M Mgr. J. D. J, Aengenent ten grave gedragen. Hei Bdrnmi^ltsie 53e Jaargang No. 16014 Verschijnt dagelijlcs, HeHalvé op Zon- én Feestdagen Zaterdag 7 September 1935 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. ADVERTENTIëN 1—5 regels 1.75, elke regel meer 10.35, Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag ea aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange Alles indier geschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30— ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400 -, Verlies Duim 75.-, Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-. het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 7 September. Een Woordenboek. Be Fransche Académie des Lettres, deze eeuwenoude en eerwaardige instelling, die veertig leden telt dewelke men als „Onsterfe- lijken" aanduidt en zetelt in het Palais Maza- rin te Parijs, heeft de achtste uitgave van de Fransche dictionnaire voltooid. Fr is wel een poosje aan gewerkt. In 1878 zag de zevende uitgave het licht, daarna rustte de Académie zeven jaar op haar lauweren en in November 18S5 begon het werk aan de achtste editie. Het heeft dus, op twee maanden na, een halve eeuw geduurd. Eerstdaags zal het Woorden boek in twee dikke deelen verschijnen, en het zal een groote dag voor de Académiciens zijn als het in de étalages van de boekwinkels zijn plechtige intrede doet. De slotzitting, aan het Woordenboek gewijd, was overigens niet erg indrukwekkend. Slechts vijf Onsterfelijken, de heeren René Doumic, Chaumeix, Paléologue, Eertrand en hertog de Broglie waren aanwezig. Men zou zoo zeggen dat alle veertig, in gala-uniform met degen, steek onder den arm, zich wel voor deze plech tigheid hadden mogen verzamelen en elkaar gelukwenschen met het feit, dat 't nog net binnen de halve eeuw gelukt was. Want ware dat niet gelukt, de euvele Fransche journalis ten die hun geest bij voorkeur op dien der Onsterfelijken plegen te scherpen zouden zon der twijfel gouden jubileum-artikelen zijn gaan schrijven. Nu is hun die kans ontnomen. De slotzitting was niet erg plechtig, zei ik reeds. Ear dat kwam niet alleen door het ge ringe aantal aanwezigen, in hun gewone pak, maar ook door de laatste discussie, die ge wijd was aan het veelgebruikte maar nimimer- officieel-erkende woord ,,Zut!", spreek uit „zuut", dat vrijwel overeenkomt met zulke on behoorlijke Nederlandsche uitingen als „ver rek", „loop naar den bliksem", „loop naar den duivel" e.d. Het is dus geen salonterm, maar daar kijkt een Woordenboek natuurlijk niet op. Wel moet het voor de onsterfelijke leden van een Academie van Schoone Letteren een pijn lijk onderwerp zijn. Onwillekeurig vliegt de gedachte naar Charivarius' opvoedende ru brieken „Distinctie" en „Taalverrijking". Welnu, de gedistingeerde en welluidende Fransche taal is officiéél verrijkt met het niet zeer welluidende woord „Zut!" en de Onster felijken hebben er de volgende toelichting bij gegeven „gebruikelijke uitroep waarmee men iemand naar den duivel wenscht en te ken nen geeft dat men niets meer wenscht te hooren". Zit er niet eenige symboliek in dit besluit van de bijna-vijftigjarige discussie over het Fransche Woordenboek? Toonen „les Immor- tels", de Onsterfelijken. er hun menschelijk- heid niet mee? Is het niet alsof zij het Woor denboek zelf naar den duivel wenschen. plus alle speelsche geesten die er hen mee geplaagd en gehoond hebben, daarbij den wensch te kennen gevend dat zij er niets meer van wil len hooren? Helaas, die is niet geheel vervuld. Toen de zitting gesloten was en de secre taris, René Doumic, de kamer verliet stuitte hij, zooals wei vanzelf spreekt, op een verslag gever. „Wat gaan de heeren nu doen?" vroeg die spottend. „Zut!", zei René Doumic, die z'n mannetje staat. Voor den naam dien de Fransche hoffe lijkheid in de gansche wereld geniet hoop ik, evenwel, dat de Académie zich niet op het standpunt zal gaan stellen dat zij nu een woord bezit waarmee zij al haar critici en be lagers voortdurend kan afmaken. „Zonder meer", om niet met Charivarius te spreken. Het is eigenlijk jammer dat wij een derge lijke instelling in ons land missen. Het bezit van de Nederlandsche Maatschappij voor Let terkunde is maar een schrale troost. Hoeveel boeiender en amusanter zou het zijn, als wij 'n veertigtal Onsterfelijken bezaten, met Chari varius als secretaris voor de herziening en ver rijking van ons Woordenboek, en met Du Perron en Ter Braak broederlijk naast Dirk Coster en van Duinkerken,. Jo van Ammers Küller naast Greshoff, Marsman naast Ina BoudierBakker Laten de Franschen maar gauw aan hun negende editie beginnen. Succes bij voorbaat verzekerd. 1 R. P. Bakkers denken over ver hooging van den broodprijs. Noodzakelijk geworden door de jongste regeeringsmaatregelen. De dagelijksche besturen der vijf Neder landsche Bakkersorganisaties hebben Vrijdag middag te 's-Gravenhage vergaderd ten einde den toestand in de broodbakkerij, ontstaan ten gevolge van de verhooging der mono polierechten, onder de oogen te zien. Van de besprekingen in deze bijeenkomst is het volgende communiqué verstrekt: De prijs van de voornaamste grondstof van het brood, de tarwebloem, is sinds eenigen tijd voortdurend stijgende, zoodat een ver hooging van 1.50 per 100 K.G. geconstateerd kan worden. De jongste verzwaring van de monopolierechten veroorzaakte een derde van die stijging. Ook andere grondstoffen van het brood, zooals melk en vetten, vertoonen een prijsstijging, hoofdzakelijk ten gevolge van de steunmaatregelen. Tot dusver heeft het bakkersbedrijf getracht een broodprijsverhooging te voorkomen. Des te meer werd in de vergadering de thans af gekomen maatregel betreurd. Men kwam tot de conclusie, dat thans in vele plaatsen een broodprijsverhooging onvermijdelijk zal zijn. Moderne Gymnastiek Clubjes. Aanv. 1 Oct. JULES KAMMEIJER, L. M.O., Koediefslaan 66, Heemstede, Tel. 29380. (Adv. Ingez. Med.) De heer Adriaan Stoop overleden. Bloemendaal verliest een bemind ingezetene. Hedennacht is een Bloemendaler over leden, die het eerste deel van zijn leven heeft besteed aan pionnierswerk in Indië en 't la tere deel ervan heeft geleefd als stille wel doener van velen. Stille weldoener zeer zeker, want hoeveel men ook wist en hoorde over zijn arbeid bij de petroleumontginning in Ne- derlandsch-Indië, zeer weinig kwam men te weten van zijn voortdurende hulpverleening aan hen die in moeilijkheden verkeerden. Adriaan Stoop, de bekende bewoner van Huize „De Rijp", waar hij in 1897 was komen wonen, is overleden in den leeftijd van bijna tachtig jaar. Niet alleen in Bloemendaal doch overal in onze omgeving kende men den bescheiden ouden man en in het geheele land kende men zijn naam. Het kan niet genoeg naar waarde worden geschat, wat de heer Stoop voor ontelbaar vele personen en instellingen heeft gedaan. Hij interesseerde zich voor alle ten achter ge stelden en hielp velen, terwijl hij aan vele in stellingen geestelijke en stoffelijke hulp ver leende. Een actief leven is geëindigd, het leven van een man, die zich door zijn intellect en door zijn werkkracht een naam verwierf, die we reldbekend is geworden. Adriaan Stoop behoorde tot een oude Dordtsche familie en werd geboren op 18 Oc tober 1856 als zoon van den bankier A. Stoop. Na de H.B.S. te Dordrecht te hebben door- loopen, studeerde hij van 1873 tot 1878 aan de Polytechnische School, thans de Techni sche Hoogeschool, te Delft. In December 1879 vertrok hij als mijningenieur naar Neder- landsch-Oost Indië, in dienst van het Gou vernement en werd belast met de uitvoering van diepboringen naar artesisch water. Door die diepboringen op de hoogte ge komen van de geologische gesteldheid van den Javaanschen bodem, kreeg de heer Stoop de overtuiging, dat er mogelijkheid van petroleumwinning bestond. Hij is toen op eigen verzoek naar Amerika gegaan, teneinde daar het voorkomen en de ontginning van de petroleum te bestudeeren. Van deze reis werd een uitmuntend gedocu menteerd rapport uitgebracht, dat aan alle latere petroleumondernemingen in Neder- landsch-Indië den weg heeft gewezen en nog steeds als een standaardwerk wordt be schouwd. De heer Stoop gaf den toenmaligen minister van Koloniën in overweging in onze over- zeesche gewesten in den Oost een onderzoek in te stellen. De minister vond daar echter toen geen aanleiding voor, doch verleende den heer Stoop een driejarig verlof om in dien tijd voor eigen rekening een onderzoek te doen. Deze kreeg van zijn familie een bedrag van 150.000 ter beschikking en met dit kapitaal begon hij in 1888 in de residentie Soerabaja met de boringen. Reeds in de maand April van hetzelfde jaar werd de eerste spuitende petroleumbron aangeboord in de dessa Koeti. De Dortscf?e maatschappij tot opsporen en exploiteeren van petroleumbronnen op Java vergrootte haar kapitaal in 1889 tot 350.000 en in 1890 werd de naam der maatschappij veranderd in Dortsche Petroleum Maatschap pij, welke onderneming tot groote bloei is ge komen, dank zij het vernuft, den onderne mingsgeest, de volharding en het organisa torisch vermogen van haar directeur A. Stoop, den stichter van de petroleumindustrie op Java. In 1911 vond de fusië plaats tusschen de „Dortsche" en de „Koninklijke" en legde de heer Stoop zijn functie als directeur neer. Hij keerde in 1896 voor goed naar Neder land terug en vestigde zich in het volgende jaar te Bloemendaal op „Huize „De Rijp". Behalve de Dortsche Petroleum Maatschap pij stichtte hij nog de Oost-Borneo-Maat- schappij, die zich bezig hield met exploitatie van steenkolen en olie en iri 1901 de Moeria Maatschappij ter ontginning van een door hem in het Moeria-gebergte ontdekten tras rug. In 1904 stelde de heer Stoop pogingen in het werk in Zuid-Beieren olie te winnen. Toe valligerwijze werd een minerale bron aange boord en vanaf dat oogenblik concentreerde de heer Stoop zijn aandacht op de organisatie en exploitatie van het „Jod-Schwefelbad Wiessee". Door den gemeenteraad van Wiessee werd aan den heer Stoop het eereburgerschap toe gekend. Ook werd door zijn bemoeiingen in 1921 het bekende Stoop's Bad gebouwd, waarvan hij de lasten droeg. Op zijn zeventigsten verjaardag ontving hij in 1926 buitengewoon veel blijken van be- lanagstelling van alle zijden. Toen werd ook het plein voor het reeds in 1921 naar hem ge noemde Stoop's Bad Adriaan Stoopplein ge doopt, terwijl hem ook een oorkonde, die dit besluit van B. en W. van Bloemendaal ver meldde, werd overhandigd door den toenma ligen burgemeester A. Bas Backer. De heer Stoop werd op 19 September 1921 tot Ridder in de Orde van den Nederlandschen Leeuw benoemd. Toen indertijd het Kennemer Lyceum zou worden gebouwd deed de heer Stoop een be langrijke schenking aan grond, terwijl hij later verscheidene malen daadwerkelijke financieele hulp verleende. In 1924 heeft de heer Stoop, in samenwer king met den heer Julius Bunge, het beroem de orgel uit het Paleis voor Volksvlijt te Amsterdam aan de gemeente Haarlem aan geboden ter plaatsing in het Gem. Concert gebouw, waardoor deze heeren zeer vele muziekliefhebbers aan zich verplicht hebben. De heer Stoop heeft, zooals wij reeds zeiden, ook op andere wijze veel in stilte gedaan voor de kunst en haar beoefenaars. Ook voor an deren die in nood zaten toonde hij een warm hart te hebben dat tot offers in staat was. Wij drukten indertijd ter gelegenheid van den zeventigsten verjaardag van den heer Stoop bij zijn portret een gedicht af, waarvan wij eenige strofen aanhalen, die zijn figuur typeeren: Waar nood te leen'gen viel. Waar plannen steun behoefden Tot baat van stad en land. Daar waart gij steeds bereid. Wie hoort den zwaren tred, Wie weegt de zware zorgen Van hem, die hopend kwam? Wie hoort het kloppend hart Van hem, die dankend ging? Zij, die hem kenden, weten, dat de heer Stoop een man van de daad was: een hard werker, die arbeidde zoo lang het- dag was: maar ook kenden zij hem als een philantroop, die gaarne steunde waar een goede zaak steun behoefde; als een eenvoudig, gemoedelijk mensch, met wien ieder gaarne te doen had; doch bovendien stond hij bekend als een zeer wetenschappelijk man, als een erkend leider op zijn terrein; als een van onze grootste Ne derlanders. De crematie van het stoffelijk overschot zal Dinsdagmiddag na aankomst van trein 15.14 op Westerveld plaats hebben. M. O. BOEKHOUDEN. De Haarlemsche cursus vangt aan DINSDAG 10 SEPTEMBER. Laatste spreekuur Zater dag 7 dezer, van 8.15—10 uur, aan ons lesgebouw PARKLAAN 79. Examenopleiding HUGAS, ELGERSMA, POTGIESER. (Adv. Ingez. Med.) Geen vier S.-D. wethouders te Rotterdam? Eén van hen bedankt. Mogelijkheid voor breedere samenstelling college B. en W. open gelaten. Zooals wij deze week hebben ge meld, zijn te Rotterdam vier soc. dem. wethouders gekozen. Naar wij thans vernemen heeft een van hen, de heer R. J. Dijk, den volgenden brief tot den raad gericht: „Mijn fractie", schrijft hij, „heeft bij het overleg met de andere partijen zeer nadruk kelijk als haar meening uitgesproken, dat zij in het belang der gemeente achtte, dat het nieuw te vormen college wederom uit vijf wethouders zou bestaan en dat daarin naast sociaal-democraten, ook vertegen" tordigers van andere op democratischen grondslag staande partijen zitting zouden nemen. Op grond van evenredigheid meende de sociaal democratische fractie, dat voor de thans aan gevangen vierjarige periode een zoodanig op een in het belang der gemeente vereischten breeden grondslag steunend colleee. het best gevormd zou kunnen worden door drie sociaal democratische wethouders en t 4 wethou ders uit andere partijen, die aai. net overleg op 25 Juli j.l. hebben deelgenomen. Aan een zoodanige samenstelling van het college blijft mijn fractie bereid haar mede werking te verleenen. Aanvaarding mijner be noeming maakt een dergelijke samenstelling van het college voor het oogenblik niet moge lijk. Ik meen dan ook coed te doen met door te bedanken voor de benoeming tot wethou der, de gelegenheid open te laten het college alsnog op de wijze als boven omschreven, sa men te stellen. Ik ben intusschen gerechtigd te verklaren, dat indien thans wederom het beoogde resul taat niet mocht worden bereikt, mijn fractie zich terwille van het Gemeentebelang ver plicht acht een harer leden voor de vervulling van de vierde wethoudersvacature beschikbaar te stellen". Onwelkom, vreemdeling! (Het Centraal Archief en Inlich tingenbureau voor Maatschappe lijk Hulpbetoon ivaarschuwt voor de komst naar ons land van een internationale oplichtersbende, de z.g. en niet bestaande Assyro Chaldean Union, die onder val- sche voorivendsels mzamelingen tracht te houden ten bdte van Assyro-Chaldeensche of Grieksch Katholieke vluchtelingen in Klein Azië.) Als een sterk vijandlijk leger, Dat op marsch is naar de grens, Als een schadelijke diersoort. Die gevaar brengt voor den mensch; Wordt de komst van enkle lieden In ons vredig land gemeld. Vreemde, ja zeer vreemde snuiters, Die belust zijn op ons geld. Nou, wij zijn zeer teer van harte En naar krachten gauw bereid. Om ons penningske te geven, In en voor weldadigheid. Maar wij zijn een nuchter volkje Dat dan ook wel gaarne weet, Dat het zoo gebrachte offer, Naar behooren wordt besteed. Als een groepje vreemdelingen Holland ziet als een terrein, Waar slechts kippen om te plukken, Tot hun eigen voordeel zijn; Dan wafcht hun. toch een deceptie, Want al zijn we nog in staat, Om wel dadig op te treden, 't, Is een daad die hun niet baat. Hoe wij dan ook mogen voelen Voor het vreemdelingverkeer, Als de vreemdeling verkeerd is, Dan verkeert ons standpunt zeer. En de groet dien wij dien lieden, Brengen bij hun nadering, Kan veel- en eenstemmig luiden: Hoogst onwelkom, vreemdeling! P. GASUS. 15 een bril leelijk hel tegendeel is waar,. dis U tenminst e e bril van Keipn ee niijBM fla TfBïi 6BOOTE HOUTSTR. 137 NAAST IUXOR (Adv. Ingez. Med.) Velen volgden de indrukwekkende plechtigheden. Haarlem heeft vanmorgen een droeve plechtigheid volbracht, de bij zetting van Monseigneur J. D. J. Aen genent, bisschop van Haarlem. Reeds vroeg was in de omgeving van de Kathedrale Kerk St, Bavo een groote drukte, die in den loop van den morgen grooter werd en het hoogte punt bereikte, toen tegen den middag het stoffelijk overschot van den kerk vorst naar den bisschoppelijken graf kelder te Overveen werd geleid, ter wijl langs den gelieelen weg negen duizend schoolkinderen den laatsten, eerbiedigen groet brachten. De d'cnst in de Kathedrale Kerk, de plechtige Heilige Mis van Requiem werd opgedragen door den bisschop van Breda, Monseigneur P. Hopmans. In de kerk waren voorts talrijke geestelijke en wereldlijke autoriteiten tegenwoordig. Voor het uitvoerige verslag der plechtigheden zie men pag. 5. Jeugdige gemeentewerklieden te Haarlem. Hoe die betaald worden. De gemeente Haarlem is in de laatste jaren (ook in verband met de bezuiniging) ertoe over gegaan om in enkele bedrijven jongens aan te stellen. 0.a. ook bij de reiniging. Voor deze jongens is een afzonderlijke loon regeling vastgesteld. Zij ontvangen het loon der werklieden verminderd met kortingen. Deze kortingen zijn 85% voor de jongens van 14 jaar, 77% voor 15 jaar, 69?,voor 16 jaar, 60'% voor 17 jaar, 50(% voor 18 jaar, 39'% voor 19 jaar, 27voor 20 jaar en 14% voor 21 jaar. Dancing „GROOT BADHUIS" ZANDVOORT, ZONDAG 8 SEPTEMBER voor het laatst „THE BONZONIANS". (Adv. Ingez. Med.) De Volkenbondsraad heeft ter bestudeering van het Italiaanscli-Abcssynische conflict een commissie van vijf ingesteld. pag 4 Vijf verdachten uit de affaire met de Bremen zijn vrijgesproken, pag. 4 Mussolini heeft de lichtingen van 1911 tot 1914 volledig opgeroepen. pag. 4 Duizenden hebben hedenmorgen mgr. J. D. J. Aengenent een eerbiedigen laatsten groet gebracht. pag. 5 De heer Adriaan Stoop is hedennacht over leden. pag. 1 De koningin heeft thans Schotland verlaten. pag. 3 Minister de Wilde wenscht verkeerscursussen. pag 3 Weldadigheidspcttzegels brachten ruim f 120.000 op. pag. 2 De nationale tenniskampioenschappen. pag. 13 Bioscopen. pag. 9 Laatste Berichten. pag. 6 ARTIKELEN, ENZ. R. P.: Een woordenboek. pag. 1 Guglielmo Ferrero: Tegenstellingen in Europa. pag 4 Emile Schreiber: Peking, de vroegere hoofd stad van Japan. pag. 7 Van onzen bijzonderen correspondent te Ge- nèvc: De groote gebeurtenissen in den Raad. pag. 1 Financieele kroniek: Dreigend oorlogsgevaar houdt de beurzen in zijn greep gevangen. pag. 13 Van onzen Weenschen correspondent: Neder landsche handballers in Oostenrijk. pag. 13 Mr. E. Elias: Het eerste dorre blad pag. 3 J. B. Schuil over twee premières. pag. 9 K. de Jong: Radiomuziek der week. pag. 9 Kerst Zwart: „Die mïnlixte boom van scaden" pag. 7 Piet van der Hem: Genève, September 1935. pag. 3 Bekende Haarlemmers: de heer P. Kalbfleisch pag. 3 Mac Peter: H. D. Vertelling „De club der bij- geloovigen". pag. 7 HOTEL-REST. „ROYAL". Speciaal ingericht voor FEESTDINERS. (Adv. Ingez. Med.) Overtreding Drankwet. 460 liter alcohol in beslag genomen. In het pakhuis van een fabriek te Haarlem heeft de politie Vrijdagmiddag wegens overtreding van de Drankwet in beslag ge nomen 33 mandflesschen, 298 flesschen en 52 flacons, alle gevuld met sterken drank, in totaal ongeveer 460 liter, die daar zonder de vereischts vengunning voorradig was. Tegen den eigenaar van het pakhuis is pro ces-verbaal opgemaakt. De in (beslaggeno men voorraad is naar het politiebureau overgebracht. Belgisch militair vliegtuig neergestort. Beide inzittenden om het leven gekomen. BRUSSEL. 7 September (Reuter). Bij Bier- wart, onder Huy, is een militair vliegtuig neer gestort. dat deelnam aan de manoeuvres. De beide inzittende onderofficieren kwamen om het leven. Thans doet Chertok een poging Ethiopisch gezant bereid tot transacties? NEW YORK. 7 September. Chertok deelde mede. dat hij de schikkingen voor de uitoefening van zijn optie heeft beëindigd. Hij zal aanstaande Donderdag naar Enge land vertrekken. Hij verklaardoe bereid te zijn om aan de Ethiopische legatie te Lon den een millioen dollar te overhandigen, waartegen hem de concessie is aangeboden. Chertok zeïde de verzekering te heb ben dat de Ethiopische gezant te Lon den, met wien hij getelefoneerd heeft, bereid is de transactie te sluiten.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1935 | | pagina 1