I
PALMOLIVE
Het belang der Britsch-
Fransche samenwerking.
jf t ♦♦♦en nu heb ik
nog kans op de extra §©©•-•
DONDERDAG 24 OCTOBER '1935
HSA'EEE M'S D A 'G B E 'A D'
Onmisbare factor voor den wereldvrede
Fransch Kamerlid
Door FRANgOIS DE TESSAN,
oud-ondersfaatssecretaris van buitenlandsche zaken.
Is het mogelijk, dat de Afrikaansche trage
die de Britsch-Fransche betrekkingen zooda
nig zal beïnvloeden, dat de traditioneele poli
tiek der beide groote Westersche democratieën
in gevaar wordt gebracht? Het is gemakkelijk
en tegelijkertijd onaangenaam de schijnbare
en werkelijke tegenstellingen te doen uitko
men, die sinds een aantal jaren in de Engel-
sche politiek zijn op te merken. Vast staat
bijvoorbeeld, dat het in 1924 Frankrijk was.
dat met het Protocol het eerste systeem van
collectieve veiligheid voorsteldeEngeland
ging er niet op in!
Bij herhaling heeft Frankrijk te Genève ge
tracht de autoriteit van den Volkenbond te
versterken: het heeft gepleit voor de vorming
van een internationaal leger; het heeft ge
probeerd een hechter stelsel van wederzij d-
schen bijstand in het leven te roepen. Naar
mate de Duitsche herbewapening in omvang
toenam heeft Frankrijk gepoogd zijn geal
lieerden uit den grooten oorlog te bewegen tot
het nemen van gezamenlijke veiligheidsmaat
regelen volgens nieuwe formules van solidari
teit. Het vond weinig gehoor en weinig onder
steuning.
Terwijl de verschillende Fransche regee
ringen het Pact een nieuw en krachtig leven
wilden inblazen, maakten de Engelschen re
serves. Zij dachten er geen oogenblik aan
nauwkeurige verbintenissen aan te gaan. Zij
zeiden, dat ze zich van te voren niet konden
uitspreken over hypothetische gevallen, waar
op de continentale landen hen opmerkzaam
maakten. Kortgeleden werd met het Derde
Rijk een vlootaccoord geteekend. onder om
standigheden, die in Frankrijk een begrijpe
lijke emotie verwekten.
En nu zijn het zekere Britten, die Frank
rijk er van beschuldigen, dat het den Volken
bond niet met zijn volle energie verdedigt, dat
het zich verbergt achter ingewikkelde formu
les in plaats van positief partij te kiezen en
dat het weifelt bij de nakoming van zijn fun-
damenieele verplichtingen. Aan beide kanten
bekogelt men elkaar met argumenten, die ze
ker niet van gewicht ontbloot zijn, maar die
het gevaar hebben dezen twist waarbij
overigens het ongelijk aan beide kanten
schuilt te verergeren.
Bestaat het groote vraagstuk nu heusch in
het opzoeken van verwijten, die men elkaar
voor de voeten kan werpen en hebben cie
blikken-in-het-verleden werkelijk eenig nut
voor de vredeszaak? Zeker niet. Het eenige
probleem bestaat in het zoeken naar recht
vaardigheid, in een beoordeeling der feiten
van een universeel standpunt, in het toepas
sen van menschelijke leerstellingen van ver
strekkend karakter. Er is geen andere handel
wijze mogelijk, wanneer men verlangt, dat de
verdragen in de toekomst geëerbiedigd zullen
worden en de moraliteit in de wereld zal re-
geeren. Het.is best mogelijk, dat in het Ila-
liaansch-Ethiopische conflict het eigenbelang
van Groot-Brittannië samengaat met de be
scherming der principes van den Volkenbond.
Hoofdzaak is, dat de Britsche opinie niet op
nieuw in haar oude fouten moet vervallen, dat
zij zich volledig rekenschap van haar plich
ten geeft en dat zij moet inzien, dat haar ge-
isoleerdheid geenszins dwingt tot een beperk
te rol in Europeesche en extra-Europees.he
zaken. Wat de Franschen den Britten on
langs hebben verweten was hun aarzeling, en-
zekerheid en eng particularisme. Waarom
zouden wij echter aan den ernst van Enge
land twijfelen op een oogenblik. dat zijn poli
tieke evolutie juist het prijsgeven van deze
dingen mogelijk maakt?
Sir Samuel Hoare heeft op 11 September een
program-rede uitgesproken, die een groote
vordering vormt op alles wat totnutoe door de
officieele sprekers van zijn land ten gunste
van den Volkenbond is gezegd. Hij heeft zich
aan het hoofd geplaatst der ideeën, welke de
kleine staten om Frankrijk hebben vereenigd.
Zijn woorden hebben een diepen indruk ge
maakt, niet alleen in de Geneefsche kringen,
maar in de geheele wereld. De Britsche minis
ter van buitenlandsche zaken heeft, doordat
hij deze moedige houding heeft aangenomen,
een belangrijke moreele daad verricht. Als de
Volkenbond de huidige- crisis op eervolle wijze
te boven komt wat iedereen vurig wenscht
zal dit voor een groot deel aan den leider
der buitenlandsche politiek van Engeland te
danken zijn.
Men spreekt onophoudelijk van het beper
ken van het gevaar, van het localiseeren van
een of ander avontuur, van de noodzakelijk
heid een bepaalde oorlogsepisode slechts als
een ..koloniale aangelegenheid" te beschouwen.
De Moraal is echter universeel en het Recht
strekt zich eveneens over de grenzen uit. Het
Recht is onvereenigbaar met een middelmatig
opportunisme of een min of meer plompe ca
mouflage. Het is de edele uiting van de ge
voelens, die de menschen-van-goeden-wil uit
alle deelen van de wereld vereenigt. Hij aie
de vesting van het recht te Genève verdedigt,
kan wat logisch is rekenen op de erken
telijkheid van hen, die hun hoop gericht heb
ben op dezen vorm van hooge justitie, welke
den Volkenbond symboliseert.
De verdienste van Sir Samuel Hoare is, dat
hij zich gesteld heeft boven het Italiaansch-
Elhiopische conflict en verklaard heeft, dat
Engeland niet de bedoeling had uitsluitend in
dit geval een systeem van collectieve veilig
heid in werking te stellen, maar dat het met
al zijn kracht zou streven naar een stelsel van
internationale legaliteit. Het is dit stelsel, dat
de Fransche democratie verwezenlijkt wenscht
te zien.
Men begrijpt, dat Pierre Laval te Genève een
gematigde houding heeft aangenomen en dat
hij, terwijl hij zich beriep op de door Sir Sa
muel Hoare ontwikkelde principes, van een ge
matigde taal gebruik maakte. Zijn politiek is
er sinds eenige maanden op gericht eenerzijds
met Mussolini de geschilpunten te regelen,
die Frankrijk en Italië over de Afrikaansche
kwestie verdeeld houden, anderzijds van deze
mogendheid een bijdrage voor de continentale
veiligheid te verkrijgen in het kader van den
Volkenbond. De leider der Fransche regeering
heeft alles in het werk gesteld om zooveel mo
gelijk aan de koloniale verlangens van dit
land tegemoet te kunnen komen en het te be
wegen mede te werken aan het algemeene
herstel van Europa. Maar Italië heeft zich niet
tevreden betoond met de voordeeien, die hem
werden aangeboden.... Het heeft alle com
promis-voorstellen afgewezen zoodoende
tijd winnende voor een betere voorbereiding
der vijandelijkheden en is tenslotte in een
gewapend conflict geraakt met Abessynië, zon
der dat er een officieele oorlogsverklaring aan
vooraf is gegaan.
Alle raadgevingen tot matiging en voor
zichtigheid. die Frankrijk gegeven heeft, alle
pogingen tot verzoening, alle voorzorgsmaatre
gelen om den Duce niet openlijk te kwetsen
zijn zonder resultaat gebleven.... Men zal
moeilijk kunnen beweren, dat Laval niet tot
het uiterste is gegaan van alles wat de „La-
tij nsche vriendschap" kon eischen, dat hij
niet een zeldzame scherpzinnigheid aan den
dag gelegd heeft om ontijdige besluiten te
voorkomen en de procedures zooveel mogelijk
te verzachten en dat hij te Londen en Genève
niet gepoogd heeft het vrijwel onvermijdelij
ke te voorkomen.
Dit onvermijdelijke is noodlottigerwijze toch
gekomen, de oorlog is in Ethiopië losgebarsten
en de Volkenbondsraad heeft de procedure
der sancties moeten toepassen. Het rapport
van de Commissie van zes. concludeerende
..dat Italië zijn toevlucht tot den oorlog heeft
genomen in tegenstelling met de verplich
tingen van artikel 12 van het Pact" werd met
algemeene stemmen aangenomen. Frankrijk
kon niet anders doen dan zich bij monde van
Laval bij dit qprdeel aansluiten.
Met deze handelwijze heeft Frankrijk geen
keus gedaan uit twee vriendschappen, die
van Engeland en die van Italië. Het heeft
voor het Recht gestemd en opnieuw een be
wijs gegeven van zijn trouw aan het Pact.
Maar het Pact voert dit land automatisch te
rug naar de zijde van zijn buurman aan den
anderen kant van het Kanaal, want het Pact
omvat samenwerking met Engeland en de
functionneering van een systeem, dat door
alle achtereenvolgende Fransche regeeringen
is aanvaard.
De verdediging van de continentale stabili
teit en het onmiddellijke belang daarvan zijn
voor Frankrijk en Engeland een aansporing
de wachters van het Geneefsche recht te blij
ven. Die samenwerking mag soms als ge
volg van het verschil in temperament tusschen
beide volkeren aanleiding geven tot mis
verstanden. polemieken en tijdelijke crises, zij
blijft niettemin onmisbaar voor Europa en de
wereld. In de bijzonder critieke oogenblikken,
die wij thans doormaken, moet en zal zij voort
duren.
(Nadruk verboden)
STADSNIEUWS
Ledenvergadering van
,,'t Nut".
Woensdagavond heeft het departement
Haarlem van de Maatschappij „Tot Nut van
't Algemeen" een ledenvergadering gehouden
in het gebouw van ,,'t Nut'' in de Lange Veer-
straat.
In deze vergadering werden diverse jaar
verslagen voorgelezen en goedgekeurd.
Uit het jaarverslag van hot departement
bleek dat, dank zij de verlaging der contribu
tie. het aantal leden is gestegen van 178
op 187.
Het bestuur is in het afgeloopen jaar ge
wijzigd door het aftreden van mej. Nieuwen-
huizenKruseman. Als opvolgster werd mevr.
De Jong-van Geuns benoemd. Het verslag
maakte verder melding van het feit, dat bij
het 150 jarig bestaan der Maatschappij het
departement aan de gemeenten Haarlem en
Heemstede een aantal boeken heeft aange
boden. In het vereenigingsjaar 1934'35 wer
den vier interessante lezingen gehouden.
De Nutsbibliotheek heeft een voorspoedig
jaar had. Door schenkingen en aankoop
werd de verzameling boeken aanzienlijk uit
gebreid. Het aantal inschrijvingen en uit
geleende boeken is wederom gestegen.
Uit het jaarverslag van de Kweekschool
voor onderwijzeressen sprak voldoening over
de resultaten van het onderwijs. Zoo slaagden
dit jaar voor de acte onderwijzeres 31 van de
32 candidaten.
Nadat nog de commissie belast met het na
zien der rekening en verantwoording van 't de
partement een gunstig verslag had uitgebracht
ging men over tot het kiezen van een commis
saris voor de bibliotheek Met algemeene stem
men werd de heer ir. A. J. van Braam Houck-
geest benoemd verklaard.
Na ae rondvraag sloot de voorzitter, de heer
mr. J. Hoog, de vergadering.
Jupiter verlaat den Olympus en
bezoekt de aarde.
TOURNEE MAURICE ROSTAND.
De inhoud van „La Gloire" (De Roem), een
meesterwerk van Maurice Rostand, dat 31
October a.s. voor het eerst in ons land in den
Stadsschouwburg te Amsterdam zal worden
gespeeld en vervolgens in den Stadsschouw
burg te Haarlem op 1 November, is als volgt:
„Clarence, de zoon van den beroemden
schilder Wisburn, heeft de illusie, den roem
van zijn vader te evenaren, maar deze, wien
hij een van zijn studies heeft getoond, moet
hem ontmoedigen. Alleen gebleven besluit
Clarence zich van het leven te berooven, daar
hij zich niet meer in staat voelt, ook een
groot schilder te worden. Doch de roem, door
zijn vader uitgebeeld in een vermaard schil
derij, komt tot leven en zegt hem naar Lon
den te vertrekken en daar in eenzaamheid te
werken. Na verloop van vele maanden meent
Clarence een werk voltooid te hebben, zijn
eerzucht waardig: hij wil zijn vader de doe
ken die hij gemaakt heeft, toonen en als
Wisburn in het atelier van zijn zoon komt
ziet hij niets anders dan 12 witte doeken, die
zijn krankzinnig geworden zoon voor meester
werken houdt. Tijdens de ziekte van Clarence
schildert de wanhopige vader zelf de doeken
zooals zijn zoon zich deze had voorgesteld,
opdat de stevende Clarence de illusie van den
roem zal beleven".
Maurice Rostand is op 26 Mei 1891 te Parijs
geboren en heeft daar tot zijn tiende jaar
gewoond. Toen zijn vader ernstig ziek werd,
verhuisde hij met zijn familie naar Cambo.
Op 7-jarigen leeftijd begon hij reeds te schrij
ven en 12 jaar oud zijnde nam hij deel aan
een „concours de „poésie", georganiseerd door
„Les Annales", en verwierf den eersten prijs.
In een tijdsverloop van zes jaar stelde hij een
gedichtenbundel samen, die in 1909 bij Fas-
quelle verscheen.
Vervolgens schreef hij een stuk in samen
werking met zijn moeder. Rosémonde Gérard:
„Le bon petit dïable", alsook verschillende
romans: ..Le Pilori", „Le Cercueil de cristal",
„1* Ange du Suicide" en stukken in versvorm,
waaronder ..La Gloire". Dit laatste is zijn
meest geliefde werk
Amphitryon", een geestige film, die
in alle opzichten voldoet.
„Gegen Frauen kampfen Götter selbst
vergebens", heet een ondeugende variant in
de goddelijke film Amphitryon, waarbij men
geenszins de gevolgtrekking mag maken dat 't
de bedoeling is ..Frauen" gelijk te stellen met
het oorspronkelijke „Dumheit", uit dit ge
zegde. De nadruk legge men op de moeilijk
heid van den strijd tegen beide....
Evenmin hebben wij naar de uitspraak van
een bakvisch geluisterd, als wij spreken over
een Goddelijke film, want de hoofdrol wordt
door Jupiter zelf gespeeld, daarin heftig bij
gestaan door zijn discipel Mercurius, die
beiden op aarde toch nog niet zoon heel erg
mal figuur slaan.
Amphitryon is een wonder van geest, vaar
digheid, beeld en techniek. Het is een Ufa-
film, zooals Ufa in langen tijd niet meer ge
maakt heeft, wellicht niet meer heeft kunnen
maken. In alle opzichten is Amphitryon
sprankelend van geest, zoowel op den Olym
pus, waar Jupiter ontwaakt en een frissche
oneenigheid verorbert met zijn eega, Godin
Juno. als op aarde, waar een ergerlijke ver
koudheid den sterrenplukkenden God tot op
de ongelegenste oogenblikken teistert.
In woordkeus staat Amphitryon hemelhoog
verheven boven alle andere films, waar het
woord slechts als aanvulling gold en als ge
mak voor den man, die anders de teksten had
moeten makenElke zin in Amphitryon is
een klinkende klok. elk woord verbergt een
verscholen geestigheid en de levendige maat
der verzen, geeft de geheele film een prachtig
tempo aan, zonder dat men gedwongen wordt
de woorden als versregelen op te vatten.
Kathe Gold en Willy Fritsch in de buiten
gewoon goede Ufa-film „Amphitryon".
Toch moet men hieruit niet gelooven dat
in Amphitryon de spot met de Grieksche
Goden wordt gedreven, erder is het tegen
deel waar. Door de vermenschelijking van on
metehjk hooggeplaatste wezens, door hun
moeilijkheden hier op aarde, hun vaak on
handige manier van doen en hun echt-
menschelijke ondeugden en fduten, winnen zij
ten zeerste aan populariteit, zooals trouwens
Jupiter zelve meer dan eens te/ zijn groote
voldoening heeft geconstateerd. Want ook
voor een belangrijken God als Jupiter is, kan
een verhooging van de algemeene belang
stelling in het geheel geen kwaad.
Willy Fritsch als goedmoedige, dikke Jupi
ter. Een nieuwe rol voor den beminnelijken
charmeur. Doch zijn charme komt hem in
deze film ook wel van pas. want.Jupiter,
als mensch, is ook niet heelemaal zonder zon
den
Paul Kemp, de butler van den Olympus,
de aristocratische en toch onderdanige God
Mercurius, die netjes blijft en zijn waardig
heid nauwelijks of in het geheel niet ver
liest, tot op de aarde toe.
Adèle Sandrock, de geslepen en bazige vrouw
van Jupiter den Goeden, die de lakens uit
deelt zoowel op den Olympus als op de aarde,
doch wie een praatje over de laatste mode
niet vreemd is, want eerst is zij vrouw en
danja, dan pas Godin.
De twee aardsche vrouwelijke wezens, die
op den voorgrond treden, zijn Kathe Gold,
de vrouw van Amphitryon, den held die aan
het vechten is, (het kenmerkende van alle
Grieksche helden) en Fita Benkhoff. de vrouw
van Sosias, die den vechtenden helden bij
staat. voor zoover het 't drinken en luieren
betreft.
Kathe Gold heeft een zoo beweeglijke na
tuur, dat zij zoowel levendig een hoflijke gast
vrouw. als een liefdeversmachtende, wachten
de echtgenoote kan uitbeelden, als een devote
onderworpene aan Jupiter, als een leidster
der Grieksche vrouwenbeweging, als een
toornige, die ontrouw verwijt
Fita Benkhoff blijft de domme, oppervlak
kige en tevens gewiekst-uitgeslapene dienares-
op-den-achtergrond, die leeft voor een hoed
en slechts eerbied heeft voor een man die
op ondubbelzinnige wijze kan toonen, dat HIJ
de baas in huis is. Overigens in vele gevallen
geen gemakkelijke opdracht, omdat al te hard
van stapel loopen het tegendeel wel eens als
resultaat zou kunnen hebben.
Amphitryon: een film vol goddelijke wijs
heid, geestigheid, beeldenpracht, die deze
week in Rembrandt wordt vertoond. Reinhold
Schünzel is de regisseur en het is te hopen
dat de Ufa nog meer zulke oude krachten
heeft overgehouden, om meer films van de
eerste soort te vervaardigen, waarin alles
voldoet tot in de kleinigheden toe.
fitcróee/if U eenf/\
(Adv. Ingez. Med.)
It.K. HARMONIE „ST. CAECIL1A".
Zondag 27 October a.s. zal de R.K. Harmo-
nei „St. Caecilia" uit Haarlem-Noord een con
cert geven voor de K.R O.-microfoon van
14.45—15.15 uur en van 1616.30 uur.
Bovengenoemde vereeniging zal op Zondag
3 November a-s. haar jaarlijksche najaars
uitvoering geven in het gebouw St. Bavo aan
de Smedestraat.
■k AÉÉËïjKÉÉL. a
Dagelijks een dames- of heerenrijwiel
(waarde f39.50) of f35.- contant
en 50 waardevolle prijzen
Eéns per maand: 500 guldenl
Zoudt U niet graag een mooi Fongcrs rijwiel
willen hebben gloednieuw, voorzien van
prima banden en rem 7 Een dames- of heeren
model - net zoo U wilt. Of misschien verkiest
U f35.- in contanten? Bovendien dingt U mee
naar den extra prijs van f500.- per maand.
En 50 personen winnen dagelijks nog een spe-
cialen prijs.
Om deel te nemen aan dezen wedstrijd hoeft U
slechts het volgende te doen: Palmolive biedt
lederen dag een Fongers 4a (of f 35.-) aan
voor den besten brief van den dag, waarin
wordt gezegd waarom men Palmolive zeep
verkiest. Op literaire waarde komt het niet
aan het gaat veeleer om de goede idee. De
brieven mogen niet langer zijn dan 30 woor
den en zoon brief schrijven kan iedereen!
U weet dat Palmolive de schoonheidszeep der
wereld is en dat de olijf- en palmoliën die erin
verwerkt worden de beste natuurlijke schoon
heids-middelen zijn. Ook weet U dat vrouwen,
in alle landen der aarde, verklaren dat Palmolive
méér dan zeep een schoonheids-middel is!
Probeert U Palmolive nu ook, en schrijf ons
dan waarom U ze verkiest. Met dien brief
kunt U een mooien prijs winnen. Vergeet niet
dat U zooveel antwoorden kunt inzenden als U
wenscht. Schrijf ons Uw oordeel vandaag nog
LEES DEZE EENVOUDIGE REGELS:
Ga naar Uw winkcltr rn koop drie stukken
Palmolive leep voor 37M ct. Van hem ontvangt
U alle bizonderheden.
Q Schrijf ons in 30 woorden of minder waarom U
Palmolive leep verkiest. Vermeld ook den naam
van Uw winkelier. Wl| kijken niet naar literaire
waarde - de beste idee zal winnen.
Stuur Uw opgave naar Palmolive. Postbus 671,
Amsterdam-C., onder bijvoeging van 3 zwarte
banden van de Palmolive verpakking. Het staat
ieder vri) zoo vaak in te zenden als bi) wil. Voor
iedere inzending 3 zwarte banden bijvoegen.
Dagelijks: een rijwiel en 50 extra prijzen.
Hoofdprijs: ééns per maand van f 500.-
(Adv. Ingez. Med.f
Lezing voor de English
Association.
Mr. Laurence Gilliam over Radiotooneel.
Woensdagavond sprak voor de afd. Haar
lem van de English Association in Holland,
Mr. Laurence Gilliam, regisseur bij de
British Broadcasting Company, in een der
bovenzalen van Brinkmann aan de Groote
Markt.
Nadat de voorzitter der vereeniging dr. F.
P. v. d. Voorde een korte inleiding had ge
houden begon Mr. Gilliam zijn lezing over
het onderwerp „Broadcasting Drama". De
radiotooneelafdeeling bij de B.B.C., die het
staatsmonopolie voor den radio omroep heeft
overgenomen van den staat, staat onder
leiding van éen persoon, die onder zich ver
schillende regisseurs heeft. Tot hun taak
behoort het voor de bewerking geschikt ma
teriaal als tooneelstukken, romans, novel
len etc. uit te zoeken. De bedoeling van radio
tooneel, zoo zette de heer Gilliam Uiteen, is
het scheppen van een voorstelling in de ge
dachte van den luisteraar zonder de middelen,
die het tooneel en de film ten dienste staan,
slechts door middel van het geluid. Het heeft
zekere moeite gekost om een juiste methode
hiervoor te vinden. Men moest rekening hou
den met de ontvangstmogelijkheden door de
luisteraars, terwijl zich verschillende andere
technische moeilijkheden voordeden.
Geleidelijk aan heeft men echter de methode
gevonden, waarbij de diverse onderdeelen
van het hoorspel, elk voortgebracht in een
aparte afdeeling, worden gemixed tot een
tooneel, dat de aether wordt ingestuurd. Bo
vendien heeft men het gemak leeren kennen
van gramofoonplaten, die de mogelijkheden
voor het radiotooneel belangrijk hebben uit
gebreid.
De radlotooneelschrijver, vertelde spr., kan
met het schrijven van hoorspelen geen be
staan vinden. Weliswaar heeft de auteur, die
een goed radiotooneelstuk schrijft, een veel
rootere kans naam te maken dan een gewone
romanschrijver, wiens werk bij veel minder
menschen bekend wordt, doch veel valt er
voor hem niet mee te verdienen.
Minstens tachtig percent van de radiotoo-
neelen zijn niet origineel. Meestal worden zij
bewerkt naar tooneelstukken, films etc. Vaak
doet het gebrek aan zichtbare handeling
voelen bij deze dikwijls bekorte stukken.
Slechts enkele bewerkingen naar Fransche en
andere films hebben het bij het publiek „ge
daan". Ook romans leenen zich niet goed
tot het maken van hoorspelen.
Wel echter de „short stories", de novellen.
Deze bieden het voordeel dat zij minder per
sonen, minder karakters ten tooneele voeren,
dat de handeling meestal een snel tempo bezit
en dat er bijna geen details in worden behan
deld. En dit is noodig om de aandacht van
den luisteraar te blijven trekken.
Voor de acteurs geldt, hetzelfde als voor de
spelers, ook voor hen biedt het radiotooneel
niet veel financieele mogelijkheden. Een be
trekkelijk klein aantal spelers is geschikt voor
vertolking van het geluidsspel, dat hoewel het
't voordeel biedt, dat de rol opgelezen kan
wonden, een concentratie van den speler
vraagt, die slechts weinigen bezitten. Want,
zoo zeide de heer Gilliam, zoodra iemand
slechts doet alsof hij volkomen begrijpt wat
hij zegt, is dit door de microfoon te merken.
Het aantal geschikte regisseurs is zeer be
perkt. Onder meer is het monopolie van
den omroep oorzaak, dat weinigen genoeg
ervaring hebben voor het beroep.
Interessante bijzonderheden vertelde hij
voorts over de geluidsnabootsing van vroeger
en nu. In het begin van de uitzending van
hoorspelen legde men zich eroo toe zoo na
tuurgetrouw mogelijk het geluid van bepaalde
acties na te bootsen.
Het bleek toen, dat bij het technische sta
dium, waarin zich de microfoons bevonden,
deze geluiden juist niet natuurlijk werden
weergegeven.
Men ging er toen toe over om met behulp
van allerlei eenvoudige instrumenten de ge
luiden na te bootsen. Tegenwoordig echter
zijn de microfoons dusdanig verbeterd, dat
men weer de natuurlijke geluiden uitzendt in
een hoorspel. Ook vertelde hij een en ander
over de rol, die de muziek bij de vertolking
van een radiotoneelstuk speelt.
Het luisterend publiek neemt bij den om
roep een zeer bijzondere plaats in. Het is den
spelers nooit bekend voor hoeveel luisteraars
zij spelen. Wellicht zal gespeeld worden voor
twintig millioen menschen, die allen onder
verschillende omstandigheden en in verschil
lende omstandigheden en in verschillende
stemming luisteren. De massapsychologie
van de zaal valt weg.
Een moeilijkheid is ook, dat er niet zooals
bij tooneelspelers een direct contact bestaat
tusschen publiek en acteurs.
Een verschil wat economisch-financieele
factoren betreft bestaat er ook tusschen het
tooneelspel en het radio hoorspel.
Het tooneelstuk zal meerdere malen kun
nen worden gegeven, het radiotooneel bereikt
in een keer zooveel menschen dat het vrijwel
niet kan worden herhaald. Direct is 't nieuwe
er van af. Het kost dan ook moeite steeds
met iets nieuws te komen.
Vervolgens besprak de heer Gilliam de ver
schillende soorten van broadcasting drama's
zooals poëtische drama's, het internationale
hoorspel, zooals werken van Ibsen, Sacha
Guitri, Schnitzler etc., het sociale drama, de
hoorspelen geheel bestaande uit dialoog, de
blijspelen, de Restoration-drama's, zooals
van Congreve en Sheridan, detective-hoor
spelen, historische radiotooneelen enz. enz.
Een belangrijk onderdeel van het radio
tooneel in eenigszins anderen zin vormen de
„feature-programs", de radiojournalen, die of
reconstructies van historische gebeurtenissen
geven of actualiteiten brengen. Zoo heeft de
B.B.C. een stuk gegeven over het leven van de
hopplukkers, over het leven der verschil
lende producenten van de dagelijks noodige
levensmiddelen, welke hoorspelen het groote
opvoedende nut hebben, dat de menschen
eikaars leven en werken leeren kennen en
waardeeren.
Spreker gaf tenslotte nog eenige aardige
feiten uit zijn eigen arbeid bij de productie
van het omroepprogramma van den jongsten
Kerstdag dat hij in elkaar zette en dat onder
meer in Nederland ten deele gerelayeerd werd,
en de voorbereidingen die voor dit programma
met personen uit alle deelen van de wereld
getroffen moesten worden.
De voorzitter dankte den spreker voor zijn
interessante lezing.
GEVONDEN VOORWERPEN EN DIEREN.
Handschoenen en ceinturen, boek (Duit
sche spraakkunst), potje vet. rijwielplaatje,
regenjas, wollen «^ie. bos sleutels, Politie
bureau Smedestraat: ac' t-osch inh. gereed
schap, Pheel, Bakkerstraat 59 zw„ boek.
Bobs, Oranjestraat 194; hond. Smeets. 2e
Hoogerwoerddwarsstraat 35; idem, Struk,
Rembangstraat 9: idem. Kennel Thorn wood,
van 't Hofstraat 93; idem Kennel Fauna, Fr.
Varkensmarkt; kinderhoedje, OdIoo, Rave-
lingsteeg 11; armbandhorloge. Rooyers, Ol
menstraat 57; idem. Stals, Zuidertuindorp-
laan 12; katten. Kennel Fauna. Fr. Varkens-
markt.- "^tpmonnaie, v. d. vom»v»r-
sineel 32; vulootlood. v. Oo's Rüksstraatweg
107- vu7oen. Schmit-Jono-Woed c^aaro° 24;
idem. Karrenbeld. Kcekstraat 28 rood: res',
wiel van auto. Kamerman Korte Begijne
straat 21; zak inh. bollen. Muusse, Bi'derdiik
yfi-oot 91 T--
