STOFZUIGERS
SITTERSig!
DINSDAG 12 MAART 1935
HAARLEM'S DAGBLAD
„De Byzantijnsche Koepel
bouw".
Lezing van den heer J. J. van Noppen.
Maandagavond hield in de bovenzaal van
het Gem. Concertgebouw de heer J. J. van
Noppen, alhier, voor de leden van het Depar
tement Haarlem der Mij. „Tot Nut van 't Al
gemeen" een causerie met lichtbeelden over
het onderwerp: „De Byzantijnsche Koepel
bouw, zijn oorsprong en ontwikkeling en hier
mede in verband de ontwikkeling van de
eerste gebouwen voor den Christelijken Eere-
dienst".
Spr. haalde in zijn inleiding aan wat van
Vloten in zijn Aesthetica over de bouwkunst
zegt, wat ook de meening van den grooten
Berlage was: „Van alle kunsten is de bouw
kunst de leidende, omdat zij de eenige is met
het practische doel: den mensch te dienen.
Met haar begint alle kunst; zij is in de rij dei-
fraaie kunsten in wording en aanleg de
eerste en de grondslag van alle andere".
Wil men, aldus vervolgde spr., een goed
bouwwerk tot stand brengen, dan is het noo-
dig. op de hoogte te zijn van de beginselen van
constructie, orde en regelmaat, aan de oude
bouwwerken toegepast, al is er geen sprake
van dat hiermede wordt bedoeld dat men
moet copieeren of geen gebruik zou mogen
maken van nieuwe constructies of nieuwe soor
ten materialen.
Het eerst kwamen nu aan de beurt de Hei-
densche tempels en eenige andere bouwwer
ken uit dien tijd; vervolgens iets over de Ca
tacomben, de Romeinse ne en oud-Christelijke
basilica's; daarna als kern de Byzantijnsche
Centraalbouw met zijn fraaie koepels en een
kort overzicht van den koepelbouw bij den
Islam.
Spr. beschreef In groote trekken de ontwik
keling van het platte-lessenaar- en zadeldak
naar het koepeldak, waarbij de ontwikkeling
van den boog en het gewelf moeten aanslui
ten; van de ontwikkeling der wijze van ver
lichting door middel van vensteropeningen,
welke bij de Heidensclie bouwwerken weinig,
bij de basilica's meer wordt toegepast en bij
den koepelbouw tot fraaier en krachtiger
uiting komt. Tegelijk bleek uit de op het witte
doek geprojecteerde plattegronden der ver
schillende gebouwen de ontwikkeling van de
Heidensclie naar de Christelijke bouwwerken
en de afwijkingen hiervan bij de bouwwerken
van den Islam.
De lichtbeelden, die de inleider ter illustree-
ring van zijn causerie in kwistige hoeveelheid
toonde, wedijverden met elkaar in smaakvolle
uitvoering en artisticiteit, vooral de gekleurde.
De heer van Noppen beschikt inderdaad over
een buitengewoon fraaie collectie.
Wij kunnen slechts hier en daar een greep
doen uit dit zeer waardevol materiaal.
De Egyptische tempel was eigenlijk het
Koningsbedehuis. Hoever men bij den Egyp-
tischen tempel nog van boog of koepelvorm
af was, toonde het plan, „Opstand" en „aan-
zich" der pylonen van den Chonstempel
te Karnak duidelijk aan. Hoewel ook bij den
Ammontempel te Karnak geen sprake is van
boog- of koepelvorm is de wijze van verlich
ting door toepassing van boven-zij licht veel
vooruit gegaan.
In Mesopotamië, tusschen Euphraat
Tigris, waar de Chaldeeën en Assyriërs afwis
selend hebben geheerscht, bouwden de vorsten
paleizen, met grootschen tuinaanleg. Daar
hiervoor baksteen werd gebruikt, is zeer wei
nig van die mooie bouwwerken overgebleven.
Spr. toonde o.m. een reconstructie van het
Paleis van Koning Sargon te Khorsabod, met
gesloten muren, weinig vensters en platte da
ken. Volgens de uitkomst van vele onderzoe
kingen is de boogvorm veel toegepast en
hoogstwaarschijnlijk zijn ook koepels gebouwd.
Het (Perzisch) Paleis van Sarvistan werd
gebouwd door de dynastie der Sacaniden. Hier
valt te constateeren de eerste koepel op vier
kant grondplan. Na de Perzische opperheer
schappij werden eenvoudige bouwwerken ge
sticht, waarbij de gevelbouw werd toegepast.
Uit dezen gewelf- en koepelbouw der Sasani-
den heeft zich de fraaie Byzantijnsche koe
pelbouw ontwikkeld.
Dat de Romeinen tdt de grootste gewelf
bouwers behooren, bewijst de geweldige koe
pelbouw van het Pantheon te Rome, door
Agrippa gesticht. Deze koepel heeft een span
ning van 43 M. en een hoogte van 43 M. Het
Pantheon is de hoogste uiting van willen en
kunnen. De constructie van den koepel en in
verbana hiermede van het geheel is zeer
zwaar Het gewicht van den Pantheon-koepel
is 11.000 :on bij een oppervlakte van 1500 M2.
De tegenwoordige koepelbouw (b.v. de Markt
halle te Leipzig) is veel lichter en komt ook
veel vlugger tot stand.
Nadat verschillende basilica's en grafkapel
len waren vertoond, kwam spr. tot de beroem
de San Marco- te Venetië, gebouwd in de helft
der 11e eeuw en aangelegd in den vorm van
een Grieksch kruis met toepassing van een
karakteristiek Byzantijnsch geweifstelsel. De
5 koepels die spanningen hebben van 11.
13 en 22 M. zijn door tongewelven verbonden
en gesteund. De buiten-architectuur is zeer
„beweeglijk", maar de materialen zijn bui
tengewoon van kleur en de harmonie van het
inwendige is bewondex-enwaardig.
De eveneens beroemde Aya Sofia te Stam-
ooul, gesticht door keizer Justinanus (532—
538L iS een monument, waaruit de eigenschap
pen van basiliek en centraalbouw op groot-
sche wijze zijn vereenigd. Dit gebouw over
treft met zijn koepelbouw alle andere in groot-
sche afmetingen en stoutheid van constructie.
Tenslotte behandelde spr. de architectuur
van den Islam, waarin de bogen en koepels
.weer een eigen kunsttaal spreken.
De vooi-zitter, Mr. Julius Hoog, dankte den
inleider voor zijn belangwekkende voordracht.
Voor de Gezondheid in de
Grafische Vakken.
Collecte op Zondag 17 Maart.
Haarlemsche Gemeenteraad.
Ingekomen stukken.
Bij den gemeenteraad zijn ingekomen:
een verzoekschrift van mevr. M. Maar-
schall-Komin om te worden ontheven van
haar functie als gedelegeerde in het bestuur
der R. K. Industrie en Huishoudschool.
een verzoekschrift van G. In der Maur. om
'n vrije rijwielstalling te geven op de plaats in
de Jacobijnestraat. waar nu de verpachte
ïijwielstalling is, waardoor een einde zal wor
den gemaakt aan den oveidast, welke hij on
dervindt door het plaatsen van rijwielen, kin-
denvagens enz., voor en tegen zijn perceel aan
de Jacobijnestraat 20 rood. dat. grenst aan
het gebouw van den Incasso-, Stortings- en
Ophaaldienst.
GUNNING.
Aan de N V. Haarlemsche Machinefabriek
v.h. Gebrs Figée is na aanbesteding gegund
de bouw van een electrischc personenlift
voor f 7960 door „de Groot Noord-Holland-
sche van 1845" te Amsterdam.
Ter gelegenheid van haar Jubileumjaar
houdt de afdeeling Haarlem van de Vereeni-
ging tot bevordering der gezondheid in de
grafische vakken haar jaarlijkschen eollee
tedag op Zondag 17 Maart.
Gedurende 25 jaren heeft de vereeniging
zich toegelegd op de bestrijding der tuber
culose. Zij heeft haar arbeidsveld uitgebreid
door middel der voorzorg, nl de verstrek
king van versterkende middelen, de verple
ging in herstellingsoord en kinaex-kolonie. en
de verzorging van het gezin bij langdurige
verpleging.
De vereeniging heeft een sanatorium te
Eerbeek en een herstellingsoord en kinder
huis te Zeist. Nooit heeft de vereeniging sub
sidie gehad, nooit- werd zij door erflating of
anderszins bedacht. Altijd was er tekort,
maar telkens werd de rekening afgesloten
met een batig saldo.
Hoe dit mogelijk was? Ten eerste door ons
oudpapierbedrijf. dat een zekere bron van
inkomsten gaf. ten tweede door de Bloemen
dagen. collectedagen, verlotingen enz. Maar
in hoofdzaak door de saamhoorigheid der
leden. Wanneer een oproepine sedaan wordt
voor een extra bijdrage dan kwam dit in
orde.
Uit dankbaarheid voor de hulp en steun,
die onze vereeniging geniet van het publiek,
van degenen die buiten de vakgroep staan,
heeft de vei*eenïging ingesteld het Vrije Bed-
fonds, dat wil zeggen dat in het sanatorium
kunnen worden opgenomen en vei-pleegd per
soi-.en. onverschillig welke maatschappelijke
positie ze bekleeden. On vermogenden wor
den uit dit fonds gratis verpleegd.
In de afgeloopen 25 jaren heeft de ver
eeniging f 500.000 uitgegeven voor de ver
pleging van ruim 3500 patiënten. Dat geld is
op. maar de vele patiënten die wachten
moeten toch worden geholpen.
De afd. Haarlem doet nu een beroep op de
offervaardigheid der inwoners dezer ge
meente. Zij wil gaarne, ter gelegenheid van
het jubileumjaar een flink bedrag aan de
centrale kas afdragen.
Haarlem neemt een belangrijke plaats in
als het gaat om de offervaardigheid der in
gezetenen. Aan diegenen die onze vereeniging
sympathiek zijn en om de een of andere re
den niet op Zondag kunnen geven verzoeken
wij beleefd: Zend ons uwe bijdrage als ju
bileumgift. het kleinste bedrag wordt in dank
aangenomen Adx*es voor toezending: secre
tariaat KI. Houtstraat 66 rd.
Overigens verzoekt het bestuur aan alle
anderen: Koopt Zondag 17 Maart ons Ge-
luksspeldje (Klavevt-jevier)
Tenslotte nog een dringende uitnoodiging
aan de vele dames en heeren die aan de op-
l-oeping voor medewei-king'nog geen gehoor
hebben gegeven. Stuurt uw briefkaart, die
toch voor dit doel reeds gefrankeerd is, no;
heden ingevuld met uw naam en adres op
aan -het secretariaat. Bedenkt dat voor een
goede organisatie een goede voorbereiding
noodig is.
Kunst aan het Volk.
Optreden van Harry van Oss.
Onder auspiciën van bovengenoemde ver
eeniging zullen op Woensdag 20 Maart a.s„ ii
den Stadsschouwburg optreden Harry v. Oss.
de bekende Volksliederenzanger, aan den
vleugel begeleid door Felix de Nobel.
Op dien avond zal Harry van Oss ten
hoore brengen Nederlandsche, Duitsche, En-
gelsche, Fransche en Jiddische volksliederen,
Ongetwijfeld zal men in den schouwburg
meer van deze liederen kunnen geiïieten dan
door de radio, waar veel van de voordracht
verloren gaat.
Felix de Nobel vormt, door zijn zelf bewerk
te begeleidingen, volmaakt in den geest der
liederen, met van Oss een duo, dat aan homo
geniteit niets te wenschen overlaat.
LEZING PROF. DE HARTOG.
Voor de Vereeniging voor Ned. Herv. Jeugd
werk Haarlem-Noord zal Prof. Dr. A. H. de
Hartog op Vrijdagavond 15 Maart weer een
lezing houden in de Julianakerk, Klooster-
strata. Zijn onderwerpen zal zijn „De Dans"
De spi-eker zal gelegenheid geven tot het
iellen van vragen.
De winkelsluiting op Zondag".
Verkoop van bloemen bij ziekenhuizen,
begraafplaatsen en stations.
De verordening ter uitvoering der artikelen
6 en 9 der Winkelsluitingswet, vastgesteld
de raadsvergadering van 14 November jl.
blijkt bij den minister van Economische Za
ken eenige bezwai-en te ontmoeten, waardoor
het niet waarschijnlijk is. dat de op die ver
ordening vereischte Koninklijke goedkeuring-
zal kunnen worden verkregen.
De verruiming van den bloemenverkoop op
Zondag in dien geest, dat naast de bloemven-
ters voortaan ook een aantal bloemenwinke
liers. wier zaken zich in de nabijheid der zie
kenhuizen. begraafplaatsen of stations be
vinden, gelegenheid zou krijgen hun ai'tike-
len .op Zondag te verkoopen. acht de minister
bedenkelijk met het oog op de daaruit voort
vloeiende onbillijkheid tegenover andere el
ders gelegen bloemenzaken en de mogelijke
consequenties, welke het toestaan dezer in
grijpende afwijking van de wet misschien ten
aanzien van verschillende andere gemeenten
zal hebben.
De bezwaren van den winkelstand tegen de
vroegere regeling, welke alleen aan de bloe-
menventers eenige verkoopgelegenheid gaf,
waren z.i. te ondervangen óf door handha
ving van den algemeenen wettelijken regel,
dat Zoixdags nergens bloemen mogen wor
den verkocht, respectievelijk uitgevent, óf
door beperking van het begrip „onmiddellijke
nabijheid" der ziekenhuizen enz. tot „een
afstand van ten hoogste 25 Meter" van die
inrichtingen. Na overleg met de Commissie
voor wlnke]sluitingsaangelegenhed_en stellen
B. en W. van Haarlem aan den raad voor,
overcenokmstig haar advies laatstgenoemden
weg te volgen, waardoor in beginsel de oude
regeling weder hei-leeft en althans nog iets
van de bestaande verkoopgelegenheid kan1
v/orden behouden.
(Adv. Ingez. Med.)
Het gewijzigde
V ergunningsrecht.
Tei-ugwerkende kracht.
In de bij raadsbesluit van 13 Fe-br. 1935
vastgestelde verordeningen tot heffing en in-
'ordering van gemeentelijk vergunningsrecht
en verlofsrecht is als datum van inwerking
treden bepaald 1 Januari 1935. Daar aan de
thans vervallen verordeningen slechts goed
keuring was verleend tot 1 Mei 1934 behooren
de nieuwe verordeningen in werking te tre
den op 1 Mei 1934. Door B. en W. wordt thans
aan den raad voorgesteld het besluit opnieuw
vast te stellen met wijziging van den datum
1 Januari 1935 in 1 Mei 1934.
N. Z. H. T. M.
Vervoercijfers.
Vei-voeropbrengsten gedurende Februari
1935—1934 van de N.Z.H.T.M. zijn:
1935 1934.
Totaal opbrengst f 223.938 f 237.677
Nationaal-Socialistische
Beweging.
Rede van den heer H. Ch. Nije.
In het Gemeentelijk Concertgebouw heeft
de Nationaal Socialistische Beweging gister
avond een bijeenkomst gehouden, waar het
woord gevoerd is door den heer H. Ch. Nije
uit Voorburg.
Spi'eker zette uiteen, dat er in deze dagen
allerlei „problemen" aan de orde zijn, waar
lang over gepraat wordt, bijv. de crisis, de
werkloosheid, de gouden standaard, enz. De
x-egeering doet haar best om voor al die vraag
stukken een oplossing te vinden, maar zij is
machteloos. Zoo is er een zestig-millioenplan
het zit misschien wel goed in elkaar, maar de
uitvoering mislukt, omdat de egoïstische par
tijpolitiek er aan te pas komt en iedere groep
er op aan valt, om te zien of er soms wat aan
te verdienen valt. De N. S. B. stelt daar tegen
over: besef, dat ge niet uitsluitend dient te
werken voor uzelf of uw kringetje, maar voor
het Nederlandsche volk. Voor dat doel vraagt
zij van elk harer leden stuk voor stuk den ge-
heelen persoon op. Een uitweg uit de moeilijk
heden kan gevonden wotrden door gezamen
lijk de schoudex-s onder het werk te zetten. In
de plaats van den geest van materialisme en
egoïsme stelt de N. S. B.. die geen politieke
partij is het „Ik ben mijns broedex-s hoeder"
en het „Eén voor allen, allen één".
Met de beginselen van een aantal partijen
kan de N. S. B. zich vereenigen. Het zijn dan
ook niet die beginselen, waartegen zij strijdt,
maar tegen den slappen, futloozen, bloedeloo-
zen staat. Zij keert zich evenmin tegen den
godsdienst, maar wel tegen het feit, dat de
jodsdienst voor politieke doeleinden wordt
bruikt. De N. S. B. legt er den nadruk op, dat
religie het mooiste en beste is, wat we bezit
ten. Ondanks het feit aldus spi-eker dat
jongelieden niet tot het Avondmaal zijn toe
gelaten, van de catechisatie zijn verjaagd en
de huwelijksvoltrekking geweigerd werd. alles
omdat zij N. S. B.'ers waren, is de leiding op
het vasthouden aan de kerk blijven aan
dringen.
Spi-eker wijdde verder o.m. de aandacht
aan het Nederlandsche karakter van de N.
B. In dit verband herinnexxle hij er aan, dat
in „Vrijheid, Ai-beid, Brood", had gestaan, dat
Mussolini tx-oepen naar de Saar had gezon
den en Hitier zijn goedkeuring aan de inter
nationale legex-macht had gehecht, maar dat
daarentegen Lr. Mussert het zenden van ma
riniers had afgekeurd. Spreker meende, dat
juist hieruit duidelijk blijkt, hoezeer de N. S.
B. een nationaal karakter bezit, hetwelk vrij is
van invloeden van buiten. Spreker beschul
digde hetzelfde blad ervan de lezers verval-
schingen voor te zetten. Zoo kwam in het z.g
.concentratiekampnummer" een foto voor, die
een tafereel uit een Duitsch concentratiekamp
moest voorstellen, maar in werkelijkheid een
episode uit de film „Cavalcade" in beeld
brengt.
Sprekende over den pijler, waarop de nieuwe
staat- zal rusten, zeide de heer Nije, dat deze
de vrijheid is in den zin van gebondenheid. Het
nationaal socialisme huldigt verder het
Christelijk levensbeginsel, rechtvaardigheid
plichtsbesef en drang tot dienen. De leuze
.Indië los van Nederland". beschouwt de
N. S. B. als een demagogie. Zonder Indië wordt
Nederland een tweederangs mogendheid Maar
ook heeft Indië Nederland noodig, want Indië
zonder Nederland beteekent slavernij, mis-
ichien van eigen hoofden, misschien van
Japan. Zelfs heeft de leider aan de x-egeering
gevraagd „Behoud Indië voor Nederland". Wij
zijn geneigd veel, wat ons is aangedaan te
vergeven, zei spreker, maar nimmer zullen wij
het de regeering vergeven, wanneer zij toe
staat, dat Indië van Nederland wordt losge
scheurd.
Tenslotte sprak de heer Nije over den cor
poratieven staat. Deze beoogt het volk op over
zichtelijke wijze te organiseex-en en het aan
stellen van deskundigen, welke de regeering
met raad en daad terzijde staan Verder zal
een „Cultuurkamer" gesticht worden, waarin
religie, kunst en wetenschap vertegenwoor
digd zijn.
Na de pauze was er gelegenheid tot het stel
len van vragen.
Voor Haarlem's Politierechter.
Een steenengooïer.
Heemsteedsche jongetjes zijn al net als an
dere jongetjes; ze spelen bij voorkeur waar
het verboden en eenigszins gevaarlijk is.
Vooral bouwwerken zijn een aanlokkelijke
speelplaats vanwege de kuilen, steenen, balken
en planken.
Het behoort natuurlijk tot de taak van
den wachter te zorgen, dat het bouwwerk,
waar hij het toezicht heeft, vrij blijft van spe
lende jongens en toegegeven moet worden,
dat dit niet altijd een gemakkelijke taak is,
want de jongetjes zijn vlug als jonge katten
en de wachter is gewoonlijk iemand, wien het
hardloopen niet zoo goed meer afgaat. Di
sluit niet in, dat de wachter, als hij de jon
gens niet kan bereiken, vrij is in de wijze van
bestraffing en zoodoende kan men niet goed
keuren dat hij met steexxen naar de knapen
werpt Een wachter had dit niet begrepen en
een spelend jongske een steen tegen het hoofd
gegooid, waax-dcor dit bloedend werd ver
wond. Dit zei tenminste het jongetje en een
kameraadje bevestigde dit, tex-wijl ook een
Duitsch dienstmeisje het feit had gezien,
maar de wachter zei, dat het niet waar was
en hij beweerde, dat de juffrouw het niet ge
zien kon hebben, een eenigszins gewaagde
bewering, want men kan moeilijk zeggen wat
een ander al dan niet heeft gezien, als vast
staat, dat die ander in de nabijheid is ge
weest.
Het meisje was kort en zakelijk.
Heeft u het gezien? was de vraag. Ja, ant
woordde zij.
Is hij de man?
Ja.
Tegen dit besliste ja en de verklaring van
de jongetjes moest de wachter het afleggen en
de steenwox-p kostte hem f 8. De officier had
f 15 geëischt. maar de wachter was nu weer
wachter af en dus zonder inkomsten.
Bakkers en de arbeidswet.
Of het overal zoo is, weten we niet, maar
als we den heer Rus, den controleur van den
arbeid moeten gelooven en er is geen reden
om dit niet te doen, dan maken de bakkers
te IJmiuden het den contröleerenden amb
tenaren van den ai'beid niet gemakkelijk.
De bakkerijen worden zoi-gvuldig gesloten
jehouden en zelfs zijn er aan den achterkant
prikkeldraadversperringen aanwezig ten ge
rieve van ambtenaren, die over een schutting
willen klimmen, teneinde de bakkerij van de
achterzijde te benaderen.
Het is met de naleving der arbeidswet dan
ook blijkbaar niet erg in orde. Nu is de ar
beidswet speciaal ter bescherming van den
werknemer uitgevaardigd en het is mogelijk,
dat de werkgever daardoor niet altijd kan
doen, wat voor hem het voordeeligste is, maar
van de werknemers zou men dan mogen ver
wachten, dat zij wel zouden willen meewer
ken om die arbeidswet te handhaven. Uit de
verklaring van den heer Rus bleek, dat dit
echter ook lang niet altijd het geval is en dat
er werknemers zijn, die den controleur ont
vluchten of ongenegen zijn hem inlichtingen te
verstrekken.
De taak van de controleurs wordt door dit
alles zeer bemoeilijkt en als zij er in slagen
een overtreding te constateeren, laten zij zich
natuurlijk niet met een praatje afschepen.
Zoo had dan de heer Rus gezien, dat een
knecht bij een bakker had gewerkt en hij
ging de bakkerij binnen om dien knecht een
verhoor af te nemen. De bakker zei: kom
over een half uurtje liever terug, de knecht
heeft het nu te druk, maar de controleur 'be
dankte daarvoor en toen maakte de bakker
zich zoo kwaad, dat hij voor fielt en ploert
ging schelden en hij zei, dat de controleur niet
bij een anderen bakker kwam, bij welk
zegde hij met vinger en duim een schuivende
beweging maakte, wat overduidelijk betee-
kende: „dat doe je om geld".
Hiervoor moest de bakker zich verantwoor
den en hij beriep zich op zijn zenuwachtig
heid, maar het schuiven ve+i vinger en duim
af hij toch toe, doch dat was ook een zenuw
trekking geweest.
De officier vond het optreden ergerlijk en
eischte 8 dagen gevangenisstraf, maar de po
litierechter wilde er dezen keer voorwaarde-
iijk van maken, doch deed er nog f 20 boete
bij en dat was onvoorwaardelijk.
Visscben in de Mooie Hel.
De Haarlemsche Hengelaarsbond heeft
zich het visc'hrecht verzekerd in de Mooie
Hel en is er natuurlijk niet op gesteld, dat an
deren daar met netten komen sti-oopen. En
dit gebeurde: de veldwachter van Spaarn-
dam wist, dat het zelfs geregeld gebeurde en
nacht op nacht loerde de politie ter bescher
ming van de i'echten der Haarlemsche henge-
laax*s.
Eindelijk in den nacht van 5 Februari ge
lukte het te constateeren. dat er netten wer
den opgehaald en de politie hield later een
bootje aan. waarin een zegen; in die zegen
zaten nog eenige vischjes.
De eigenaar van de zegen stond nu terecht
voor vischstrooperij Hij zei. dat hij de zegen
eenige dagen vx'oeger in de Mooie Hel had
laten zinken; hij erkende ook, dat hij het
net had opgehaald en dat er vischjes in wai-en
maar dat alles was volgens hem geen vis-
schen.
Hij had het mis: volgens de wet is vxsschen
vlsch bemachtigen en dat was gebeurd.
Eisch 14 dagen gevangenisstraf met ver
beurdverklaring van de zegen. De politie
rechter gaf 14 dagen voorwaardelijk.
Voor Haarlem's Kantonrechter.
Autobussen en Reisvereenigingen
Men weet dat men geen gex-egelden bus
dienst mag uitoefenen zonder de vereischte
concessie en ook, dat dergelijke concessies
niet gemakkelijk worden verkregen. Nu waren
er autobusondex-nemers, die er een bestaantje
in dachten te vinden door zonder concessie
busdiensten te ox-ganiseeren en dat werkte
zoo aanstekelijk, dat het land ermee werd
overstroomd, zulks tegen steeds scherper con-
curreerende prijzen, hetgeen het publiek
welgevallig was en de reislust wellicht
aanwakkerde, maar zeer ten nadeele van de
spoorwegen en geconcessioneerde busdiensten.
De politie ging tegen die wilde busdiensten
scherper optreden, maar de ondexmemers lie
ten zich niet zoo gauw uit het veld slaan en
zonnen op middelen om ongestraft hun ver
voer te kunnen voortzetten. Hoe dit geschied
de bleek heden ter zitting van het Kantonge
recht.
Iemand uit Sint Anna Parochie, dat, als
men weet, in 't noorden van Friesland ligt,
had een autobus en een chauffeur. Deze
chauffeur werd voorzitter van een i'eisveree-
niging, welke als elke behoox-lijke vereeniging
een gedrukt reglement had, maar aanvanke
lijk geen leden. Lid worden was echter zeer
gemakkelijk: ieder, die zich aanmeldde en een
dubbeltje betaalde, was zonder ballotage of
andere plichtplegingen lid en dat lidmaat
schap beteekende, dat men, mits men 1.50
of 2.per keer betaalde dat hing van
den afstand af per autobus van Friesland
naar Amsterdam kon reizen. Hoe kwam men
aan die autobus? Die huurde genoemde chauf
feur als voorzitter van de vereeniging. van zijn
baas, maar hij bleef toch als chauffeur de
knecht van zijn baas, die de bus bezat. Een
eenigszins ingewikkelde verhouding dus. Zoo
doende was het niet de ondernemer, die een
geregelden dienst Friesland-Holland had,
maar de reisvereeniging, die met steeds ver-
sehe leden dien geregelden dienst mogelijk
maakte.
Aanvankelijk hebben sommige x-echterlijke
colleges dat verweer aangenomen, maar zoo
als de ambtenaar van het openbaar ministe
rie Mr. De Vries van Doesburg in zijn x-equi-
sitoir mededeelde, heeft de Hooge Raad daar
een stokje voor gestoken, zoodat dat sóórt
reisvereenigingen geen kans meer heeft.
De ondernemer beweerde ook nu nog, dat hij
de bus aan de „reisvereeniging" had verhuurd,
de chauffeur verklaarde plechtig, dat hij de
voorzitter der reisvereeniging Friso was en dat
hij slechts met leden der vereeniging reed en
de passagiers, waarvan er enkele als getuigen
gedagvaard waren, zeiden ook. dat zij allen
een dubbeltje voor hun lidmaatschap hadden
betaald, doch dat zij zich verder van de ver
eeniging niets aantrokken en het lid worden
der zoogenaamde vereeniging slechts begon
nen was om dien eenen keer goedkoop te kun
nen reizen; in de bus was dan ook niet de
minste vereenigingsgeest.
De ambtenaar van het openbaar ministerie
was van oordeel, dat door verdachte evenals
andere, x-eeds berechte collega's de wet was
overtreden en hij wees er nog op, dat in Den
Helder vei-schillende busondernemers nog ge
tracht hadden een schijn van waax-heid aan
de vereeniging te geven door zich te combinee
ren. zoodat elke ondernemer al heel ongere
geld reed, maar de „reisvereeniging" een ge
regelden dienst had. Ook dit ging niet op.
Spreker vorderde voor verdachte, die den
dienst had gestaakt, een boete van 30 of 15
dag hechtenis en een voorwaardelijke hechte
nis van 14 dagen.
De kantonrechter gaf 30 boete en 7 dagen
voorwaardelijk.
De autobusdienst zonder
vergunning.
Passagiers lid van Reisvereeniging.
Een ondernemer van een autobusdienst uit
Franeker had zich Maandagmorgen te ver
antwoorden terzake van overtreding van de
Wet op de Openbare Vervoermiddelen. Hij zou
een autobusdienst hebben onderhouden van
Amsterdam naar Friesland zonder dat hij
daarvoor de noodige toestemming gekregen
had. Op verschillende tijdstippen verleden
jaar heeft hij een bekeuring gekregen, o.a. in
September en October in Velsen. Sommige
passagiers bleken lid geworden te zijn van de
Algemeene Reisvereeniging om die ritten mee
te kunnen maken, maar er was er ook een bij,
die zonder lid geworden te zijn toch een reis
biljet had kunnen krijgen en die óók mee had
mogen rijden.
Het lidmaatschap kostte een kwartje per
jaar en men kon zich opgeven boven een si
garenwinkel in Amsterdam, vlak bij de start
plaats van de autobus. Men gaf zich op, werd
lid kocht een kaartje voor f 1,50 en werd ver
voerd. De juffrouw, die geen lid had behoeven
te worden, had van die busdiensten verno
men door een aanplakbiljet dat een heelen.
tijd geleden in een sigarenwinkel in Leeu
warden hing. Een andere reiziger toonde aaix
den Ambtenaar zijn lidmaatschapsboekje,
datvan een andere Reisvereeniging bleek
te zijn, óók voor het vervoer van reizigers per
bus! Hij was dus veiligheidshalve maar van 2
reisvereenigingen lid geworden!
De ambtenaar van het Openbaar Ministerie
achtte het bewijs geleverd. Verdachte heeft
in den loop der jaren al dikwijls te doen gehad
met de justitie wegens dergelijke overtredin-
;en en hij is steeds stoutmoediger geworden.
Met de waarheid neemt hij het niet nauw, zei
de ambtenaar, want bij de stukken lag een
brief, Waarin de ondernemer schreef niet meer
te rijden, terwijl de ambtenaar hem echter
Maandagmorgen zelf is tegengekomen met een
bus! De ambtenaar vroeg een boete van f30
subs. 15 dagen hechtenis en bovendien een
voorwaardelijke hechtenisstraf van 7 dagen
met een proeftijd van 2 jaar, conform welken
eisch verdachte, die niet verschenen was,
werd veroordeeld.
De ambtenaar zei nog, dat passagiers, die
in zulke bussen stappen, zonder dat de onder
nemer vergunning heeft voor een dienst, er
mede schuldig aan zijn, als de ondernemer in
het Huis van Bewaring terecht komt.
zonder vooruitbetaling
KRUISWEG 60Tel.16659
(Adv. Ingez. Med.)
De gronden aan den Zijlweg.
Over winkels- en winkelwoningen.
B. en W. van Haarlem schrijven aan den
raad:
Krachtens raadsbesluit van 22 Februari
1922 werd aan H. F. Schendstok een perceel
bouwtei-rein aan den Zijlweg in erfpacht uit
gegeven. met de bestemming om daarop zes
woonhuizen te bouwen.
Nadat ons gebleken was, dat in de aan den
Zijlweg gelegen woonhuizen, zonder dat de
erfpachter daartoe toestemming had ver
kregen, winkels waren gevestigd, waardoor
het aanzien van den Zijlweg ten zeerste werd
geschaad, hebben wij met Schendstok daar
over een uitvoexige correspondentie gevoerd
om tot een oplossing te komen. Het resultaat
daarvan is geweest, dat Schendstok zich
bereid heeft verklaard de perceelen aan den
Zijlweg. nos.96 en 98. de Anslijnstraat no. 2 en
de Hoofmanstraat no. 1 te vexbouwen tot win
kelwoningen, overeenkomstig het door hem
ingediende bouwplan waartegen bij ons geen
bezwaren bestaan.
De vóór deze perceelen gelegen voortuinen
zullen, bij de uitvoering van dit plan. door en
kosten van den erfpachter worden venvijdexd
en worden betegeld. Wij merken hierbij op,
dat door het opruimen der voortuinen geen
wijziging zal worden gebracht in de opper
vlakte van den aan Schendstok in erfpacht
uitgegeven gi-ond. zoodat de jaarlijksche erf-
pachtssom daardoor niet vermindert.
Aangezien de bestemming van vorenge
noemde perceelen. ingevolge de erfpachts-
voorwaarden, niet mag worden veranderd
zonder vergunning van den raad stellen B.
en W. voor deze vergunning te verleenen.
