Nederlandsch matroos zwom drie uur met den dood voor oogen. Nieuw systeem. Het BelêHptiikste 53e Jaargang No. 16030 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 26 September 193$ HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.72t4. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag ea aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange Alles indier geschiktheid f 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 30— ongeschiktheid f 2000.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400.-, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger 30.-. het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. Viel over boord zonder dat iemand 't zag. Redding op 't nippertje door de Johan de Witt (Van één onzer redacteuren.) Met den dood voor oogen! Ruim drie uren lang voor oogen! En de woeste, eindelooze zee, hooge, dreigende golven aan alle kanten. Zoo streed de matroos van de Johan de Witt, die in de Middellandsche Zee over boord viel, voor zijn leven! Water, golven, water, lucht. En in de verte de horizon, waar de redding moest opdagen. Het is ochtend. De zon van den dag breekt zich moeizaam een lichtbrengenden weg door de zwarte overspanning, die nacht heet. Drup pels rijgen zich aaneen tot stralen, stralen bundelen tot breede lichtschoven: dé nieuwe, heerlijke dag zal komen. Midscheeps een gil. Een gil. die niet wordt gehoord, die weg sterft in het wreede water, toonloos weer kaatst tegen het staal van het schip. Dit was de angstkreet van een wanhopige, die het watervlak met oogen, die ontzetting uitdruk ken, zag naderko.men, terwijl hij, in van angst eeuwig durende seconden, valt, valt, valt! Als een onbeteekenende gebeurtenis opent het water zich voor een kort oogenblik, dicht daarna de opening en houdt zijn slachtoffer gevangen. In het halfduister stoomt de Johan de Witt het vaderland tegemoet, weg van de plaats waar de matroos Taal uit Scheveningen, over boord viel. Ergens op een plekje zee. ergens op de groote aardbol drijft een drenkelingEn niemand weet 't. Met den dood voor oogen, de zee, de golven aan alle kanten. De horizon als een hooploos ver verschiet.... Helaas.... Toch was niet alles in .majeur gestemd, Taal was ziek geworden. Erg overspannen. Denke men zich eens even in: drie uur al leen. geheel verlaten van alles. Temidden van doodsgevaren aan alle zijden. Denke men zich eens een seconde de weerzinwekkende span ning in, die Taal beleefde! Het is ontzettend geweest. Taal heeft in 't geheel niet gedacht aan den terugkeer van de Johan de Witt. Hij heeft gezwommen met den moed van een wanho pige. die wist dat opgeven gelijk stond aan reddeloos verloren zijn. Taal is zeer overspannen. Natuurlijk kan 't beter worden, doch een gebeurtenis als deze grijpt diep in het gemoedsleven in. Zeer diep! Met den dood voor oogen Drie uur lang. Water, lucht, golven, water. Water!!! HOTEL-REST. „ROYA L". Speciaal ingericht voor FEESTDINERS. (Adv. Ingez. MedJ De nieuwe vleugel van het Haarlemsche Stadhuis. Bijzonderheden over het plan. Het tijdelijke onderdak voor den Burgerlijken Stand. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM, 26 September. Uit den Raad. Evenmin als in zijn eerste bijeenkomst werd de nieuwgekozen Haarlemsche gemeenteraad in zijn tweede vergadering voor erg ingewik kelde en ingrijpende vraagstukken geplaatst. De nieuwe leden genieten het voorrecht van een rustig begin. Zij kunnen zich dus eerst wat aan de sfeer, den toon, de procedure en wat dies meer zij gewennen. Ook aan de ju risten, voorzoover zij zelf niet tot deze scherp zinnige maar tijdroovende categorie der sa menleving behooren. Mr. Drilsma, die nieuw lid is en jurist, had een goeden middag. Zich werpend in een de bat oyer een herziening der Veiligheidsvoor schriften voor bijeenkomsten, waaraan de ju ridische groep een natuurlijk zeer actief aan deel nam, kreeg hij zijn eerste voorstel met 2116 stemmen aangenomen. B. en W. hadden namelijk voorgesteld, de bestaande veiligheidsvoorschriften ook voor besloten bijeenkomsten (als zij door meer dan 50 personen bezocht worden) te doen gelden, en die alleen toe te staan als de localiteit goedgekeurd zou zijn. Dit voorstel wekte on rust in den boezem des gemeenteraads van wege de mogelijkheid dat het recht van ver gaderen op «enigerlei wijze zou worden be knot. Mr. Bijvoet, die er dat gevaar niet in zag, vond het toch wel gewenscht het voorstel te amendeeren met de bepaling, dat B. en W. bevoegd zijn tot het geven van een doorloo- pende vergunning voor localiteiten. Mr. Drilsma vreesde een ruwen ingreep in het ver- eenigingsleven der burgerij, en stelde voor de veiligheidsvoorschriften bij besloten bijeen komsten alleen toe te passen als er films in vertoond worden, „of om andere redenen brandgevaar te duchten is". De heer Noorde wier (communist) was bevreesd voor overlast van de nieuwe bepalingen en wou de zaak nog maar eens opnieuw bekijken en een ter mijn stellen om zaalhouders gelegenheid te geven, hun zalen te verbeteren zoodat zij aan de eischen der verordening voldoen. De nestor, de heer De Braai, wou precies weten wat on der de nieuwe bepalingen verstaan wordt, en de burgemeester, die het voorstel van B. en W. verdedigde, slaakte deze sombere verzuch ting: „Wat stelt de Raad toch weinig vertrou wen in het college van B. en W.! De burge meester is maar gestuurd, maar er zitten hier toch ook vier wethouders, die de Raad zelf heeft gekozen! Men moet toch vertrouwen stellen in het college! Het zal heusch de rege ling wel soepel toepassen". Waarop de he eren Bijvoet en Visser hun ver trouwen in de soepelheid van B. en W. uitten, maar de heer Drilsma met ontstellende voor beelden ging werken. Hij opende zelfs het ver schiet dat de rechtbank geen zaak zou kunnen behandelen met veel getuigen, want als er meer dan 50 menschen in de zaal waren zou het „een besloten vergadering" worden, waar voor het gemeentebestuur vergunning zou moeten geven. Natuurlijk bedoelde hij een zaak die met gesloten deuren zou worden behan deld. Dit voorbeeld kon nu niet direct gelden als bewijs van geweldig vertrouwen in de soepel heid van B. en W., en het leek nogal kras. Welk college van B. en W. zou ooit de be handeling van een rechtszaak verbieden met de mededeeling aan den president: „U vol doet niet aan onze veiligheidsvoorschriften"? Mr. Drilsma is zijn raadslidmaatschap begon nen met een ongerechtvaardigd pessimisme over den machtswellust van Burgemeester en Wethouders. Zóó zijn ze heusch niet. Mr. van Dam herinnerde eraan dat de nu ontworpen bepalingen het gevolg zijn van de bioscoopramp te Hilversum, zei dat men in Haarlem niet moet wachten met de put te dempen tot het kalf verdronken is, verklaar de dat het vereenigingsrecht heelemaal niet geschonden zou worden, dat het heel goed zou zijn de enkele zalen te verbouwen, die niet aan de veiligheidsvoorschriften voldoen, en dat er ook brandgevaar kan ontstaan in bijeenkomsten waar geen films vertoond wor den maar het hielp niet. Er was meer on rust in den Raad over een eventueele aantas ting van het recht van vergaderen dan over de onveiligheid van enkele zalen. De heer Reinalda ging hi principe met B. en W. mee en was het met den burgemeester eens, dat het advies van den brandweercom mandant gevolgd moest worden, maar wou evenals mr. Drilsma drie maanden uitstel en een voorloopige beperking tot bijeenkomsten waar films vertoond worden. Enfin, B. en W. namen de drie maanden uit stel over maar konden daar het volledige amendement-Drilsma niet meer mee ontloo- pen. Het werd met 2116 stemmen aangeno men. Gevolg: B. en W. namen hun voorstel terug om opnieuw advies te vragen aan de rechtsgeleerde commissie, want zij begrepen jiiet goed wat verstaan moet worden onder (In Frankrijk heeft een steen fabrikant ter afbetaling op zijn belastingschuld 1500 baksteenen bij den fiscus doen bezorgen.) Heer Fiscus, ik las in de krant, Dat ginds in Frankrijk uw collega, Betaald is door een fabrikant Naar een systeem, waarin ik meega. Hij zond hem steenen, niet voor brood, Maar wel voor geld, in afbetaling. Hoewel de wet hem veel verbood, Vond hij hiertegen geen bepaling. Ik heb geen steenenbakkerij En kan u dus geen baksteen zenden, Maar draag toch graag mijn steentje bij En kom mij daarom tot u wenden, Met het zeer heugelijk bericht, Dat g' aan dit Fransche nieuws moogt wijten, Dat ik mij van mijn duren plicht Finaal en spoedig hoop te kwijten. Ik zend u straks een bundel toe Van rijmen, die ik heb geschreven, Ik heb erop gezwoegd en hoe! Om u iets kostelijks te geven. Als u ze hebt „op prijs gesteld", Dan zult u zeker wel beseffen. Dat zij mijn schuld aan u in geld, In waarde verre overtreffen. Maar dit teveel schenk ik mijn land, Geef ze vrij uit. als geld. mijn rijmen, En 'k blijf, als pijmenfabrikant, Hoogachtend Uw P. GASUS (Sijmen). „bijeenkomsten die om andere redenen brand gevaar opleveren." Laat ons den wensch uitspreken dat dit raadsel spoedig opgelost worde, zoodat de brandweercommandant zijn zin krijgt. Het vergaderseizoen is al begonnen, en als de heer van den Broek va-n meening is dat de toe passing der Veiligheidsvoorschriften uitbrei ding eischt, zal het verstandig zijn daaraan ten snelste te voldoen. De hemel beware ons voor een ramp zooals die te Hilversum. Dit was geen voorbeeld van een zakelijk debat, en mij wil het voorkomen dat het heel wat practischer geweest zou zijn, als de Raad de voorloopige bevoegdheid maar aan B. en W. verleend had, inplaats van te gaan uit stellen. In kwesties van openbare veiligheid moet men niet uitstellen. Er was nog een debat over de nieuwe vast stelling van het maximaal aantal vergunnin- i gen. Er zijn er nu 151. B. en W. wilden het( maximum stellen op 1 per 1000 inwoners, het geen volgens het huidige bevolkingstotaal 134 zou zijn en dus gelegenheid laten voor verdere doorwerking van het „uitstervings-systeem". De heer Bonman (Welvaartspartij) wou het aantal vergunningen verhoogen door het op 1 op de 750 inwoners te stellen, de heeren Noordhoff (S. D. A. P.) en Westerveld (S. D. A. P.) stelden resp. 1 op de 1250 en 1 op de 2000 voor en wilden het dus aanzienlijk vermin deren. De Burgemeester bezwoer al deze voorstel len met de mededeeling, dat de Kroon geen goedkeuring zal hechten aan sterke uitbrei ding of aan to sterke beperking van het aan tal vergunningen. In het laatste geval wordt toeneming van het clandestien drankgebruik gevreesd. Daarom zijn B. en W. met dit voor stel gekomen, dat opnieuw (voor vijf jaar) voortzetting van het uitstervings-systeem toe laat. De Raad legde zich hierbij neer en nam het voorstel van B. en W. aan Voor het overige zie men het raadsverslag in dit nummer. R P. De opvoering van Sophocles' „Elektra". Een gebeurtenis op kunstgebied. Zaterdag 5 October a.s. zal in den Stads schouwburg te Haarlem de veelbesproken op voering van Sophocles' „Elektra" door de N.V. Amsterdamsche Tooneelvereeniging, art. lei ding A. v. Dalsum en A. Defesne met mede werking van het Utrechtsch Stedelijk Orkest doorgaan. Dank zij de samenwerking met het actieve bestuur van de Haarlemsche afdeeling van de Nederlandsche Vereeniging voor Huisvrouwen kan voor deze voorstelling op een uitverkochte zaal vrijwel gerekend worden. Ook konden de prijzen, die uiteraard voor een dergelijke kost bare voorstelling hoog moeten zijn, nog bin nen redelijke gruizen gehouden worden. Bo vendien zegde de Bachvereeniging te Haarlem voor dien avond haar moreelen steun toe. Verwacht mag worden dat Zaterdag 5 October de élite der Haarlemsche en Kennemer too- neeliiefhebbers aanwezig zullen zijn. De na druk mag er nogmaals op gelegd worden, dat zoowel hi dramatisch als muzikaal opzicht, deze voorstelling een gebeurtenis wordt. „Waar is Taal?!" „Waar is „Waar!! Het gaat van mond tot mond: „Man over boord. man overboord!" De kapitein laat stoppen. Alles wordt onder zocht. Iedereen die het weten kan wordt on dervraagd. „Wie weet wat van den matroos Taal?" „Niemand?" „Niemand! Er wordt bevel gegeven terug te stoomen. Want ergens op de zee, tusschen Genua en Villefranche, is een man over boord gevkl- len! Men zegt altijd dat er een „man" over boord is, doch men bedoelt een „rnensch". En daarom gaat men terug, zoekt in spanning en tracht te redden eer het te laat is. Allen staan op den uitkijk. Het is betrek kelijk kalm weer, al staan er toch hooge golven. Het uitzicht is ver, zeer ver, bijna al te ver Nergens ziet men iets anders dan witte schuimkoppen, buitelende waterreepen,' ko kend-kollende kolken, grimmige diepten naast dreigende hoogten. De Johan de Witt stoomt terug. Stoort zich niet aan diepten, maalt niet om hoogten, be kommert zich niet om iets ter wereld. „Mensch over boord!" Woedend vallen de watermassa's den reus aan die sterker, is dan zij. Woedend vallen zij hem aan. omdat hij hun een buit wil ontnemen, die zij reeds hun eigendom waan den. Woest donderen golven, opgejaagd dooi den rónd. Krachtig is het antwoord van de Johan de Witt, die zoekt naar Taal. Taal uit Scheveningen. Die meeging naar Indië. En weer thuis moet komen. Manschappen turen. Enkele vroege passa giers zoek-staren mee. Komt de redding op tijd? Leeft Taal nog? Waar kan hij zijn? Wanneer is hij over boord gevallen? Duizend vragen duiken op. Geen enkel ant woord schijnt te komen. De zee is leeg. De zee blijft leeg. „Op den bodem rust de matroos, die in den komenden morgen over boord viel". Zoo den ken allen. Verder zoeken i# onnoodig, want op deze hoogte had men Taal nog gezien. De hoop is opgegeven. Dé matroos Taal is verdronken. De gemeenteraad van Haarlem heeft Woens dagmidd3g het voorstel van B en W. aange nomen om het oude Postkantoor in de Zijl straat voor hoogstens twee jaar van de Twent sche Bank te huren om daarin tijdelijk te huisvesten de bureaux van den Burgerlijken Stand en Bevolking, alsook de bureaux van den gemeentelijken belastingdienst. Het is wij hebben dit reeds eerder me degedeeld de bedoeling om het tegenwoor dige gebouw van den Burgerlijken Stand en Bevolking aan de Ged. Oude Gracht te sloo- pen om de Raaks te verbreeden. Er zijn plannen gemaakt om in de Koning straat een nieuwe vleugel aan het Stadhuis te bouwen om daarin de bureaux te huisvesten die nu tijdelijk in het oude Postkantoor onder gebracht worden. Voor dezen stadhuisbouw is een renteloos voorschot aan het Werkfonds gevraagd, maar de onderhandelingen over dit object hebben nog niet tot een gunstig re sultaat geleid, omdat zoo vernamen wij bij de onderhandelingen van het Werkfonds met de organisaties der arbeiders is gebleken, dat deze laatste op het standpunt staan, dat het hier een normaal werk geldt, dat op nor male wijze door de gemeente zal moeten wor den uitgevoerd. Wat de plannen voor den Stadhuisbouw zelf betreft kunnen wij mededeelen, dat als die doorgaan het zij met medewerking van het Werkfonds of ten laste van den kapitaaldien.st der gemeente het geheele winkel- en hui zencomplex tusschen de Pandpoort en de Ja- cobijnestraat gesloopt zal worden om ruimte te verkrijgen voor den bouw van bedoelde bu reaux. Men weet dat deze perceelen ree»ds eigendom der gemeente zijn. Indertijd was er ook een plan een grooter opgezet plan voor dezen Stadhuisbouw uit te voeren, waarin o.a. ook begrepen was. den bouw van een nieuwe raadzaal. Dit grooter plan blijft in elk geval voorloopig rusten. Men wil nu alleen de bureaux aan den straatkant bouwen, maar dit laat de mogelijkheid open later, als de financiën het zouden ver oorloven, ook nog het binnen-plan uit te voe ren, waarvan de nieuwe raadzaal een onder deel uitmaakt. V eiligheidsvoorschrif ten. Ook voor besloten bijeenkomsten als er brandgevaar bestaat? De Negus heeft den Volkenbond om een waar nemer verzocht voor het vaststellen van den schuldige bij nieuwe incidenten. pag. 4 De nieuwe Spaansche regeering is thans ge vormd. pag. 4 Nederland is officieel zesdè geworden in de Gordon-Bennettrace. pag. 4 Engeland heeft in de tweede Volkenbonds- commissie een resolutie voor terugkeer naar een internationalen gouden standaard in gediend. pag. 4 De R.K. Kamerfractie is bereid de daden van het kabinet af te wachten. pag. 3 De regeering heeft yerhooging der heffing op benzine voorgesteld. pag. 3 De staking te Tilburg is geëindigd. pag. 3 Nederlandsch matroos zwom drie uur met den dood voor oogen. pag. 1 De storm heeft vele dooden geëischt, bij de Friesche kust zijn vier menschen verdron ken. pag. 2 Poema en hert worden vrienden. pag. 11 artikelen, enz. R. P.: Uit den Raad. pag. 1 Jhr. dr. B. de Jong van Beek en Donk: De zes tiende Volkenbondsvergadering. pag. 4 Jhr. dr. J. C. Mollerus: Als Nederland sancties zou moeten toepassen. pag. 10 J. M. Schuil: De Hagespelers. pag. 2 Bekende Haarlemmers: Pastoor F. G. van Beukering. pag. 3 Het aantal vergunningen te Haarlem. In de toekomst één op de 1000 inwoners. De raad van Haarlem heeft een voorstel van B. en W. aangenomen het maximum aantal vergunningen vast te stellen op één op de 1000 inwoners. Zonder bijzondere regeling zou het aantal cp één op de 500 bepaald zijn, zoodat er dan 260 zouden komen, terwijl er nu 151 zijn. Het voorstel van B. en W. brengt het aantal dus op ongeveer 130 (later bij toene ming der bevolking iets hooger) zoodat het bestaande uitsterfsysteem voorloopig nog kan doorwerken. Eenige raadsleden dienden andere voor stellen in. De heer Bouman wilde er één op de 750, de heer Noordhoff één op de 1250 en de heer Westerveld één op de 2000 inwoners, maar zij trokken hun voorstellen in nadat de burgemeester betoogd had, dat er geen kans was dat de Kroon daarmede genoegen zou nemen. De kunstschilder A. L. Koster ongesteld. Wij vernemen dat de bekende kunstschilder A. L. Koster, eerevoorzitter van het Teeken college ..Kunst zij ons Doel", voor een lichte operatie in het Joles Ziekenhuis aan het Groot Heiligland is opgenomen. De stakende stucadoors in Haarlem-Noord. Onderhandelingen om het conflict bij te leggen. Zooals onze lezers weten hebben eenige 'da gen geleden de stucadoors, die werkzaam zijn aan eenige bouwwerken in Haarlem-Noord van de N.V. Roosen's Bouwbedrijf to Benne- broek wegens een loongeschil het werk neer gelegd. Van werknemerszijde werd ons heden morgen medegedeeld, dat de firma nu alle andere bouwvakarbeiders, waaronder timmer lieden en metselaars heeft laten verzuimen, zoodat nu een groot gedeelte van het werk stilligt. Van de zijde der firma werd ons neden- middag gemeld, dat tusschen de partijen be sprekingen zullen worden gevoerd om te trachten het geschil bij te leggen. Het Haarlemsche Crisiscomité Beslissing over het voortbestaan. Door den burgemeester van Haarlem is tot het Comité tot bestrijding van de ge volgen der werkloosheid (het Haarlemsche Crisiscomité) een schrijven gericht inzake de opheffing tegen 1 Mei 1936 van het Nationaal Crisis-Comité. Dar het Haarlemsch Comité bij het Na tionaal Crisis-Comité is aangesloten, zal ook hier ter stede worden nagegegaan of al of niet tot opheffing zal worden' overgegaan, welke belangrijke vraag in een op 3 October a.s. te houden vergadering ter sürake zal komen „Over stuurboord keeren of over bakboord?" denkt de kapitein bij zich zelf. Het blijft om 't even. „Keeren over bakboord", beveelt hij en .keen stip in de verte", wordt er geroepen. „Daar is-ie," schreeuwt er een. In een ommezien weet iedereen het: Taal leeft nog. Hij heeft zich boven water weten houden. Drie uur lang! Met den dood voor oogen Het wonder is geschied. Taal is gevonden. Dank zij het keeren over bakboord! Taal wordt in de sloep geheschen. aan boord gebracht. Zoo kon de Johan de Witt vanmorgen in Amsterdam komen, zonder dat de vlag half stok hoefde te wapperen. Zoo kwam de Johan de Witt aan de Suma- trakade als een schip dat een wonder had be leefd. B. en W. van Haarlem hadden aan den ge meenteraad voorgesteld ook voor besloten bij eenkomsten als zij door meer dan 50 personen bezocht worden veiligheidsvoorschriften te doen gelden en alleen toe te staan als de locali teit goedgekeurd is. Door Mr. H. O. Drilsma werd bij amende ment voorgesteld die veiligheidsvoorschriften alleen toe te passen bij besloten bijeen komsten als daar films vertoond worden of als om andere redenen brandgevaar te duch ten is. Dit amendement werd met 21 tegen 16 stemmen aangenomen. De burgemeester deelde mede dat B. en W„ nu deraad het voorstel van B. en W. zoo be perkt heeft, het voorstel door het college teruggenomen wordt, opdat zij ook nog eens advies kunnen vragen van de rechtsgeleerde commissie, want de omschrijving „om andere redenen brandgevaar opleveren" zal voor de toepassing ongetwijfeld moeilijkheden op leveren.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1935 | | pagina 1