Octrooi.
Hei Befojtytijkste
Uit Abessynië.
53e Jaargang No. 16039
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 7 October 1935
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
en ROBERT PEEREBOOM. COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTÏëN 1—5 regels 1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 14 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-, Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Verlies Duim ƒ75.-. Verlies Wijsvinger 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 7 October.
De Afmaakpartij
De berichten omtrent de afmaakpartij in
Abessinië blijven nog steeds onvolledig en ver
ward. Ik waarschuw opnieuw tegen de cijfers
in de officiëele communiqués. Als van Italiaan-
sche zijde bericht wordt dat er duizenden
Abessiniërs gedood zijn en dat de Italianen
vrijwel geen verliezen hebben geleden, dan is
dat eenvoudig het oude Europeesche recept.
In 1914—1918 werden de communiqués net zoo
in elkaar gedraaid; na die record-afmakerij
kwamen er heel andere cijfers voor den dag.
Het schijnt dat de z.g. „vesting" Adoea nu
gevallen is. Het zal er wel de vesting naar zijn.
Tegen moderne oorlogsmiddelen heeft zoo'n
ouderwetsch-versterkte negerkraal natuurlijk
niets te beteekenen. De verovering van deze
plaats heeft overigens geen enkele beslissen
de beteekenis, maar moest blijkbaar dienen
om de Italiaansche „eer" te wreken, aangezien
het Italiaansche leger onder generaal Bara-
tieri in 1896 bij Adoea in de pan werd gehakt.
Dat is 39 jaar geleden, en buiten Abessinië en
Italië wisten alleen enkele historici het nog.
De rest van de wereld was het ongetwijfeld
allang vergeten of had er wat jongere
generaties betreft nog nooit van gehoord.
Ik beken dat ik er ook nooit van gehoord had.
Maar Italië heeft de heele wereld geschiedenis
les op dit punt gegeven, en we weten het nu
allemaal. Het zou een fraaie bende worden
als meer regeeringen hun geschiedenisboeken
gingen nasnorren om vergeten nederlagen uit
het verleden te wreken. En moet nu over veer
tig jaar Abessinië de Italianen weer gaan uit
dagen tot een derde abattoir bij Adoea, omdat
het zijn nederlaag van 1935 moet wreken en
zijn eer redden? Ik zie de 1975-ers al snuffelen
in hun encyclopaedieën en geschiedenisboe
ken om te ontdekken wat er toch eigenlijk in
'35 gebeurd is.
Thans is de Italiaansche eer-van-Adoea gé-
red. Het heeft alleen maar een massa dooden,
verminkten en krankzinnigen gekost. Merk
waardige proeve van gezond verstand niet
waar?
Een nieuw aspect van deze afmakerij-zon-
(ier-qorlogsverklaring is, dat de Italiaansche
gezant graaf Vinei maar hardnekkig in Addis
Abeba blijft zitten. Dat kan slechts één be
doeling hebben; Mussolini wil op ieder oogen-
blik kunnen beginnen met vredesonderhande
lingen. Hij heeft zijn Lonaenschen ambassa
deur Grandi trouwens Zaterdag al bij de En-
gelsche regeering laten aankloppen, maar zon
der succes. Engeland wil alleen onderhandelen
via den Volkenbond. Intusschen laat de Negus
graaf Vinei zorgvuldig beschermen.
Uit het huidige verloop der gebeurtenissen
zou men moeten opmaken dat Mussolini's
bedoeling is, zoo snel mogelijk een paar flinke
en bruikbare stukken Abessinië te veroveren
en dan te gaan onderhandelen, dat de Negus
deze bedoeling doox-ziet en dat hij er derhalve
alles opzet om die veroveringen te verhinderen.
Dit noopt hem tot het aanvaarden van veld
slagen, hetgeen natuurlijk slechte kansen voor
hem oplevert, want zoodra de negers in massa
oprukken kunnen vliegtuigen hen met bom
men gaan bestrooien. Abessinië heeft maar
enkele vliegtuigen, die het voor verkenning
moet reserveeren, anders is het ze binnen en
kele dagen kwijt. Afweergeschut is er niet en
werkt trouwens toch niet veel uit, zoodat men
zich den ridderlijken geest van deze lucht
aanvallen zonder moeite kan indenken. De
zegeningen der Italiaansche beschaving rege
nen op de onbeschaafde negers neer. Qua be
schaving is het een tikje eenzijdig. Maar bin
nenkort krijgen we wel namen en foto's toe-
gestuui'd van „luchthelden" die dit dappere
werk verrichten. Moderne oorlogsheld is vaak
een zeer raar baantje. Dat schijnt er ook min
der op aan te komen. Als er maar afgemaakt
wordt. De loeiende massa op de een of andere
Plaza slikt de hoera-commentaar wel.
Natuurlijk zitten de beste verdedigingskan
sen van den Negus niet in veldslagen, waarin
ouderwetsche geweren, speren e.d. tegen
tanks, mitrailleurs en vliegtuigen geen kans
hebben, maar in een terugtrekkende guerrilla,
waarmee hij in zijn slecht-toegankelijke berg
land heel wat nadeel aan de Italianen kan
toebrengen. Maar als hij die toepast moet hij
veel grond prijsgeven, en dat is hij blijkbaar
niet van plan. Groote gebiedsveroveringen zou
den Mussolini natuurlijk de kans op een
vrede-in-hoerastemming geven. Langdurige
campagnes zijn slecht, voor Italië. Het heeft
er geen geld voor en het zucht onder nog
slechter economische toestanden dan wij in
Nederland kennen.
De beste kans van den Negus schuilt in de
moeilijke klimaats- en terreinsomstandighe
den en in het feit. dat Europeesche militaire
leiders bij den aanvang van een nieuwen oor
log nog nimmer op de hoogte van hun eigen
technisch apparaat zijn geweest. Zij begin
nen de nieuwe afmakerij altijd alsof het de
vorige is.
(Bij den Octrooiraad is dezer
dagen de 75000ste aanvraag bin
nen gekomen.)
Het is met een oprecht plezier,
Dat ik vandaag een woordje schrijf,
En mee het jubileum vier,
Van een welvarend grootbedrijf,
Want welvaart komt vandaag den dag,
Helaas maar uiterst zelden voor,
Als zij eens ergens wezen mag,
Moet 'k zeggen, dat ik 't gaarne hoor.
Als u zich op het standpunt stelt.
Dat niemand hier nu wat aan heeft,
Omdat d' Octrooiraad toch geen geld
Verdient of dividenden geeft;
Dan zeg ik: letterlijk bezien,
Is dit, moet ik bekennen, waar,
Maar. een moment, dan blijkt misschien,
Dat wij 't toch eens zijn met elkaar.
Wat is tenslotte een octrooi,
Het resultaat van vindingskracht,
Waarin men heil ziet voor een gooi,
Naar nieuw gewin en welvaartsmacht.
En als je van zoo'n aantal hoort,
Dan geeft dat toch tenminste blijk.
Van d' oude waarheid van het woord:
De nooa vooral maakt vindingrijk.
Die vindingrijkdom is een feit,
Waaraan ik groote waarde hecht,
Hij helpt ons naar een beter tijd,
Al gaat het nu nog bitter slecht.
Wanneer men nooit octrooi meer vraagt,
Dan vrees ik er het ergste van.
Dat nooit een beter dag meer daagt,
Omdat de mensch niets nieuws meer kan.
Maar als. wel ver van stil te staan,
Het vindingstempo wordt versneld,
Zal ook de mensch niet ondergaan.
Doch wordt de welvaart eens hersteld.
P. GASUS.
De groote Engelsche schrijver H. G. Wells
heeft het dezer dagen aldus uitgedrukt:
in 1914 was. Europa volkomen gereed voor
den Boerenoorlog. Men herinnert zich trou
wens hoe in 1914, na een paar maanden oor
log, al eën' heele reeks generaals was afge
dankt. Frankrijk alleen stuurde er zeven
tien naar huis.
Terwijl de afmakerij in Abessynië zich
voortzet «al de Assemblée van den Volken
bond Woensdag bijeenkomen. Men moet ho
pen op goede resultaten.
Intusschen schetteren hoon, beleediging
en aanfluiting van het Christendom met volle
kracht in de krijgsmuziek van de Abessyni-
sche afmakerij.
R. P.
ZWEEDSCIIE SCHATKISTONTVANGSTEN.
Volgens de laatste gegevens van het Zweed-
sche Ministerie van Financien bedroegen de
in contanten beschikbare reserves van de
Schatkist aan het einde van het laatste be-
grootingsjaar Kr. 107.17 millioen, of Kr. 36.26
millioen meer dan op 1 Juli 1934. Dit is het
hoogste bedrag sedert 1921.
Trein naar IJmuiden reed in
het zand.
Door een vergissing was een
spoorstaaf weggenomen.
Geringe schade.
Hedenmorgen waren spoorwegarbeiders een
paar honderd meters ten zuiden van den
spoorwegovergang aan de Kleverlaan bezig re-
reoaraties te verrichten aan de rails.
Toen de sneltrein van 7.33 uur uit Haarlem
naar Uitgeest was gepasseerd, dacht de ploeg
baas, die zijn treinenstaat had bekeken, dat
de baan voorloopig vrij was en liet een spoor
staaf van de lijn Haarlem-IJmuïden wegne
men.
Eenige minuten later zag men echter uit
Haarlem een trein naderen. Het was de trein
van 7.36 uit Haarlem naar IJmuiden. die om
7.38 den overgang aan de Kleverlaan passeert.
Zoo snel mogelijk liep de ploegbaas, die ver
zuimd had het sein op onveilig te zetten, den
trein tegemoet, zwaaiende met een roode vlag.
De bestuurder van den uit twee wagens be-
staanden trein wist nog de vaart te vermin
deren, doch kon niet verhinderen dat drie
truckstellen, twee van den eersten wagen en
een van den tweeden, scheef tusschen de rails
in het zand terecht kwamen, waar de trein
tot stilstand kwam.
Onmiddellijk werden maatregelen genomen
om stagnatie zooveel mogelijk te vermijden.
Het opruimingswerk werd oogenblikkelijk
begonnen. Van Alkmaar en van Haarlem kwa
men wagens met hulpmateriaal en gereed
schappen. De passagiers van den gestranden
trein konden met den eerstvolgenden uit
Haarlem hun reis vervolgen.
Doordat het verdere verkeer werd geleid
over het andere spoor kon ernstige'vertraging
worden voorkomen. Men hoopte om ongeveer
12 uur den geheel ontsooorden wagen weer
op de rails te hebben. De andere was reeds
spoedig weer in het rechte spoor gebracht.
De aangerichte materieele schade was ge
ring. Niemand liep eenige verwonding op.
De politie onderzoekt de toedracht.
Ministerraad beraadslaagt
over de sancties.
In verband met het lidmaatschap
van Nederland van den Volkenbond
bestaat de mogelijkheid, dat ons land
geroepen zal worden mede te wer
ken bij de toepassing van economi
sche en financieele sancties, welke
een gevolg zijn van het conflict in
Oost-Afrika.
De Nederlandsche regeering heeft
hierin aanleiding gevonden dit
vraagstuk nader onder de oogen te
zien en is daartoe Zaterdagmiddag
in een bijzonderen Ministerraad bij
een geweest.
Hoofdzaak van het overleg was aan den
minister van Bui tenia ndsche Zaken in alge-
meene lijnen een richtsnoer mee te geven
voor de Volkenbondsvergadering van Woens
dagmiddag, welke definitief zal besluiten
welke maatregelen eventueel zullen moeten
worden genomen.
Het ongeluk in de Kruistocht
straat.
De heer Wijts is reeds vijftien dagen
bewusteloos.
Zondagmiddag 22 September reed een acht
tienjarige automobilist uit Olöenzaal op den
hoek van de Kruistochtstraat en de Var.
Keulenstraat een motorrijder aan, die recht
van voorrang had.
Deze, de 33-jarige heer Wijts, Betje Wolff-
straafc 2, viel, kreeg' een schedelfractuur en
raakte bewusteloos.
Sindsdien is de heer Wijts nog buiten be
wustzijn. Zijn toestand is aan ook nog altijd
levensgevaralijk.
Het is nog niet zeker of Adoea op het oogen-
blik in Italiaansch of Abessynisch bezit is.
pag. 1 en 4
In Eritrea en Somaliland zijn besmettelijke
ziekten uitgebroken.
pag. 4
Amerika legt een embargo op den wapenuit-
voer naar Italië en Abessynië.
pag. 4
Zaterdagmiddag is het P. E. N.-gebouw te
Bloemendaal door den Commissaris der Ko
ningin geopend.
pag. 3
Het snelverkeer eischt menschenlevens.
pag. 3
De crisisheffing op varkensvleesch is met 50
pet. verhoogd.
pag. 3
Dr. Euwe staat in zijn tweede partij beter dan
Aljechin.
pag. 2
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De afmaakpartij.
Speciale correspondentie: Abessynische vrou
wen in den strijd.
pag. 4
A. A. Matris: Studentenstudiën.
pag. 3
J. B. Schuil en K. de Jong over de opvoering
van Elektra.
pag. 9
Criticus over den wedstrijd R. C. H.Ajax.
pag. 8
Bekende Haarlemmers: Dr. W. G. N. van der
Sleen.
pag. 3
Adoea weer in Abessynisch
bezit
g. i
Italiaansche bezetting zou slechts
twee uur geduurd hebben.
Tegenspraak te Rome.
Men zie eerst pag. 4).
ADDIS ABEBA, 7 Oct. (A.N.P.)
In officieele Abessynische kringen
blijft men er hardnekkig bij. dat
Adoea weer in het bezit der Abessy
nische troepen is gekomen. Zij heb
ben het naar wordt verklaard twee
uur na de bezetting der Italianen
heroverd, en nadat de stad meerma
len van bezitter was verwisseld, be
houden. De herovering zou mogelijk
geworden zijn door een aanval in de
flank en in den rug van de Italiaan
sche troepen, nadat de Abessyniërs
de voorhoede der Italianen hadden la
ten passeeren.
Verder wordt verklaard, dat zes
Italiaansche officieren zijn gedood,
terwijl veel oorlogsmateriaal op het
slagveld werd achtergelaten.
Nader meldt Reuter uit Addis
Abeba
Definitief wordt medegedeeld dat
Adoea momenteel nóch door Italianen
nóch door Abessyniërs wordt bezet ge
houden.
Te Rome wordt verklaard, dat
Adoea waar de Italianen gisteren zijn
binnengerukt in hun handen is ge
bleven en dat de berichten van bui-
tenlandsche zijdë volgens welke nog
om de stad wordt gestreden bij de
overbrenging schijnen te zijn ver
traagd en dus zouden slaan op den
toestand van gisteren. Hen feit schijnt
te zijn -, dat nadat de Italianen Adoea
waren binnengerukt nieuwe gevech
ten hebben plaats gehad.
De correspondent van de Exchange Tele
graph heeft medegedeeld, dat het Italiaansche
leger aan het Noord-Oostelijk front meldt
dat naar schatting bij de gevechten bij Adoea
2000 Abessyniërs zijn gedood. Men gelooft dat
de Italiaansche verliezen veel geringer zijn.
Addis Abeba bereidt zich op
een luchtaanval voor.
ADDIS ABEBA. 7 October (Reuter).
Naar men meent te weten hebben leden van
het corps diplomatique aan hun respectieve
lijke regeeringen verzocht te trachten van de
Italiaansche regeering de verzekering te ver
krijgen, dat noch Addis Abeba noch Diredaoea
zal worden gebombardeerd. De Negus heeft
aan de bevolking van Addis Abeba opgedragen
voor hun eigen veiligheid loopgraven aan te
leggen op de nabij de stad gelegen heuvels,
waarheen zich sedert het aanbreken van den
dag duizenden bewoners, vergezeld van hun
kinderen en huisdieren, hebben begeven. Alle
maatregelen zijn thans genomen voor een
spoedige ontruiming van de stad voor het
geval de nadering van Italiaansche vlieg
tuigen wordt aangekondigd.
Strijd om Adoea hervat?
Nader wordt gemeld, dat de Italiaansche
troepen Zondagmorgen met gebruikmaking
van tanks, artillerie en vliegtuigen Adoea
Bij de opcxnng van het nieuwe P E. N.-gebouw werden in de ijkzaal gefotogra
feerd (van rechts naar links)Jhr. mr. dr. A. Roell, Commissaris der Koningin
in Noord-Holland; mevr. J.-v. Oldenborgh; Mr. S. H. Vening Meinesz, grif fiel
der Provinciale Staten; Mevr. A. Röell; de heer J. van Oldenborgh, directeur van
het P. E. N. en mevrouw S. H. Vening Meinesz.
ADOEA.
Er bestaat nog geen zekerheid wie zich
in het bezit van deze plaats mag „ver
heugen". Na een bericht van Italiaan
sche zijde, dat het stadje was ingeno
men, kwam een later bericht, dat de
Abessyniërs het hebben heroverd.
Thans blijkt niemand zich definitief
van hel gebied meester te kunnen ma
ken.
VERLIEZEN.
Aan beide zijden zijn zware verliezen
bij den strijd geleden.
BESMETTELIJKE ZIEKTEN.
In de Italiaansche kolonies Eritrea en
Somaliland zijn besmettelijke ziekten
uitgebroken.
VOLKENBOND.
Na een rede van den Italiaanschen
gedelegeerde, heeft Abessynië om
sancties gevraagd.
hebben bestormd. De stad wisselde meer
malen van bezitter.
Vanmorgen vroeg echter is de strijd om
Adoea wederom begonnen. De verliezen zijn
aan beide zijden groot. De Italiaansche troe
pen staan thans twee kilometer van de stad
Adigrat. Zij hebben herhaaldelijk getracht
den stormaanval te ondernemen, doch wer
den door de Abessyniërs teruggedreven.
Veldslag bij Jijiga verwacht.
ADDIS ABEBA. 7 October.
Volgens berichten van het Zuidelijk front
ontwikkelen de Italiaansche troepen daar
een groote activiteit. De lijn Dolo-Jet is bezet
door Italiaansche afdeelingen, die door vlieg
tuigen gesteund worden. De rechtervleugel
der Abessynische strijdmachten ligt aan de
rivier Ganale. de linkervleugel strekt zich uit
over de Oostelijke bergkammen.
Men verwacht, dat binnen veertien dagen
een groote veldslag zal worden geleverd langs
een bergrug ten Zuiden van Jijiga. dat Oos
telijk van Harar ligt. Er zijn aanwijzingen, dat
meer dan 250.000 man aan dezen strijd zullen
deelnemen. Het ligt in de bedoeling der
Abessynische aanvoerders tegen Dinsdag een
legermacht van meer dan 150.000 man aan
dit front bijeen te brengen, terwijl de Itali
aansche troepen in dezen sector op 100.000
man worden geschat.
De laatste drie dagen zijn de Abessyniërs
wat teruggetrokken en hebben zij de plaatsen
bij de grens van Italiaansch-Somaliland ont
ruimd.
Bomaanval op Gorahal
ADDIS ABEBA. 7 October (Reuter). Za
terdag is aan het Somali-front het plaatsje
Gorahai gebombardeerd.
Volgens het Italiaansche legerbericht is dit
bombardement uitgevoerd door zes vliegtui
gen.
Van Abessynische zijde wordt medegedeeld,
dat ongeveer 300 bommen werden afgewor
pen. Een derde van de bommen zou niet zijn
geëxplodeerd.
Abcssijnsche inval in Eritlirea?
LONDEN, 7 October De bijzondere corres
pondent van de „News Chronicle'' te Addis
Abeba meldt, dat een deel van het leger van
Ras Seyoem tusschen de Italiaansche strijd
krachten ten Noordwesten van Adoea is door
geglipt en de Mareb-rivier is overgetrokken
om een inval te doen in Erithrea.
Honderdvijftigduizend man zijn thans on
derweg naar Adoea.
Inmiddels ontvangen wij nog de volgende te
legrammen over de 'tijdelijke?) bezetting
van Adoea door de Italianen:
ROME. 7 October, 'Reuter). Onmiddellijk
na het bekend worden van de val van Adoea
barstte In alle steden van Italië een ongekend
enthousiasme los. Overal werd de vlag uitge
stoken en werden optochten gevormd, waarin
de koning en de Ducc worden gehuldigd. Op de
pleinen speelden militaire kapellen vader-
landsche liederen.
Mussolini naar Erithrea?
LONDEN. 7 October 'Reuter De bijzon
dere correspondent van de „Daily Mirror" in
Erithrea weet te melden, dat Mussolini bin
nenkort met een zeer snel vliegtuig hier wordt
verwacht om naar Adoea te gaan en daar het
monument te onthullen voor de Italianen die
in 1896 hier zijn gevallen.
Dit monument werd door de troepen Adoea
binnengevoerd.
Guerilla-oorlog in Ogaden
ADDIS ABEBA, 7 Oct. (Reuter). Aan het
front van Ogaden duurt de guerilla voort. De
Italiaansche vliegtuigen voeren verkennings
vluchten uit en werpen bommen, terwijl de
Abessyniërs op den loer liggen naar Italiaan
sche voorposten. Gerlo Gobi zou thans in han
den der Italianen zijn. De Italianen zetten den
opmarsch vastberaden voort en zonder over
haasting. Zij schijnen de tactiek te volgen om
iedere duimbreed grond die zij veroverd heb
ben te consolideeren.
NIEUWE PETROI.EUMVONDSTEN IN DE
PERZISCHE GOLF.
De Anglo Iranian Oil Co. heeft sedert eenigen
tijd proefboringen aangezet op het ongeveer
500 K.M. ten ^o'-ten van d° T>->v"-ein-*7 randen
aan het eind: an den lr.n Co' gliegen
kleine eiland Hendjam, dat zich eveneens in
Britsch bezit bevindt. Aanvankelijk hebben
de boringen geenerlei resultaat opgeleverd en
men was reeds gaan twijfelen, of zich inder
daad wel petroleum in den bodem zou be
vinden.
