te Amsterdam een be spreking te voeren, kans gezien aan zijn be waker te ontsnappen. Ik damp Gij dampt I Hij/Zij dampt Wij dampen Gij dampt -dampen -dampen ©-dampen 0-dampen ©-dampen Zij dampen DsifllipO-dampe.. (Adv. Ingez. Med.) BUURMALSEN WIL ZELFSTANDIG BLIJVEN Tegen samenvoeging met Geldermalsen. De raad van de gemeente Buurmalsen be sloot in het rapport van B. en W., waarin de samenvoeging van de gemeente Geldermal sen en Buurmalsen ongewenscht wordt ge acht, ook tot het zijne te maken en het als uiting van zijn gevoelen omtrent deze samen voeging over te leggen aan Ged. Staten, met advies deze samenvoeging niet te bevorderen. Hebt U het boekje al? Een keuze van 95 beste rijmen uit een totaal van 2600. Met illustraties van W. BIELKINE. Hebt U het nog niet? Dan moet U niet langer talmen, want de voorraad mindert snel. Verkrijgbaar aan het kantoor van Haarlem's Dagblad, Groote Houtstr. 93. U kunt ook uw bestelling aan den bezorger opgeven. Goedkoope groenten voor ondersteunde werkloozen. Prijs van 4 cent per kilo aangenomen. Groenten- en fruitcentrale zal aan de Gemeentebesturen leveren. Gemeenten moeten beslissen of een proef zal worden genomen. Naar wij vernemen is in het overleg tusschen de departementen van eco nomische en van sociale zaken de volgende regeling voor de verstrekking van goedkoope groenten ontworpen, nadat deze materie met de contact commissie uit de vakcentrales over legd was. De leiding voor de levering van de te dis- tribueeren groenten berust bij de Nederland- sche groenten- en fruitcentrale. Deze instel ling zorgt voor den inkoop der benoodigde hoeveelheden en voor de verlading tot aan de plaats van distributie. Als maatstaf voor het gebruik wordt aangenomen een half pond groenten per dag per hoofd. Een gezin zonder kinderen zou derhalve, indien het voor de geheele week groenten wil betrekken, in aanmerking komen voor een hoeveelheid van 31/2 K.G. Bij de thans bestaande prijzen zou de Nederlandsche groenten- en fruit centrale de groenten franco-station kunnen leveren, voor 31/2 cent per kilo, hetgeen voor een gezin zonder kinderen voor een volle week groen, ten beteekent een uitgave van 14 ct. per week. Door de genoemde centrale wordt wekelijks in het begin der week aan de betrokken ge meentebesturen medegedeeld, welke groen ten de daarop volgende week verkrijgbaar zullen zijn. Het gemeentebestuur laat hiervan onverwijld in de stempellokalen mededeeling doen. De ondersteunden kunnen dan op een bepaald centraal punt opgeven of, en zoo ja, hoeveel groenten zij de volgende week wen- schen te betrekken. Voor het afhalen van de groenten aan het station en het distribueeren over de daarvoor in aanmerking komende winkeliers wordt dor het gemeentebestuur gebruik gemaakt van ondersteunde werkloozen, die daarvoor 10 pet. boven hun steun ontvangen. Indien voor de behandeling van de aan vragen om groenten door de ondersteunden en het uitreiken van de bons en de daarmede samenhangende administratie geen personeel beschikbaar is, neme het gemeentebestuur daarvoor ondersteunde werkloozen, die dan boven -hun steun een bijslag tot een gepaald percentage ontvangen. Door het gemeentebestuur wordt bekend .emaakt, dat de winkeliers die de goedkoope groenten in hun winkel willen verkoopen, zich moeten opgeven. Zouden er te veel winkeliers in een bepaalde wijk komen, dan is het ge meentebestuur bevoegd, de verstrekking aan een kleiner aantal toe te wijzen. Bij de bestelling van de groenten aan het centrale punt worden terstond bons afgegeven terwijl de betaling gelijktijdig door de onder steunden moet plaats vinden. De ondersteun den geven daarbij op, bij welken winkelier zij de groenten wenschen te koopen. Op den Een mooi schilderij van Jan Weissenbruch. Het mooie blanke schilderij van Jan Weis senbruch, dat wij hierboven afgebeeld zien, behoort al jaren tot mijn groote genegen heden uit de verzameling in Teyler's Museum. Wanneer we dus, ter afwisseling, deze week eens een schilder uit de negentiende eeuw gaan behandelen, sprak het bijna van zelf dat ik mijn oog op dit „riviergezicht bij Els- wout" liet vallen. En dat te eerder omdat over den schilder en zijn- tijd nog wel wat te ver tellen valt en omdat juist dit schilderij zoo duidelijk een bepaalden tijd illustreert: zoo ongeveer 1850. In ae huizenpartij rechts voe- '.en wij de achttiende eeuw nog even heel sterk, in het linksche deel, het eigenlijke riviergezicht met zijn bewogenheid in de lucht, is al een Jacob Maris op komst. Door zijn tijd- genooten werd deze schilder veelal geprezen om zijn waarheidsliefde, en een enkele vond hem zelfs te scherp in de tegenstellingen tus schen licht en schaduw. Voor ons gevoel maakt dat scherpe, klare, nergens verdoezelende sentiment juist een attractie uit en zeker, wanneer zooals hier in het Teyler-schilderij, dat scherpe nergens hardheid wordt, is dat het geval. De uitvoerigheid, waarmee zoo een paar houten balken en een hoop steenen op den voorgrond gegeven zijn, zonder dat ze door suffe schoolmeesterachtigheid aan de frissche charme der voorstelling schade doen, is wel zeer opmerkelijk, In het laatst der achttiende en het begin der negentiende eeuw vindt men die „aankleeding" van een terrein vaak op sloome, karakterlooze, door de routine ver slapte wijze behandeld. Hier zit er weer pit in de wijze van plaatsen en teekenen, zooals ook het geheele voorgrondje en de berm van den dijk met groote vastheid van doen zijn uitge beeld. De leuke, ouderwetsche koepel achter het sluisje geeft aan de voorstelling dat knusse rustige van den tijd mee. doch doet dat zoo pïenter-zelfbewust, als wilde men ons waar schuwen, dat wie dit zoo schilderde, om den drommel geen dooie diender was. Jan Weis senbruch is inderdaad één der symptomen van een herleving, van oen wakker-worden, in de kunst geweest. De Weissenbruchs zijn een familie van schil ders. Onze Jan wordt in roemruchtigheid later verre door zijn neef Jan Hendrik overtroffen. Dat is de man van de hooge wolkenluchten boven grijs-groene landschappen, waarvan Teyler ook een mooi specimen bezit. Die neef heeft later den tijd van den export naar Amerika in volle vreugde gekend, doch men moet daaruit niet afleiden dat het den oudé ren Jan in zijn dagen aan waardeering heeft ontbroken. Hij is zelfs Eerelid van het Haar- lemsche Kunst Zij Ons Doel geweest en offi cier in de orde van den Eikenkroon! Maar vóór den oorlog van '70 ging in het Hollandsch kunstwereld je alles veel kalmer en was met minder publiciteit verbonden. Jan werd in 1822 in Den Haag geboren en zou in dezelfde stad 58 jaar later sterven. Hij werd in zijn jeugd leerling van Sam. Verveer en werd in hoofdzaak schilder van stadsge zichten, dorps- en riviergezichten, waartoe hij gaarne de kleinere plaatsen in het land van Arkel en de Tielerwaard opzocht, In zijn jonge jaren heeft hij veel gelithografeerd voor de Kunstkroniek doch in die lijn heeft later zijn jongere broer Frederik Hendrik, wien hij les gegeven had, veel meer gepresteerd. Nog een andere neef Izak Weisenbruch had een zekere bekendheid als hou£graveur en als wij nu nog even memoreeren dat de beroemde J. H. al weer een schilderenden zoon had. Willem, die nog in leven iS, dan geloof ik, dat wij alle leden der familie, die zich met kunstproductie heb ben bezig gehouden, opgenoemd hebben en in de juiste relatie tot elkaar gebracht. Jan, onze held van vandaag, heeft echter nog een zeer verdienstelijk feit in zijn credit. Hij heeft namelijk, met een paar vrienden, onder de schilders van zijn dagen de belang stelling weer gaande gemaakt voor de ets kunst. Met drie anderen stichtte hij de Haag- sche etsclub, drie anderen, wier namen U niets zullen zeggen, zoo ge in de kunsthistorie dier dagen niet een weinig tehuis zijt. maar die. in die periode, toch wel opmerkelijke fi guren geweest zijn. Het waren Hardenberg, Craayvanger en Van der Drift en zij kwamen iederen Vrijdagavond bij elkaar in het atelier van Hardenberg Later kwamen daar nog een paar andere thans vergeten artisten bij, zooals Joseph Hartogensis. Van der Maaten, Van Deventer en Van den Bergh en men kan in al die bezigheid gerust een voorlooper zien van de Nederlandsche Etsclub, zooals die in de jaren tusschen 1880 en 1890 weer uit de asch der Haagsche te voorschijn kwam. Al is nu een schilder als Jan Weissenbruch in onze dagen niet zoo populair geweest als de Marissen. Toorop of Van Gogh men moet daaruit niet concludeeren dat het hem ik zei het reeds aan waardeering ooit ontbrak. Toen hij in 1845 (dus 23 jaar oud) te Brussel exposeerde kochten de Belgische minister Van de Weyer en de Engelsche gezant Hamilton Seymour zijn werk. Zes jaar later krijgt hij de Belgische Leopoldsorde en nog vier jaar later, koopt op de Parijsche Wereldtentoonstelling Napoleon III twee schilderijen van hem. Wanneer wij in oude veilingscatalogi gaan nasnuffelen hoe het publiek het werk van Jan Weissenbruch waardeerde dan is ook dat re sultaat zeer bevredigend. Wij zien dan zijn prijzen zoo ongeveer evenwijdig loopen met die van Verveer en Roelofs. In 1871 wordt er zelfs een dikke 2000 gulden voor een Jan Weis senbruch op een openbare veiling besteed en nog in 1918 brengt een stadsgezicht te Amers foort het tot 1200 gulden. Dat zijn wel niet de fantastische bedragen die voor andere latere artisten der Haagsche School zijn uitgelegd, maar het wijst toch op een constante waar deering van een fijn en serieus artist Men heeft intuïtief gevoeld dat in Jan Weissenbruch een artistieke belangrijkheid steekt die geheel staat buiten tijdswaan of modegril. Teyler kan er trotsch op zijn, een van zijn typeerendste zuiverste werken te kunnen vertoonen. J. H. DE BOIS. I Een halve eeuw geleden. Uit Haarlem's Dagblad van 1884 28 November: Naar men verneemt, bedraagt het in geschreven bedrag voor een nieuwen schouwburg op het terrein van de voor malige cavalerie-stallen thans 148.000. De schouwburg-vereeniging zal worden saamgesteld, wanneer dit bedrag is ge klommen tot 150.000; de geheele noodige som wordt op ten hoogste ƒ200.000 bepaald. Daar de termijn van beschikbaarstelling van genoemd terrein weldra zal afloopen en men hoopt de ontbrekende 2000.spoedig bijeen te hebben, heeft het voorloopig comité besloten, de inschrijvers tegen 9 Decem ber e.k. bijeen te roepen, om, zoo mogelijk, de schouwburgvereeniging samen te stellen en een vast comité van uitvoering te benoemen, dat de noodige machtigingen zal erlangen ten einde een goede uitvoering voor te bereiden. bon wordt dan de naam van den winkelier en de week van aflevering vermeld. De winkelier ontvangt bij de aflevering van de groenten geen geld, doch neemt alleen de bon van den ondersteunde in ontvangst. Tegen overlegging van de bons ontvangt de winkelier dan te zijner tijd van het gemeente bestuur zijn winst. Deze regeling is Maandag 28 dezer met de vertegenwoordigers van een achttal gemeen ten op het departement van sociale zaken besproken. De afgevaardigden van die gemeentebestu ren zullen thans elk voor zich aan het college van B. en W. de vraag voorleggen, of het bereid is, op grond van de ontworpen rege ling aan het nemen van een proef mede te werken. Van de beslissing zal op korten termijn aan den minister van sociale zaken mededeeling worden gedaan. NIEUWE MOTORSTRANDREDDING- BOOT. De Noord en Zuid-Hollandsche Redding maatschappij heeft den bouw van een t—ik- houten motorstrandreddingboot van het type „Eierland" opgedragen aan de firma gebr. Taat te Katwijk aan Zee. Deze boot zal „Joan Hodshon" gedoopt worden, naar een der vijf oprichters van de N.Z.H.R.M De afmetingen van de boot zijn: lang 10.30 M.. breed 3.20 M.. diepgang 0.50 M. De schroef loopt in een tunnel; de motor is een 30 PK. Fordson tractormotor. De boot zal Juni 1935 gereed zijn en voorloopig als reserve voor de motorstrandreddingbooten „Eierland". „Ba rend van Spreekens" en „Jhr. H. J. Ortt" ie Harlingen worden gestationneerd. Door onze lens gesnapt. Jan Weissenbruch, riviergezicht bij Elswout. DR. J. J. VAN DEN HOEK. Op 15 Juli 1931 werd dr. J. J. van den Hoek benoemd tot directeur der 2e H. B. S. B, aan het Santpoorterplein, in de vacature, ont staan door het overlijden van dr. A. D. Donk. Hij was toen reeds waarnemend directeur. 'Dr. van den Hoek werd in Pernis geboren, 28 October 1877. Hij ontving voorbereidend hooger onder wijs aan het gymnasium te Schiedam, stu deerde vervolgens aan de Leidsche Univer siteit en promoveerde daar tot doctor in de letteren op een proefschrift van historischen ard. In 1904 werd hij benoemd tot leeraar in geschiedenis en staatsinrichting aan de H. S. te Brieile. In 1905 volgde 2ijn benoe ming tot leeraar in de geschiedenis en cie Nederlandsche taal aan de H. B. S. met ö-j. cursus te Haarlem, waarvan destijds Dr. Brongersma. directeur was. Dr. van den Hoek. doceerde ook eenige ja ren aan de Hoogere Handelsschool ithans H. B S. A). Bij de oprichting van de H.B.S. B met 5-j. cursus aan het Prinsen-Bolwerk in 1919. werd hij aan deze school benoemd tot leeraar in de geschiedenis en plaatsvervangend directeur. Sedert dien bleef hij verbonden aan deze school, die in 1929 werd verplaatst naar het Santpoorterplein en waarvan hij thans ruim drie jaar als directeur de leiding heeft. Gedurende de geheele mobilisatie was dr. van den Hoek als reserve-officier in werke- hjken dienst. In 1928 werd hem als reserve- imajoor eervol ontslag verleend.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1934 | | pagina 5