T
T
O
P
Parfumerie
Voorjaar 1935
38 ct
39 ct
15ct
25 ct
18ct
24 ct
1
n
3 PAARLAARSTEEG 5
De geschiedenis
van Heemstede.
\r'
RECLAME-AANBIEDING
LET OP DE ETALAGES EN DE PRIJZEN
toonkamers
e t a I
ages
meubileering
stoffeeri n g
noodi
igen wi|
bezoek uit.
N.V. Wed. Oosten Zoon
kil IftUtfMt»
Hemdje van fijne Matzijde Interlock Hemdje, prima kwaliteit Interlock
met Schouderbandjes f 0.90
Idem met ronde hals f 1.10
Directoire bijpassend
met elastiek f 0,75
met tricot boord
0.67i
met ronde hals f 0.70
Directoire bijpassend
met elastiek f 0.65
Ook groote maten
Verkrijgbaar in WIT, ROSE, BLEU
Vraagt Zichtzending
Tel. 10763
Vraagt Zichtzending
Tel. 10763
Bolland smeult!
m
DONDERDAG 14 MAART 1935
HAARLEM'S DAGBLAD
22
AKRU
SCHEERZEEP
GILLETTE MESJES
5 stuks voor
PAARL SCHEERMESJES
10 stuks voor
3 CROOTE TUBES
TANDPASTA voor.
HASELI
per pot
NE SNOW 53 ct
PEPSODENT
TANDPASTA.
COTY EAU DE COLOGNE
TEGEN SPOTPRIJZEN
NAGELLAK vanaf
10 cent per flacon
FIXIT voor het 1 0 pf-
haar vanaf I Ui
Groote bus
LAVENDELPOEDER.
Waar onze
en onze
thans te
zien geven
't nieuwste
op het ge
bied van
en
in groote
verscheiden
heid van
prijzen.
beleefd tot
een
Barteljorisstraat 13-17
Herinneringen aan het slot en fraaie buitenplaatsen.
„Huismoeders" zorgt dat het eten op tijd klaar is
Het Wilhelmmaplein met de oude stoomtram.
ver de stichting van Heemstede is niet
veel bekend. Zelfs over den oorsprong
van den naam bestaat slechts een
gissing; de woorden Heem en Stede
zouden (volgens H. H. B. Binnenwiertz die
er in 1854 over schreef) kunnen beteekenen
„plaats van het Huis". Met dit Huis zou dan
het Slot bedoeld zijn. Het eerst wordt Heem
stede genoemd in een schenkingsbrief van
Graaf Dirk II aan het klooster van Egmond,
omstreeks 989. Maar dan duurt het weer tot
1334 voor de oude documenten gewag maken
van de Heeren van Heemstede, maar het is
aan te nemen, dat toen het Slot al bestond.
Van dit Slot zijn nu nog eenige fraaie res
ten overgebleven op een terrein tusschen de
Javalaan en de Ringvaart, o.a. een Romein-
sche brug met poort-die indertijd toegang gaf
tot het kasteel. k
De Heeren van Heemstede zijn bij verschil
lende gebeurtenissen sterk op den voorgrond
getreden. Ook bij de Hoeksche en Kabeljauw-
sche twisten, hetgeen tengevolge had, dat hun
kasteel door vijanden verwoest werd. Maar de
bouwvallen werden weer opgeruimd waarop
herbouw volgde.
In 1620 werd het Slot en de heerlijkheid ge
kocht door Adriaan Pauw, Ridder, Heer van
Hoogersmilde, Nieuwerkerk, Rietwijk, enz.
(Een der mooiste lanen is naar Adriaan Pauw
genoemd). Het was.een invloedrijk nan. want
tweemaal trad hijop als Raadpensionnaris,
terwijl hij ook naar enkele groote hoven in
Europa door onze regeering als gezant werd
gestuurd. Ook aan de vredesconferentie te
Munster nam hij deel.
Later is het Slot door eenige nazaten van
dezen ridder bewoond. Allan (de Haarlemsc-he
historieschrijver) zegt, dat het in de 17de
eeuw een grootsch vierkant gebouw was, dat
met een ronden en een achtkanten toren
prijkte midden in een vijver, die met het
Haarlemmermeer in verbinding stond. De
Ridderzaal was bijzonder fraai, de verzameling
wapens aan de wanden werd uniek genoemd.
Nu is er van de glorie maar heel weinig meer
over. Trouwens al in 1860, want toen werd het
Slot voor afbraak verkocht.
Ook „Berkenrode" en zijn bewoners hebben
een belangrijke rol in de geschiedenis ge
speeld. Van dit buiten wordt gewag gemaakt
in een handvest van Graaf Floris V in 1284.
Ook dit kasteel werd in 1425 door de Kabel-
jauwschen verwoest, maar het is later met
behulp der Hoeken weer uit zijn asch ver
rezen.
Het buiten Het Klooster ('t Clooster) was
genoemd naar het klooster der Barnadienen
dat vroeger op die plaats heeft gestaan. Dit
klooster werd in 1458 gebouwd, het stond aan
het begin van het oude dorp. Na de hervor
ming is het klooster afgebroken, waarna de
fraaie buitenplaats op den vrijgekomen grond
verrees. Thans wordt op deze plaats het R.K.
Seminarie „Hageveld" gebouwd.
In 1347 werd de eerste kerk gesticht, tot
dien tijd was er alleen een kapel geweest. Her
tog Willem van Beijeren heeft zich daarbij
verdienstelijk gemaakt tot eering van de nage
dachtenis van zijn oom Willem III. Deze kerk
werd in 1573, vermoedelijk door de Watergeu
zen die tot ontzet van Haarlem oprukten,
j vernield. De Hervormden hebben in 1623 de
tegenwoordige kerk aan het Wilhelminaplein
gebouwd. Eerst in 1818 werd deze kerk met een
orgel verrijkt. Sinds dit jaar is de kerk op
nieuw verbouwd, terwijl ook het orgel ver
groot en verfraaid werd.
Het Manpad is eenige keeren het tooneel
van feilen strijd geweest. De zuil die daar is
opgericht herinnert aan de overwinning van
Witte van Haemstede op de Vlamingen in
1304, alsook aan Baron van Balenberg en de
zijnen die hun leven waagden bij een poging
Haarlem te ontzetten.
Willem Gerritsz Lam, burgemeester van
Wormer, heeft in 1664 een beschrijving van
Heemstede gegeven. Er waren toen de volgen
de buurten: het Plein met de kerkbuurt, de
Voorweg, de Achterweg, de Camplaan, Berch-
laan, de Molenwijck en de Werf. In het noor
den waren nog de Heere Sandvaert en de
Heerebuurt, alsook de Gasthuys-Sandvaart. In
het Z.W. lagen de Prince-Sandvaart, de Prin-
celaan en de Princebuurt. Hier stonden be
halve veel bleekerijen ook mooie woonhuizen.
In 1844 worden in het Aardrijkskundig
Woordenboek de volgende 21 groote buiten
plaatsen in Heemstede opgesomd: de Harten
kamp, Meer en Berg, Boschbeek, het Huis te
Manpad, Groenendaal, Meer en Bosch, het
Klooster, Iepenrode, Land en Spaarnzicht, Ken-
nemeroord, Bosch en Hoven, Bronstee, Leeuw
en Hooft, Zuiderhout, Oosterhout, Spaaren-
hout, Westerhout, Eindenhout, Vredenhoff.
Gliphoeve en Bosch en Vaart.
Vooral in het Noordelijk gedeelte van Heem
stede (nu gedeeltelijk door Haarlem gean
nexeerd) werden vele van deze buitens ge
sloopt om plaats te bieden voor uitgebreide
woonwijken.
Heemstede heeft steeds veel last gehad van
het Haarlemmermeer, omdat bij stormvloeden
meermalen stukken land werden weggeslagen.
Geen wonder dat de Heemstedenaren steeds
vee] belangstelling getoond hebben voor plan
nen tot droogmaking. In 1630 werd reeds door
Leeghwater met Ridder Pauw gecorrespon
deerd over deze droogmaking. Maar toen
moest het nog bijna twee eeuwen duren voor
deze zaak grondig werd aangepakt.
Het oude tolhek hij de Leidsche Vaart. Dit hek
■prijkt nu bij den ingang der tennisbanen op
Groenendaal.
Volgens een statistiek van 1854 werden ei-
toen in Heemstede 24 bleekerijen gevonden.
De dorpelingen bestonden in dien tijd van
deze nijverheid en van de bloembollen, tuin
derijen en veeteelt.
Het was toen een gemoedelijk dc*a»je. In het
begin der 19e eeuw werd nog 's morgens om
11 uur de kerkklok geluid omde babbe
lende buurvrouwtjes aan het verstand te
brengen dat het tijd was om het middageten
klaar té gaan maken, want om 12 uur zou de
heer des huizes hongerig van zijn werk thuis
komen
De kerkelijke overheid was zeker bang, dat
de mannen anders ontstemd naar de kroeg
zouden gaan. Daarvoor was wel eenige reden,
want op die kleine dorpsbevolking werden in
dien tijd niet minder dan 23 herbergen ge
vonden.
Ter verdediging van de dorpelingen moet
evenwel opgemerkt worden, dat veel van de
herbergiers hun beste klanten hadden aan de
wandelende Haarlemmers en aan de even uit
blazende reizigers van de postkoets.
Vroeger leefde men in Heemstede een eigen
leventje. Een wandeling naar de stad eischte
een uur. Het eenige vervoermiddel was de
Postkoets. Bovendien werd de communicatie
nog bemoeilijkt door de tollen bij de Koe-
diefslaan.
Het was een gebeurtenis toen ruim een halve
eeuw geleden de stoomtram de verbinding met
Haarlem bracht. De groote groei van Heem
stede dateert evenwel van de opening van de
electrische tram Haarlem—Heemstede.
Van klein dorpje is Heemstede nu een wel
varende forensen-gemeente geworden.
C. J. VAN T.
En maakt zicE
gereed voor het Bloemenfeest.
e koude en gure Oostenwind geeselt
de velden, komt gierend en huilend
over de lage landen langs de duinen-
rei aangesneld, alles verstijvend in
ijizigen adem, en bijna niets doet vermoeden
dat het in Holland's geestgronden, smeult en
brandt, dat daar een paradijs in wording is
dat slechts wacht op zachte winden uit zui
delijke richtingen, zonnewarmte en regen
om zich in vollen kleurenrijkdom te ont
plooien. I
En wie n-u die grauwe velden ziet. nog ge
deeltelijk met riet bedekt met stipjes groen
er tusschen van narcissen, hyacinten, en tul
pen die zich aarzelend er boven begeven, zicli
afvragend of zij zich in het tijdstip van te
voorschijn komen niet hebben vergist, spaar
zaam afgewisseld met een veld verkleumende
gele of paarse crocussen en een enkele ver
dwaalde narcis, kan niet gëlooven dat dit
alles binnen een paar weken zal zijn omge-
tooverd in een bloemen tapijt, zoo weelderig
van kleur als nergens ter wereld wordt aan
schouwd.
Dan krijgt die smalle strook geestgrond
tusschen Haarlem en Leiden een aantrek
kingskracht die onweerstaanbaar blijkt te
zijn en tot een massalen uittocht naar de
bollenstreek dwingt.
Het bloemenfeest dat telken jare in April
en Mei wordt gevierd, zal weldra beginnen;'
het feest der nieuwe lente staat op het-punt'
te worden ingeluid.
En dit jaar zal die aantrekkingskracht nog
grooter zijn dan anders door de grootsch op
gezette bloemententoonstelling te Heemste
de, de ..Flora", waarvoor zoowel in binnen-
als buitenland een buitengewoon groote be
langstelling bestaat. Niet alleen is zij eeni
prachtige demonstratie va'n het kunnen van
het bloembollenvak, maar ook een waardige
herdenking van het 75-jarig bestaan der Al-
gemeene Vereeniging voor Bloembollencul
tuur. i
Zullen de bezoekers van deze tentoonstel
ling een buitengewoon verzorgden aanleg
kunnen bewonderen om daaruit te leeren
waartoe en hoe bolbloemen op menigvuldige'
wijze te gebruiken zijn, zullen zij daar met'
de nieuwste snufjes en aanwinsten kunnen
kennis maken op de tijdelijke tentoonstellin
gen in de gebouwen, toch is dit niet te ver
gelijken met den grootschen en imposanten
aanblik der bollenvelden zelve, waar millioe-
nen bloemen in de uiteenloopendste kleuren
zich veld aan veld scharen te midden van 'n'
nog bijna slapende natuur en op deze wijze
de aankomst aankondigen van een nieuwe
lente, een nieuw leven waaruit weder moed
en hoop voor -een betere toekomst te putten-
vallen.
Want een betere toekomst heeft ook dé
bollenstreek dringend noodig. Weinigen der
bezoekers zullen achter deze lachende bloe
menweelde de groote zorgen vermoeiden,
waarmede hart en hoofd der kweekers Ver
vuld zijn. Immers na de bloemen komen de
bollen en de kweeker die zijn „kraam" bol
len met groote liefde en nauwgezetheid 'heeft
-verzorgd gedurende het overige gedeelte van
het jaar, vraagt zich met een angstig hart
af of hij zijn bollen wel tegen een toonenden
prijs zal kunnen kwijt raken enof het
geld wel prompt zal binnen komen. Hierin
schuilt juist de groote moeilijkheid. Voor tal-
looze contingenteeringen, invoerverboden hoo-
ge tariefmuren, enz. wordt de afzet bemoei
lijkt niet alleen, maar zelfs voor een deel on
mogelijk gemaakt. Daarbij komen de groote
betalingsmoeilijkheden in verscheidene lan
den, zoodat de keerzijde van deze medaille
verre van rooskleurig is. Donkere wolken heb
ben zich de laatste jaren boven de bollen
streek samengepakt en het is een geluk dat
deze categorie van menschen er nog een is
van het echte oude Hollandsche ras dat niet
weet van wijken, maar stoer en stug volhoudt
ten einde te trachten te behouden wat in
zulk een moeizamen strijd verworven werd.
De regeering heeft ingegrepen als in zoovele
andere takken van bedrijf en de saneering is
gekomen. Teneinde de productie eenigszins in
overeenstemming te brengen met den export
hebben de kweekers een derde tot de helft
van verschillende producten moeten vernie
tigen. De overgeschoten bollen zijn door de
regeering opgekocht en vernietigd maar,...
de kosten hiervan moet het vak zelf opbren
gen en dit drukt als een ondragelijke last. De
regeering is prij-sregelend opgetreden met
minimum in- en verkoopprijzen en men mag
over deze saneering denken zooals men wil,
(men heeft nu eenmaal altijd voor- en tegen
standers) een feit is het dat deze maatregelen
het bollenvak voor een totale ineenstorting
bewaard hebben. Een lichtpunt daarbij, zij
het ook klein, is de aanstaande openstelling
van Amerika voor narcissen.
Deze saneering heeft natuurlijk het ge
volg gehad dat veel land onbebouwd is ge
bleven, zöodat de streek tusschen Haarlem
en Leiden niet meer die eindelooze bloemen
zee vormt van eenige jaren geleden. Tuinen die
in productie niet de beste waren liggen nu
kaal, maar aan den anderen kant is deze
rustperiode voor den grond wel eens goed bij
de intensieve beteling van vroeger.
Wij hebben dezer dagen een tocht door de
streek gemaakt en wij kunnen onze aan
staande bezoekers gerust stellen, want er
zal nog meer dan genoeg te bewonderen zijn
en een leek zal niet zoo bemerken dat er zoo
veel Ingekrompen is.
Alleen zal men nog even geduld moeten
hebben vóór het feest een aanvang neemt. De
koude der laatste dagen 'heeft natuurlijk
remmend gewerkt. Alleen de crocussen heb
ben zich er niets van aangetrokken en tooien
reeds de velden. Wat narcissen betreft, een
enkel vroeg bloeiend akkertje uitgezonderd,
zal het toch wel einde Maart worden voor
en aleer deze sierlijke Flora's kinderen hun
witte en gele trompetten en kelken tentoon
spreiden. Tenminste wanneer het gure weder
nu spoedig afscheid neemt. Naai' wij van
ter zake kundigen vernamen zal de hyacin-
tenbloei wel op zich doen wachten tot in
de eerste helft van April, waarschijnlijk
tegelijk met vroege tulpen.
Daarom willen wij er nogmaals op wijzen
dat narcissen en hyacinten niet de eenigen
feestschotels zijn. die in die dagen worden
opgedischt. Vroege en late tulpen met hun
zoo bijzondere kleurenmengeling, zoo geheel
vedschillend met hyacinthen, ziin minstens
even schoon al deze. zijn ook 'n bezoek meer
dan overwaard en doen in pracht niet onder
voor haar zusters.
Een herhaald bezoek zal dan ook niemand
berouwen. Zoo maakt Bolland zich gereed oni
-'en opmarsch der legioenen op waardige
-"iize te kunnen ontvangen en zullen onze
•>-7,óokèrs zi°h weder kun"en vermeien in
at. lachende Flora-paradijs van eenige
weken.
De Binnenweg hoek Koediejslaan.
J. PALEJg-i
