M.Hedeelumt&2odk
UXOR
thetuthekisveH
EDi<3®=
IF Ü@oa
S. J. DE GOEDE
RADIO RADIO
Hef monument op den
Winterberg.
ZONDAGSHULP
Nieuwste Philips
N.V. WONINGINRICHTING
NETTE
LEERLING
VERKOOPSTER
Verpleegster
B.z.a. Winkeljuffrouw
LOTISICO
Mooie
Ruime Suite
MWOIILIEIM
S. J. DE GOEDE
MODERNE HUIZEN
I"
I
HARRY LANGDON
DONDERDAG 10 JANUARI 1935
HAARLEM'S DAGBLAD
13
Wahrzeichen" der Saarlanders.
De geschiedenis van den Franschen
invloed in het Saargebied.
(Van een correspondent)
SAARBRÜCKEN, 8 Januari 1935
Wanneer men in de donkere avonduren over
een der vele bruggen, bij voorkeur de schoone
Kaiser-Wilhelmbrug of de Oude Brug, de Saai-
oversteekt in de richting van de oude stad,
ontwaart men aan zijn linkerhand de met op
klimmende lichten genoeglijk bezette helling
van den „Winterberg" en hoog op den rug
daarvan in het sneeuwblanke licht van schijn
werpers het silhouet van een torenvormig,
Gothisch monument. Over dit monument valt
nooit de duisternis, de schijnwerpers worden
ontstoken voor iederen zonsondergang en
eerst na den volgenden opgang der zon weer
gedoofd. Niets bijzonders deze regel, zult gij
zeggen. Maar de Saarbrückers hechten er
aan, dat deze regel geen nacht onderbroken
wordt. Dit monument is hun „Wahrzeichen",
het merkteeken hunner stad, hun symbool.
Zeer onbeteekenend moet de Duitsche stad
zijn, wier inwoners niet op een „Wahrzeichen"
kunnen roemen.
Het monument op den „Winterberg" werd
opgericht na den oorlog van 1870 ter gedach
tenis aan de gesneuvelde Saarlanders.
Vanmorgen zijn wij erheen geklommen, over
de voor het eerst in dezen winter hard bevro
ren paden van den „Winterberg". Aan het mo
nument als bouwwerk valt niet veel te be
schrijven. Wanneer men op den bovensten
trans is aangeland, dan zou men kunnen vin
den wanneer men b.v. een pessimistische
Franschman is dat de ontwerper van den
toren er den vorm van een overeind staanden
granaat aan heeft willen geven. Deze uitwer
king op de fantasie heeft althans de toren
spits.
Zeer gezocht is evenwel het bouwwerk als
uitzichtspunt, voor intellectueele patriotten
niet slechts als punt van uitzicht in het land
schap, maar tevens in de geschiedenis. De stad
die men aan zijn voeten ziet, de Saarrivier
le petit Rhin (de kleine Rijn), zooals de Fran
schen zeggen de zwart beboschte heuvelen,
de dalen, die nu met grauwe, koude nevelen
gevuld zijn, dit alles is in 1870 tooneel ge
weest van „roemrijke" krijgsbedrijven, tot
welker herinnering en verheerlijking het mo
nument juist werd opgericht. Het oorlogsjaar
1870 maakte den naam van Saarbrücken in de
geheele wereld bekend. Drie eskadrons lan-
ciers en een bataljon infanterie hielden veer
tien dagen lang grenswacht tegen een heel
Fransch legercorps en wisten den vijand om
trent haar werkelijke sterkte te misleiden.
Den tweeden Augustus ging dan de veel ster
kere vijand tot den aanval over. De Duitschers
moesten na hopeloozen tegenstand te hebben
geboden, op den linkeroever van de Saar te
rugwijken, achtervolgd door de granaten en
het machinegeweervuur, dat het Fransche
geschut onder de oogen van Napoleon III. en
diens zoon op de stad afvuurde. Saarbrücken
was de eenige Duitsche' stad, die in dezen oor
log gewapende Franschen binnen haar muren
zag. Den zesden Augustus, ontspon zich de
^bloedige strijd om de „Spicherer hoogten",
waarin de Duitschers, na zware verliezen, den
vijand tot den terugtocht dwongen.
Na beëindiging van den overwinningsoorlog
was Saarbrücken ook de eerste stad, die den
Keizer van het nieuwe Duitsche Rijk met den
■gouden lauriertak der Rijnlandsche steden
den welkomstgroet aanbood. Sedert dien ook
voert Saarbrücken de Pruisische kleuren en
.den Pruisischen adelaar. De oorlog van 1870
was niet de eerste maal, dat de Saarlanders
met de Franschen te maken kregen. In het
jaar 1793 bezetten Fransche troepen de steden
van het land, vorst Ludwig moest naar As-
schaffenburg vluchten. Door de vredessluiting
van Campe Fermie in 1797 en van Luneville in
1801 werden de steden met den geheelen lin
ker Rijnoever aan Frankrijk afgestaan. Twin
tig jaren moest het land zuchten onder de
dwingelandij van de Fransche Republiek en
,van keizer Napoleon.
Eerst nadat door den volkenslag bij Leipzig
Napoleon's machtpositie aan het wankelen was
gebracht, werden bij den tweeden vrede van
Parijs de steden weer aan Duitschland terug
gegeven en nu met Pruisen vereenigd.
Het vreeselijkst heeft echter het Saargebied
te lijden gehad tijdens den der tig jarigen oor
log. Als zoo menige bloeiende Duitsche gouw
werd toen ook het graafschap van Saar
brücken in een gebied van troosteloosheid
herschapen. De steden werden achtereenvol
gens door keizerlijke, Zweedsche, Fransche en
Lotharingsche troepen bezet, die de bewoners
brandschatten. De pest hield gruwelijk onder
de bevolking huis, die tot op 70 volkomen ge
ruïneerde burgers gedund werd. En daarna
kwamen weer de Franschen. Bij de pogingen
door de keizerlijke troepen aangewend om de
stad te ontzetten, brandde deze zoo goed als
geheel tegen den grond. In 1681 verklaarde de
overwinnende Zonnekoning, Lodewijk XIV,
het land tot een Fransche Saarprovincie. Deze
heerschappij der Franschen duurde tot 1697,
toen, bij den vrede van Rijswijk, Frankrijk het
inmiddels geheel verarmde land weer moest
vrij geven.
Aan het slot van deze korte geschiedbe
schouwing nog iets uit het verste verleden en
het ontstaan. Saarbrücken dankt zijn bestaan,
zijn oude cultuur, aan de Romeinen en aan
het Christendom. Uit een oodspronkelijke ne
derzetting werd in de zesde eeuw een Fran
kisch, koninklijk hof. Een zekere bisschop Ar-
nual uit Metz kwam toen in deze Germaan-
sche streek het Christelijk geloof prediken.
Men den bouw der eerste kerken ving de ont
wikkeling van de stad aan, waarover sedert de
opening van den Gothardpas in het begin van
de dertiende eeuw, de kortste weg van Italië
naar de Nederlanden overde.
De jongste geschiedenis van het Saarland is
voldoende bekend. De groote oorlog, de neder
laag en meer- dan vijftien jaren een heerschap
pij van vreemde heeren. De vreemde heer was
ditmaal den Volkenbond, maar over dit insti
tuut heen heeft men steeds de heerschappij
van de Franschen gevoeld.
Meer dan vijftien jaren lang heeft het Saar-
volk onverdeeld uitgezien naar 1935 als het
jaar der bevrijding. Ter gelegenheid van het
herdenkingsfeest, „duizend jaren Rijnland",
werd de spreuk geboren: „Deutsch die Saar
immer dar!"
Saarland, grensland. Wat heeft het als
grensland al niet te verduren gehad! Zal de
dertiende Januari het Saarvolk de wenschen
van lange jaren in vervulling doen gaan?
De Kaasdistributie voor
werkloozen.
Slechts SO der aanvragen.
De verstrekking vindt eenmaal plaats.
Van de Crisis Zuivel Centrale is thans be
richt ontvangen dat de beschikbare hoeveel
heid oude kaas ten behoeve van steuntrek
kende werkloozen en armlastigen onvoldoende
is om aan de aanvragen van de gemeente
besturen ten volle te voldoen.
In verband hiermede kan aan de gemeente
Haarlem slechts 50 pet. van de door haar be
stelde hoeveelheid worden toegezegd.
Als gevolg hiervan moet ten opzichte van
deze distributie eenige beperking worden op
gelegd" en kaniri 'verband hiermede aan de
vakorganisaties, ten behoeve van haar steun-
strekkende leden, ook slechts 50 pet. van.
haar bestelling worden verstrekt,
deeling te geraken, komt het de directeur van
Ten einde tot een zoo billijk mogelijke ver-
Maatschappelijk Hulpbetoon noodzakelijk
Voor deze kaas slechts beschikbaar te stellen
voor gezinnen van steuntrekkende werkloozen
met 3 kinderen.
Zoodra de kaas is aangekomen zullen de
besturen onmiddellijk bericht ontvangen waai
en wanneer deze kaas kan worden afgehaald.
Aangezien hieromtrent eenig misverstand
schijnt te bestaan, vestigt men er de aan
dacht op dat deze distributie van kaas niet
regelmatig geschiedt, doch slechts voor één
maal plaats vindt.
PERSONALTA.
De heer J. P. M. Koopman alhier is geslaagd
voor het te Amsterdam gehouden examen voor
het diploma Engelsche handelscorresponden
tie Mercurius en te Haarlem Engelsche han
delscorrespondentie L. I. T. E. H.
De Heer en Mevrouw
LUNENBURG-MEIJER
geven met blijdschap kennis 1
de geboorte van hun Dochter
FOKJE GRADIXA
Djokjakarta, 9 Januari 1935
Sindorolaan S
Ondertrouwd:
J. R. VISSER
en
J. II. MIOLéE
.Dubbeldam. Reeweg Zuid 122 B
Haarlem, Kinderhuisvest 31
10 Jan. 1935
Toekomstig adres:
Tebing-Tinggi, Deli, S.O.K.
Getrouwd:
\V. F. JACOBSON
en
R. W. HACQUEBARU
die. mede namens hunne ouders
hartelijk dankzeggen voor de be
langstelling bij hun huwelijk, on
dervonden.
'Haarlem. 10 Jan. 1935.
Getrouwd:
Dr. W. M. WESTERMAX
Chirurg
TIXE LEISTRA
die, mede namens wederzijdsche
familie, hartelijk dank zeggen
voor de vele blijken van belang-
jstelling bij hun huwelijk onder-
vonden.
[Haarlem, 10 Januari 1935
Schriffverbetering
Speciaal voor volwassenen
Privé- cn Clublessen
MEVR. REIBER-NAN
Loerares M.O. KI. Houtweg S
Leidster Radiocursussen
Heden overleed mijn ge
liefde Man, Vader, Be
huwd- en Grootvader
Abraham Jansen
in den ouderdom van 71
jaar.
Uit aller naam:
Wed. H. A. JANSEN-
BRAUNIUS
Haarlem. 9 Jan. 1935
Spaarnwouderstraat 26
De teraardebestelling zal
plaats hebben op Maandag
14 Januari a.s. te 11 uur op
de Algemeene Begraaf
plaats te Haarlem ingang
Kleverlaan.
Heden overleed, tot onze
diepe droefheid, onze lieve
Moeder, Behuwd- en Groot
moeder
Hendrica Wormsbecher
Weduwe van
Marlinus van Delden.
in den ouderdom van 76
jaar.
Delft:
M. A. PRONK—
v. DELDEN
D. PRONK
en Kinderen
Haarlem:
M. v. DELDEN
en Verloofde
Haarlem, S Jan. 1934
Botermarkt 21
De teraardebestelling zal
plaats hebben op Vrijdag
11 Januari a.s. om 11.45 uur
op de Algemeene Begraaf
plaats. ingang Kleverlaan.
ORGELLES
v. eerstbeg. en meergev.
MEJ. M. BARBAS
Stadshüiporg.e v. h. orgel In de
Gr. of St. Bavokerk
BREDERODESTR, 2S (Kleverp.)
Telefoon 14962
Na langdurig lijden ont
sliep heden, in de leeftijd
van 66 jaar, rustig en kalm,
onze lieve Moeder en Groot
moeder
Amelia Wernke
weduwe van den Heer
J. Schaap Ezn,
Bloemendaal:
G. H. SCHAAP Jzn.
M. A. SCHAAP—
M1NNEE
en kinderen
Toeroeloeng:
S. A. M .v. d. BIJL-
SCHAAP
A. v. d. BIJL
en kinderen
's-Gravenhage
H. W. J. SCHAAP
W. M. SCHAAP-
BEUN
De begrafenis zal plaats
hebben Maandag 14 Jan.
bij het „Groene Kerkje" te
Oegstgeest, te 11.30 uur.
Beverwijk, 10 Jan. 1935
Enige en algemene
kennisgeving
Geen bezoek Geen bloemen
Centrale Tandheelkundige
Kliniek
KEXAUPARK 26 A
HAARLEM teL 12644
SPREEKUREN iederen werk
dag 9-11 en 1-2; Dinsdags
avonds 6,30-8.30 uur. Zater
dagsmiddags geen spreekuur.
Plaatsing voor geroutineerde
STENO-TYPISTE
op het bureau der Bloementen
toonstelling Flora te Heemstede,
l'ltsl. schriftelijke soil, (hand-
schr.) niet proeve van werk en
referenties ten sp. aan Bureau
Flora Vrijheidsdr, te Heemstede,
Hiermede vervullen wij
den droevigen plicht U
kennis te geven van het
plotseling overlijden van on
zen innig geliefden Echtge
noot, Vader, Zoon, Brpeder
en Behuwdbroeder
Eugene Emile Marie
Kimman
na voorzien te zijn van de
H.H. Sacramenten der Ster
venden, in den ouderdom
van 43 jaar.
Uit aller naam:
C. H. KIMMAX-
MARTIXOT
Haai-lem, 9 Januari 1935
Plein 23 rood.
De H.H. Uitvaartdiensten
zullen worden gehouden op
Zaterdag 12 Jan. a.s. in de
Kathedrale Kerk St. Bavo
(Leidschevaart) om 7.30
en S uur de stille H.H.
Missen en om 9.30 uur de
plechtige gezongen H. Mis.
waarna de begrafenis om
11.15 uur op het R.K.
Kerkhof St. Barbara.
Geen bloemen
Hiermede vervul ik den
droevigen plicht kennis te
geven van het plotseling
overlijden van mijn dier
baren Broeder en mede-
Directeur, den Heer
E. E. M. Kimman
Automobielbedrijf Gebr.
H. en F. Kimman N.V.
V. F. J. KIMMAN
Directeur
Haarlem, 9 Januari 1935
Hiermede vervullen wij
den treurigen plicht kennis
te geven van het plotseling
overlijden van onzen hoog-
geachten Directeur, den
Heer
E. E. M. Kimman
Automobielbedrijf Gebr.
H. en F. Kimman N.V.
De COMMISSARISSEN
Haarlem, 9 januari 1935
Hiermede vervullen wij
den treurigen plicht kennis
te geven van het plotseling
overlijden van onzen zeer be
minden Directeur, den Heer
E. E. M. Kimman
Automobielbedrijf Gebr.
H. en F. Kimman N.V.
HET PERSONNEL
Haai'lem", 9 Januari 1935
Met leedwezen geef ik
hierbij kennis vaP het over
lijden van den lsten luit,
E. E. M. Kimman
Chef van het Transport
wezen van cle „Vrijwillige
Burgerwacht Haarlem"
In hem verliest de Haar-
lemsche Burgerwacht een
toegewijd Officier, wiens
aandenken wij steeds in
hooge eere zullen houden.
De Commandant,
C. L. BECKING
Het Instituut
voor Talen en Handels-
Onderwijs
Wilhelminastraat 11
Haarlem - 7el. 16660
Uitgebreide opleiding
Steno - Typist(e)
n - Aanvang 17 Januari
Gevr. 2 maal p. maand hulp
in huish. van 97 uur a 1.50.
Br. no. 1600 bur. van dit blad
Gevraagd in klein gezin
NET DAGMEISJE
g- g. v. Crayenesterlaan 6. Aan-
i. 's av. na 8 uur.
GEVRAAGD
een net Holl. meisje. P.G., voor
d. en n., zelfstandig kunn. wer
ken en koken, bij 2 dames. Aan-
m. na half S Wouwermanstr. 85.
toestellen vanaf 86, 5.25 p. m.
Oude toestellen worden ingeruild.
Gratis plaatsing. Radiolampen.
Clarus petroleum gastoestellen.
Etnahaarden, Haardkachels vanaf
1.p. w. Stofzuigers en lampc-
kappen 0.75 p. w.
„EXCELSIOR", Kleverlaan 30 K
Winkel Fabrlciusstraat 4. Haarl.
HET SUCCES VAN ONZE OPRUIMING DAN-
I KEN WIJ AAN DE LAGE PRIJZEN
Gedempte Oudegracht 56 Tel. no. 13171
Officieel Dealer Hoover Handel Mij.
Nette juffr., m.b. leeft, b.z.a. v. 1
Febr. b. part. v.
HULP IN DE HUISHOUDING
of keukenm.. uitst k. k. o. f. k.
zelfst. k. w., naaien, verst. enz. Br.
no. 1595 bur van dit blad
voor filiaal te Haarlem gevraagd.
Brieven: Hoofdkantoor Spruyt
van Rietschoten, Amsterdam Hee
rengracht 98,
Gevraagd beschaafd ongedipl.
voor den nacht van 11-S bij hulp
behoevenden heer 25 p. mnd.
Bi\ no. 1592 bur. van dit blad
onversch. welke branche. Br. no.
1594 bur. van dit blad
BROODBEZORGERS
gevr. v. Haarlem en omliggende
pl. in bezit van fiets, in st. 25
borg te storten. Br. no. 1596 bui',
van dit blad
Bovengedeelte van
Heerenhuis aangeb.
4 kamers, keuken en van alle
gemakken voorzien, voor 2 dames
of echtpaar. Riant uitzicht bij Fr.
Halsplein. Br. no. 159S bur. van
dit blad
Flink Bovenhuis Te Hunr
van alle gemakken voorzien, zeer
geschikt voor klein gezin. Prijs
4.per week. Gel. K. Begijne
straat IS rd. Te bevr. Doelstr. 13
en K. Begijnestraat IS.
Brood- en Banketbakkerij
Te huur te Zandvoort in de Kerk
straat van ouds en zeer gunstig
bekend staande zaak. Te aan
vaarden 1 Maart a.s. Condities te
vernemen bij J. KONING, Bak
kerstraat 2, Zandvoort.
Harmonica's
Chrom. te koop geyraagd. Mu
ziekhandel Breestraat 24. JOH.
KIEKENS.
Aandeelen, Obligaties 1933 en re-
ceplssen (geen oude polissen) te
koop gevraagd. Brieven no. 15S8
bur. van dit blad
In 1ste klasse FAM.PENSION
beschikbaar een
Centrale verw., vaste waschtafels,
bekend goede keuken, prijs 50
per week. Br. fr. G 15 S5 bur. van
dit blad
SPOED!
Wegens ziekte der vrouw te koop
aangeb. Kruideniers- en Fijne
Vleeschwarenzaak en brooddepöi.
Prijs 700. Br. no. 1593 bur. van
dit blad
TE KOOP GEVRAAGD
eenvoudig buitenhuis met vrijen
tuin voor chronische zieke. Liefst
omgeving Aerdenhout. Koopprijs
65007000. Adres Leidsche
vaart 466.
EDEGO Rijwielen
Model 1935 zijn
VERLAAGD!
Alleen verkrijgbaar bij:
AANK. APPRETEUSE EN LEERLINGEN.
Gevr. in eerste zaak Dameshoeden: aank. Appr. en Leerling.
Tevens pl. voor besch. j. meisje voor opleiding verkoop.
Brieven ond. nr. 1601 Bureau van dit Blad.
vanaf 2800.—. BOUWTERREIN vanaf ƒ2.— p. M2. SOLIDE
HUIZEN voor Geldbelegging. Vraagt offerte, SPRUIT, Haarlem,
Jansweg 2, bij het Station, Telef. 12520.
SOUND
THEATER
Van Vrijdag
II Jan. '35 af
vertoonen wij een
machtig en ont
roerend Filmwerk,
met de eminente
Karakterspelers
Harry Ba u r
en Inkijinoff
onder de voortref
felijke regie van
JULIEN DUVIVIER
(La tête d'un homme) Een sensatie-film.
Doch een die met cachet gemaakt is en waar
men door het rassenduel Baur— Inkijinoff
veel meer uit kan halen dan alleen sensatie.
Pers en Publiek roemen dit Meesterwerk
om het hardst. In ons Voorprogramma
Iin „Van Wassen Beelden en nog meer".
lederen avond doorloopende voorstelling,
Ivan 7 tot 11.80 uur. Zondag 4 voorstellin
gen, aanvang 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Zater
dag en Woensdag MATINEE, aanv. 2.30 u.
Wat Luxoc (k&Htyt is aUifd yoed
Geen toegang beneden 18 jaar.
Nu is het de gelegenheid Uw toestel te moderniseeren. Speciaal
voor lichte beurzen hebben wij een keur van ombouw-schema'tjes,
welke Uw oude toestel maken tot een
MODERN SELECTIEF APPARAAT
Reeds jaren zijn wij bekend om onze prima voorlichtingen en
onze geweldige sorteering:
LISSEN FORMO TELSEN
VARLEY SCHAAPER STOET EN
B- K. A. R. I. 31. HARREVELD
FOMA INVINCIBLE PERROCARD
LUIDSPREKERS
reeds vanaf ƒ2.25 hebben wij een aardigen luidspreker!
LISSEN (6 srt. MAGNEFOX) SCHAAPER
UNDY w. B. PERMEDYNE
NUVOLION CELESTION REGINA
ROLA
Voor de jongens leveren wij voor lagen prijs: Kristal-ontvanger-
tjes, 1-lamps ontvangertjes, Koptelefoons, seinsleutels. enz.
Voor electrische gramofoon-weergave: Motoren, gegarandeerd
Van de goedkoopste tot de duurste Motoren en Pick-ups voorradig
goed, reeds voor 8.95. Pick-up reeds voor 1.85.
UNOY DAVIRO PAILLARD B. T. H.
DUAL BLAUPUNKT GARRARD NEUBERGER
DE NIEUWE KRISTAL PICK-UP.
RADIO SALONKASTEN in 30 verschillende modellen,
in prijzen vanaf 5.95.
LOEWE RADIO-TOESTELLEN in 10 verschillende modellen,
vanaf 69.50.
LOEWE-radio éénmaal gehoord en U neemt geen andere meer.
pt:
ZIJLSTRAAT (bij de brug)
m
