Engelsche
Droogleggings-plannen
Het weer.
Hei Beèatt^tsiksU
52e Jaargang Nö. 15851
VerscKijnt HagelijKs, EeKalve op Zon- ën Feestdagen
Dinsdag 26 FeEruari 1935
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREROOM. p.rtTTï? wp-ttttravew rv Aï.rïFMPF.ivnB'. nR.nKKER.Ti N.v. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72&
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 «S> Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTSëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Duim 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 100.-.
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Verlies Duim 75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-.
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 26 Februari.
Paleizen.
Misschien zullen we dit jaar nog de opening
beleven van de geweldige nieuwe Volkenbonds
paleizen te Genève. Er wordt gehoopt dat de
jaarlijksche Assemblée er in September in
gehouden zal kunnen worden. Nu bestaat er
sinds jaren een door den Volkenbond inge
stelde internationale bouwcommissie, waarin
Ir. Broese van Groenou als Nederlandsch lid
zit. Hij heeft er een vlotte voordracht over
gehouden voor de Nederlandsche kolonie te
Genève. De N. R. Crt. zegt dat hij op „aardige
ongedwongen wijze" de lijdensgeschiedenis
van den bouw vertelde. Aldus:
„Was reeds de termijn voor het inzenden
van de bouwplannen veel te kort geweest, de
grootste fout werd begaan, toen de politiek
bij de keuze van den architect, wien de bouw
zou worden toevertrouwd, een belangrijk
woord ging medespreken en het monsterach
tig compromis tot stand kwam, dat de ver
antwoordelijkheid voor de totstandbrenging
van een der allergrootste bouwwerken uit de
wereldgeschiedenis niet op de schouders van
een enkelen bouwkundige, doch in handen
van vijf tegen elkander" geconcurreerd heb
bende, tot vier verschillende nationaliteiten
behoorende architecten werd gelegd. De heer
Broese herinnerde aan de vrijwel algemeene
afkeuring, die het compromis in de architec
tenwereld had gevonden. Hij schetste de schier
eindelooze oneenigheden, die onder dit vijftal
over de uitvoering van hun taak ontstonden,
zoodat het dan ook vrijwel anderhalf jaar
duurde, voordat op de plechtige eerste-steen-
leggïng, die tijdens de tiende Volkenbondsver
gadering in September 1929 geschiedde, het
leggen van den tweeden steen in de aarde
volgde! In het voorjaar van 1931 is echter ein
delijk serieus met den bouw begonnen. Sinds
dien kon de bouwcommissie, samengesteld
uit hoofdambtenaren van het Volkenbonds
secretariaat en van het internationale arbeids
bureau eenerzij ds en een aantal architecten
uit Verschillende landen als deskundige raads
lieden anderzijds, geregeld bijeenkomen, om
de verschillende uitvoeringsplannen, die d>
vijf met den bouw belaste architecten voor
legden, onder de oogen te zien en hieromtrent
het beslissende woord te spreken. Dat ook in
deze bouwcommissie niet alles steeds harmo
nisch verliep en ook hier menig compromis
gesloten moest worden, waarbij andere dan
zuiver architectonische overwegingen van in
vloed op de beslissing waren, verzweeg de heer
Broese niet. Hij huldigde hierbij dr. Sevensma,
die als bibliothecaris van het eerste oogenblik
afgeweten had, wat hij wilde, om het te stich
ten bibliotheekgebouw zooveel mogelijk aan
het doel te doen beantwoorden, hetgeen de
taak der bouwcommissie zeer had vergemakke
lijkt. Helaas was er daarentegen onder de
hooge ambtenaren van het Volkenbondssecre
tariaat niemand, die eenigszins heldere denk
beelden over de inrichting van het enorme
secretariaatsgebouw en van het paleis voor
de groote conferenties had gehad. Dit gemis
van leiding van de zijde van het Volkenbonds
secretariaat. heeft de taak der bouwcommissie
zeer gehinderd.
Intusschen, ondanks alle moeilijkheden, wel
ke in den loop der jaren nog vergroot werden,
doordat het aanvankelijk voor den bouw be
stemde terrein te klein bleek, zoodat naar een
ander moest worden omgezien, nadert thans
het einde.
En de heer Broese meende ten slotte de be
moedigende verklaring te mogen afleggen dat,
wanneer eenmaal het geheele werk voltooid
zal zijn, de algemeene indruk, dien de nieuwe
Volkenbondspaleizen maken zullen, toch nog
heel wat gunstiger zijn zal dan men met het
oog op de eraan voorafgegane lijdensgeschie
denis had kunnen verwachten".
Het slot klinkt bemoedigend. Het zal dan
misschien nog wel meevallen!
Maar erg royaal is de troost niet. Paleizen
worden zelden meer gebouwd; dit plan gold
een van de grootste architectonische bouw
werken, die de wereld ooit heeft gekend. Welk
een prachtige gelegenheid was het, om een
monument van moderne architectuur te ves
tigen! Er was geen gebrek aan geld de to
tale kosten van 12'/. millioen gulden zijn voor
de zestig landen, die lid van den Volkenbond
zijn, nog maar een bescheiden sommetje
er was een ideale ligging aan het Meer van
Genève, geschapen als 't ware voor de uit
voering van een grootsch bouwkundig project.
•En wat is er van geworden! Dat het, zooals
ir. Broe-se met een zucht zegt, ondanks alles
tenslotte nog weg zal vallen
Straks zullen de nieuwe Volkenbondspalei
zen gereed zijn en zullen de schampere be
schouwingen-van-deskundigen in al die zes
tig landen los komen. En het ergste zal zijn
dat ze gelijk zullen hebben Als "één geniale
architect, in opdracht van den grootsten
„principaal' dien de wereld ooit gekend
heeft, dit werk had ontworpen, en het onder
zijn leiding was uitgevoerd, zou er bij de
voltooiing natuurlijk ook critiek zijn geko
men. Afgunstige critiek, zure critiek, betwe
terige critiek en zoo meer. Maar dan zou de
heele wereld die schouderophalend gene
geerd hebben. En tenslotte zou de roem dei-
nieuwe schepping toch hebben gezegevierd.
Nu zal dat niet zoo zijn. Tegenover het na
geslacht kan de thans levende menschen-
wereld zich over dit vervaarlijk blok archi
tectuur, dat 440.000 M3 inhoud heeft (zoo on
geveer evenveel als het Chateau de Versailles)
alleen maarschamen. Niet alleen uit
kunstzinnig maar ook uit zakelijk oogpunt is
er alle aanleiding toe. Geen nuchtere zaken
man ter wereld, staande met beide beenen op
den grond, zou zoo'n dofnme, verwarde onder
neming, zoo'n „compromis" waar geen com
promis mogelijk was, ooit sanctioneeren. Het
is het veelbeteekenend embleem van een
Örpeven tijd van wanhopige verdeeldheid....
GE VERKNOEIT UW OOGEN
ALS GE NIET DE JUISTE BRIL DRAAGT.
Voor UW oogen een bril van R/ PI n
GROOTE HOUTSTRAAT 137
(Adv. Ingez. Med.j
Ik hoop dat er eens een menschengeslacht
zal zijn, dat lacht om deze lijdensgeschïe'
denis en zich zooiets niet meer voor kan
stellen. Zóóiets dwaas en doms. Want dan
zal de overwinning definitief behaald zijn.
Het gezond verstand zal hébben gezege
vierd.
Eerder niet.
R. P.
Haarlemsche Waterleiding.
Een uitbreiding.
11 Maart zal door het gemeentebestuur
worden aanbesteed het bouwen van een
secundair pompstation met onderbouw van
waterdicht gewapend beton met bijkomende
werken voor de Haarlemsche waterleiding.
Dit pompstation een betrekkelijk klein
gebouw komt aan den Zeeweg.
De werken worden uitgevoerd omdat het
gewenscht is de waterproductie op te voeren.
Verkeerswegen in Haarlem-
Noord.
De nieuwe weg tegenover het Soendaplein.
Terwijl de dienst van Openbare Werken
bezig is met het leggen van de rioleering in
den nieuwe weg op den „tuin van Lau-
werse" (tusschen de Algemeene- en de R.K.
begraafplaats) wordt er reeds druk gewerkt
aan den bouw van de eerste woning op dat
bouwterrein.
De nieuwe weg die voor één-richting ver
keer zal worden aangelegd, zal verbinding
brengen van het Soendaplein naar het Hoo-
gerwoerdkwartier. De weg ligt recht voor de
Pijnboomstraat.
De ex-keizer.
Een langdurig bezoek in Zandvoort te
verwachten?
In verband met geruchten, die vermelden,
dat de ex-keizer van Duitschland dezen zomer
voor langen tijd als gast van Baron v. d.
Heydt naar Zandvoort zou komen, hebben
we ter bevoegder plaatse om inlichtingen
gevraagd. Aangaande een bezoek van den
ex-keizer aan Zandvoort kon men ons nog
niets positiefs mededeelen. Wel kon men ons
zeggen dat hij gedurende zijn korte bezoek
aan Zandvoort in de maand Januari te
kennen had gegeven, dat hij enkele ingrijpen
de veranderingen in een der badkamers
wenschte.
In verband met dezen wensch van den ex-
keizer is met vrij groote zekerheid af te
leiden, dat hij van plan is gedurende het
a.s. seizoen voor eenigen tijd te Zandvoort
te vertoeven. Hoe lang dit verblijf zal duren
is evenwel met geen mogelijkheid te schat
ten. Voor Mei zal dit bezoek zeker niet plaats
hebben
De wilde autobusdiensten.
Krachtig optreden van Rijkstoezicht.
De strijd tegen de wilde autobusdiensten
wordt in Nederland met hevigheid gevoerd en
telkens hebben zich eigenaren van autobus
sen, die geen vergunning hebben van Gede
puteerde Staten om een dienst te onderhou
den, voor den rechter te verantwoorden. De
ondernemers pogen op allerlei manieren de
wetsbepalingen te omzeilen en komen steeds
weer met nieuwe figuren, die huns inziens niet
strafbaar zijn, althans waarvan ze dat hopen.
In het algemeen kan men echter zeggen, dat
de ondernemers, die terecht gestaan hebben,
veroordeeld zijn! Er zijn uitzonderingen, zoo
als de „studentenbuslijn" van den Haag naar
Leiden. Maar een touringcarhouder uit Gro
ningen, die personen over den afsluitdijk ver
voerde in zijn bussen, nadat die passagiers een
soort contract geteekend hadden, werd ver
oordeeld door die rechtbank tot een boete van
5, subs. 2'dagen, welk vonnis door den Hoo-
gen Raad gehandhaafd is in het ax-rest van
Maandag. Zelfs in dezen vorm is de dienst
toch niet toelaatbaar.
Donderdag zal de Hooge Raad uitspraak
doen in een zaak betreffende het in beslag
nemen van bussen.
Wat de afloop van deze kwesties zal zijn is
nog niet te zeggen. Wel kan worden medege
deeld, dat men van de zijde der Ambtenaren
van Rijkstoezicht vermoedelijk met groots
kracht zal voortgaan (vandaag te beginnen)
met den strijd tegen de wilde autobussen, die
zich in betrekkelijk korten tijd een groote
plaats op onze wegen hebben veroverd en
waarvan velen al geprofiteerd hebben en nog
profiteeren.voorzoover hun bus dan niet
is aangehouden en zij gedwongen werden uit
te stappen....
Een Zuiderzeeplan
votyr de Wash.
Nederlanders ervoor aangesteld.
Een correspondent van de „Daily Mail",
schrijft onder dit opschrift over het belang
rijk aandeel dat Nederlanders hebben in
groote waterwerken, die aan de kust van de
Wash worden ondernomen. Het opschrift
zou doen vermoeden dat men de Wash gaat
indammen en droogleggen. Maar het blijkt
dat met „Zuiderzeeplan" alleen worden be
doeld de methoden van dijkbouw die bij de
Zuiderzeewerken worden gevolgd. „Neder
landsche deskundigen", schrijft de corres
pondent, „zijn onlangs naar King's Lynn
gekomen om ons methoden van zee- en-
rivierindijking te leeren welke in dit land
onbekend zijn. Het is het stelsel dat heeft
gediend voor drooglegging vaxx de Zuiderzee
en indien, zooais wordt verwacht, de proef
slaagt dan ontstaan er ruime mogelijk
heden voor het droogleggen van stranden
en gorzen die de Wash omringen".
Een Engelsche firma: heeft de opdracht ge
kregen een dijk van een mijl lang te leggen
door de gorzen en aan één kant van de geul.
die de strooming van de Ouse er heeft ge
maakt. Dit werk zal worden gedaan volgens
de Nederlandsche werkwijze en de firma
heeft Nedei-landers in dienst genomen om
haar Engelsch personeel in dit werk te on
derrichten. De genoemde correspondent ver
telt dan een en ander van zinkstukken, het
gevlochten rijswerk dat met basalt bevracht
naar den bodem zinkt om als fundeering te
dienen voor dakconstructie. Het doel va-n
dezen dijk iix aanbouw is vooral de strooming
van de Ouse aan banden te leggen en in
een enkele geweixschte richting te houden.
Men verwacht er van dat de strooming beter
zal gaan schuren en de geul. dieper en beter
bevaarbaar zal*maken tot heil van King's
Lynn dat vroeger een zeer belangrijke
havenplaats was, maar delaatste drie of
vier eeuwen het lot van de doode steden aan
de Zuiderzee meer of minder -heeft gedeeld.
King's Lynn is de laatste jaren onder den
invloed van de suikerbieteneultuur in Nor
folk weer wat opgekomen en ïxien hoopt dat
de herleving zal worden geholpen door de
te verwachten verbetering van het vaar
water van de Ouse.
Het- denkbeeld om de Wash droog te leg
gen op het voorbeeld van de Zuiderzee is
de lataste jaren vaak geopperd en aanbe
volen als een van de aangewezen „open
bare werken1" die volgens Lloyd George en
andere politici behooren te worden onder
nomen op het beginsel dat weekloon in de
plaats moet komen van werkloosheidsuit-
keering. De Wash is ten naastenbij 28 K.M.
lang en even breed en kustranden van onge
veer 8 K.M. breed aan alle drie zijden van
den inham komen zeer zeker voor droog
legging in aanmerking. Het- werk, dat thans
wordt ondernomen, is blijkbaar niet be
doeld als het begin van zulk een algemeene
drooglegging maar vruchtbare uitkomsten
van dit beperkte werk zouden allicht de
totstandkoming van het groote werk bevor
deren.
het groote wérk bevorderen.
Verkiezingen voor Prov.
Staten.
De R.-K. lijst.
Zondag is de stemming gehouden over de
groslijst van R. K. candidaten voor de a.s.
verkiezingen voor Provinciale Staten. De na
men zijn als volgt op de lijst geplaatst: mr.
C. P. M. Romme, L. H. van Rooyen, C. F. J.
Verbeek, If. A. Vulink, mej. dr, Jac. Hillen,
mr. -di-. O. J. Witteman, J. C. Evers, ir. En
gelen, mr. Hendrix, Jac. Bloem, mr. van
Wijck, W. A. F. Brinker, mr. G. C. J. D. Krop
man en mr. G. Mutsaerts.
De Bilt.is niet hoopgevend
In zijn visie op het weer.
Het stormt nu al een tijdje
De voorspelling spreekt- van meer.
Men constateert verkilling
In de houding der natuur
Wij rillen al een tijdje
De vooi-spelling spreekt van guur.
't Is ochtends vroolijk -zonnig,
's Middags plenst de regen neer,
De Bilt ziet sneeuw en hagel
In zijn visie op het weer.
't Is links en rechts depressie,
Wat het Biltsche klokje slaat.
Wij brommen naar traditie
Op ons hopeloos klimaat.
Maar laat de wind wat rukken
Aan de ruiten van ons huis;
En laat het kwik wat dalen
In de thermometeifouis
En laat de hemel weenen
Op ons aardsche tranendal
En laat de Bilt voorspellen
Dat er nog meer komen zal;
Van guren wind en neerslag
Kan ik niet neerslachtig zijn,
Want achter al die wolken
Groeit de lente zonneschijn.
T weehonderdduizend
inentingen met pestserum.
Bevredigende vooruitzichten.
BATAVIA, 26 Februari (Aneta). In de ruim
vier weken, waarin de pestvaccinatie met het
serum van Dr. Otten wordt toegepast, wer
den ruim 200.000 personen ingeënt. Drie on
derdistricten zijn reeds afgewerkt, terwijl
vier onder behandeling zijn. Indien men in
hetzelfde tempo voortgaat, zal de vaccinatie
nog ruim een half jaar in beslag nemen. Men
hoopt echter het tempo, tengevolge van ver
kregen routine, te kunnen bespoedigen. Al
hoewel een definitief oordeel nog niet mo
gelijk is, leveren de resultaten zeer bevre
digende vooruitzichten. Zoo liep o.a. het
sterftecijfer van het onderdistrict Rantjaelek
op 0 terug.
De brand op de Morro Castle.
Warms uit zijn ambt ontzet.
WASHINGTON. 26 Februari (Reuter). De
raad van toezicht op de Amerikaansche
scheepvaart heeft besloten dat den kapitein
van het door brar.d yérongelukte stoomschip
Morro Castle. William Warms, wegens nala
tigheid in vijf gevallen het gezagvoerders
certificaat zal worden ontnomen. Het certi
ficaat van den eersten en tweeden machi
nist werd resp. voor den duur van negentig
en van dertig dagen ingetrokken.
Gratificatiën voor wapen
fabrikant.
Mededeeling aan de Amerikaansche
Senaatscommissie.
WASHINGTON, 26 Febr. (Reuter). Eugène
Grace, de President van de Betlehem Steel
Company heeft onthuld aan de Senaatscom
missie. welke een onderzoek instelt naar de
wapenfabricage, dat hij tijdens den oorlog
gratificaties heeft ontvangen tot een totaal
bedrag van 3.699.000 dollar.
Het voortgezette onderzoek der Amerikaan
sche commissie Nije.
pag. 4
Het eiland Kreta is door een aardbeving
ernstig geteisterd.
pag. 4
Sir John Simon zal spoedig naar Berlijn ver
trekken.
pag. 4
Aan de nationaal-socialistische bedrijvigheid
in Oostenrijk zou een einde gekomen zijn.
pag. 4
Engelsche droogleggingsplannen.
pag. 1
De loonsverlaging bij de mijnen is voorloopig
tot 1 April opgeschort.
pag. 3
Ai-rest inzake wilde autobusdiensten.
pag. 3
Een onderhoud met Albert van Dalsum, arrivé
en toch nog zoeker.
pag. 10
De nieuwe weg tegenover het Soendaplein te
Haarlem.
pag. 1
Een uitbreiding van de Haarlemsche Water
leiding.
pag. 1
Jack Hobbs neemt afscheid van country
cricket.
pag. 11
Bekende Haarlemmers: prof. dr. A. D. Fokker
pag. 3
De avonturen van professor Nimbus.
pag. 3
Schaakrubriek
pag. 7
Damrubnek.
pag. 7
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Paleizen.
pag. I
Van onzen Weenschen correspondent: De prins
van Wales in Oostenrijk.
pag. 4
Jlir. dr. J. C. Mollerus: Onze export van
groenten en fruit in 1934.
pag. 6
J. Bastiaans: Consequentie in de opvoeding.
pag 10
J. B. Schuil over het Balllet Trudi Schoop.
pag. 10
K. de Jong: Haarlemsche Motet- en Madrigaal
vereeniging.
pag. 10
Langs de Straat: Vr. S. Betrekkelijkheden.
pag. 3
Stand der werkloosheid in
Nederland.
Stijging over het tijdvak 26 Januari
9 Februari.
Bij 1064 organen der openbare arbeidsbe
middeling stonden op 9 Februari 1935 in to
taal 446.944 werkzoekenden ingeschreven, (op
10 Februari 1934 399.323) waaronder 425.119
mannen. Hiervan waren werkloos 428.181 per
sonen waaronder 411.515 mannen. Op 26 Ja
nuari 1935 -bedroeg het totale aantal inge
schrevenen bij een gelijk aantal organen
444,831. waaronder 426.303 werkloozen. Het
aantal ingeschreven werkzoekenden is sedert
26 Januari 1935 gestegen met 2113, het aantal
werkloozen met 1878.
WEER EEN VROUW GEcXECUTEERD IN
DUITSCHLAND
BERLIJN, 26 Febr. (V.D.) Op de binnen
plaats van de gevangenis te Plötzensee is -gis
teren wederom een vrouw terechtgesteld, dit
maal een zekere Frau Juchniewicz, die wegens
moord ter dood was veroordeeld.
Tentoonstelling „Flora 1935"
Tijdelijke brug over de Van Merlenvaart.
De Londensche brandweer heeft nieuw automateriaal in gebruik genomen. In
den hierboven afgebeelden stroomlijn-spuitwagen zitten bestuurder en man
schappen binnenin en dus tegen regen en wind beschermd.
Een gedeelte van de Internationale Bloe
mententoonstelling „Flora 1935" zal ook bij
avond voor bezoek zijn opengesteld. De toe
gang tot dit gedeelte is gelegen aan de Vrij-
heidsdreef. Alle bezoekers, die per tram of
rijwiel komen, moeten zich dus langs het
Raadhuisplein ep de tot de Raadhuisbrug
zeer smalle Van Merlenlaan naar de plaats
van bestemming begeven. Dezelfde weg moet
echter ook gevolgd worden door de uit de
richting Heemsteedsche Dreef komende auto's
om 't parkeerterrein in het Grotstuk te berei
ken.
Gevreesd wordt, zoowel door het Uitvoe
rend Comité van de Internationale Bloe
mententoonstelling als door het Hoofd der Po
litie te Heemstede, dat hierdoor ernstige stag
natie in het verkeer zal ontstaan.
Genoemd Uitvoerend Comité heeft daarom
aan B en W. verzocht, medewerking te willen
verleenen voor het tot stand brengen van een
tijdelijke brug over de Van Merlenvaart,
waardoor het mogelijk wordt het voetgangers
verkeer te leiden langs de Lentelaan en de
Groenendaalkade en het autoverkeer langs
het Raadhuisplein en de Van Merlenlaan.
B. en W. kunnen zich hiermede geheel ver
eenigen en geven den raad in overweging in
de kosten van het maken van die brug
begroot op rond f 700 50 pet. bij te dragen.
De kosten van het in orde maken van het
voetpad tusschen de Van Merlenlaan en de
Groenendaalkade dat toch eerlang zou moe
ten geschieden, worden geraamd op f 150. Zij
vragen den Raad hun de noodige credieten te
verleenen.