lil beeld
Taalles.
Fietser doodgereden
op den Heerenweg.
Hei Beim^djksie
BEÜïCHT
53e Jaargang No. 16028
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 24 September 1935
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72J4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTlëN 1—5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag ea
aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm-of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-, Verlies Duim ƒ75.-, Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 24 September.
De Machtige Oceaan.
Er is weer een aviateur den Atlantischen
Oceaan overgevlogen. Hij heet Felix Waitkus
en is een Lithauer. De republiek Lithauen kan
dus nu ook bogen op een landsman, die deze
moedige daad heeft bestaan. En verder heeft
de zaak eigenlijk niets te beteekenen. Het is
de 42ste geslaagde overtocht geweest van den
Noordelijken Atlantischen Oceaan met een
toestel, zwaarder dan de lucht. Maar deze mach
tige Oceaan wordt nog geenszins door de men-
schelijke luchtvaart-techniek beheerscht.
En toch is het nu al zestien jaar geleden,
dat hij voor de eerste maal werd overgevlo
gen. Na eenige mislukte pogingen van anderen
slaagden de twee Engelsche officieren Alcock
en Brown in 1919. Het duurde acht jaar veel
dappere kerels bekochten in die periode de
poging met hun leven eer de tweede vlucht
over den Noordelijken Atlantischen Oceaan
slaagde. Dat was die van Lindbergh, die in zijn
eentje het waagstuk volbracht. En daarna
volgden er velen, en verdwenen er ook nog vrij
velen. Nu, na zestien jaar, zijn er tweeënveer
tig vluchten geslaagd. Maar van de instelling
van een geregelden Oceaan-dienst met vlieg
tuigen is nog geen sprake. Wel heeft het prin
cipe lichter-dan-lucht, vertegenwoordigd in de
Duitsche Zeppelin, die nu al zeven jaar oud
is, het in dit jaar tot een veertiendaagschen
dienst, van April tot October, over den Zui
delijken Atlantischen Oceaan gebracht.
Veel minder gevaarlijk dan in 1919 is het
oversteken van den Noordelijken Oceaan per
vliegtuig niet geworden. De motoren zijn ver
beterd, de weerberichten zijn betrouwbaarder,
de ervaring van tientallen voorgangers staat
aan tegenwoordige Oceaanvliegers ten dienste,
maar nog altijd moet er een dosis geluk bij
komen om het feit te volbrengen. Helpt For-
tuna niet, dan komt zelfs de beste piloot om.
zooals meermalen bewezen is. De prestatie van
Waitkus houdt dan ook niet meer in dan een
persoonlijk succes voor hem, en ook voor
Lithauen, omdat het menschdom zoo kinder
lijk blijft dat het de waarde van dergelijke
moedige daden aan nationaliteit wil verbin
den. Kinderlijk is het, want wij weten allang
dat geen enkele natie het monopolie van moe
dige daden heeft, en dat ieder volk mannen
bezit, die tot zulke dingen in staat zijn.
Intusschen kan men uit deze Oceaan
historie afleiden, dat de luchtvaart zich tech
nisch niet zoo snel ontwikkelt als dat vaak
wel lijkt. Men heeft het bestaande vliegtuig
type, dat in wezen in al die jaren hetzelfde is
gebleven, wel veel verbeterd in détails, en het
geschikt gemaakt voor geregelde diensten op
lange afstanden mits de étappes niet te groot
zijn, maar duidelijk blijkt dat de mogelijk
heden van het type-zelf tenslotte toch be
grensd zijn. Non-stop vluchten op zeer lange
afstanden vereischen niet alleen zeer bekwame
vliegers, maar ook de vriendelijke medewer
king van het Lot. Het blijven waagstukken
Daarom is de prestatie van den Lithauer
Felix Waitkus, met allen eerbied voor 's mans
avontuurlijken geest en moed, eigenlijk in
hoofdzaak een aanleiding om te constatee-
ren, dat na zestien jaar de Macht van den
Oceaan nog niet overwonnen is en dat de
vliegtuig-techniek zich niet zoo snel heeft ont
wikkeld als indertijd door velen voorspeld
werd. In 1919 waren zij misschien nog niet zoo
uitbundig in hun voorspellingen, in 1927, na
Lindbergh's vlucht, werden zij het zeer zeker.
Er komt bij, dat 1935 wel zeer vele waar
schuwingen heeft gegeven om het bereikte
niet te overschatten. Wij Nederlanders zijn
daar ook ruimschoots mee bedeeld. Behalve
de reeks rampen die de K. L. M. heeft ge
troffen is daar o.a. het ongeluk geweest, dat
jhr. Sandberg het leven kostte en nu pas weer
de noodlanding van een der vliegtuigen van de
carteerings-expeditie voor Nieuw-Guinea. Ook
in sommige andere landen maakt de lucht
vaart een stormachtig jaar door.
Engeland heeft pas weer in spanning geze
ten over Campbell Black, wiens non-stopvlucht
naar Kaapstad is mislukt. Gelukkig is hij zelf
er goed afgekomen. Waitkus zelf, de Oceaan-
vlieger, is eigenlijk niet in zijn plan geslaagd,
want hij had naar Lithauen willen doorvlie
gen. Hij heeft in het Iersche graafschap Mayo
een noodlanding moeten maken.
Al deze gebeurtenissen te zamen geven de
aanwijzing, dat de grens der mogelijkheden
van het bestaande vliegtuigtype bereikt is en
dat de techniek nieuwe wegen zal moeten
inslaan als zij meer wil bereiken. Natuurlijk
wil zij meer bereiken. Maar er is nog niet
gevlogen in de stratosfeer. De Autogiro de la
Cierva. die bijna verticaal kan opstijgen en
dalen, is nog niet verder ontwikkeld dan een
klein sport-toestel. En het vliegen met Die
selmotor is ook nog niet verwezenlijkt.
Zullen er nieuwe ontdekkingen in andere
richting komen? Zal het vliegtuigtype wel
licht gewijzigd worden? De tijd schijnt rijp
voor nieuwe dingen; het proces is een beetje
tot stilstand gekomen. R. P.
(Naar het Alg. Hbld verneemt,
hebben vele vooraanstaande Bel
gische families, het voorbeeld van
koning Leopold volgend, haar
kinderen naar Nederland gezon
den, om een grondige kennis van
de taal op te doenj
Welkom, welkom kleine kleuters
In 't voor jullie vreemde land.
Speel hier prettig, ook al is het
Wel wat laat voor Noordwijk's strand.
Speel, en leer daarbij al spelend
Onze werklijk mooie taal,
't Is een basis voor de toekomst
Voor je geestiijk arsenaal.
En het kweekt voor later jaren
Wederzijdsche vriendschap aan,
Waardoor wij als goede buren
In de levensstormen staan.
O, wij kunnen jullie leeren.
Hoe je onze taal goed spreekt,
Dat 's een kennis waaraan velen
Onder ons het niet ontbreekt.
Maar als 't aankomt op het schrijven,
Tja, dat is een tweede punt,
Waar je sinds ons marchandeeren,
Niet zoo op vertrouwen kunt.
Hoe je Nederlandsch moet spreken,
Daarin zijn w' een heele Piet.
Hoe je Nederlandsch moet schrijven,
Dat weten we zelf nog niet.
Kwam uit een zijstraat, die geen
uitzicht had.
Op den Heerenweg is weer een doo-
delijk ongeluk gebeurd, waarbij een
52-jarige fietser het slachtoffer
werd, nadat hij door een vrachtauto
zoo ernstig was gewond, dat genees
kundige hulp niet meer mocht baten.
Uit de Rijnstraat kwam namelijk de heer
J. Hoogstraate, wonende Nauwe Geldelooze-
pad 30, te Haarlem. Wanneer men uit deze
straat den Heerenweg wil oprijden, ver-
eischt dat de allergrootste voorzichtigheid,
omdat twee oude huisjes het uitzicht naar
links volkomen benemen. Daardoor is een
uiterst gevaarlijke toestand ontstaan, die
reeds meer dan eens een ongeluk heeft ver
oorzaakt. doch voor zoover ons bekend is, nog
nimmer een doodelijk.
Dit is dan gisteravond te kwart over zeven
gebeurd.
Wel kan men zeggen dat de vrachtauto dep
fietser voorrang had moeten verleenen, doch
niemand kan verwachten dat op een hoofd
weg als de Heerenweg is, achter twee oude
huisjes een zijstraat verschijnt.
De heer Hoogstraate werd door den vracht
wagen gegrepen en met kracht tegen den
grond gesmakt. Toch heeft de auto niet
snel gereden, getuige het feit dat de wagen
zeer snel stilstond.
Zooals gezegd is kon geneeskundige hulp
niet meer baten. De heer Hoogstraate is over
leden na aankomst in het Diaconessenhuis
te Haarlem.
In hoeverre de chauffeur van den vracht
wagen. die een expeditiedienst onderhoudt
van Leiden, schuld heeft, moet nog worden
onderzocht
De Maandagmarkt.
De oude meubelen, kleeren enz. naar de
Nassaulaan.
Onze lezers herinneren zich dat zich de
laatste weken moeilijkheden hebben voorge
daan op de Maandagmarkt. Door de in wer
kingstelling van de verkeerssignalen op het
Verwulft, is het marktterrein op de Ged. Oude
Gracht verkleind, zoodat niet alle kooplieden
daar een plaats konden krijgen.
Door het gemeentebestuur is thans beslist,
dat de kooplieden in oude meubels, kleeren.
kachels, fietsen, enz., die tot heden op de Bo
termarkt stonden, verwezen zullen worden
naar de Nassaulaan.
Thans hebben 25 Haarlemsche kooplieden
het volgende adres aan B. en W. gezonden:
„Tot onze verbazing vernamen wij dat de
markt voor gebruikte kleeding, kachels, rij
wielen. enz. verplaatst wordt naar de Nassau
laan. De Haarlemsche kooplieden vinden het
onbillijk, dat zij voor kooplieden van elders
hun plaatsen moeten verlaten. Net zoomin als
kooplieden van buiten daar hun brood kun
nen verdienen kunnen zij dat, daar de Nassau
laan te ver uit het centrum ligt. Het zou o.i.
beter zijn als de markt voor onze goederen
blijft waar zij is, waar wij het momenteel al
moeilijk genoeg hebben. Wij meenen dat stad-
genooten toch voor moeten gaan bij kooplie
den van elders."
Wij vernemen dat het nog niet zeker is waYi-
neer de wijziging zal ingaan. Eerst dezer dagen
wordt vastgesteld of dit Maandag is of Maan
dag 7 October zai zijn
mag Uw bril niet geven.
GROOTE HOUTJTR 137 NAAST IUXOR
(Adv. Ingez. Med.)
Die leert het nooit
Sinds de inwerkingtreding van de verkeers
lichten op het Verwulft en omgeving moeten
de bestuurders van wagens en wielrijders, die
van de Botermarkt naar de Ged. Oude Gracht
richting Postkantoor willen gaan, zich een
kleinen omweg getroosten; zij moeten dan
namelijk den vluchtheuvel op het Verwulft
omrijden. Dit kan wel eens lastig wezen,
maar deze maatregel moest in het belang
van het veilig verkeer worden genomen.
Nog altijd treedt de Haarlemsche politie
tegenover de overtreders zeer lankmoedig op:
zij bepaalt zichtot een waarschuwing pl.us
een aanwijzing, hoe voortaan gereden moet
worden.
In de meeste gevallen zijn de overtreders
blij, er zoo af gekomen te zijn en danken de
politie voor de waarschuwing.
Dit deed vanmorgen niet een juffrouw, die,
een zware tasch met boodschappen torsende,
per fiets van de Botermarkt kwam. Het roode
licht dwong haar, ook voor haar eigen veilig
heid, af te stappen. Zij scheen echter haast
te hebben en besloot daarom niet te wachten,
maar met de fiets aan de hand haar weg te
vervolgen.
Een politieagent maakte haar op hoffelijke
wijze duidelijk, dat ook dit niet mocht en
dat zij achter de verkeersstreep moest wach
ten. Zij nam de waarschuwing voor kennis
geving aan en liep door. Nu was het geduld
van den agent ook uitgeput. Hij liep haar met
groote passen achterna, greep haar rijwiel
beet en verwees haar naar de verkeersstreep.
De juffrouw werd wit van woede en voegde
den agent eenige onvriendelijke woorden toe.
Tenslotte begreep zij, dat ze toch terug
moest. Zij wilde zich echter toch niet laten
dwingen achter de streep te gaan staan, maar
sprong weer op de fiets en reed liever een
blok huizen om, dan den agent zijn zin te
geven.
Wat dacht zoo'n man wel
De juffrouw fietste de Gasthuisstraat en
Zuiderstraat door, om via de Ged. Oude
Grachtin verboden richting de Stoof
steeg in te rijden!
Helaas zag de agent dit niet.
Na de feesten de algemeene
mobilisatie?
Het einde van het regenseizoen nadert
LONDEN, 24 Sept. (Reuter) De speciale
correspondent van de „Daily Mail" te Addis
Abeba meldt, dat naar alle waarschijnlijkheid
het algemeen mobilisatiebevel, dat gisteren
morgen door den negus is geteekend. zal wor
den gepubliceerd tijdens de Maskal-feesten.
waarbij het einde van het regenseizoen wordt
gevierd of direct daarna.
Oorlog binnen een maand nog
niet mogelijk?
ADDIS ABEBA, 24 September (Reuter) Een
vooraanstaand medisch deskundige alhier
heeft aan den correspondent van Reuter ver
klaard, dat het. zeker nog wel een maand zal
duren voordat Italië den oorlog Zal kunnen
beginnen, ofschoon het regenseizoen practisch
gesproken geëindigd is. De regen laat immers
plassen met stilstaand water achter, welke
uitgezochte broedplaatsen opleveren voor de
malaria-muskieten en bacteriën, die andere
hevige ziekten, zooals cholera, veroorzaken.
Het zal begin November zijn voordat deze
plassen zijn opgedroogd en dan pas zullen de
Italiaansche soldaten kunnen oprukken.
Intusschen zijn niet alle medische deskun
digen het met deze conclusie eens.
Hedenmiddag 6 uur fascistisch
appèl?
Toenemende spanning te Genève.
GENèVE. 24 Sept. (A.N.P.) Ondanks
de berichten uit Rome omtrent het
onderhoud van Mussolini met den
Britse hen ambassadeur Sir Eric
Drummond, waaraan men in zooverre
een gunstige beteekenis hecht, dat dit
sinds geruimen tijd de eerste maal is
dat Mussolini persoonlijk weer een
van de ambassadeurs bij zich ont
vangt, heeft men toch in Genève we
derom het gevoel van een toenemen
de spanning, ten eerste omdat hier
het bericht is ontvangen dat de mobi
lisatie van 10 millioen Italianen he
denmiddag om 6 uur zal worden af
gekondigd en voorts, dat men het be
sluit van de commissie van vijf, rap
port uit t.e brengen aan den Volken
bondsraad, meent te moeten beschou
wen als een genadeslag aan de eerste
Italiaansche bereidwilligheid tot een
onderhandeling toegebracht.
Men kan zich namelijk in het geheel niet
voorstellen, dat de Volkenbondsraad ook maar
in eenig opzicht de tegenvoorstellen van Mus
solini ernstig in overweging zou willen ne
men.
Verdwijnend optimisme
LONDEN, 24 Sept. De verschillende be
richten in de bladen uit Genève melden, dat
daar een toestand van volkomen verwarring
heerscht. Als oorzaak daarvan wordt de om
standigheid genoemd, dat Italiaansche
kringen er den nadruk op leggen, dat de mon
delinge verklaring van Aloisi tegenover den
voorzitter van de commissie van vijf De Ma-
dariaga omtrent de eischen van Italië „welis
waar het feitelijke streven van de Italiaan
sche politiek weergeeft, maar niet officieel is'"
Dientengevolge bestaat eenige onzekerheid
over de vraag op welke Italiaansche mededee-
ling het rapport van de commissie van vijf
moet worden gebaseerd. Volgens de bladen
werd in kringen van de Britsche delegatie ver
klaard, dat de besprekingen tusschen Eden
en Laval zeer bevredigend waren geweest. Zij
hebben wederom uitdrukking gegeven aan
den wensch der beide -regeeringen in dit
uiterst precaire conflict zoo nauw mogelijk
samen te werken.
De politieke correspondent van de „Daily
Telegraph" schrijft dat in Londen in officiee-
le kringen het lichte optimisme, dat tijdens
het weekend is opgekomen, weer is verdwenen.
PARIJS, 24 Sept. (A. N. P.) Het geringe
optimisme, dat naar aanleiding van het on
derhoud tusschen den Italiaanschen gedele
geerde en den voorzitter van de commissie
van vijf De Madariaga Maandagmorgen in de
Parijsche bladen tot uiting kwam, heeft na de
verschillende gebeurtenissen, die zich in den
loop van den dag van gisteren hebben afge
speeld in Genève plaats gemaakt voor een
uitgesproken pessimisme.
Nu de commissie van vijf de geheele aange
legenheid weer in handen van den Volken
bondsraad heeft gelegd, houdt men van
Fransche zijde geen rekening meer met de
mogelijkheid van de vreedzame bijlegging van
het geschil.
Het onderhoud Drummond
Mussolini
LONDEN. 24 Sept. (A.N.P.) Betreffende
het bezoek van den Engelschen ambassadeur
aan Mussolini wordt uit Rome gemeld dat men
gelooft dat de ambassadeur een herhaling
heeft gegeven van de verzekeringen, die hij
Vrijdag j.ï. gaf aan den onderstaatssecretaris
van buitenlandsche zaken Suvich betreffende
de beweging van Engelsche oorlogsschepen in
de Middellandsche Zee.
Ward Price meldt aan de „Daily Mail" dat
Suvich hem heeft gezegd, dat Sir Eric Drum
mond niet alleen een herhaling heeft gege
ven van deze verzekeringen, maar ook, dat
hij aan Mussolini heeft verklaard, dat de
Britsche regeering geenerlei vijandigheid ge
voelt ten opziohte van Italië, maar dat zij zich
inspant, voor het behoud van het aanzien van
den Volkenbond. De kwestie van de directe
onderhandelingen tusschen Italië en Engeland
is niet te berde gebracht.
De bouw van de L-. Z. 129, dat het grootste luchtschip ter wereld zal worden,
nadert zijn voltooiing. Vermoedelijk kan de volgende maand al een proefvlucht
met den nieuwen Duitschen luchtreus worden ondernomen.
De tekst van de voorstellen van de Commissie
van Vijf is thans gepubliceerd.
pag. 4
Abessynië is bereid de provincie Ogaden af te
staan, doch acht de Italiaansche tegenvoor
stellen overigens onaanvaardbaar.
pag. 4
De Amcrikaansclie regeering heeft een bureau
voor controle op wapenen en munitie inge
steld.
pag. 4
Kellogg is afgetreden als rechter bij het Per
manente Hof van Internationale Justitie.
pag. 4
De Alg. Yereenïging voor Bloembollencultuur
heeft zich met zeer kleine meerderheid uit
gesproken voor handhaving der sanee-
ringsmaatregelen.
pag. 3
Thans zal de burgemeester van Tilburg trach
ten te bemiddelen.
pag. 3
Op de Leusderheide is een militair vliegtuig
neergestort.
pag. 3
Bemanning van de P.II.-A.K.V. moet op haar
verhaal komen.
pag. 3
Op den Heerenweg te Heemstede is Maandag
avond een fietser doodgereden.
pag. 1
Uitslag prijsvraag Haarlem's Dagblad.
pag. 10
Voor Haarlem's kantonrechter.
pag. 8
Laatste Berichten.
pag. 9
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De machtige Oceaan.
pag. 1
Van onzen Weenschen correspondent: Een
veertienjarige candidate voor den Griek-
schen troon.
pag. 4
Een hondenleven: Sportiviteit.
pag.3
J. B. Schuil over „De Figurant".
pag. 11
J. II. de Bols: Litteraire kantteckeningen.
pag 11
C. J. van T.: Onze 39: II. J. L. Klein Schip
horst
pag. 6
Bekende Haarlemmers: Mr. W. G. J. Veenhoven
pag. 3
Zij, die zich met ingang van 1 October
per kwartaal abonneeren, ontvangen
de in September nog te verschijnen
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
Chineesche trein in ravijn
gestort.
200 soldaten gedood, 200 gewond.
SJANGHAI, 24 September (A.N.P.) Een
militaire trein bestaande uit een locomotief
en vijf wagons, reizende op de Loenghai-lijn
is in de nabijheid van Tsjentsjau in West-
Honan gederailleerd en van een dertig meter
diepe berghelling gevallen. De trein vervoerde
de 109-de divisie naar de provincie Slensi,
waar zij in het veld zouden worden gebracht
tegen de communisten. Volgens de laatste be
richten zijn ongeveer 200 soldaten gedood
en circa 200 gewond.
Er kwam een vogel gevlogen....
Of: de Nimrod per auto!
Met een bebloed gezicht kwam de vriend bij
den dokter aan.
Onthutst staarde de man van de wetenschap
naar het met kerven doorploegde gezicht van
den pas gearriveerde.
„Aanrijding gehad?...."
„Fazant gevangen."
Het gebeurde bij Ede. De auto reed tachtig
kilometer. Alles was vredig, rustig en goed.
Totdat aan den kant van den weg zich iets
verhief, en dwars door de voorruit een vogel
kwam gevlogen. Den bestuurder in het gezicht
fladderde en dood aan zijn voeten viel.
't Is een waar verhaal. En een goedmoedig
verhaal doordat het ook goed is afgeioopen.
Nu kunnen wij dus spreken van een modernen
Nimrod, die fazanten vangt per auto
De heer heeft den fazant achter in de auto
gelegd.
Zijn vrouw heeft den fazant 's avonds in de
boter gelegd.
DE STAKING TE TILBURG.
Een der stakingsleiders uit Tilburg zal
Woensdagavond 25 September in het gebouw
van den Ned. Protestantenbond een uiteen
zetting geven betreffende de Tilburgsche
textielstaking.
PROF. VENING MEINESZ TERUG IN
NEDER? AND.
AMSTERDAM. 24 co,:., .".an boord van het
motorvrachtschip ..Tajandoen" is hedenmor
gen uit Batavia te Amsterdam aangekomen
pref dr. F. A. Vening M"ir.esz. die voor het
doen van wetenschappelijke onderzoekingen
de wereldreis van de K XVIII heeft meege
maakt.
