Het bezuinigingsplan en de H. B.S.
en het Gymnasium.
Haarlem's Dagblad
Kieviten.
Hel Behutftijkste
52e Jaargang No. 15904
Verschijnt dagelijks, behalve öp Zon- en Feestdagen
Dinsdag 30 April 1935
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post f 0.72J-S.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 15 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-. Arm-of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400 .-, Verlies Duim f 75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
Feest in Oost-Haarlem.
Kramen op de Zomervaart, wedstrijden en
nog meer.
In het Oosten van de stad is vandaag ook
feest. De inwoners weten het hoe de kinde
ren genieten den geheelen dag van de kra
men en tenten en doolhoven, vlooien-theater,
muizengeschiedenis, en ander heerlij k-grie-
zelig-moois dat de Zomervaart in beslag
heeft genomen.
Ja, het is wel een beetje koud, maar wat
hindert dat als er een zweefmolen is, en een
draaiapparaat en wie weet wel wat nog al
niet meer voor verrukkelijks?
Doch er is nog veel meer dan kramerij
'en zoo. Er was een muzikale optocht van
morgen die al heel vroeg klanken rond
strooide, en de Eerste Haarlemsche Harmo
niekapel onder leiding van den heer Pen-
narts heeft er voor gezorgd, dat het een
beetje op luilakmorgen leek: niemand bleef
te lang in bed.
Alles geschiedde onder de goede zorgen
van den Oranjebond Prinses Juliana die op
den verjaardag van de prinses natuurlijk
extra goed voor den dag dient te komen. Zoo
is dan ook geschied.
De wedstrijden die tusschen tien en twaalf
uur werden gehouden trokken ook veel kij
kers en mededingers. Er was zaklooperij. zak-
ploffen. spijkers in balken slaan, vlaksteken,
een bord met knikkers dragen, touwtje sprin
gen kortom allemaal dingen die alleen voor
jongeren geschikt zijn.
Vanmiddag zouden de kinderen in optocht
naar de bioscoop gaan en in het voorbijgaan
de zieke kinderen in het St. Elisabeths gast
huis gedenken en vanavond zou op de Zo
mer ka de een openlucht-filmvoorstelling zijn.
Oostelijk Haarlem weert zich vandaag wel
goed en daarmee is alle lof gebracht aan den
Oranjebond Prinses Juliana, die de kinderen
doet genieten, zoodat de ouders feest heb
ben tevens. Want wie is niet gelukkig als de
kinderen pret hebben?
Oranjevereeniging
Haarlem-Noord
Majoor W. G. de Bas spreekt.
Ter gelegenheid van de viering van den ver
jaardag van Prinses Juliana werd Maandag
avond door de Oranjevereeniging Haarlem-
Noord een gewijde feestelijke bijeenkomst ge
houden in de Julianakerk.
Door de Kon. Liedertafel „Zang en Vriend
schap" onder leiding van Frits Schuurman en
door mevr. Helena LudolphGeysen werd me
dewerking verleend.
Nadat de voorzitter de bijeenkomst had ge
opend en het koor twee oud-Nederlandsche
liederen, (muziekzetting van Duvosel), had
gezongen, hield majoor W. G. de Bas een toe
spraak.
Op den vooravond van Rrinsessedag, zeide
spreker zijn wij saamgekomen, omdat we er
toe worden gedreven door éénzelfde liefde tot
het vorstenhuis en in het bijzonder tot het
koningskind.
De verjaardag bekleedt een bijzondere
plaats in ons volksleven. Wij allen vieren mor
gen den zes en twintigsten verjaardag van
onze kroonprinses Juliana.
Spr. schetste in levendige bewoordingen den
gelukkigen levensloop van de Prinses, haar
jeugd, haar opgroeien en haar studietijd. Wij
allen kennen prinses Juliana als de toegewijde
presidente van het Crisiscomité en als de op
volgster van haar vader in het bestuur van
het Roode Kruis. Aan haar is de schoone taak
toebedeeld de verheven voorbeelden van haar
onvolprezen grootmoeder in naastenliefde en
van haar jovialen vader in eenvoud en min
zaamheid na te volgen.
Nederland kent, zoo zeide spr. geen jaar
lijks terugkeerenden nationalen feestdag,
ter herinnering aan een nationaal-historisch
gebeuren, zooals andere landen. Wij kennen
alleen den feestdag van den verjaardag dei-
Koningin. Deze mag niet onopgemerkt voorbij
gaan, vooral niet in de tegenwoordige jaren,
waarin men dankbaar gestemd is bij het be
sef dat de troon der Nederlanden geschraagd
wordt door het volk in tegenstelling tot de
toestanden in andere landen, waar onrust
heerscht.
Het goede „thuis", dat wij Nederlanders
kennen danken we naast God aan
Oranje.
Wanneer wij naar de toekomst zien, dan
moeten wij met alle mogelijkheden rekening
houden. Wanneer wellicht eens op den 31sten
Augustus niet meer alom de nationale vlag zal
wapperen, dan zal ultimo grasmaand worden
wat ultimo oogstmaand was.
Door de mogelijkheid dat de vier eeuwen
oude band Oranje-Nederland binnen een halve
eeuw tijds in den oceaan der vergankelijkheid
kan verzinken, wordt Nederlands kostbaarst
bezit een wankel bezit. Moge deze band be
stendigd blijven. Dan zal ultimo April worden
tot het nationale lentefeest bij uitnemend
heid.
Dan moge, zoo eindigde spreker, op den
vooravond van eiken 30en April, door heel ons
volk van Prinses of koningin Juliana worden
getuigd: Zij was ons volk ten zegen! Zoo zij
het
Mevr. Ludolph zong Largo van Handel, Arie
van Bach en Pie Jesu van Fauré, waarna het
koor Psalm XIII van Schuurman en „Die
Nacht" van Schubert ten gehoore bracht. Vier
Nederlandsche liederen werden vervolgens
gezongen door mevr. Ludolph. Hierna eindigde
het koor het muzikale gedeelte met Bede van
Roeske.
De voorzitter van het hoofdbestuur Ko
ninginnedag, Mr. Th. A. Wesstra sloot de bij
eenkomst met een korte toespraak, waarin hij
de verdiensten van de medewerkers prees.
Hoe in vakkringen daarover gedacht wordt.
Een onderhoud met Dr. C. Spoelder.
In ons vorige nummer hebben wij uitvoerig
medegedeeld welke offers In het bezuinigings
plan der regeering gevraagd worden van het
Middelbaar en Voorbereidend Hooger Onder
wijs.
Wat zullen zoo vroegen wij aan den heer
C. Spoelder rector van ons Gymnasium, de
gevolgen voor ons onderwijs zijn als dat plan
wordt doorgevoerd?
Het antwoord was:
U treft het, want ik kan u niet alleen mijn
eigen meening zeggen, maar ook die van al
mijn collega's Er is namelijk Maandag een
vergadering gehouden van rectoren en con
rectoren van gymnasia in ons land. waarbij
ook de inspecteurs en prof. Woljer, de
voorzitter van den Onderwijsraad tegenwoor
dig waren, in welke bijeenkomst het bezuini
gingsplan besproken is. Onze indrukken wa
ren evenwel nog vaag, daar het wetsontwerp
niet op alle punten even duidelijk is. Naar de
toepassing van enkele onderdeelen konden
wij slechts gissen. De algemeene indruk was
evenwel dat deze bezuiniging niet met ruwe
hand is ontworpen. De noodzakelijkheid om
tot beperking van uitgaven te komen werd
gevoeld. Er zullen offers gebracht moeten
worden die ongetwijfeld pijnlijk zijn, maai
de overtuiging bestond, dat getracht is die in
hun gevolgen zooveel mogelijk te beperken. In
academische kringen was men er voldaan
over, dat aan de universiteiten zoo min mo
gelijk schade toegebracht zal worden.
Nu wat de onderdeelen betx-eft voor zoover
die voor onze omgeving van beteekenis zijn.
Op den post salarissen van rijkpersoneel
zal 10 millioen gulden bezuinigd moeten wor
den. De vergadering had geen indx-uk welke
offers de leeraren zullen moeten brengen. Wel
werd de vex-wachting uitgesproken, dat nu de
jaarwedden blijkbaar opnieuw geregeld zullen
worden deze gelegenheid aangegrepen zal
worden om een einde te maken aan de eigen
aardige omstandigheid dat de leeraren nog
steeds op uurloon wei-ken. (Alleen de rectoren
en directeuren hebben een vaste jaarwedde).
Gehoopt werd dat in de toekomst ook voor
de leeraren jaarwedden zullen vastgesteld
worden.
De quaestie der eindexamens is zeer be
langrijk.
In het bezuinigingsplan wox-dt voorgesteld
het x-echt tot afleggen van academische exa
mens alleen te verbinden aan het bezit van
een einddiploma met bepaalde cijfei-s voor de
in vei-band met de gekozen studierichting be
langrijkste vakken.
Een der meest sprekende voorbeelden van
het geen hiermede wordt beoogd, is het stel
len van den eisch van het bezit van een eind
diploma met bepaalde cijfers voor de wiskun
dige vakken voor hen, die aan de Technische
Hoogeschool te Delft examens wenschen af te
leggen.
Deze regeling zal wat de Hoogere Burger
Scholen betreft, misschien uitvoerbaar zijn,
want deze scholen leiden immers op voor de
maatschappij en voor de studie aan de uni
versiteit. Maar met de Gymnasia staat het
heel anders, die leiden immers uitsluitend op
voor de universiteit. De leerlingen die het
einddiploma van 't gymnasium halen krijgen
een bewijs dat toegang geeft tot de universi
teit. Dit diploma kan alleen verleend worden
als de leerling bij het eind-examen aan ver
schillende voorwaarden voldoet in een ko
ninklijk besluit omschreven. Nu kan men wel
zwaardere eischen voor het eindexamen stel
len, maar als de rijksgecommitteerden bij het
eindexamen eenmaal liet diploma uitreiken,
dan moet dit ook toegang geven tot de univer
siteit.
Het Gymnasium kent 2 soorten diploma's;
diploma A geldt voor de studie in de god
geleerdheid, letteren - rechten, diploma B
voor geneeskunde, pharmacie. ingenieur en
militaire academie. Voor het diploma A wor
den reeds bepaalde eischen gesteld wat de
hoofdvakken Latijn en Grieksch betreft en
voor diploma B wat wiskunde aangaat.
Een leerling die een eind-diploma
gehaald heeft dat bij de nieuwe be-
oordeeling toch geen recht zou geven aan
een universiteit te gaan studeeren, zou
voor zijn geheele leven gedupeerd
zijn, wantmen kan immers slechts
één keer eindexamen doen!
Als deze opvatting van de voorstellen in
het bezuinigingsplan wat het einddiploma
betreft inderdaad juist is. dan werd dit
detail sterk afgekeurd. Zelfs het woord o n-
gehoord werd gebruikt.
Het is blijkbaar de bedoeling om ook
nieuwe bepalingen te maken over het school
geld der buiten-leerlingen. Voor Haarlem en
de omliggende gemeenten zou dit evenwel
alleen van beteekenis worden als Haarlem
rijkssubsidie voor het Middelbaar Onderwijs
krijgt en daarop bestaat voorloopig weinig
kans.
Tenslotte is er nog een quaestie van be
lang. Er is ook een wijziging van de Ge
meentewet aangekondigd De bedoeling daar
van is het mogelijk te maken, dat gemeen
ten tot samenwerking bij de behartiging van
eenig belang worden verplicht, ook als geen
enkel gemeentebestuur den wensch tot sa-
menwerking heeft geuit, evenwel met deze
restrictie, dat door de samenwerking bespa
ring van kosten kan worden vei-kregen. en
onder de waarborgen, waarmede de verplich-
te samenwerking op verzoek van een ge
meente in de wet reeds is omringd.
Voor tal van vraagstukken, welke aan de
zuiver locale sfeer zijn ontgroeid, maar niet
tot oplossing komen, omdat de belangen der
gemeenten niet parallel loopen, zal nu een
oplossing mogelijk worden. Men denke aan
belangen, samengeweven met het belang
van streek- of gebied der gemeente (gx-oote
stad, havengebied). Indien de voorgestelde
wijziging er toe zou kunnen leiden, dat de
gemeenschappelijke belangen, welke rijp zijn
voor een gemeenschappelijke verzorging, ook
inderdaad zulk een verzorging zullen beko
men, zal aan veel onderlingen strijd een eind
kunnen komen, juist omdat het element van
dwang dan niet van de zijde van één der par
tijen uitgaat.
Dit kan zoo merkte de heer Spcelder
tenslotte op van beteekenis zijn voor
Haarlem als centrum op het gebied van Mid
delbaar en Voorbereidend Hooger Onderwijs.
Men weet dat in Bloemendaal den laatsten
txid gesproken is over de mogelijkheid om
een eigen school voor Middelbaar en Voor
bereidend Hooger Onderwijs op te richten.
De salarissen van het Rijks
personeel.
Wat de nieuwe korting van 10 millioen
beteekent.
In het Bezuinigingsplan der regeering is op
genomen een post van 10.000.000 gulden die
op de rijkssalarissen bezuinigd moet worden
Het is niet de bedoeling een gelijke korting
toe te passen, maar wel een verlaging der sa
larissen in te voeren. Om die voor te bereiden
is een commissie benoemd.
Om eventueel een indruk te geven met hoe
veel de salarissen vei'laagd zullen moeten wor
den, hebben wij op het departement geinfor-
meerd, hoeveel thans in totaal door het rijk
aan salarissen betaald wordt. Ons werd mede
gedeeld, dat dit bedrag ongeveer 200 mil
lioen bedraagt. Het komt dus neer op een sa
larisverlaging die in totaal ongeveer 5 pet.
van het thans uitbetaalde bedrag beloopt.
Voor den een zal het dus vermoedelijk iets
meer, voor den ander iets minder bedragen.
NEDERLANDSCHE VEREENIGING VOOR
RADIOTELEGRAFIE.
Voor radio-technicus slaagden de heeren:
A. J. C. A. Tott te Driehuis: P. C. de Bruijn
te Santpoort; De Zuidhof te Heemstede: J.
C. Rijkeboer en E. Timmermans te Haarlem.
Celd maken
zonder adverteeren
kan alleen de
Nederlandsche Munt.
Voorll is hef adverteeren in
de aangewezen weg.
(Het nieuwste Douglas vliegtuig
der K.L.M. de Kievit is uit Frank
rijk naar ons land gevlogen.)
Een kievit aan den rand der sloot
Vernam een dreunend zoemen.
En zag het vliegtuig, snel en groot,
Dat wij de Kievit noemen.
Het dier beschouwde met ontzag
De machtige machine,
Die zich ook vogel noemen mag,
Bij gratie der benzine.
Het keek naar boven en het dacht:
Om 't eerlijk te verklaren,
Zoo'n snelheid en zoo'n reuzekracht
Kan ik niet evenaren.
Ik ben ook niet zoo glad en fraai,
Al kan de smaak verschillen.
En ik maak niet zooveel lawaai,
Ik hoor meer tot de stillen.
Ik maak ook niet zoo'n lange vlucht,
Ik kan geen menschen dragen,
Ik blijf veel lager in de lucht,
'k Durf me zoo hoog niet wagen.
O, naamgenoot in 't firmament,
'k Bewonder en benijd je.
Maar leg nu. machtig als je bent.
Eens zoo'n gespikkeld eitje!
P. GASUS.
LICHTWEDSTRIJD
HAARLEM-V.S. V.
om het KAMPIOENSCHAP VAN HAARLEM
DONDERDAGAVOND a.s., 8.15 uur.
(Adv. Ingez. Med.)
De Gemeenteraads
verkiezingen.
De stemming over de R.-K. groslijst.
Bij de stemming over het politiek advies in
zake de R.K. groslijst voor de aanstaande ver-
kiezingen voor den Haarlemschen Gemeente
raad. was de uitslag als volgt.
Stembureau St. Bavo: uitgebrachte stem
men 107; van onwaarde 2; joor het P. A. 97;
tegen het P. A. 8
R.K. Schoolgebouw Westergracht: uitgebr.
st. 52; van onwaarde voor het P. A. 50;
tegen het P A. 2.
Catechismuskamer Kleverpark: uitgebrachte
stemmen 23; van onwaarde 1; voor het P.A.
21; tegen het P. A. 1.
Jeugdgebouw Teylerplein: uitgebx-achte stem
men 57; van onwaarde voor het P A. 43;
tegen het P. A. 14.
Catechismuskamer Gen. La Reijstraat: uit
gebrachte stemmen 40; van onwaarde 1; voor
het P. A. 29; tegen het P. A. 10.
Gebouw naast R.K. Kerk, Schoten: uitge
brachte stemmen 33; van onwaarde voor
het P. A. 22; tegen het P. A. 11.
Clubhuis Raadhuisstraat: uitgebrachte stem
men 57; van onwaarde 1; voor het P. A. 48;
tegen het P. A. 8.
Totaal: uitgebrachte stemmen 369; van on
waarde 5; voor het P. A. 310; tegen het P.A. 54
Het politiek advies luidde als volgt:
1. W. J B. v. Liemt, 2. M. L. A. Klein, 3. J
Ph. H. Castricum. 4. Mr. A. F. Bijvoet, 5. H. J
Kuiper, 6. H. J. L. Klein Schiphorst. 7. Ch. C
Wolff, 8. G. H. Weustink, 9. J. G. v. Kessel. 10
P. J. M. van Tetering. 11. A. v. d. Veldt. 12 Mr
Dr. A. F. M. Schreurs. 13. Th. S. J. Hooij, 14
Mevr. H. Weber-Stxick, 15. J. A A. v. Dux-en, 16
H. J. Nelissen. 17. G. Alders, 18. J. H. A. Been-
ders, 19. J. J. van Schie, 20. L. L. M. Geers.
KONINGIN ASTRID OP FLORA. - Maandag, tegen den middag, bracht de
Koningin van België, Astrid, een bezoek aan de wereldbloemententoonstelling
Flora, te Heemstede. Zooals wij gisteren reeds meldden wilde de Koningin geheel
onopgemerkt blijven, hetgeen echter niet gelukte, daar men haar in het bloemen-
paleis herkende. Bovenstaande foto toont de Koningin (met zwarten hoed en
gebogen hoofd) in gezelschap van o.a. den heer E. H. Krelage op het
tentoonstellingsterrein.
De Duitsche regeering heeft Londen van den
duikboolenbouw op de hoogte gesteld.
pag. 4
Een Duitscher is uit Tsjecho-Slovakije met
behulp van de Gestapo over de grens ge
voerd.
pag. 4
Een mislukte aanslag is op de spoorlijn Ant
werpenBrussel gepleegd.
pag. 4
Oss laat geheimen los.
pag. 3
De dreigende mijnstaking.
pag. 3
De K XVIII is uit Kaapstad vertrokken.
pag. 3
Te Rotterdam heeft een zware brand ge
woed.
pag. 3
De gevolgen van het bezuinigingsontwerp voor
H. B. S. en Gymnasium.
pag. 1
De viering van Prinses Juliana's verjaardag.
pag. 2
De avonturen van professor Nimbus.
pag. 3
ARTIKELEN. ENZ.
Georg Bernhard: „Gestapo, de geheime we-
reldpolitie."
pag. 4
Onze Brusselsche correspondent over de we
reldtentoonstelling.
pag. 9
A. Steup: Een luchtverbinding om de aarde.
pag. 3
J. H. de Bois over den schilder Th. Groene-
veld.
pag. 11
H. G. Cannegieter: De eereavond van J. B.
Schuil.
pag. 11
K, de Jong: Haarl. Gemengd koor.
pag. 11
A. Meilink over de bloem van den dag: Euphor
bia splendeus.
pag. 9
Schilder valt van 4 M. hoogte.
Geen levensgevaar aanwezig.
Maandagmorgen verrichtte de 52-jarige
schilder B uit Zandvoort werkzaamheden aan
een perceel in de Tempeliersstraat. Toen hij
van een ladder op het 4 M. hooge dak van een
veranda wilde stappen, viel hij en kwam te
recht op een ijzeren tuinhek. Na voorloopig
behandeld te zijn door den Ongevallendienst
en een dokter, werd hij door een ziekenauto
naar het St. Elisabethsgasthuis vervoex-d. Hij
had ernstige vleeschwonden aan rechterarm
en -schouder opgeloopen, doch verkeert niet
in levensgevaar.
Het conflict in de sigaren-
industrie.
Arbiters aangewezen.
De organisaties van werkgevers en werkne
mers in de sigarenindustrie, welke zijn over
eengekomen het loongeschil aan arbitrage te
onderwerpen, hebben gezamenlijk tot arbiters
in het te vormen scheidsgerecht benoemd prof.
mr. P. S. Gerbrandy, hoogleeraar in de rechts
geleerdheid aan de Vrije Universiteit en Dr.
J. H. van Zanten, directeur van het Gemeente
lijk Bureau voor de Statistiek, beiden te Am
sterdam.
Deze heeren hebben hun benoeming aange
nomen en zullen nu een derde lid. tevens
voorzitter van het scheidsgerecht aanwijzen.
Gratie voor een vonnis wegens
meineed.
Het einde van een geruchtmakende
huurkwestiezaak.
Zooals men zich herinneren zal, is eenigen
tijd geleden een ongeveer 25-jarige juffrouw
veroordeeld tot 6 maanden gevangenisstraf
wegens meineed in een strafzaak naar aan
leiding van een huurkwestie.
Een zaakwaarnemer had de juffrouw be
wogen, valsche verklaringen af te leggen.
Deze man is wegens uitlokking van meineed
tot 11/2 jaar veroordeeld ,welke straf hij
thans uitzit.
De sti-af van de juffrouw is in hooger be
roep voor het Amsterdamsche Gerechtshof tot
4 maanden.
Mr. B. w. Stomps heeft een gratieverzoek
ingediend voor de juffrouw, die geen voor
arrest heeft gekregen.
De Koningin heeft op dit gratieverzoek
gunstig beschikt, zoodat de 4 maanden ge
vangenisstraf nu ook zijn vervallen.
Gratie wegens meineed is een unicum ln
de rechtspraak.
MR. T.T. DIJKSTRA HEEFT AFSCHEID
GENOMEN ALS GRIFFIER.
Hedenmorgen heeft Mr. Tj. Dijkstra af
scheid genomen als griffier van de Haarlem
sche rechtbank. Hij werd toegesproken door
den president Mr. G. Sluis, den officier van
justitie Mr. L. H. Roeters van Lennep. den
bureelchef der griffie Mr. A. W. Baron Sloet,
den heer K. H. Kerkhoff en Mr. J. H. J. Si
mons namens de balie.
De heer Dijkstra dankte daarna voor de
belangstelling in een rede waarin hij zijn
werkzaamheden gedurende den loop der ja-
ren schetste.
