1
EINDELIJK THUIS.
MAANDAG 7 OCTOBER 1935
H A A RLE M'S D A-G B .L A D
9
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL
Amsterdamsche Tooneelver.
en U. S. O.
ELEKTRA.
Muziek van Alph. Diepenbrock.
„Ik ben er zeker van, dat onze Stadsschouw
burg bij de opvoering van Elektra stampvol zal
zijn. Haarlem is in de liefde voor de kunst
niet de mindere van Groningen en Utrecht".
zoo schreef ik naar aanleiding van de voor
dracht over Elektra, welke Defresne hier
eenige weken geleden voor de Ver. voor Huis
vrouwen had gehouden. En gelukkig, ik heb
goed gezien. De schouwburg was Zaterdag
avond tot de laatste plaats toe uitverkocht.
Een verheugend bewijs, dat er in onze stad
nog steeds belangstelling is voor groot tooneel.
De opvoeringen van Elektra beteekenen
„.en triomf voor de Amsterdamsche Tooneel-
vereezxiging niet alleen maar voor heel het
vaderlandsch tooneel. Er is reden dit hier zoo
uitdrukkelijk te zeggen, omdat er nog altijd
too velen zijn, die steeds weer naar het ver
leden terugzien en het willen doen voorkomen,
alsof de groote tijd voor ons tooneel met den
dood van Willem Royaards voorgoed is afge
sloten, zonder te beseffen hoe veel kwaad zij
daarmee onze dramatische kunst doen. Mo
gen wij geen vertrouwen meer hebben in ons
nationaal tooneel en zijn toekomst na een op
voering in zoo grooten stijl, als wij Zaterdag
avond mochten bijwonen? Staat deze opvoe
ring ook maar in iets beneden de model-
voorstellingen, welke Royaards gaf? zou ik al
die defaitisten van het tooneel willen vragen.
Mogen wij niet trotsch zijn op een zoo grootsch
tooneelgebeuren in dezen crisis-tijd nog
wel en kunnen wij deze voorstelling, waar
in, dank zij Diepenbrock's genie, een zoo
ideale muzikale en dramatische eenheid werd
verkregen niet ten voorbeeld stellen ook
aan het buitenland? Waarlijk, deze opvoering
van Elektra heeft weer steun gegeven aan al
len, die nog gelooven in de toekomst van ons
tooneel.
Defresne heeft zooals hij in zijn inlei
dende voordracht reeds zeide er naar ge
streefd Elektra zooveel mogelijk van binnen
uit te laten spelen. Hij heeft zich bij zijn
regie voortdurend de vraag gesteld: Wat ge
beurt er in de menschen en wat gebeurt er
tusschen de menschen? Dat dit de regie bij
een oud-Grieksche tragedie voor veel moei
lijker problemen stelt dan bij een modem
drama behoeft nauwelijks bptoog. Een Elek
tra met haar haat- en wraakgevoelens staat
zoo ver van ons af, dat men met gewone
middelen er niet komt. Zij vraagt een verhe
viging, een versterking, een vergrooting van
het gewone spel, omdat haar hartstochten,
haar deugden en gebreken ook heviger en
grooter zijn dan van den gewonen mexisch.
Een tragedie als Elektra eischt daarom
haar eigen stijl. Deze stijl werd volkomen
bereikt door Charlotte Kohier, die heel deze
voorstelling beheerschte met haar magistraal
spel. Charlotte Kohier bewees ons Zaterdag
avond. dat wij in haar een tragedienne van
groot formaat bezitten. Zooals zij daar stond
ih den voorhof van het paleis was zij de vèr-
persoonlijking van de smart, de haat en de
wraak en werd Elektra door haar breed,
machtig spel ook op het tooneel een figuur
van waarlijk gigantische grootte.
Hoe hebben wij haar heel den avond be
wonderd! Hoe aangrijpend was haar spel in.
het tooneel met de urn, hoe diep tragisch
klonk haar klacht over Orestes' dood. van
welk een verteerenden gloed was zij in haar
oogenblikken van haat en woede! En van
welk een klassieke schoonheid was steeds
haar spel! Zij bleef aldoor ook in haar
heftigste uitingen de koningsdochter.
Prachtig was ook steeds haar plastiek. Ik
denk hier aan haar houding met de handen
gevouwen over haar hoofd, wanneer zij zich
den moord op Agamemnoon herinnert, aan
het langzaam neerzijgen op den grond bij
het bericht van Orestes' dood. En welk een
bezieling ging er van haar uit in de samen
spraken met Chrysothemis en Orestes, hoe
voerde zij haar spel in deze tooneelen, waar
in de twee figuren als een klassieke beel
dengroep één werden, op tot extatische ver
voering. t
Charlotte Kohier noem ik het eerst, omdat
zij door haar spel het meest ons de grootte
van Sophokles' treurspel heeft geopenbaard.
Maar naast haar dient dan onmiddellijk
Defresne te worden genoemd, die als regis
seur een zoo groote eenheid in de voorstelling
heeft gebracht. Welk een vondst was reeds
dadelijk dat stijlvolle strenge decor met enkel
de twee hoog opgaande, breede zuilen en de
zware deur en in het midden dat ronde plat
vorm, waarop de dramatische handeling als
't ware boven de reien werd uitgeheven. En
van welk een fascineerende, bijna magische
werking waren deze reien, zooals Defresne
hen om en onder de spelenden had ge
groepeerd en hen telkens in de handeling be
trok! Defresne heeft hiermee het zoo moei
lijke probleem der reien op wel zeer gelukkige
wijze opgelost. Was het niet prachtig gevon
den de reien zich te doen afwenden tijdens
Elektra's jammerklacht bij Orestes' urn, een
leed, dat te groot was om door menschen te
worden aanschouwd? En welk een schoon,
ontroerend geheel werd er verkregen, toen de
reien één waren met Elektra in haar diepste
smart en later in het gebed tot God
Apolloon
Wel was dit een voorstelling, die ons tooneel
tot eer strekt, ook door het spel der anderen.
Zonderen wij Wilhelmina Duymaer van
Twist uit, die als Klytaimnestra door haar al
te gewone .alledaagsche opvatting geheel uit
den toon viel, dan kunnen wij alle medewer
kenden roemen. Een waarlijk breed-klassieke
figuur was de opvoeder van Louis van Gaste
ren, die vooral het verhaal van de wagen
rennen prachtig-beeldend, met schoon gebaar,
in grooten stijl en met meesleepende vaart
heeft gedaan. Jong en krachtig was Frits van
Dijk als Orestes, die ook het vers met zijn
klankrijke stem volkomen tot zijn recht deed
komen.
Een diabolische figuur was in zijn roode
kleed Aigisthos van Van Dalsum, die ook door
zijn sterk spel in niet geringe mate er toe
bijdroeg, dat het slot een zoo overweldigenden,
fascineerenden indruk maakte. Nell Knoop
bracht Soowel in haar verschijning als in
haar spel het gewoon menschelijke element in
deze tragedie van vergroote hartstochten. En
vergeten wij ook niet de 2 leidsters der reien
te noemen, \yilly Haak met haar zilveren stem
en Sarah Heyblom met haar meer donker ge -
timbreerd geluid, die beiden de verzen voor
treffelijk hebben gezegd.
En nu het publiek. Het heeft in één voort
durende spanning deze 2300 jaren oude tra
gedie gevolgd en het genie van Sophokles ook
nu nog ten volle erkend. In luiden jubel heeft
de stampvolle zaal aan het slot hulde gebracht
aan alle spelenden en aan de twee leiders, De
fresne en Mr. J. den Hertog. Maar toch, aan
Charlotte Kohier nog het meest! Het was een
ovatie, zoo geestdriftig en zoo spontaan, als
wij ons in jaren niet in onzen stadsschouw
burg herinneren. Wie zou na zulk een avond
nog durven beweren, dat het tooneel tot on
dergang gedoemd is?
Tot slot een woord van lof aan de afdeeling
Haarlem van de Vereeniging van Huisvrouwen,
die het initiatief nam tot de opvoering van
Elektra in onze stad en aan de Haarlemsche
Eachvereeniging voor den steun, welken zij
hierbij heeft verleend.
J. B. SCHUIL.
De muziek bij Elektra.
Wanneer we onder den diepen indruk van
Sophocles' geweldige kunst de overtuiging
krijgen dat er in latere tijden, tot op onze
toe, maar heel weinig geschreven is. dat met
die kunst op één lijn gesteld zou kunnen wor
den, dan moeten we daarbij bedenken, dat
we slechts een deel van het complex, waar
uit de oorspronkelijke opvoeringen der Atti
sche tragedie bestonden, zintuigelijk hebben
kunnen waarnemen. Dit opmerkendè doel ik
niet zoozeer op het verschil in omgeving
het Grieksche theatron was in de open lucht,
wat, gezien het destijds ontbreken van luid
sprekers eer een nadeel dan een voordeel
was en ook niet op de overzetting van den
Griekschen tekst in onze taal zij is een
onafwijsbaar postulaat en men kan gerust
vertrouwen, dat een dichter als Boutens aan
de kunstwaarde geen afbrek gedaan heeft
maar dan heb ik het oog op de muziek die
bij de Grieksche treurspelen werd uitgevoerd.
Muziek en reidans waren onafscheidelijk met
die opvoeringen verbonden: eexx „Gesamm-
kunstwerk" dus, waarvan het denkbeeld meer
dan 2000 jaar later door Richard Wagner in
gewijzigdexx vorm verwezenlijkt werd.
Nu zijn van de circa honderd treurspelen,
die .Sophocles moet hebben geschreven er wel
slechts zeven bewaard gebleven, maar die
zeven bestaan dan toch vrijwel intact, en
we kunnen dus den tekst geheel leeren ken
nen.
Maar de muziek, die er bij uitgevoerd werd,
is niet bewaard gebleven. Over 't geheel we
ten we van de practische uitvoering der
oud-Grieksche muziek zeer weinig: de vrij
talrijke overgeleverde muziek-theoretische
geschriften van die tijden geven daarom
trent weinig opheldering. Het zou dus een
onvruchtbaar, ja. een onbegonnen werk zijn,
om te trachten die muziek in de oorspron
kelijke gedaante en stijl te reconstrueeren,
en gesteld al dat dit iemand zou gelukken,
dan zou de indruk op menschen van onzen
tijd waarschijnlijk weinig bevredigend zijn.
Want het weinige dat van oud-Grieksche
muziek bewaard gebleven is geeft geen aan
leiding om te veronderstellen dat die muziek
volgens onze begrippen een zeer hoog stand
punt innam. Over 't algemeen schijnt het
rythmische element er veel meer op den
voorgrond getreden te zijn dan het melodi
sche.
Het is dus begrijpelijk dat ook Diepenbrock
geen poging tot archaïseerende reconstructie
ondernomen heeft. We moeten zijn muziek
bij Elektra" beschouwen als een zielsreactie
van een kunstenaar uit de 20ste eeuw na C'nr.
Toch kunnen we ons afvragen of in zijn
muziek aanknoopizigspunten aan de traditie
der oude Griekerz te vizzden zijn. Ik voor mij
zou geneigd zijn. die te zoeken in de regel
matig. haast ostinate rythmen. die in de be-
geleidizzgen van sommige der door de koren
of doro "haar aanvoez-sters gesproken passa
ges heerschten, en verder in het op den ach
tergrond treden van het melodische element
in het geheele werk.
Voor het overige draagt Diepenbrock's mu
ziek het stempel vazz onzen tijd ezz van den
onmiddellijk daaraan voorafgaaziden. En dus
zijn de aankzioopingspuntexz in die richtin
gen talrijker.
Laten we nu direct vooropstellen, dat een
benadering van het znuziekdrama van Wag-
ner niet te bespeuren is. Van den sterken
invloed van Wagxier's kunst, die soznmige
Pijn in de lendenen.
Als gij niet slapen kunt van de pijn in uw
rug. als gij bij uw werk steeds gekweld woi'dt
door doffe of stekende lexzdepijn, en gij last
hebt van een afgemat gevoel, hoofdpijn, dui
zeligheid en dergelijke verschijnselen, is dit
een teeken, dat de organen, die het urinezuur
uit het bloed dienen te filtreeren en af te voe
ren, traag werken of verzwakt zijn.
Grijpt gij niet spoedig in om het kwaad in
zijn aanvazig te stuitezz, dan voert het onge
twijfeld tot zeer ongewenschte verwikkelingen.
Gebruikt het zniddel, dat reeds zoo talloos
velen geholpen heeft ezz dat, wetenschappelijk
samengesteld, reeds jarezzlang bewezen heeft
aan zijn doel te beazztwoorden: Foster's Rug
pijn Nieren Pillen. Persozzezi uit uw eigen om
geving zullen U bevestigen, dat zij hun ge
zondheid herkregen met dit alom bekende
middel. Haalt vandaag zzog eezi doos gij
zult ons dazzkbaar zijn voor dien raad.
Verkz-ijgbaar bij
apothekers ezz
drogisten a ƒ1.-,
IJ 1.75 ezi 3.- p.
1 doos, omzetbel.
inbegrepen. Let
vooral op den
juisten naam.
(Adv. Ingez. MedJ
vroegere composities van Diepenbrock toon
den is in de muziek bij Elektra" weinig
nzeer te bemerken: alleen bij de ontroerende
herkennizzgsscène tusschen Elektra en Ores
tes beseft men dat ..Tristan und Isolde"
reeds vroeger geschreven was. Daar zwelgt
de muziek in polyphone chroznatiek en blijft
de tonaliteit E gr. t. langezi tijd onveran
derd.
Voor het meerendeel echter doet Diepen
brock's muziek den invloed van Wagner zoo-
nzizz in strekking als izz stijl en techniek her
kennen. Wat de strekking betreft zou znen
veeleer geneigd zijn verwantschap met De-
bussy's muziek bij Maeterlinck's ..Pelléas et
Mélissande" te veronderstellen. Zoowel bij
dit drama als bij „Elektra" schept de muziek
de geestelijke atmosfeer; zij worrit echter
ziiet hoofdzaak als bij Wagner. En ook de
muzikale techniek, de fijne differentiatie
der klazzken ezz het veelvuldig solistisch ge
bruik der instrumenten dóet aan de kunst
van den Franschen meester denken.
Daarzzevezzs komen enkele wendingen voor.
die Diepenbrock's vereering voor Gustav
Mahler demozzstreeren. De navrante treur-
marsch-stemming. die men izi meerdere
fragmenten van Mahler hooxri, is ook izi de
„Elektra"-muziek bijwijlen aazzwezig.
Wijzen deze beide voorbeelden reeds op
een schommeling van het muzikale kompas,
een verdere omstandigheid toozzt ook een
uitslag in nog andere richting. Want er wa
ren momenten in de znuziek. waarop deze
haar karakter vazz zielkundige weerkaatsing
verloor en z'ealistische illustratie werd. Dat
was b.v. het geval bij den moord op Klytaim-
xzestr-a. Hier hoorden we den doodstrijd in
het orkest en hier voelden we dus de directe
aanknooping aan de wijze van behandeling
in Rich. Stz-auss' ..Salome" ezi „Elektra".
De indruk dien Diepenbrock's muziek bij de
opvoering van het drama gaf was dus wisse
lend. Soms, als bij het eerste optreden van
dezz Opvoeder, was zij zneer hizzdei'lijk dazz
ondersteunend, vooral doordat zij het ver
staan van het gesproken woord bemoeilijk
te. Bij de reien was zij-vaak zeer suggestief,
bij de scène tusschen Elektra ezz Orestes
wexri ze zza een ongewis 'ep. raadselachtig be
gin tot groote en ontroerënde schoonheid.
En in het felle voorspel en het niet minder
heftige naspel kwam de tragiek van het
drama, kwam'de boöze' aard vaiz twee der
hoofdpersonexz machtig tot Uiting.
Een enorm verschil tusschen deze muziek
en die van Diepexzbrock's ..Te Deum" dat op
net Nederlandsch Muziekfeest werd uitge
voerd. Ook „Elektra" kwam toen tot uitvoe
ring. Tusschen het ontstaan van beide wer
ken ligt een menschenleeftijö die is niet
zonder invloed gebleven!
K. DE JONG.
OUDE BA ML AANGEREDEN
Doordat zij meende nog wel te kunnen over
steken, werd heden, Maazzdagmorgen te 10
uur, op den Kampersingel bij de ^Eendjes-
poortstraat, de 75-jarige nzej. P. aangereden
door een auto van de Gezheentereizziging. Zij
viel en kwazn op een schouder terecht, die
waarschijnlijk ontwricht werd. Zij had ook een
kleine snij wond boven het linkeroog.
Per auto van de firma Mathot werd zij
naar het St. Elisabeths Gasthuis vervoerd.
KENNEMER PADVINDERS.
De „Kennemer Padvixxders" (afdeeling
Haarlezn van de vereeniging „De Nedei-land -
sche Padvinders") organiseeren op Donder
dagavond 10 October een Jamboree-avond in
de aula vazz het Kenzzezner Lyceum. Er zullen
eenige mededeelingen gedaan worden om
trent de plazznen voor een Padvindezzs Jarn-
bc:ee-kamp in 1937 te Bloemendaal. Ook zal
een film van de in 1929 te Birkenhead in En
geland gehouden Jamboree vertoond worden.
Jecovitol levertraan wetenschappelijk
de beste levertraan voor U en Uw kind.
Verkrijgbaar bij apothekers en
drogisten a f 0.75 per flacon. T
(Adv. Ingez. MedJ
Vereeniging „De Haarlemsche
Manege".
DRESSl l RPROEF.
Zaterdagavond werd in de Haarlemsche nxa-
zzége als eerste gedeelte van samengestelden
wedstrijd de dressuurproef gehouden, die in
twee klassen was verdeeld. De jury bestond
uit le luit. der huzaren, C. F. Pahud de Mor-
tanges en le luit. veld-art. J. A. de Bruine, bei-
dezz te Amersfoort.
Er werd begonnen met klasse II. waarvan
het programma behalve stap, draf en galop op
beide handen, ook zijgangen vroeg. Daarna
kwamen de ruiters van klasse I aan de beurt.
In hun programma kwamen ge ezz zijgaxzgen
voor.
Na afloop deelde de jury. bij zzzonde van luit.
Pahud de Mortaxxges, de uitslagezz zzzede,
bij tevezzs algenzeene opnzerkingen over het
vertoonde werdezz gemaakt. Bovendien oxztvin-
gexx iedere deelneemster en deelnexner afzon
derlijk de verschillexxde op- en aanmerkizzgezz
op schrift, hetgeen door hen zeer op prijs werd
gesteld.
De vooi'zitter der vereeniging „De Haarlem
sche Manége" dankte de juryleden voor de
manier, waarop zij de hun getooxzde prestaties
hadden beoordeeld.
De uitslagezz luiden als volgt:
Klasse II: 1. R. A. G. Davidson met 72*2
punt. 2. A. M. Breitenstein 72 pnt. 3. A. M.
Lanzmers 7112 pnt.
Klasse 1:1. Mej. E. Lodewijks met 78 pxxt.
2. Mevr. B. Hartogn Heijs van Zouteveen 70
pnt. 3. Dr. M. H. P. M. Eijsvogel 62 pzzt.
OPENINGSWEDSTRIJD NED. BRIDG BOND.
Zaterdagavond j.l. had de aïdeelizzg Haar-
lezz van dexi Naerl. Bridge Boxxd een wedstrijd
uitgeschreven voor haar leden ezz hztroducés.
Deze drive lzad plaats izz het nieuwe speel
lokaal, n.l. Sociëteit „de Vereeniging", waar
de club op Vrijdagavoxxdexx oefezzt.
Op Maandag woxrit zooals steeds izi Boeken
rode gespeeld.
In verbaxxd met wedstrijden, die od j.l. Za
terdag door andere vereenigixxgexx waren uit
geschreven. mocht de opkomst bevredigend
gexxoemd worden.
De drive stond onder leiding van mevrouw
Bouznan ezz de punten werden toegekend
volgens het Scheveningsch systeezzz.
Behalve de gewone prijzen was er ook een
slem prijs uitgeloofd, voor het paar dat de
meeste slems zou hebben geboden. Hoewel er
verschillende mooie spelleiz bij waren, was er
toch geen aanleiding voor slembiedingen be-
behalve bij éézz spel in de B-afdeeling. De slem
werd hier gebodezz door den heer en mevrouw
Verschuur, tevezzs eerste prijswinzzaars in de
even lijn. In de oneven lijn werd de eerste
prijs behaald door den heer en mevr. Roos
Tweede werden int de even en oneven lijn
resp. de heeren J- ezz A. van Hooff en mevr.
Ezerman met. den heer Volmüller
Izz afd. A. was geen enkel spel dat een
slembod rechtvaardigde. Toch was er een moe
dig paar dat dapper klein slem bood op een
vier schoppen spel. En ziet, de moed werd
beloond, wazzt het maakte, door onjuist tegen
spel, klein slem nzet één up!
Eez-ste prijs in de even lijn: nzevz-ouw Vogel
poel met dezz heer Keyzer, tweede prijs: de
dames Guldenzond en Kuhn.
Eerst prijs in de oneven lijn: den heer en mevr
Kluijt; tweede prijs: de heeren Bosse en
KrouweLs. Slemprijs: de heer eii mevrouw
Koperberg.
ROZEKRUISERS GENOOTSCHAP.
Bij koninklijk besluit zijzz de statuten goed
gekeurd van het Nederlandsche Rozekruisers
Genootschap, waarvan het hoofdkwartier is
gevestigd Hedastraat 36 te Haarlem. Door
deze kozzinklijke bewilliging en het verkrijgen
van rechtgeldzgheid zal het Genootschap, "dat
al sedert ruim 10 jaren in Nederland en Kolo-
zziën werkzaam is, beter zijn. arbeid ter ver
spreiding van het esoterisch Christendom
kunnen verrichten.
Voorts werd op initiatief van het Nederland
sche Gezzootschap een iziternatiozzale cozzfe-
rezztie gehouden te Düsseldorf waar besloterz
werd tot stichting van de Interzzatiozzale Fede-
z'atie der Rozekruisers Broederschap.
Inmiddels hebben zich veertien lazzdezz bij
deze Federatie aangesloten, De Federatie, noch
een vazz haar landelijke groepen, zijn verbon
den aazz The Rosicruciazz Fellowship.
LICHAMELIJKE OPVOEDING.
De Vereeniging'van Leeraren en Onderwij
zers in de Lichamelijke Opvoeding, afd.
Haarlem, vergaderde Zaterdagavond in hotel
„Lion d'Or", onder voorzitterschap van den
heer R. Verwers. Deze herinnerde aan de
algemeezze vergadering der Nederlaxxdsclxe
in Haax-lem gehoudezz. besprak de afgeno
men vaardigheidsproeven. waaraazz honder
den jongens en meisjes hadden deelgenomen
ezz de goed geslaagde schoolzwemwedstrij-
aen.
In Bloemendaal ezz Heemstede zijn dit jaar
voor het eerst ezz zeer ten genoegen vaix
autoriteiten, ouders en kinderen, ook de
vaax-digheidsproeven afgezzomen, resp. on
der leiding van de heeren W. van der Laaxz
en D. Beets.
Het winterprogz-azzznza werd behandeld.
Voorgesteld werd het doen houden van een
voozrirac'nt over een medisch onderwerp. De
wexzschelijkhexd werd naar voren gebracht
voordrachten te doen houden over honkbal,
zwemmen ezz het redden van drenkelingen,
waterpolo ezz ijshockey. De ixzogelijkheid werd
overwogezz zzog een Sportfilm te doen ver-
toonexi. Een uitgebreid wizzterprogramma
kan dus verwacht worden.
Begrafenis van J. H. Marcus.
Zaterdagmiddag had op de Algezzzeene Be
graafplaats te Haarlem de teraardebestelling
plaats van den heer J H. Marcus, president-
cozzzmissaris van de N.V. Erkelens Cooke en
Marcus' expeditiekantoor te Amsterdam. De
heer Marcus was bekend door zijzz ijveren voor
hekie-ontginning en voor vei'betering van het
lot van ontslagen gevangenen. In het bestuur
der Waalsche kerk bekleedde de overledene
leidende functies, eerst te Amsterdam, later
te Haarlem.
Onder de vele aanwezigen op het kerkhof
merkten wij o.a. op: de heeren J. Luzac, B. F.
Enschedé en K. Brants, leden van het kerk
bestuur der Waalsche kerk en verder tal van
zakenrelaties, vriexzdexz ezi belaizgstelleizdexz.
Op verzoek van den ovcrledexze werden noch izz
de aula. noch aan het graf toesprakezz ge
houden.
Een familielid van den heer Marcus, de heer
Steginga, caxzdidaat tot dezz heiligen dienst,
las in de aula het 14de hoofdstuk van het
evangelie van Johanxzes voor. Het orgel speelde
hierna: „Het hijgend hert der jacht ont
komen
Ds. F. Ch. F. Krafft. predikant van de Waal
sche gemeente te Haarlem, sprak aan het
graf eezz kort woord en besloot zzzet het voor
lezen van den bekenden Bijbeltekst: Stof zijt
gij en tot stof zult gij wederkeeren
Een zoon van den overledene dankte na-
nzezzs de familie voor de belazzgstelling en
verzocht den aanwezigen één der gezangen
vazz de Waalsche gemeente te zizzgen.
Tot slot bad ds. Kraft het „Notre Père''.
MAANDBLAD ..JACOB VAN LENNEP"
Het Maandblad der Tooneel vereeniging ..Ja
cob van Lennep" kondigt voor Donderdag 17
October aan eezz opvoering van „Drie wijze
gekkenin dezz Stadsschouwburg. Na afloop
bal in het gebouw van den Kegelbond.
Dinsdag 8 October a.s. wordt een algemeezze
ledenvergadering gelzouden.
De heer Carel van Hees, oud-directeur van
den Stadsschouwburg alhier, begint een nieu
we serie ai-tikelen: „Herinzzeringen uit Oost-
Indië". Dit eerste artikel vertelt van een Wa-
jang-vertooning.
NED. NATUURHISTORISCHE VEREENIGING
Vizjdag 11 October a.s. geeft de heer Jan
P. Strijbos aan de afd. Kaaxiem en Omstreken
dér Ned. Natuurhist. Vex-een. in „De Kroon"
den primeur van zijn lezing „Zwerftochten
over IJslaxzd", met bijzonder fraaie licht
beelden.
Zondag 13 October wordt een paddezzstoelen-
excursie gemaakt izz de bosschen Amex'ongen,
onder leiding van Dr. H. A. A, vazz der Lek,
uit Wageningen.
De „Algemeene".
Jubileumviering.
Zaterdagavoizd werd izz de schouwburg aan
den Jansweg het 25-jarig bestaan gevierd van
de afd. Haarlem van den Alg. Ned. Bond van
Handels- en Kantoorbedienden.
Er was geezz receptie gehouden, maar toch
stonden vele bloemstukken, bedoeld als geluk-
wezzschen vazi verschillende organisaties, -op
het tooneel tóen de voorzitter der afd., de
heer H. C. van Oort Jr., de vele aanwezigeix
welkom heette, in 't bijzonder de vertegenwoor
digers van het Hoofdbestuur, van aixdere af-
deelingen en van Haarlemsche organisaties.
De Bondssecretaris, de heer Meyer, bracht
vervolgezzs hulde aan de 18 manneiz. die een
kwarteeuw geleden de afdeeling oprichtten. Er
was toen zzzoed noodig voor deze oprichting;
wazzt de Bozid stond op het standpuizt der
moderne organisatie. De afd. telt nu eezz groot
aantal leden. Spi\ eindigde zizet den wensch
dat bestuur ezz leden zullen blijven voortwer-
ken. om de vele moeilijkhedexz. die ongetwij
feld nog zullexx komen, te overwinzzeiz. De leu
ze bij dien arbeid zij: Kameraadschap!
Hierna bracht de heer Timmer, secretaris
van den Haarlemschen Bestuurders Bond, de
gelukwenschexx over van dien Bond, hulde
brengend aan bestuur en leden, die tezamen
de afdeeling op het tegenwoordig peil hebben
gebracht.
Hierna voerde de Amsterdamsche Jeugd
groep met het eigen Amsterdamsche orkest
onder leiding van Bram Bleekrode een revue
op, die een zeer groot ezz welverdiend succes
had. Gedeeltelijk was deze x-evue aan de pro
paganda gewijd, zooals in het optreden van
spreekkoren, het tableau „Arbeid; jeugd in
nood" ezz de groote slotscèixe. Maar ter afwis
seling kwamen er ook verschillende scèizes en
parodieën in voor, die niet met de propaganda
in verband stonden: wij noemen de voor dilet
tanten werkelijk uitstekend gespeelde clown-
scène. het stierengevecht en de geslaagde pa
rodie op de „Zesdaagsche". Geen wonder, dat
deze revue ook in Amsterdam met enorm suc
ces is opgevoerd.
Oizmiddellijk na de pauze liet het orkest
zich vóórdat de opvoering der revue werd
voortgezet nog afzonderlijk hooren. Zijn
prestaties werden zeer gewaardeerd.
De voorzitter sprak een kort slotwoord,
waarbij hij dank bracht aan de Jeugdgi'oep en
mededeelde dat eenige brieven en gelukstele
grammen waren binnengekomen o.nz. van den
R.K. Bond van Handels- en Kantoorbedien
den St. Franciscus van Assislë en van organi
saties in Haarlem en omgeving.
Na afloop werd er nog tot 3 uur gedanst.
FEUILLETON
Roman, door JOE LEDERER.
Vertaling van ELSA KAISER.
2)
Uit de rivier steeg een dichten grauwen
nevel. In de oogen van den guardia was een
peinzende, stomme vraag, eix Jeannine gaf
antwoord. In haar avontuurlijke taal, dit
mengsel van zuiveren klank en donkere
woordmonstei's, vertelde zij hem dat haar
vader te oud was geweest voor den oorlog.
Broers waren er niet. Maar een neef, de go-
liefde Andy was in het veld en in gevangen
schap geweest. Pas in 1921 was hij terugge
komen.
Het gelaat van deiz politieagent helderde
op. Hij probeerde een verlegen lachje. ,.Ik
was een schooljongen toen de oorlpg begon,
en de signoi-a zal een kind zijn geweest. De
koingen. strijdezz.maar wat hebben de
kinderen daarvan geweten?"
De vreemde dame keek hem ernstig in de
oogezz. Tusschen het zachte grijs van bont
en hoed was haar mooi gezicht, smal en
lichtend, als een bloem, een witte tulp.
„Hoe ridderlijk bent u voor mij", zeide zij
lazzgzaam.
Langs de Arno schemerden de lantaarns, 'n
lange ketting van bleeke lichtkogels.
De signora liep mét haar hond de straat
uit. Éénmaal bleef zij staan, wuifde met haar
hand en riep met een lage stem: „Amico
Dan verdween zij in de schaduw der gaan
derijen.
Op dezen avond viel de koude in, een
strenge koude, scherp en bijtend als een
waakhond.
Jeannine's kamer was een vriendelijk eiland
vol warmte en gedempt lamplicht.
„Hoe smaakt je de Courvoisier?", vroeg
Harald.
Hij hurkte op den grond tusschen kussens,
flesschen en graxxxofooxxplaten.
„Drink, kizzdje. Mooi is de jeugd bij vroolijke
tijdenhoe voel je je Jeannixxe?"
„Wonderlijk", zei Jeannine. Zij zat in de
eenige gemakkelijke fauteuil en balanceerde
haar glas op haar knieën.
Tommy hief den kop op toen hij haar stem
hoorde ezi keek haar opmerkzaam aazz. Hij
leefde in de overtuiging dat ieder wooi'd dat
Jeannine sprak tot hem was gericht.
„Gaat u weg", bromde Harald. Hij was
goede vrienden met alle honden, maar dezen
Tommy kon hij niet lijden, hij hield eezzvoudig
niet.van hem. Het was hem onmogelijk ,.je"
tot hem te zeggezz. „Rukt u op".
Tommy stozzd op. Op sterke, machtige
pooten liep hij door de kamer om zich ge
krenkt in eezz hoek uit te strekken.
„Verliefd kalf!", riep Harald hem na. Hij
voelde zich zeker als een overwizznaar,
„Je hebt een grappige maxxier van met
Tommy om te gaan", zei Jeannine,
Harald nam er geen notitie van dat hij
berispt werd. Hij keek tevreden om zich
heen. Pas een week geleden was deze kamer
eezz onpersoonlijke hotelruimte geweest, maar
nu was zij nieuw en veranderd, vol van Jean
nine's persoon, haar onrust, haar geur.
De reisdekezz dwars over het bed gegoozd
borstels en doozen op de toilettafel, chaos
van zilver, dat zacht door dén spiegel weer
kaatst werd, een paar lange zwarte avond
handschoenen, een spoorboek dat alles was
Jeanxzine.
Naast de deur stonden de koffez-s opge
stapeld, eezi hooge kastkoffer, reistasschen,
de cassette met de cazzzera en het statief. Op
het donkere ieder lichttezz de Hotelmerkczz,
dicht zzaast elkaar en kleurig als bloemezz op
eezz zwarte weide. Hotel Royal, Dezi Haag
Dover, Grand Hotel, Madrid.
„Veel gereisd?", vroeg Harald en wees
traag in de richting der koffers.
„Ja", zeide Jeannine. En na een poosje
voegde zij eraan toe: Behalve die paar
maanden in Parijs was ik bijna altijd onder
weg". Zij scheen vezwonderd alsof zij zich
zelf daarmee een groot nieuws had verteld....
„Natuurlijk", zeide zij, „je hebt gelijk,-ik heb
veel gereisd....".
Harald keek haar-verbluft aan. Dit meisje
deze geliefde, dwaze Jeannizze. „Ik was in de
laatste jaren niet erg vriendelijk", zeide
Jeannizze. „Ik had. Harald wachtte, maar
er kwam zziets meer.
Jeannine zweeg. Een paar maal trok zij
erzzstig de wexzkbrauwen op. twee sikkel-
smalle bogen, stoutmoedig over het voor
hoofd gezwaaidWaaraan denk je, blank
voorhoofd?
Harald keek haar zwijgend aan. Wat hield
hij van haar, zijn kleine speelkameraad. Hoe
trotsch was hij erop haar trouwexz vriend
te zijn. Zij was zoo mooi en zoo hoogmoe
dig,
Jeannine en hij waren samen opgegroeid,
maar dazz had het leven hexz gescheiden, hun
wegen waren uit elkaar gegaan toen zij bei
den nauwelijks veertien jaar waren geworden.
Zij .hadden al die jaren briefwisseling gehou
den, kleine berichten, die onregelmatig en
spaarzaam aazzkwamezz. Als Jeannine dikwijls
znaandenlang zweeg, wachtte Harald geduldig
op een telegrafischen groet, een nieuw adres,
in haast neergekrabbeld, een telefoonbericht
dat dwars door Europa Jeannine's donkere,
zachte stem dichtbij bracht.
Hij wist ongeveer hoe haar leven was.
Men zeide dat na den dood van Jeannine's
vader niets van haar moederlijk erfdeel was
overgebleven. Dat Kari Maran een teedere.
maar slechte vader voor zijn dochter was ge
weest. Men zeide veel over de familie Maran.
Er waren menschen die beweerden de Jean
nine zich veel had veroorloofd wat aan meis
jes vazi haar stand verboden was. En er waren
anderen die het hier niet mee eens waren
en die vrijmoedig verklaarden, dat Jeannine
Maran zich alles had vez-oorloofd wat een
meisje van haar stand verboden was.
Harald wist niet wie van deze partijen ge
lijk had. Maar hij wist dat hij Jeazinine nooit
in den steek zou laten en nimmer zou ver
geten.
Twaalf jaar lang had hij ha^ niet gezien
tot op dien Oudejaarsnacht in Parijs toen zij
plotselizzg in de bar van „Negresco" stond, op
slanke beenen, smal en ernstig.
Zij waren beiden niet verwonderd geweest
over deze ontmoeting. Zij haöilen altijd ge
weten dat zij elkander eens zouderx weerzien.
Het beste in hun vriendschap was misschien
het vertrouwen dat in elkander hadden.
Het was stil in de kazner. Tusschen het
blauwe koren dansten 'de blauwe dames en
lachten geheimzinnig aazz den muur.
Jeaxinixxe boog een beetje voorover en keek
Harald onzeker aan..
„Ik wil weg uit Florence. Harald, zullen wij
morgexx vertrekken?"
Harald deed alsof hij niet had gehoord.
„Harald, wij
„Wij drinken te weinig", zei hij zacht.
Hij stond op en goot de beide glazen vol. De
cognak was als donker goud..
De cognak liet een zachte warmte op de
lippen na. Zij dronk vlug de rest uit.
,3ravo", prees Harald.
*ervs£gdj.
