I WOLLEN DEKENS DE KROON f3.90 f.1.35 KlndllAwectSthifyC RïSSCO Babynuis Jac.v. Weert Marathon-steunzolen GUMMIWAREN Kunsttanden PHILIPS' „HET GOED VERLICHTE HUIS" MAGAZIJN GARAGE WALS ADVERTEERT IN DIT BLAD WOENSDAG 23 OCTOBER 1935 HAARLEM'S DAGBLAD LETTEREN EN KUNST MUZIEK. Wiener Sangerknaben. Evenals een jaar geleden traden de Weener zangertjes en hun leider Leopold Emmer Dinsdagavond in de groote zaal van ons Ge meentelijk Concertgebouw op. Hun koorzang klinkt in deze omgeving voor treffelijk: voor de opvoering van Haydn's ope rette „Der Apotheker'' zou de Stadsschouw burg beter geschikt geweest zijn. Met decors en tooneelinrichting moest men zich, evenals verleden jaar bij de opvoering van Mozart's „Bastien et Bastienne" zeer behelpen, en, wat een grooter bezwaar bleek want hetgeen voor het oog te kort kwam kon door de ver beeldingskracht van den toeschouwer wel aan gevuld worden de tekst was zeer slecht vei-- staanbaar, en wijl die niet in het tekstboek afgedrukt was, moest ons noodzakelijker wijze veel ontgaan. Maar het alleraardigste tooneelspel. en niet minder de zang hebben voortdurend de aandacht in beslag kunnen nemen en een kostelijk amusement verschaft, zelfs al gingen de woorden grootendeels ver loren. Wat spel betreft stonden de jonge ver tolkers van de rollen van Sempronio en van Volpino wel bovenaan; .de eersie had boven dien een altstem, waarin het echte jongens timbre, dat aan den zang van een jongens koor zulk een eigenaardige bekoring kan ge ven. onvermengd aanwezig was. Volpino bleek een soepele sopraan te hebben. Grilletta en Mengone blonken in hun duetten uit, en zeer goed was ook het kwartet, waarin de beide notarissen medewerkten. Ook door het optre den van het koor werd het een alleraardigste vertooning. Maar toch zou men kunnen betwij felen of een werkje als „Der Apotheker'' zich even goed als „Bastien et Bastienne voor de uitvoering door zoo jonge krachten leent, Wat men te zien en te hooren kreeg was een soort van transcriptie tot kinderoperette, en het is de vraag in hoeverre de bedoelingen van com ponist en librettist hierdoor uit hun oorspron kelijk verband werden gedreven. Voor zooverre uit de muziek van „Der Apotheker'' was op te maken, is Haydn geen dramatisch compo nist bij uitnemendheid geweest. We zouden echter moeten afwachten welken indruk het werkje in zijn volledige bezetting, dus ook met orkest, zou maken, alvorens een defini tief oordeel in dat opzicht uit te spreken. Dit bedoelt allerminst een verwijt aan het adres van den dirigent Leopold Emmer, die op een verscholen plaats de klavierbegeleiding speel de. Hij deed dat vaardig, en het feit dat het geheele ensemble geen zichtbaren leider en geen souffleur noodig had om alles als op rol letjes te doen loopen, is een compliment aan zijn adres. Me: oude geestelijke zangen werd de avond begonnen, en in het eerste nummer daar van „O salutaris hostia" van Nascus. was de zuiverheid nog erg zoek Bij het volgende ..Una hora" muntte de zang van een solo kwartet uit; in „O sacrum convivium" en „Re- pleti sunt" trok de virtuoze uitvoering der Alleluja's de aandacht. Meer nog bevredigde en zelfs verrukte de uitvoering der wereldlijke muziek, na de pauze. Prachtig klonk Schubert's „Die Nacht", en bij het daaropvolgende Kerstlied verraste de mooie uitspraak van den Franschen tekst. De lange liggende g in „Hopsa Schwabenliesel". het slot van het Lettische „Sapnu taluma" vormden weer een paar van die bijzondere momenten, die den hoorder bijblijven. Dan kwamen walsen: „Der erste Schriat" en de ook verleden jaar gehoorde „Geschichten aus dem Wienerwald". In deze laatste wals konden we weer de groote lenigheid van voordracht en tempo en ook het volkomen aaneensluiten van den sa menzang bewonderen. Voor de regeling daar van had de leider geen breede gebaren noo dig: een nauw merkbare hoofd- of handbe weging was voldoende. Stormen van applaus weerklonken daarna en een toegift was onvermijdelijk. De aankon diging van het succesnummer „Schlafe mein Prinzchen" veroorzaakte nieuwen bijval: de uitvoering nog veel meer. De mooi gezongen sopraansolo had daar zeker niet het kleinste aandeel in. K. DE JONG. ERRATUM. In mijn verslag van den Toonkunstavond schreef ik per abuis „Donderdag"; de lezer zal wel begrepen hebben dat dit „Maandag" moet zijn. K. d. J. HET TOONEEL Schouwburg Jansweg. „Pomarius". „Het Hollandsch Tooneel", directeur Louis de Vries, artistiek leider Louis Saalborn, gaf Dinsdagavond in den Schouwburg aan den Jansweg van Rossum's „Pomarius". De bezoekers moesten het zonder program ma's doen: die waren door een misverstand in Amsterdam achtergebleven. Wij zouden het het gezelschap niet kwalijk hebben genomen, als het zelf ook maar in Amsterdam gebleven was, want van de ruim 130.000 inwoners van Haarlem had zich slechts een 40-tal geroepen gevoeld, deze voorstelling te gaan bijwonen. Maar dan hadden deze veertig een uitmun tende opvoering van een geestig zij het niet nieuw blijspel gemist en dit zou voor hen toch jammer zijn geweest. Bovendien zou den dan zij, die zich naar den Schouwburg aan den Jansweg hadden opgemaakt om Pomarius te zien, gestraft zijn voor de tekortkoming van anderen, die artisten als Louis Saalborn en Oscar Tourniaire en Carla de Raat voor een zoo goed als leegen schouwburg lieten spelen. Er wordt wel eens gesproken en geschreven over den stimuleerenden Invloed, dien een gezellig-volle en meelevende „zaal" heeft op den looneelkunstenaar. Hoe moet Louis Saal born zijn „Pomarius" dan wel spelen in zulk een zaal, als zijn spel Dinsdagavond, tegenover een handjevol menschen, al zoo geheel vrij was van een matheid, die volkomen begrijpelijk en vergeeflijk zou zijn geweest. Saalborn deed de door van Rossum zoo goed geteekende figuur van den genialen, gewetenloozen zaakwaarne mer, met ergens in zijn hart toch nog 'n ge voelige plek. voor ons leven op een manier, waarvoor wij vooral onder deze omstandig heden dankbaar moeten zijn. Zijn spel was van een geest en een vlotheid, hij zette er een vaart 3Chter, alsof daar een vol huis van zijn artistieke prestatie genoot. Bewonderens waardig! En Oscar Tourniairehet is bekend welke een artist-van-ras ook hij is. Hij liet zich evenmin beïnvloeden door de leege stoelen vóór hem en gaf als Pomarius van Slingeveld een tegenspel, dat alweer blijk gaf van zijn ar tistiek kunnen en van de ernst, waarmede hij zijn taak als tooneelspeler steeds opvat, 'Met twee zulke uitmuntende gangmakers konden de andere medespelenden niet ach terblijven (gesteld, dat zij dat zouden gewild hebben!) en zoo zagen we op het tooneel een hartelijke en toegewijde Julie van Carla de Raat; een pittige, bijdehande kantoorjuf frouw van Clara Bettyson en een goede, praatgrage huishoudster van Julie Meyer. Ds dames kregen bloemen Bob van Leersum gaf een zeer goede uitbeel ding van den aan den drank zijnden jonk heer-advocaat. die slechts een werktuig in handen van den gladden zaakwaarnemer is en Dio Huysmans was eveneens zeer bevredigend als de oogenschijnlijk zoo „krijgshaftige" com missaris van politie, die óók al voor den niets en niemand ontzienden Pomarius moet buk ken. Alex Faassen was Smit en hij deed aan de laffe laagheid van dit individu alle recht wedervaren. Het was, of het publiek door lang en harte lijk applaus na elk bedrijf, de snelers wilde troosten voor de teleurstelling, die deze avond hun moet hebben bereid. „Pomarius" gaat nog eens, Haarlemmers, ge kunt nog veel goedmaken! CREMER NAJAARSSTORMEN. Zonder gevaar voor tegenspraak durf ik beweren, dat Cremer thans een periode van bloei doormaakt als nooit te voren en dit enkel en alleen te danken heeft aan haar artistieken leider Henk Bakker. Ik zou zeker amateurvereenigingen in ons land kunnen noemen, waarin even goed. misschien zelfs nog beter tooneel wordt gespeeld, maar waar is de vereeniging. die elk jaar weer een première brengt van een stuk van haar leider, welk stuk dan na die eerste opvoering bijna steeds weer een triomftocht over 't dilettan- tentooneel in Nederland maakt? En welk een afwisseling is er in die stukken! Van de dolste kluchten tot de fijnste comedies heeft Bakker thans hetzij alleen of in collabo ratie geschreven en door Cremer laten spelen en deze premières gaan daarom in belangrijkheid ver uit boven hetgeen andere vereenigingen over het algemeen brengen. De avond van gisteren was niet minder dan een triomf voor Cremer. want een ieder in de stampvolle zaal zal wel hebben ge voeld. dat dit vervolg op Robbedoes, dat de auteurs mevrouw Christien van Bommel Kouw en Bakker ..Najaarsstormen" hebben genoemd niet maar zoo'n gewoon dilet tantenstuk is. Dit is vol-rijp tooneel, dat met amateurisme feitelijk niets te maken heeft. Wanneer de toestand van ons Nederlandsch tooneel met zijn 17 beroepsgezelschappen niet zoo ellendig was. zou de première van deze zeer fijne comédie zeker niet in dilet tanten-kringen hebben plaats gehad. Intus- schen kan Cremer zich gelukkig achten, dat zij het voorrecht had dit voortreffelijke stuk hetwelk ik een der beste comédies durf noe men, die in de laatste 10 jaar in ons land zijn geschreven, ten doop heeft mogen houden, Voor een amateursvereeniging is zoo'n première een niet geringe eer. Ik heb over Najaarsstormen en zijn kwali teiten reeds uitvoerig geschreven in ons blad van 21 September en omdat van deze kritiek een groot déél in het programma was over genomen. kan ik nu over het stuk kort zijn. De opvoering heeft de speelbaarheid van dit vervolg op Robbedoes volkomen bewezen. Het eerste bedrijf deed misschien voorname lijk door nervositeit van sommige spelers nog wat mat aan. maar daarna was er een voortdurende stijging tot het prachtige slot toe en werd hiermee bewezen, hoe voortref felijk deze comedie gebouwd is, en hoe mooi de auteurs de verschillende karakters in dit groeiend conflict tegenover elkander heb ben gesteld. En hoe boeiend tooneel is dit stuk, zonder dat het ooit theatraal wordt! De tooneelen zijn van groote innerlijke kracht en hei wel bijzonder sterke slot is een vondst, waarop de auteurs terecht trotsch kunnen zijn. Zoo werd deze première een triomf voor Christien van Bommel-Kouw en Henk Bak ker. maar ook niet minder voor de werkende leden van Cremer. die er een hoogstaande opvoering van hebben gegeven. Voor een groot, deel was dit te danken aan de mede werking van den heer Adri van Hees. die als gast de wel zeer moeilijke rol van Victor van Nieverden speelde en daardoor het geheel tot een hoog plan heeft weten op te voeren. Want het is wel zeker, dat Van Hees door zijn uitmuntend spel ook de anderen heeft meegenomen, zoodat ook dezen zichzelf overtroffen. In het begin, toen Van Hees nog niet op was. bleef alles nog wat mat, maar zoodra verscheen hij niet. of er kwam sfeer en warmte in de opvoering. Van Hees speelde dezen Lebemann van middelbaren leeftijd met opmerkelijke distinctie en charme, hij stond wat ook moest boven dit milieu, zoodat de anderen volkomen volgens de bedoeling der auteurs min of meer provinciaal aan deden. Met dezen Victor van Nieverde kwam iets van de groote wereld in het wat muffe huis van Teriaet en voelden wij tegelijk het dreigend en onafwendbaar conflict. Die entree van Adri van Hees was onmiddellijk beslis send 'n prachtig stukje tooneelspeelkunst. en hij heeft ook verder de rol met diep doorzicht en meesterschap gespeeld. Hij werd geen moment de lichtzinnige Don Juan, men voelde alaoor achter dezen man. dat het ver leden hem drukte en het was enkel zijn na tuurlijke charme en zijn distinctie, die hem voor Bob zoo gevaarlijk maakte. Welk een gloed en warmte was er in zijn mooie stem, toen hij Bob de schoonheid van Parijs en Rome voorschilder de, hoe mannelijk en krachtig was hij zonder ooit eenige too- neelmatigheid aan het slot. Een prachtig geheel van binnen uit gespeelde rol, die Van Hees als jong acteur alle eer aandoet. Het was voor de anderen met gemakkelijk om zich naast zoo'n superieur partner staande te houden en het strekt hun tot eer. dat dit hun toch vrijwel steeds gelukte. Emmy Fuchs, die voor de lieve, bekoorlijke Bob van nature alles meebrengt, had in het begin nog wat. met haar zenuwen te kampen. Zij speelde toen ook nog wat te nadrukkelijk waar bijvoorbeeld in haar gesprekken met Louis eerder een aanduidende lichtheid verlangd werd. Maar hoe langer hoe meer groeide zij m haar rol en wij hebben deze dilettante volop bewonderd in haar groote scène met Vic in II. Het is waar. dat haar stem wat klem leek raast die van Van Hees. maar hoe gevoelig was haar spel. hoe mooi gaf zij de groeiende angst voor wat gebeuren ging! En hoe knap ook speelde zij het slot van li met haar man en het heele derde bedrijf' Em my Fuchs is de laatste jaren onder leiding van Bakker wel zeer vooruitgegaan en voor Cremer een groote kracht geworden. Bakker zelf had feitelijk de ondankbaarste rol, vooral, omdat zoo'n Teriaet hem veel min der goed ligt dan een karakterrol. Ook zijn spel leed in het begin aan te groote nadrukkelijk heid, waardoor hij de onaangename zijde van Teriaet. onnoodig accentueerde. Deze Teriaet werd eigenlijk een wat onuitstaanbaar wezen, wien men zijn Bob aan het slot maar half gunde, Maar de rol is moeilijk en het dient er kend. dat Bakker er ook zeer veel goeds in gaf, vooral in III, toen hij met alle koppige kracht van zijn man-zijn tegenover zijn tegenstander stond. Naast dit trio, dat het stuk draagt, noem ik de alleraardigste tante Guusje van mevrouw Lucas. Wat heeft zij het verhaal van Terlaet's moeder gevoelig en met groote innigheid ge daan. zonder dat het ook maar een oogenblik en hoe groot was hiervoor het, gevaar sentimenteel werd. De heer Boon was aller aardigst als de wat goedige, materialistisch aangelegde Oom Simon. Zeer goed was ook het paar de Bont van mej. Mabel Schimmel en de heer Van der Meer. Vooral Van der Meer wist door zijn natuurlijk spel en goede dictie Hein de Bont heel sympathiek te maken. Ook de bijrollen waren uitstekend bezet. In het bijzonder noem ik Eki Bouwer, die iets bijzonders maakte van het episodische rolle tje van juffrouw Hansen, de huisdraak en door haar scherpe, rake typeering bewees hoe ook een kleine rol een juweeltje kan wor den. Co Fris was 'n schat van een wuft dienst meisje en speelde haar scènetje met Maarten zonder opdringerigheid zeer goed, waarbij zij van den heer Van Looy geestig tegenspel kreeg. En mej. Ag. Koorenblik completeerde het personeel met een aardig getypeerde Gelder - sche dienstmeid. Geen wonder, dat de gevoelige, ernstige co medie van Christien van Bommel en Bakker in deze opvoering een zeer groot succes had. Zoo werd deze première een evenement in het Haarlemsche tooneeileven en het publiek heeft dan ook aan het slot zeer warm hulde aan auteurs en spelers gebracht. Met deze 'voor stelling van Najaarsstormen heeft Cremer be wezen, dat ook het amateurstooneel waar achtige waarde kan hebben en dit was wel de grootste verheugenis van dezen belangrijken avond. J. B. SCHUIL. SCHILDERKUNST Expositie van werken door Margaretha Verheus. (Kunstzaal Reeker). De ernst en bescheidenheid van dit werk zijn belangrijke posten in het credit dezer schilderes. Mejuffrouw Verheus gaat zich ner gens te buiten aan onderwerpen die meer ver- eischen dan zij ter beschikking heeft, en dat is op zich zelf verdienstelijk, al blijft als nood zakelijk gevolg de totale prestatie een beetje aan den weinig interessanten kant. Toch zie ik voor mij liever deze serieuse, doordachte en doorwerkte schilderijtjes dan een massa met „groot lef" in elkaar gesmeerde geweld dadigheden die op een afstand iets lijken en dichterbij leeg zijn. Het komt ons voor dat deze jonge schilderes geen last van overmatige fantasie heeft en zich bij een kalme nuchtere observatie van de roeiiooze werkelijkheid het meest op haar ge mak voelt. Daar kan dan op den duur een zeker vertrouwd-zijn, een zekere innigheid in het werk ontstaan waardoor het iets wordt, en ons gaat interesseeren. De nuchtere Leid- schevaart met den Kwakel bij de tramremise is haar zoo vertrouwd geworden dat zij er haar beste werkjes aan te danken heeft. Op een Kunst-zij-ons-Doel tentoonstelling. naar ik meen zagen wij die. uitnemend de sfeer gevende, teekening vroeger al eens en vestig den er de aandacht op. Hier zijn nu een aan tal olieverfschilderijen aan die omgeving ont leend waarvan ik een klein, alleen de treden van de trap gevend werkje, met de vaart naar den achtergrond loopend, waar even de Bavo zichtbaar wordt, het sterkst vind. Daar is het niet alleen meer de solide constructie van zoo'n houten brugje, die nauwkeurig bekeken is, maar er is ook in de kleur meer vrijheid van leven, meer „fut" zou men kunnen zeg gen, gekomen. Dat kan men ook zeggen van het. gezicht op het Binnen Spaame met de groene brug tusschen de groene boomen. Laat het geheel misschien wat groen zijn, een zeker élan in de manier van schilderen is er niet in te miskennen Wat mejuffrouw Verheus uit Brugge het eeuwige Brugge heeft meegebracht, is veel minder solide in elkaar gezet. Zij zal altijd tijd noodig hebben om zich in een gegeven te ver diepen. Dc vlotte handigheid, die van een Reise-Andenken altijd nog iets artistiek-ver- dedigbaars maakt, bezit zij niet. Al komt er, als bij de Brugsche schilderij met de achter kanten der huizen aan 't water, altijd nog wel iets toonbaars van terecht. Maar het binnen marktpleintje is oppervlakkig en grof. En zoo vinden wij bij een schilderes als deze expo- sante gemeenlijk haar besten kant in de stil leven-schildering. Daarvan vindt men hier een aantal, die in ieder opzicht aanvaardbaar zijn en van een rustigen, goed geleiden smaak ge tuigen. Dat kalm observeeren van de mar kantheden die een oud pulletje bezit, de on bewogenheid van een fijnkleurigen achter grond zoo stil genietend in zich opnemen, dat lijkt ons wel iets voor deze schilderes. Zou zij er iets mee opschieten, als er eens wat meer beweging in haar werk kwam? Zou zij de ren nende jonge herten uit Den Hout. of springen de apen uit Artis of stoeiende jeugd in de duinen kunnen teekenen, beweging, leven vastleggend in een lijn? Vroeger werd dit ge- eischt van iemand die wou gaan schilderen. Maar toen waren er dan ook heel wat minder, die er aan begonnen. Mej. Verheus moge lang zaam aan het stilleven en de levende stilte van den kwakel thans gaan verlaten. De we reld is nog ruimer. J. H. DE BOIS. „NUT EN SPORT." De leden van de Haarlemsche Pluimvee en Konijnenfokkersvereeniging „Nut en Sport", hebben de volgende bekroningen behaald op de wereld-pluimveetentoonstelling te Brus sel: A. J. v. d. Ploeg met Ancona 5 een 1ste. twee 2de en 1 3e prijs; P. de Droog met Buff Legh. 2 1ste en eereprijzen; J. van Gend met Herm. Sussex 2 2de en met Col. Plymouth Rocks 1 2de prijs; H. L. Wisman met wit Eng. Legh. 1 ste prijs; N, J. Dol met Patrijs Legh. 1 2de prijs; L. van Noord met Lotharingen 1 lste prijs; A. N. Ruigrok met Papellons 2 lste met eere en 1 2de prijzen. HAARLEMSCHE AMATEUR-FOTOGRAFEN VEREENIGING. In de serie werkavonden welke de H.A.F.V. dit seizoen voor hare leden organiseert wordt a.s. Donderdag 24 October gedemonstreerd in de cursus Vergrootingen „Het retoucheeren en opwerken van vergrootingen". Belangstellende amateur-fotografen zijn daarbij als steeds welkom in het Vereni gingslokaal Gedempte Oude Gracht 104. NEEMT GEEN VERZENDT Uw Remboursementen voorlaan met 5 x daags Amsterdam 4 x 't Gooi 2 x den Haag en omstr. N.V. K. VISSER's AUTODIENSTEN Haarlem. Warmoesstraat 1517 Telef. 12400 11700 RECLAME PAKJE, bij- *45 zonder fijn GIERSTRAAT 20 HAARLEM CORSETTEN MODEL 164 (Als afbeelding) Zijsluiting corset van solide broché, geh. gevoerd. Elastiek z ij panden; stevig gebali- neerd. 4 pri ma jarretelles Zijsluiting cor- set. 4 prima jarretelles. MODEL 163 V vanRiets' ,cV°v GROOTE HOUTSTRAAT 20—22. De ideale voetverzorging naar maat, prijs 9.00 vervaard, ond medisch toezicht N.V. 'T KEERPUNT Kinderhuis vest 21 Telefoon 1 6 0 8 5 Irrigators, Breukbanden, Elastie ken kousen. Patent Gencesmidde- leu, Nieuwste Modellen Vrouwen spuiten Te Haarlem uitsluitend gevestigd: ZIJLSTRAAT 91 „U N I T A S" TEGENOVER HET STADHUIS. Vraagt GRATIS PRIJSCOURANT. K. FRED. MEIJER Groote Houtstraat 173 Gevestigd sedert 1921 LAGE TARIEVEN Telefoon .13126 wanneer U ze laat meedoen aan Philips' Kinderwedstrijd. Een even prettig als opvoedkundig werkje met het spannende vooruitzicht op een der 110 prijzen of 2500 troostprijzen, door Philips j voor de winnaars beschik- baar gesteld. Prijzen, die) er wezen mogen radio-toestellen, meccano's^ auto- j peds, fietsen, fietslantaarns, foto toestellen, electrische treinen, vliegtuigbouwdoozen,rolschaat- j sen, enz. enz. N.V. PHILIPS* GLOEILAMPENFABRIEKEN, EINDHOVEN' 1 Wij etaleeren waarvan de prijzen U tot koopen dwingen. Ook extra groote maten 190 x 230 ƒ5.48 en 6.48. KLEINE HOUTSTRAAT 12—14. Waarom zult U RADIODISTRIBUTIE nemen en het eerste jaar hiervoor 50.betalen, met slechts een paar stations? Met een ERRES TOESTEL van 119.hetwelk in 11 jaar Uw eigendom kan zijn, krijgt U MINSTENS 40 STATIONS, geheel vrij. Vraagt demonstratie bij W. BRAK EL Jr., BOTERMARKT 17 TELEF. 12897 GOEDKOOPE AANBIEDING. LUXE AUTO'S. CHEVROLET COACH '31 325.— SEDAN '31 350.— '29 150.— Alles prima in orde en goed op de banden. TFDING VAN BERKHOUTSTRAAT 70 TELEF. 11256

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1935 | | pagina 12