Een jubileum. Croote militaire parade te Addis Abeba. Uit Abessynië. Hel 8eêm#ti$ksie 53e Jaargang No. 16049 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Vrijdag 18 October 1935 HAARLEM S DAGBLAD Directie: F. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: per week 0.05, p. maand 0.22, p. 3 mnd. 0.65, franco p. post 0.7254. Bureaux: Grcote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230. ADVERTENTÏëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames ƒ0.60 per regel. Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag ea aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer 0.15. Onze Groentjes zie hoofd rubriek. Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250.-, Wijsvinger Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim ƒ75.-, Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden. 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk f 30 Verlies Wijsvinger f 75.-, Verlies andere vinger ƒ30.-. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 18 October. De Crisis der Cultuur. Van de hand van den Leidschen hoogleeraar dr. J. Huizinga is dezer dagen onder de titels „In de Schaduwen van Morgen Een diag nose van het geestelijk lijden van onzen tijd" een uitvoerige beschouwing verschenen over de crisis-der-cultuur, waarin wij leven. Of men met prof}' Huizinga's inzichten tenvolle instemt of niet, men moet in dezen diepen denker, uitblinkend ook door zijn prachtige beheersching van onze taal en zijn spranke lend vernuft, een der grootste geesten van het huidige Nederland erkennen. Aan een boek als dit recht te willen doen in het beknopt bestek van een courantenartikel ware grove zelfover schatting. Ik wil alleen op enkele punten de aandacht vestigen, ons voorbehoudend dat wij gelegenheid zullen hebben op dit werk meer dan eens terug te komen. Ik meen daar mee een beroep te kunnen doen op de belang stelling van diegenen, die bereid zijn zich stu die te getroosten om de ontwrichtings-ver- schijnselen van den tijd in hun diepe oorza ken te doorvorschen. Een boek als dit leest men niet, men bestudeert het. Uit de lawine van lectuur, die over ons uitgestort wordt en die in 99 7c der gevallen slechts zeer opper vlakkige aandacht geniet, ook al zou een groot deel meer waard zijn, kan men een boek als dit aanwijzen als behoorend tot de kern, die tot rustige studie en overpeinzing noopt. Er worden zoo verschrikkelijk veel opper vlakkige oordeelvellingen uitgesproken over de oorzaken van het geestelijk lijden, waaraan onze tijd laboreert. Er zijn zooveel menschen, die zich krachtens hun beroep of de bijzondere neiging van hun belangstelling aan één enkel verschijnsel vaak in het geheel geen oor zaak, maar alleen een gevolg betreffend vastklampen, en van de diepliggende motie ven geen flauw vermoeden hebben. Er zijn èr maar zoo weinig, die de crisis van dezen tijd als een crisis der gansche cultuur zien. Hen moet reeds de volgende, naar mijn mee rling zeer belangrijke passage uit hoofdstuk IV (Grondvoorwaarden van Cultuur tot dieper nadenken stemmen: „Het verlangen naar heil, dat elke gemeen schap en enkeling drijft, kijkt door honderd oogen. Iedere groep streeft naar haar eigen heil, zonder dat deze partieele heilsstrevingen zich verheugen in een boven alles en allen uit stekend ideaal. Eerst de uitdrukking van zulk een algemeen ideaal, hetzij bereikbaar of een illusie, zou de volle gelding van een begrip d e hedendaagsche cultuur wettigen, al kan men in ruimer zin daarvan blijven spreken. Zoo hadden oudere tijdperken als algemeen erkend ideaal: de eere Gods, hoe ook verstaan, de ge rechtigheid, de deugd, de wijsheid. „Verouderde metaphysische begrippen van onvoldoende be paaldheid", zegt de geest van den tijd. Maar met het prijsgeven van zulke begrippen is de eenheid der cultuur in twijfel gesteld. Want wat er voor in de plaats treedt is slechts een som van onderling strijdige wenschen. De ter men, die alle hedendaagsche cultuurstreven verbinden, zijn enkel te vinden in de reeks: welstand, macht, veiligheid (want ook vrede en orde vallen daaronder), alles idealen meer geschikt om te verdeelen dan om te vereeni gen, en alle terstond voortvloeiend uit het natuurinstinct, onveredeld door den geest Cultuur moet metaphysisch gericht zijn, of zij zal niet zijn". Wie dit overdenkt zal de wijsheid en het diepe inzicht van den schrijver erkennen, en zich tevens door pessimisme voelen bekrui pen. Moet het hedendaagsche cultuurstreven beschouwd worden als alleen voortvloeiend uit natuurinstinct, onveredeld door den geest? Zal met name het streven naar vrede en orde niet vanzelf terugvoeren naar het voorop stellen van homogene idealen als de eere Gods, de gerechtigheid? Doet het dat bij velen niet reeds? Zijn wij, ondanks alle uiterlijke ver schijnselen van het tegendeel, onder de opper vlakte al niet in opgaande lijn? Prof. Huizinga ontkent deze mogelijkheid niet. In zijn korte voorwoord zegt hij„Het is mogelijk, dat velen mij op grond van deze bladzijden een pessimist zullen noemen Ik heb slechts dit te antwoorden: ik ben een optimist". Dat toont hij, soms indirect soms direct, ook inderdaad wel in zijn boek. Hij toont het in hoofdstuk V (Het Problematische van den Vooruitgang) als hij er nadruk op legt dat wij de schijnbare harmonie van vroegere tijdperken niet volgens denzelfden maatstaf kunnen beoordeelen als de stoornis en be roering van eigen tijd. In het eerste geval zijn we te ver af, in het tweede te dicht bij. Hij voegt daaraan toe: ,Het zou kunnen zijn, dat in een nu nog 1 onmogelijk slotoordeel over onzen tijd de verschijnselen, die thans onze bezorgdheid gaande maken, als oppervlakkig of voorbij gaand konden worden gewaardeerd. Een on-. (Prof. Dr. E. van Everdingen, hoofddirecteur van het Kofi. Ned. Meteorologisch Instituut de Bilt, heeft zijn zilveren jubileum als hoogleeraar gevierd.) Wel gelukgewenscht professor, Met uw zilver jubilé, Ook al ben ik in vertraging. Ik wensch graag nog even mee. Ik wil mijn respect betuigen Voor uw werk als weerprofeet, Dat een weerwerk inderdaad is, Naar zelfs ik als leek wel weet. Uit een warnet van gegevens, Vlecht u een verwachting klaar, Nu reeds zulk een reeks van jaren, Eiken dag van ieder jaar. Combineerend, zorgzaam wegend, Ieder element dat telt, Komt u tot de samenvatting: Dit is, wat de Bilt voorspelt. Soms rijst er opeens een factor In het wispelturig zwerk, Die weer alles in de war schopt, In uw zeer zorgvuldig werk. Als het daardoor .eens niet uitkomt, Wordt de schuld op u gelegd. Nooit als de voorspelling juist blijkt, Wordt een woord van lof gezegd. Maar het weer gedraagt zich eenmaal Niet zooals zelfs u het wilt, Ook al voert u de directie Van het Instituut de Bilt. Men vergeet maar al te dikwijls, Als men spot of critiseert, Dat uw weer kunde wel groot is. Maar uw weer macht nog mankeert. U zult rustig blijven lachen Om het oordeel van 't publiek. Want de kunst is altijd moeilijk En eenvoudig de óritiek. Ik bied bij uw jubileum, U oprecht den heiiwensch aan: Moge voor u 's levens weerglas Onverstoord op prachtig staan. P. GASUS. beteekenend euvel kan u den slaap ontrooven den eetlust benemen; den arbeid beletten en het humeur bederven, terwijl uw organisme gezond en de genezing nabij is. Niet alle teekenen ontbreken, dat onder al de maat schappelijke en cultureele stoornissen, waar mee wij geplaagd zijn, de nieuwe bloedstroom der samenleving niettemin krachtiger door gaat dan ons bewust is. Maar wij zijn zeiven allen te zamen de lijder en de medicus tegelijk." Deze laatste zin noopt mij vooral, de hoop uit te spreken dat velen prof. Huizinga's werk bestudeeren zullen. De meeste menschen blijven lijders, slechts weinigen zijn tot de taak van medicus-van-dên-Tijd geroepen. Tot de vergrooting van deze groep medici zal de diagnose, door prof. Huizinga gesteld, ongetwijfeld leiden. En aangezien zoovele zulke medici noodig zijn, bezield door een ho mogeen cultuur-ideaal, doe ik een beroep op al diegenen, die zich in het wezen van de cri sis-der-cultuur willen verdiepen, om dit boek te bestudeeren. R. P. Proclamatie van Starhemberg WEENEN 18 Oct, (A.N.P.) Gisteravond werd per radio een proclamatie van vice-kanselier Starhemberg verspreid. Hij verklaart daarin allereerst dat tot het nieuwe vereenigde weerverbond, de Heimatschütz, de Ost-Marki- sche stormscharen. de Christelijke Duitsche turners, de Vrijheidsbond en ae Landesschüt- zen zullen behooren. Verder zegt hij: ,.Ik ben vast besloten de beteekenis van de Oosten- rij ksche Heimatschütz in het politieke leven te handhaven en te bewijzen dat hij de hem gestelde taak waardig is. Ik zal zoo noodig meedoogenloos optreden tegen diegenen, die zijn discipline in gevaar brengen en eventueel zal ik niet opzien tegen ontbinding van be paalde groepen. De te volgen richtsnoeren en het tempo bepaal ik zelf". Abessynische opmarsch naar hef Noorden. Ras Moeloegetha per vliegtuig naar het front. ADDIS ABEBA, 18 October (Reuter) De troepen zijn den opmarsch naar het Noorden begonnen. De soldaten worden gevolgd door enkele vrouwen, die muildieren leiden, welke bepakt zijn met levenmiddelen en medicamenten. Over het algemeen zullen de soldaten echter gevoed worden in de dorpen die zij op hun weg passeeren, en in verband hiermede is order gegeven voor het doortrekken der 100.000 man in de verschillende plaatsen toebereidse len te treffen. De minister van oorlog, Ras Noeloegheta is niet./zooals oorspronkelijk de bedoeling was, aan het hoofd zijner troepen naar Dessie ver trokken. Waarschijnlijk zal hij zich morgen per vliegtuig daarheen begeven. Hij tracht den Negus te bewegen de hoofd stad niet te verlaten, aangezien zijn aan wezigheid aldaar het contact met de drie ver schillende fronten vergemakkelijkt. Inval in Somaliland ontkend. ADDIS ABEBA. 18 October Reuter 1 De re geering ontkent, dat de Abessyniërs Itali- aansch Samaliland zijn binnengerukt en dat de Adal stammen in opstand zijn. Volgens een regeeringscorrespondent zijn de troepen van generaal de Bono gedepri meerd wegens de moeilijkheden die bij den veldtocht worden ondervonden. De Abessynische autoriteiten verklaren, dat het aantal zieken onder de Italiaansche troe pen toeneemt en dat de positie voor den vijand erger wordt wegens de moeilijkheden om voorraden aan te voeren. Geen bombardement van Addis Abeba en Diredaoea? ROME. 18 October (A.N.P.) Thans wordt bevestigd, dat in verband met de stappen, die verschillende regee ringen te Rome hebben gedaan, de Italiaansche regeer ing aanwijzing heeft gegeven, dat Addis Abeba en Diredaoea niet zullen worden gebom bardeerd, indien althans deze steden geen steunpunten worden voor troe pen of opslagplaatsen voor oorlogs materiaal. Abessynische hoofden zouden zich Italië onderworpen hebben. ADIGRAT, 18 October (A.N.P.) Volgens mededeelingen van Italiaansche zijde hebben nog meer Abessynische hoofden het voor nemen te kennen gegeven hun onderwerping aan te bieden. Naar verluidt is een Abessy- nisch hoofd, dat een brief ontving, die uit een Italiaansch vliegtuig werd geworpen, door een ander aanvoerder gedood. Abessynische krijgsgevangenen hebben mede gedeeld, dat in verschillende deelen van Abes- synié opstandige bewegingen zijn uitgebroken. Britsche soldaten door Italianen gedood? DZJIBOETI. 18 Oct. A.N.P) Italiaansche troepen zouden eenige onderdanen van Britsch Somaliiand hebben gedood in de nabijheid van de grens van Abessynië. Tot de slachtoffers zouden behooren leden van het kameelen corps. een af deeling van het koloniale leger. Men gelooft in Italiaansche en Britsche krin gen nat dit gerucht op fantasie berust. Nader wordt uit Dzjiboeti gemeld: Naar hier verluidt onderzoeken de autoriteiten van Britsch Somaliland de geruchten volgens welke bij den Italiaanschen opmarsch in Ogaden Britsche onderdanen zouden zijn gedood, ter wijl door gifgas een groote verwoesting zou zijn aangericht. Abessyniërs „beschermen" zich tegen gas. ADDIS ABEBA. 18 October (Reuter) Een stukje vochtig linnen vormt tot dusver de eenige bescherming van de Abessynische troe pen tegen gasaanvallen. De gouverneur van Harar heeft bevolen, dat de soldaten dit lapje in den zak moeten meedragen. De gouverneur beloofde, dat binnenkort be hoorlijke gasmaskers aan de troepen zullen worden verstrekt. ADDIS ABEBA VERWACHT DEN LUCHTAANVAL. Bewoners van de Abessynische hoofdstad brengen uit vrees voor een luchtbombardement hun huisraad en vejrdere bezittingen naar schuilplaatsen buiten de stad. Grijsaards defileeren voor den negus. (Van onzen specialen correspondent W. F. Deedes). ADDIS ABEBA, Donderdagavond. Terwijl de oorlog voortgaat, worden militaire schouwspelen te Addis Abeba steeds zeldzamer. Desondanks heeft de bevolking vanochtend vele duizenden krijgslieden kunnen bewonde ren, die uit verafgelegen districten in de hoofdstad bijeen waren gekomen, voordat zij naar het front vertrokken. Niets ontbreekt aan de officieele ceremonie. De keizer en hooge officieele personen volg den vanaf hun speciale zitplaatsen het voor bijtrekken der stoere Abessijnsche bergbewo ners, die onder het schreeuwen van oorlogs kreten en het zwaaien met wapenen in de vlakten beneden het paleis paradeerden. Van morgen vertrok het z.g. centrale leger, onder leiding van den minister van Oorlog, uit Addis Abeba naar Dessié. Het aantal manschappen, dat in de eerstvolgende dagen de hoofdstad zal verlaten, bedraagt ongeveer 145000. 80.000 dezer manschappen zijn afkom-tig uit de omgeving van Addis Abeba. 20.000 uit Wal- laga, 15.000 uit Goffa en 30.000 uit Kambata. De troepen marcheerden vanochtend uren lang door de straten. Zij vormden een leger, dat met geen enkel Abessijnsch leger, dat ik tot nu toe heb gezien, is te vergelijken. De mannen, die vanochtend voor den keizer para deerden. waren een en al traditie. Hun wen schen en hun oorlogskreten en hun bravour herinnerden aan het buitengewone schouw spel, dat te Moskou bij ceremoniën te aan schouwen valt. De mannen trokken in groepen voor den keizer op. kruisten hun zwaarden en zegden de grootsche daden van den een of anderen voorvader op, die deelgenomen had aan veldslagen in het verleden. De bevolking van Addis Abeba keek toe. Alle werk in de hoofdstad stond stil. De vertrekkende troepen vormden het middenpunt van alle leven in de stad. Ondanks hun bravour en hun uiterlijke ver- iooning van kracht en moed kon iedere Euro- peesche toeschouwer zien, dat zij zoowel m uitrusting als capaciteit ver beneden de ver rassend ordelijke en goed georganiseerde troe pen der keizerlijke garde stonden. Het was duidelijk, dat zij het Abessijnsche leger van het verleden vertegenwoordigden. Zij schenen tot een anderen tijd te behooren. Hun voor komen was wel is waar schilderachtig genoeg: hun cape van leeuwenhuiden en hun schitte rende versierselen verblinden het oog voor een oogenblik, maar zoodra de eerste verrassing daarover voorbij was, bleek, dat hun uitrus ting slechts van twijfelachtige waarde is in den modernen oorlog. De gemiddelde leeftijd der mannen was eveneens hooger dan die van het geregelde leger. Het leek vanmorgen of een man of tien meer dan 69 jaar oud was en een op iedere vijftig over de veertig. Een aantal hunner was zelfs zoo oud, dat het onmogelijk leek, dat zij actieve soldaten waren. Ik zag een aantal me: witte baarden, die grootvaders zouden kun nen zijn van de enthousiaste jeugd, die aan het begin van den oorlog uittrok. Als men bedenkt, dat dit gedeelte van het leger vermoedelijk bestemd was om de ver antwoordelijke taak op zich te nemen Aussa te verdedigen, komt men tot de conclusie, dat hun organisatie, hun wapenen en hun mili taire kennis in het algemeen totaal onvol doende waren. Het grootste deel der troepen was uitgerust met ouderwetsche geweren van de meest uit- c-enioopenóe modellen. Een gedeelte droeg antieke korte zwaarden, welke wel is waar sierlijk, maar van weinig nut op het moderne slagveld zijn. De hoeveelheid ammunitie was eveneens verschillend. Sommigen droegen zware rie men die meer dan dan 200 patronen bevat ten, anderen hadden er ongeveer 100 en ve len slechts een handjevol. Als deze voorraad op is, zijn de geweren bovendien waardeloos, want met moderne ammunitie zal men met deze oude museumstukken niets kunnen begin nen. Geen der troepen, welke ik vandaag zag. droeg iets, dat op een modern uniform of een moderne uitrusting geleek. De meesten zijn in de plaats daarvan in traditioneele burger- kleeding gestoken. Een verdere teleurstelling waren de armoe dige transportmogelijkheden. Zij bestonden uit oude muilezels, waarvan de meeste over belast waren óf door te zware berijders óf door te veel bagage. Men kon zich moeilijk voorstellen, dat deze mannen, die ik vanmid dag door de hoofdstraten zag marcheeren en hun zwaarden zag zwaaien, ook maar het ge ringste begrip van de moderne oorlogvoering of van de eischen van een langdurige cam pagne hebben. De regeering heeft daar klaarblijkelijk re kening mede gehouden, want ik verneem, dat de voornaamste reden voor het terughou den van oorlogsnieuws gedurende de laatste weken de wensch van den keizer en van de ministers was om dit groote centrale leger naar het front te zenden voordat te veel over den strijd bekend was. De meerderheid der strijders, die ik vandaag heb gezien, verkeeren in de meening, dat het Abessynische leger, overal, waar gevochten wordt, met roem en victorie is overladen. De regeering stelt er natuurlijk prijs op. dat zij deze illusie in elk geval zoo lang mogelijk zullen behouden. De regeering meent eveneens, dat de te genwoordigheid van deze nieuwe troepen grooter en belangrijker successen zal verze keren dan tot- nu toe het geval is geweest er. hoe grooter de successen des te beter voor de propaganda. MINDER SPANNING. De spanning tusschen Engeland en Frankrijk schijnt belangrijk te ver minderen. DE NEGUS VERHEUGD. De Negus is verheugd over het feit, dat Engeland niet zijn vloot uit de Middellandsche Zee wil terugtrekken. MASSAOEA VERSTERKT. De Italianen zijn druk bezig 31as- saoea te versterken. Kr zijn zeer zware kanonnen opgesteld en een zeer groot aantal vliegtuigen samen getrokken. NAAR HET NOORDEN. De Abessynische troepen zijn den opmarsch naar het Noorden begon nen. Voor verdere berichten zie men deze pagina en pagina Buitenland. De wegen- en rijwielbelasting. Wat de gemeenten daarvan krijgen. Over 1934 zullen aan de gemeenten ln deze omgeving ae volgende uitkeeringen gedaan worden als aandeel in de opbrengst van de wegen- en rijwielbelasting: Beverwijk f 1.100 Bloemendaal f 39 700 Castricum f 5.100 Haarlem f 11.750 Heemstede f 9.350 Wijk aZ. en Duin f 9.300 Zandvoort f 16.550 Verder aan den Haarlemmermeerpolder f 35.400 De Padvinders-Jamboree 1937 Bloemendaal neemt voor ;f 20.000 deel in het garantiefonds. De Gemeenteraad van Bloemendaal heeft zich in haar zitting van Donderdagmiddag vereenigd met het voorstel van B. en W. voor 20.000 deel te nemen in het garantiefonds voor de Padvinders-Wereld jamboree 1937 De Korte Kleverlaan te Bloemendaal. De Raad staat 11000 voor verbetering toe. In haar zitting van Donderdagmiddag heeft de Gemeenteraad van Bloemendaal het voorstel van B. en W. aangenomen, hun een crediet van 11.000 toe te staan voor verbete ring van de Korte Kleverlaan. MEVR. W. BRUINIER—HARBRECHT. 121-2 jaar vroedvrouw. Zaterdag 19 October zal het twaalf en een half jaar geleden zijn. dat onze stadgenoote mevr. W. BruinierHarbrecht slaagde voor het examen voor verloskundige. Zooals men zal weten is mevr. Bruinier reeds tien jaar in Haarlem als vroedvrouw, gevestigd. De Oostenrijksche regeering is op ingrijpende wijze gereorganiseerd; o.a. is majoor Fey uit het kabinet verdwenen. pag. 4 De regeering vraagt machtiging voor het tref fen van Sancticmaatregclcn. pag. 3 Onze handelsbetrekking met Duitschland. pag. 3 Het snelverkeer heeft weer verschillende doo- den geëischt. pag. 3 Verslag van de zitting der arrondissements rechtbank. pag. 6 De K. N. A. C. organiseert van 2027 October een veiligheidsweek. pag. 2 Euwe staat er in de zevende partij slecht voor. pag. U Laatste berichten. pag. 7 ARTIKELEN. ENZ. R. P.: De crisis der cultuur. pag. 1 Speciale correspondentie: Groote militaire parade te Addis Abeba. pag. 1 A. A. Matris: Studenten studiën. pag. 3 Jhr. dr. J. C. Mollerus- -f verhoogd invoerrcV pag. 2 J. B. Schuil over: De drie wijze gekken. pag. 2 Bekende Haarlemmers: de heer J. Schaafsma pag. 3 Voor de Jeugd. pag. 9 en. IQ

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1935 | | pagina 1