mum
mm
m
w
m
m
m
m
m
m
m
m m
m
m m 1
mm n
m
m m m
m
m
m
I
HET TANDHEELKUNDIG
SCHAAKRUBRIEK
8
i
a
■A
ME;
i m m
a
■BB m
V
IP p
iilll iiH ilü
INSTITUUT
16 RIJKSSTRAATWEG 16
GEBIT 35
WOENSDAG 20 FEBRUARI '35
HAARLEM'S DAGBLAD
6
Oplossingen, "bijdragen, vragen, enz. te
zenden aan den Schaakredacteur van Haar
lem's Dagblad, Groote Houtstraat 93, Haarlem
PROBLEEM No. 791.
(No. 10 van den wedstrijd, 32e ladder).
Mat in twee zetten.
Stand der stukken:
Wlti Kdl, Db8, Tc8, Th3, LgS, Pd4, Pf3, e2.
Zwart: Kc3, Tfó, Lg7, Pal, a5, c6.
„Schaken is de scherpzinnigste vorm van
tijdverdrijf."
ARTUR HOLDE.
PROBLEEM No. 792.
(No. 11 van den wedstrijd, 32e ladder).
Mat in drie zetten.
Stand der stukken:
Wit: Kf3. Tb5, Te7, Le5, Lg8, Pdó. Pe2.
Zwart: Khl, Ta7, TbS, Pd5, a3, f5.
OPLOSSING PROBLEEM No. 783.
(No. 1 van den wedstrijd, 32e ladder).
Stand der stukken:
Wit: Kb2, Daó, Td8, Tf7, Lc8, Lh2, Pd5, Pfl,
a5, c3, d2.
Zwart: Ke4, Dg2, Lhl, Pal, Ph5, b3, d4, e5, f3, gó.
(T. Tavern er, Bolton).
1. Tf7—h7, enz.
Dit probleem werd met den eersten prijs
bekroond in een wedstrijd van „Pen and
Pencil".
Goed opgelost door:
N. G. Gerritsen Jr.. te Bennebroek; H. J. S.
Beek, te Bloemendaal; E. G. van der Kaay, te
Driehuis—Velsen; H. J. Bakker, C. van Dort,
H. W. van Dort, A. W. Face, W. Geuzebroek Jr.,
F. F. Groos, J. Hillebrand, J. Hoeksema, F. W.
Hoogerbeets, J. ten Hove, K. Koedooder, C. A.
Lukaart Jr., H. Meijer, K. H. R. PluimMentz,
P. Rotteveel. J. Schippers, mevr. J, Smit—
Bückmann, C. Warlé, C. F. Weber, D. Willem-
sen en J A. G. Zomer, allen te Haarlem; L. A.
Patoir, te Heemstede; H. F. Antonisse, J. Ger-
meraad en K. Siegerist, allen te Santpoort,
(allen twee punten).
CORRESPONDENTIE.
Bloemendaal. M. H. W. 1. Lc8b7 faalt na
I .Phó—f6.
Haarlem. B. A. 1. Lc8h3 faalt na 1.
Ph5g3.
J. J. PI. B. 1. Lc8—g4 faalt na 1.
Ph5g3.
Mej. A. S. D. Het is zeer ouderwetsch, wat u
elders las. Zooals wij het publicëeren, is het in
de geheele schaakwereld gebruikelijk, want
Wit begint steeds, behalve wellicht in een
enkele puzzles (schertsprobleem). Ook speelt.
Wit altijd „onideraan", wat trouwens ook
blijkt uit den opgegeven „Stand der stukken".
Voor beginners is natuurlijk alles moeilijk in
den beginne, zoodat wij u ernstig aanraden
een leerboekje te koopen, dat u in korten tijd
over tal van vragen zal inlichten. Inmiddels
gaarne bereid u verder in te lichten, doch
uitsluitend onder dit hoofd.
J. D. 1. Lc8g4 faalt na 1.Ph5g3.
C. v. D. Uw verbetering kwam inderdaad
veel te laat (4 weken) en bovendien na pu
blicatie der oplossing.
H. L. G. 1. Kb2xal faalt na 1.
Dg2xflt.
W. H. 1. Lc8b7 faalt na 1.
Ph5g6.
A. J. M. en J. C. N. 1. Lc8g4 faalt na
1.Ph5—g3.
Joh. R. 1. Kb2xal faalt na 1.
Dg2xflt. Gij zijt met No. 2 en niet met No. 1
aangevangen. De correspondentie met H. L. G.
was terecht tot dezen gericht, want van u
ontvingen wij een dergelijke vraag niet.
A. L. S. 1. Lc8b7 faalt na 1.
Ph5—f6.
B. A. S. en H. J. S. 1. Lc8g4 faalt na
1-Ph5—g3.
Santpoort. B. v. R. 1. Pd5—e3 faalt na
1.d4xc3<\
Haarlem. D. W. Uw schertsprobleem is in
bijna denzelfden vorm, althans wat het the
ma betreft, reeds vele malen gepubliceerd.
De beide werkloozen, die onlangs verzochten
een boekje in bruikleen te mogen ontvangen,
kunnen zich wenden tot den heer F. F. Groos'
Kamperstraat 28 rood, Haarlem.
SCHAKEN
Haarl. Damclub V; Damclub „Hoofddorp" I:
De uitslag luidt als volgt:
E. SonnegaH. Peters o2
J. KuntzeC. van Wageningen ii
J. J. AlingN. Broertjes o2
H. W, C. van RhoonN. Breedijk 20
E. StammesG. Oskam 20
J. HelmerJ. Limp 20
R. KuipersD. Koelewijn 02
J. M. RutgersJ. Stroomer 02
H. SonnegaK. Timmer.s 02
J. H. Klaverstijn—J. Wijn 2—0
Totaal 911
ONZE LADDERWEDSTRIJD NOVEMBER-DECEMBER 1934
.i^ra Behaalde punten voor de opgaven: ra -a
No. DEELNEMERS ë-2
>2
1. J. E. Baalbergen, te Heemstede 476
2. A. J. Mooy, te Haarlem 427
3. E. G. v. d. Kaay, te Driehuis-Velsen 418
4; K. SIEGERIST, te Santpoort 411
5. J. Schippers, te Haarlem 405
6. H. J. S. Beek, te Bloemendaal' 365
7. F. W. Hoogerbeets, te Haarlem 328
8. H. J. Steenbergen, te Haarlem 329
9. H. F. Antonisse, te. Santpoort 325
10. J. TEN HOVE, te Haarlem 310
11. J. Derogee, te Haarlem 293
12. M. D. L. Artz, te Haarlem 289
13. J. Hoeksema, te Plaarlem 273
14. P. Rotteveel, te Haarlem 273
15. K. Koedooder, te Haarlem 264
16. F. F. Groos te Haarlem 230
17. J. A. G. Zomer, te Haarlem 223
18. W. Nijenhuis, te Haarlem 226
19. C. F. Weber, te Haarlem 211
20. C. v. DORT, te Haarlem 207
21. H. Meijer, te Haarlem 207
22. Mevr. J. Smit-BUckmann, te Haarlem 202
23. H. J. Bakker, te Haarlem 188
24. J. Iloogeveen, te Haarlem 191
25. D. Willemsen, te Haarlem 170
26. J. J. II. Bauer, te Haarlem 171
27. K. H. R. Pluim—Mentz, te Haarlem 169
28. C. Warlé, te Haarlem 145
29. Mevr. Spoor, te Haarlem 152
30. B. A. Snelleman, te Haarlem 146
31. H. Postuma, te Haarlem 145
32. A, W. Face. te Haarlem 134
33. B. v. Rossem, te Santpoort 155
34. J. Vermeer, te Bloemendaal 123
35. J. H. Meilink, te Haarlem 106
36. L. A. Patoir, te Heemstede 100
37. J. GERMERAAD. te Santpoort 85
38. W. Geuzebroek Jr., te Haarlem 80
39. J. Luitiiig, te Haarlem 64
40. C. A. Lukaart Jr., te Haarlem 49
41. H. DE RUIJTER, te Bloemendaal 49^
42. P. A. Hoogendoorn, te Haarlem 6211
43. H. W. V. DORT, te Haarlem (3) 31
44. Mej. J. Okie Reuver of Br iel, te Haarlem 44
45. J. Hillebrand, te Haarlem prijs
46. H. L. Guldemond, te Haarlem
47. J. C. Nieuwenhuizen, te Haarlem
48. N. G. Gerritsen Jr., te Bennebroek
49. J. Blokker, te Haarlem 7
50: Joh. Reinders, te Haarlem
51. C. Rietman, te Haarlem 5
52. II. C. Kemp, te Vijfhuizen
53. L. W. Leijns, te Haarlem 3
54. H. Blokker, te Haarlem 3
55. Carl Hollmann, te Haarlem 2
56. Jan Hollmann, te Haarlem 2
57. L. Pot, te Haarlem
58. M. Steenken, te Haarlem
1. 2.
2 3
3. 4.
0
2 3
2 3
2
2
2
2 3 2 3
2 3 0 3
2 3 2 3
2 3 0 3
2
2 1
2 1
2 1
2 1
2 1
2 1
2
2
2 1
2
2 1
2
2 1
2
2 1
2 1
2 0
2
2 1
2
2
2
2 1
2 1
8. 9. 10.
2—0
2 2 3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2 3
2 3
2 3
2 3
2 0
2 3
2 3
2 0
2
2
2 3
2
2
2 3
2 3
2 3
2
2 1
2
2
20
5 2
0
5 2 1
0
20
5 2 1
2 1
2
2 2
2 2
2 2
2 2
2 2
2 2 0
2 2 3
2 2 0
0
2 2 3
2 2
2 2 0
2 2 3
2 2 0
2 3 2 3 5 2 1
2 2 0
2 2 3
2 0 0
2 2 3
11. 12. E- ut;
7 483-
2 33 460
2 30 448
2 33 444
2 33 438
2 30 395
2 30 358
2 26 355
2 29 354
2 31 341
2 21 314
2 19 308
2 27 300
3 2 25
3 2 32 296
3 2 28 258
3 2 33 256
3 2 18 244
3 2 24 235
3 2 27 234
3 2 24 231
3 2 29 231
3 2 24 212
14 205
3 2 33 203
3 2 29 200
3 2 26 195
3 2 28 173
14 166
3 0 19 165
3—17 162
3 2 24 158
0 0 0 155
3 2 30 153
3—14 120
3 2 18 118
3 2 33 118
3 2 22 102
12 76
3 2 21
3 2 20
2
3 2 30
2 3 2 3 5 2
2 3 0 2 -
2 3 0 0 - 2 -
2 3
2 0
0
2 0
2 30
0 12
0 12
2 9
HAAR,DEM--VOQUD
Berekent thans nog:
TEL. 16726
r een g-elieel
met garantie Pijnloos trekken inbegrepen.
Piaatje met 1 Kunsttand f 3.
Iedere Tand meer f 1.75
Porcelein of Zilvervulling 3.
Goudvulling vanaf 9.
Goudkroon vanaf f 15.
22 karaats goud
Pijnloos trekken van Tand of
Kies1.50
BVHorodooderzoek kosteloos
Spreekuren alle werkdagen
van 0-12 en van 1-4 uur.
Zaterdags van 912 uur
AVOND SPREEKUUR
Dinsdag, Woensdag en Donderdag
7—9 uur.
Beslist pijnlooze behandeling
door Nederlandsch Tandarts
(Adv. lngez. Med.)
HET INT. TOERNOOI TE MOSKOU.
Uit Moskou wordt aan de Tel. gemeld:
Het resultaat van de vierde ronde van het
internationale schaaktournooi is geweest, dat
thans twee spelers aan het hoofd van de
ranglijst staan, n.l. Flohr en Löwenfisch, bei
den met 3 1/2 punt.
Het resultaat van de vierde ronde was:
Stalhberg remise met Bogatyrtschuk.
Tsjechower verliest van Lasker.
Lilienthal wint van Kan.
Flohr wint van Pirc.
Rabinovic en Ragozijh afgebroken.
Spielmann remise met Liscicin.
Capablanca remise met Goglidze.
Miss Menchik verliest van Alatorzew.
RomonowskiBotwinnik afgebroken.
Löwenfisch wint van Rjumin.
De volgende hangpartijen zijn afgespeeld:
Löwenfisch wint van Stahlberg.
Kan remise met Tsjechower.
Lasker remise met Bogatyrtschuk.
De stand luidt: Löwenfisch en Flohr 3 1/2:
Lasker en Rjumin 3; Lilienthal 2 1/2; Botwin
nik en Ragozin 2*; Liscicin, Spielmann en Ca
pablanca 2; Romanowski 11/2?; Pirc, Kan en
Bogatyrtschuk 11/2; Rabinowic 1" Goglidze
Alatorzew, Tsjechower en Stahlberg 1:
miss Menchik 0.
H. S. G.—A. S. C. II.
De Amsterdamsche Schaakclub was Dins
dagavond op bezoek bij het Haarlemsch
Schaakgezelschap voor het spelen van boven-
staanden belangrijke wedstrijd. Het voorloopig
resultaat was als volgt:
H.S.G. A.S.C. n
G. KrooneA. Th. Knoppers Vi—Ve
R. A. G. DavidsonJ. Nas yy
G. BollebakkerP. F. Prinsen Geerlings
afgebr.
A. S. KatanW. de Ruiter 01
B. v. d. VeldenA. Schaap 01
F. PutsD. Ligthart 10
H, K. VeurmanKI. Breetler jA
G. de BruinJ. E. Wüstenhoff }4y2
J. H. MarwitzJ. Grandman 1
Ph. Th. StolG. ter Brake 01
Voorloopig totaal 45
KEGELEN.
3 00 3 0
Zooals wij reeds in de vorige rubriek ver
meld hebben, is de November—Decemberprijs
gewonnen door den heer J. E. Baalbergen, te
Heemstede, met 483 punten.
Behalve de punten van genoemden prijs-
winner, zijn thans geannuleerd de punten
van de heeren N. E. Rost. te 'sGravenhage
(205), mej. E, de Vries, te Haarlem (48), A. L.
Schols, te Haarlem (47), M. H. Wiersema, te
Bloemendaal (29), B. Amelung, te Haarlem
(17) en J. J. Alink, te Haarlem (8), aangezien
zij gedurende 6 achtereenvolgende maanden
niet hebben opgelost.
De in bovenstaand overzicht klein vet ge
drukte namen zijn van oplossers, die reeds
eenmaal een prijs hebben gewonnen. De na
men van hen, die meer dan eens een prijs heb
ben gewonnen, zijn groot vet gedrukt. Het
cijfer 3 achter den naam van den kampioen
oplosser H. W. van Dort, geeft het aantal prij
zen aan.
HAARLEMSCHE KEGELBOND.
De Haarlemsche Kegelbond houdt zijn
wedstrijd om het clubkampioenschap op de
Zaterdagen 2 en 9 Maart en de Zondagen 3
en 10 Maart in het gebouw aan de Tempe
liersstraat.
BILJARTEN.
KAMPIOENSCHAP HAARLEM EN
OMSTREKEN KLEIN-BILJART.
Voor deelneming aan het tournooi om den
titel der le klasse klein-biljart cadre van
Haarlem en Omstreken, dat bij D.E.S. ('t Hof
van Holland) van 6 tot 10 Maart gehouden
wordt, hebben de volgende acht spelers in
geschreven: G. W. Metz, titelhouder (B.C.H.);
D. A, de Foeljaeger, J. Nobels, J. Steffers en
M. v. d. Putten (allen_ D.E.S.)A. Denker, F.
d. Berg en C. v. d." Berg (allen Haarlem-
Noord)
N.V. „GRAN1TO" - Tel 14028
N. BOERKOEL AELBERTSBERGSTR. 80
Alle Granito- en Tegelwerken
Strak van lijn, soe-pel van prijs.
(Adv. lngez. Med.)
LETTEREN EN KUNST
muziek.
Doopsgezind Kinderkoor.
VOETBAL.
POLITIE HAARLEM—BLOEMENDAAL (2—3).
Dinsdagmiddag werd te Bloemendaal onder
leiding van scheidsrechter Dreyer (H. V. B.)
bovengenoemde wedstrijd gespeeld. Nadat de
spelers zich eenige minuten hadden losge-
trapt (van verscheidene spelers was dit niet
direct noodig, daar zij reeds van 6 uur af in
dienst waren) begon het spel, dat een aange
naam karakter had. Na een half uur belandde
de bal via den voet van De Boer in het Bloe-
mendaalsche net. Pang! (10). Hiermede
kwam rust. Met goeden moed begon men aan
de tweede helft. Na enkele minuten bracht
Mulder den stand op 20. Dit was Bloemen
daal te bar. Haar snelle Van Gelder bracht den
stand op 21. Deze wist een penalty onhoud
baar in het net te deponeeren. -Eenige minu
ten voor het einde kreeg Boorsma een bal te
gen zijn hoofd. Het leder veranderde van rich
ting en de stand werd 23. Hiermee kwam het
einde.
Bloemendaal blijft dus in het bezit van den
beker.
GYMNASTIEK
OEFENKORPS K.T.K.
Nadat de Kennemer Turnkring in de laat
ste jaren door gebrek aan belangstelling geen
oefenkorps heeft kunnen instellen voor heeren,
is nu de animo meer dan voldoende gebleken',
om tot vernieuwde oprichting over te gaan.
Het Technisch Bureau van den kring liet
de volgende turners toe: van Turnlust-Haar-
lem 5 man. Bato 3, Concordia 1, O.S.S. 3, Bloe-
mendaalsche Gymn. Ver. 2, T.V. Santpoort 1,
T.V. IJmuiden 1, Olympia 1, en Tumlust-
Beverwijk 2.
Nagenoeg alle le graads-turners. uit den
K.T.K. zijn vertegenwoordigd en verder ver
schillende goede 2e graads-turners.
A.s. Dinsdag wordt onder leiding van trainer
F. Wedel de eerste oefening gehouden.
KRACHTSPORT.
HAARL. KRACHTSPORT-VEREENIGING
„HAARLEM".
Men schrijft ons:
De Haarlemsche Krachtsport Vereeniging
„Haarlem" zal Zaterdagavond 23 Februari
in het gebouw „Olympia" haar 10 jarig be
staan vieren. In deze tien jaren heeft deze
vereeniging vele moeilijkheden overwonnen;
aan successen op wedstrijden heeft het
haar niet ontbroken. Een woord van lof
komt zeker toe aan de heeren N. Harting,
J. de Ruiter en II. M. de Wolf. die gedurende
deze tien jaren als instructeurs fungeerden.
Leden en sportvrienden zullen het humoris
tisch gedeelte van den avond verzorgen. De
volgende heeren zijn van de oprichting af
onafgebroken als lid verbonden geweest: J.
J. Dorlandt. N. Harting, H. Hooning, B. W.
Kensen, H. Kokkelkoren. P. Kruijer, P Mol-
lema Sr., J. de Ruiter, A .G. Scheffer. N. W.
Vierwind en H. M. de Wolf.
Operette-uitvoering.
.Het „Doopsgezind Kinderkoor heeft nu ook
het terrein der Kinderoperette betreden. Met
„Peter in Moorenland" ging het in zee en het
scheepje keerde tenslotte behouden in de
haven weer. In drie bedrijven zijn we in ver
beelding van een haringplaa ts naar een
haremplaats verplaatst, hebben aldaar schoone
blanke, odalisken en angstwekkende roetmop
pen van Mooren gezien en zijn we weer terug
verplaatst naar de haringplaats, waar haring-
vrouwen deden alsof ze weenden en waar
gezegde roetmoppen, met groote kromzwaar
den gewapend aan land gingen en zich nog
veel angstwekkender gedroegen dan in het
land waar ze thuis behoorden, en we hebben
Peter van den Moorenkoning niet den genade-
maar den Moorenridderslag' zien krijgen en we
hebben ervaren dat er in zoo'n operette een
schooljongen van vijf voet, die nog niet tot
tien kan tellen/mogelijk is, en nog veel meer
moois en onmogelijks.
„Peter in Moorenland" heet dit kunstpro
duct. Men denkt bij het lezen van dien titel
allicht aan „Jantje in Modderstad", temeer,
daar Moor ook modder kan beteekenen. Ge
zegde Jantje en de Modderkinders hebben bij
de jeugd en de respectievelijke vaders, moe
ders, ooms en tantes altijd succes geoogst,
vooral wegens de zwarte gezichten, gescheurde
jurken en gelapte pakken. Handeling en
muziek zijn nogal flauw. Maar voor het oog
is er heel wat te genieten. We zagen in I een
Moorenschip, dat zich op den achtergrond
echt voortbewoog en in II een harem vol Oos-
tersche weelde', die aan een tafereel uit een
sprookje deed denken. Daarentegen gaf een
icène van het derde bedrijf, toen de krom
zwaarden een herhaling van den Kindermoord
van Bethlehem dreigden in te leiden, 'n prach
tige gelegenheid om te griezelen. Gelukkig
maar, dat de zwaarden van hout waren.
Er zit dus in het libretto van P. i. M. roman
tiek. Indien men er nu ook eenig logisch ver
band of eenige plausibele ontwikkeling in kon
bespeuren, zou men het met vreugd kunnen
begroeten. Maar beide schijnen me geheel zoek.
Men mag van een operettegegeven geen waar-
•chijnlijkheid verlangen,, en kan het onmoge
lijkste slikken, maar dan moet er geestige
dialoog of aardige verwikkeling en oplossing
aanwezig zijn.
Niets daarvan heb ik in het door mevr.
D. A. CramerSchaap geschreven libretto
kunnen ontdekken. In zoutelooze Sinterklaas-
rijmerij worden de meest heterogene onmoge
lijkheden aan elkaar gezet. Ik ken prachtige
kinderboekjes van deze schrijfster; hoe stak
haar operettetekst daarbij af.
De muziek van J. Wijnand Balke is al niet
veel gezoutener of logischer. Vele zijner melo
dieën ontberen een behoorlijke harmonische
of formeele inkléeding; de muzikale schilde
ring der situatie is zwak. Zoo huilen de moe
ders aan 't eind van I in op en afgaande
paralleltertsen, maar die maken den indruk
van de droefenis heusch niet sterker. De
dans der schitterend gekleede odalisken werd
door zeer on-Oostersche muziek begeleid. In
het Rekenlied stoort het metrum. Het zijn
maar enkele voorbeelden, die we niet zouden
citeeren als er uitmuntends tegenover stond.
En weer zucht de verslaggever' Wie schrijft
eens een kinderoperette, die niet alleen voor de
vertooners en hun familieleden, maar ook voor
den serieuzen muziekliefhebber genietbaar is?
Mozart zou het gekund hebben. Johan Wage
naar zou het denkelijk ook wel kunnen.
Humor, melodische vinding en technisch
meesterschap Wagenaar beschikt er overals
jeen tweede onzer Hollandsche musici. Waar
om heeft hij het nooit eens ondernomen?
Ik kom nu tot de uitvoering. Het kinderkoor
gevoelde zich door de gewichtigheid van het
acteeren wel eens zóó* geabsorbeerd, dat het
vergat op tijd in te vallen, doch zong overigens
wel aardig. En in oogenblikken van weifeling
was de dirigent Jac. Zwaan steeds paraat om
die op te heffen. De solistjes hebben alle zeer
zuiver van intonatiee gezongen; eenig begrip
van wat hun zang uitbeelden moest, toonden
zij echter slechts sporadisch. Het traditioneele
opera-gymnastiekgebaar: rechterarm tegen 't
lichaam - één! arm zijwaarts strekken - twee!
werd door den Moorenkoning en diens door
luchtige a-mathematische dochter x keeren in
toepassing gebracht. De zwakken klank der
meeste solostemmen zal wel in verband met
den jeugdigen leeftijd te brengen zijn.
De regie had voor minder stilstand in de
handeling mogen zorgen daarentegen had zij
in sommige tafereelen en groepeeringen, voor
namelijk in II, werkelijk zeer mooie effecten
bereikt. Bovendien was de costumeering in dat
bedrijf bijzonder mooi. De dans gaf een heel
goed sluitend ensemble te zien.
De activiteit van Jac. Zwaan leidde alles tot
een goed eind en in Gosse Kroese vond hij
een begeleider, die hem verdienstelijk steun
de.
Een volle Jansschouwburg volgde het ge-
bodene met veel instemming. Maar nog eens:
wie schenkt ons eens een mooie en geestige
kinderoperette? Die van de combinatie Balke
Schaap kunnen we nog niet als zoodanig kwa-
lificeeren.
K. DE JONG.
het tooneel.
NIEUW SCHOUWTOONEEL.
DE FAKIR.
Wanneer niet alle teekenen bedriegen, heeft
Het Nieuw Schouwtooneel zijn lang verlangde
Schlager voor dit seizoen binnen. Sinds het
De Fakir op het repertoire heeft genomen, is
het Leidsche Plein Theater eiken avond vol
en naar ik vernam moes-ten Zaterdag en
Zondag zelfs honderden worden terug gewe
zen. Voor het hard werkende gezelschap van
Ko van Dijk en Frits Bouwmeester een mee
vallertje, dat wij het gaarne gunnen
Dat er in Amsterdam en in onze hoofd
stad niet alleen druk gewerkt wordt met
het koffiedik en het ei weten wij allen, maar
dat deze zoogenaamde waarzeggers en helder
zienden een groot gevaar kunnen zijn voor de
onnoozelen, die in hun uitspraken gel-ooven
als de oude Grieken in het orakel van Delphi,
hebben Jan Lamers en Sam de Vries in De
Fakir willen aantoonen. Zij doen dit in een
twintigtal tafereelen, die elkander vlug op
volgen en die nu eens luchtig-amusant dan
weer dramatisch om niet te zeggen melo
dramatisch zijn. Uit het slottafereel, waarin
de Fakir bij den rechter vrij uitgaat en de
journalist, die de onverantwoordelijke en ge
vaarlijke praktijken van den zoogenaamden
helderzienden in een serie artikelen in zijn
krant heeft onthuld, wegens toeleediging en
laster wordt veroordeeld, zouden wij zelfs
moeten opmaken, dat de schrijvers hun stuk
niet zonder tende'nz hebben geschreven. De
rechtscène is lang niet het slechtste tafereel,
ja, zelfs door den satirieken toon heel amu
sant en geestig, maar toch meen ik, dat wan
neer de auteurs hun stuk geheel aan den
luchtigen, spottenden kant hadden gehouden
zooals de Franschen dat zoo voortreffelijk
vermogen te -doen wij een.voor Holland heel
uitzonderlijk stuk rijker waren geworden. Wij
zouden dan toch even goed onze conclusies er
uit hebben getrokken.
En de étof voor een luchtige, vermakelijke
satire lag hier als het ware voor het grijpen,
en het is wel heel jammer, dat de auteurs
zich deze gelegenheid tot het scheppen, van
iets heel bijzonders hebben laten ontgaan.
Uit de tafereelen, die in lichteren toon zijn
geschreven, kwam voldoende uit, dat zij hier
voor in staat waren geweest.
Jan Lamers en Sam de Vries laten een
journalist, op jacht naar copy, binnendrin
gen bij Hamid Pasja, een zoogenaamden
helderziende, een fakir, die echter in zijn
dagelij ksch leven doodgewoon Jonas Nico-
laas Meyer heet. Met -den journalist volgen
wij Hamid Pasja in zijn praktijken, die voor
/de cliënten lang niet altijd ongevaarlijk
blijken te zijn. Want door het vertrouwen,
dat zij in den wonderman stellen, gelooven
zij hem volkomen en doen zij door deze sug
gestie daden, die soms onherstelbaar zijn en,
hen ongelukkig maken. De fakir trekt zich
van de gevolgen daarvan niets-aan. Hij weet,
dat de wereld nu eenmaal bedrogen wil wor
den en profiteert daarvan. De klank van de
guldens en de rijksdaalders, die in zijn bakje
vallen, is voor hem muziek en de rest laat
hem Siberisch koud.
Dat de auteurs ons met hun stuk overtui
gen, zou ik niet durven beweren, Sommige.
patiënten", zooals de „getrouwde man", die
een danseresje zoo maar even pardoes dood
schiet op een enkele verklaring van -den fa
kir,-gaat wel wat heel lichtvaardig -en vlug
te werk en wij kunnen den kwakzalver moei
lijk voor dit revolverschot aansprakelijk
stellen. Wanneer de schrijvers met dezen
moord iets hebben willen bewijzen, zijn ze
dramatisch zeker tekort geschoten. De ge
trouwde man komt enkel tot zijn in het stuk
onvoldoend voorbereide, onbesuisde wan
hoopsdaad, omdat de auteurs dat zoo hebben
gewild en die scène is daarom melodrama
tisch, inplaats- van dramatisch. En ook som
mige andere scènes -zooals die met dé
minnares staan wel in heel verwijderd
verband met de praktijken van een fakir.
Daardoor rammelt dit non-stop-spel met zijn
20 tafereelen nog al eens. Hadden de auteurs
werkelijk iets willen bewijzen, dan hadden
zij het of geheel in het ernstige of in het
luchtiig-komische moeten zoeken. Nu hinken
zij te veel o-p twee gedachten en doen er
hun stuk als geheel schade mee.
Dat De Fakir bij het publiek desondanks
een zoo groot succes heeft en dat heeft
het ontegenzeggenüjk komt voornamelijk,
omdat er vèeï afwisseling in is en vooral,
omdat het de schrijvers dikwijls gelukt is
den luchtisen toon zeer goed te treffen.
Het vroolijke deel is verreweg het "best ge
slaagd, zooals daar in dat amusante tafereel
van den allergeestigst door Lau Ezerman
gespeelden dokter, die maar niets dan pa
tiënten bij zich ontvangt met aldoor dezelfde
kwaal, welke hem allen als weerwraak
door den fakir worden toegezonden en het
tafereel met de Amsterdamsche straatzange
res, waarvan Dogi Rug'ani iets voortreffelijks
maakt. In den sappigen dialoog herkennen wij
de journalisten, die het dialect van Groot
Mokum in al zijn karakteristieke en teeke-
nende wendingen op hun duimpje kennen.
En dan zijn er de tusschen-scènes van den
door de politie steeds opgejaagden accor
deonist, door den, harmonica-virtuoos Jan
Volmer, een heerlijk straattype en Lau Ezer
man, een pracht van een stoïcijnschen agent,
kostelijk gespeeld. Het is een voortdurende
strij'd tusschen het gezag en den straat-vrij
buiter, feitelijk niets dan vulsels in de en-
tre'actes bij de veranderingen van de decors,
maar waar het publiek geheel in meeleeft,
vooral wanneer de straatzangeres als Dritte
im Bunde er ook aan deel gaat nemen.
Revue-achtig tooneel dus, waarin de leden
van het Nieuw Schouwtooneel zich op hun
best vei'toonen. Daar is de getulbande Hamid
Pasja, met zijn vlugge overgangen van Oos-
terschen fakir tot Hollandschen Meijer, wis
selend met autoriteit en galgenhumor gespeeld'
door Ko van Dijk, het gevaarlijke danseresje,
raak getypeerd door Dogi Rugani, daar zijn
de getrouwde man en cle getrouwde vrouw
van Ferd. Koolbergen en Mies Versteeg, wier
gemoedsrust zoo wreedelijk verstoord wordt
door den helderzienden schurk, dan de jour
nalist, door Frits Bouwmeester met routine,
maar wat vlak weergegeven, de ernstige
egaade van den journalist, vrouw van erva
ring, aan wie mevrouw RoyaardsSandberg
haar aristocratische allure geeft, een geestig
getypeerd heertje van Oosterschen bloede van
Sam de Vries en een al even knap door hem
getypeerd doof oud manneke, .de tragische
minnares van Jetty van DijkRiecker, de 4
dancing girls en nog eenige anderen.
Maar het meeste kleur en leven krijgt dit
non-stop spel van Lau Ezerman in zijn ver
schillende „creaties" van politie-agent, dokter
en niet te vergeten een smeuig Groningsch
sprekend rechter, die de stelling verkondigt,
dat hij als rechter alleen met de wet en niet
met de logica heeft te maken, Dogi Rugani,
die als Amsterdamsche straatdanseres een
kant van haar talent vertoont, die wij nog
niet kenden, en die heerlijk-rad van tonge is,
en zooals reeds gezegd van den accor
deonist Jan Volmer, zoo als van de straat op
gepikt en de Amsterdamsche sfeer met zich
meebrengend voor en op het tooneel.
Het Nieuwe Schouwtooneel zal van De Fakir
nog wél lang en veel pleizier beleven, wat wij
dit gezelschap van harte toewenschen.
J. B. SCHUIL,
