Nieuwe Uitgaven
WOENSDAG IS DECEMBER 1935
HAARLE M'S DAGBEAD
10
LETTEREN EN KUNST
CONCERT DER H.O.V.
DUITSCHE AVOND.
Op den aan Duitsche muziek gewijden
avond was natuurlijk een Duitsche solist.
Deze solist nu was geen onbekende voor de
H. O V.-leden: het was de eminente cellist
Adolf Steiner, die in Januari van dit jaar
met ons orkest het celloconcert van Dvorak
speelde en zich daarbij deed kennen als een
der meest voortreffelijke cellisten van onzen
tijd. Of hij de grootste van Duitschland is.
zooals op de aanplakbiljetten stond, laat zich
niet zoomaar een-twee-drie uitmaken, aan
gezien er geen objectieve gegevens bestaan
om dat te beoordeelen, net als b.v. bij het
schaken.Voor de toekenning van 'n cello-.-am-
pioenschap zou een volksreferendum noo-
dig zijn. De gedachte alleen al aan zooiets is
in staat om iemand te doen huiveren Daar
om willen we maar in 't midden laten of
Adolf Steiner de grootste Duitsche cellist is
en tevreden zijn met de Dinsdagavond op
nieuw opgedane ervaring dat hij in elk ge
val een zeer groot cellist genoemd mag
worden.
Zijn vertolking van Haydn's bekend cello
concert was in alle opzichten superieur.
Technisch schijnen er voor dezen speler geen
moeilijkheden te bestaan en door zijn prach
tige toonontwikkeling en muzikale intelli
gentie kan hij het zich veroorlooven om het
tempo van het Adagio zeer langzaam en dat
der finale zeer rustig te nemen, zonder dat
de spanning bij den hoorder verslapt.
Toch heeft het werk dat hij na de pauze
met het orkest voordroeg, mijn belangstel
ling In veel hooger mate gewekt en gaande
gehouden dan Haydn's concert deed. Dat
werk was niet de op het programma vermelde
..Fantastische Suite" van Steiner's leermees-
Hugo Becker, maar een Celloconcert van den
modernen componist Hans Bullerian, waar
van Dinsdagavond de eerste uitvoering in
ons land plaats had. De naam van den com
ponist bleek gelukkig net zoo min een voor
teeken voor den te verwachten aard van zijn
werk als die van den componist van de opera
„Das goldene Kreuz". Ignaz Brüll, of die van
de zangers Schorr en Stumm. Integendeel:
in dat celloconcert zit een zeer groote dosis
mooie en warm gevoelde muziek. Doch het is
er een beetje eigenaardig mee gesteld: zoo
lang of zoodra de componist het orkest alleen
aan het woord laat, schijnt hij zich verplicht
te achten ..modern te doen door het schrij
ven van schrijnende dissonanten, maar zoo
dra het solo-instrument zijn stem doet hoo-
ren luwt de dlssonantenstorm en wordt de
muziek tonaal en vaak zeer welluidend en
zwelgt, zij bovendien soms in „romantisch
angehauchte" cantilenes, die een Mendels
sohn of een Max Bruch geen oneer aange
daan zouden hebben. En die bezitten dan
zoo'n weldadige warmte, dat men de or
kestrale interjecties en sommige wat reml-
nisceerende figuraties zonder spijt of gemor
mee in den koop neemt, wijl die koop ten
slotte dan toch nog een goede blijkt te zijn.
Ik wil een kort overzicht van de indrukken
geven: Na enkele, voor menig oor zeer on
aangename orkestsamenklanken zet het
solo-instrument een soort van recitatief in.
beginnende in de donkerste liggingen der
C-snaar. maar spoedig in geweldige spron
gen zich over bijkans het geheele toonge-
bied der cello bewegend De atonaliteit houdt
op; er volgen bekende figuren, veelal in dub-
belnoten. Men zou dit deel de Introductie
kunnen noemen, evenals b.v.'bij Bruch's Eer
ste Vioolconcert het geval is Een Tutti leidt
dan over naar een gevoelvolle cantilene der
cello, die weer door een aan dissonanten rijk
orkestgedeelte onderbroken wordt. Het komt
nu allengs tot een groote stijging, dan tot
een inzinking, waarna een herhaalde toon
der hoorn en een pizzicato der strijkers het
langzame deel inluiden. De solo-cello heeft
hier een zeer mooie partij. De stemming ver
stilt en leeft weer op om eindelijk op een
half slot af te breken. Dan vangt de Finale
aan: een gedeelte vol bewegelijkheid, en vol
van de ontzettendste technische moeilijk
heden, maar klaar in harmonische structuur.
In een onvervalscht A groote terts eindigt het
werk.
Ik sprak daar van ontzettende technische
moeilijkheden. Wie zich wel eens aan het be
spelen van een cello gewaagd heeft kan ze
eenigszins schatten, maar uit het spel van
Adolf Steiner waren ze niet te bemerken.
Dat demonstreerde een onfeilbare zekerheid,
alsof 't niet anders kon. Door dat spel en
door de introductie van het totdusver hier
onbekende werk van Hans Bullerian heeft
hij dezen avond al tot een zeer belangrijken
gemaakt en ons aller dank verdiend
Maar er was nog meer dat dezen avond tot
een belangrijken en mooien verhief, al moest
het 3de Brandenburgsche Concert vervallen
door de ontstentenis van eenige strijkers. Dat
vervallen bleek bovendien in zooverre niet
erg. daar. naar de dirigent Frits Schuurman
meedeelde Bach's werk slechts tot een later
concert werd uitgesteld, en bovendien was
het programma ook zonder dat al bovenma
tig lang. Het openingsstuk, de Zauberflöte-
ouverture werd frisch uitgevoerd, maar het
eigenlijke zwaartepunt der orkestwerken
lag in het slotnummer, de Vierde Symphonie
van Brahms. Schuurman, die uit het hoofd
dirigeerde, heeft dit monumentale werk in
al zijn grootschheid en veelzijdigheid door
voeld en er een zeer plastische en warme
vertolking van gegeven. Dat was een echte
Brahms, waar door de vaak stroeve uiter
lijkheid heen de warmte der kern heen straal
de. Een hartelijk „bravo" past daarvoor, ook
aan 't adres van ons orkest, dat onder
Schuurman's inspireerende leiding met bij
zondere toewijding zijn taak vervulde. Etn
ten aanzien van de uitvoering der orkestbe
geleidingen bij de solowerken past ook niet
anders dan woorden van lof.
Twee opmerkingen mogen mij nog ver
gund worden. Ten eerste: Schuurman's ken
nis der partituren dwingt bewondering af
en zij komt ook aap. de suggestieve kracht
van zijn leiding ten goede. Echter kregen
we den indruk dat eenige beperking van de
uitbundigheid zijner gebaren aan die sug
gestieve kracht geen afbreuk zou behoeven
te doen. Een musicus van temperament heeft
neiging zich te laten gaan. doch de juiste
weg ligt ook hier in het midden. Dat kan
b.v. de leiding van Mengelberg bewijzen.
Ten tweede: De toelichtingen die het pro
gramma bij sommige der uit te voeren wer
ken geeft moeten ten doel hebben de hoor
ders voor die werken belangstelling in te
boezemen. Dit nu kan niet geschieden door
een toelichting als die van H A. bij Brahms'
Symphonie. Wanneer een musicus in zoo'n
werk niet anders voelt dan den moeizamen
arbeid van een man die gebonden zit aan
harmonie, metrum en toonsoort, dient hij
zich Incompetent te verklaren er een inlei
ding voor te schrijven en moet hij dit over
laten aan iemand, die Brahms' muziek an
ders aanvoelt. Over de waarde dier muziek
behoeven we niet meer te twisten: Brahms'
Symphonieën hebben het judicium van den
tijd glansrijk doorstaan: ze zijn ..klassiek'
geworden. En een poging om hun waarde te
verduisteren doet denken aan een bekende
proef uit de natuurkunde: een vlammetje
van een lucifer, dat in het zonlicht gehouden
eer. schaduw werpt op een daarachter ge
plaatst stuk wit papier. Maar een zonsver
duistering kan die lucifer toch niet teweeg
brengen.
K. DE JONG.
HET TOONEEL
BOEFJE'S JUBILEUM.
Zoo heeft ook Boefje hier zijn jubileum ge
vierd en is Annie van Ees door een stamp
volle zaal waarin wij opmerkten burge
meester Maarschalk, oud-burgemeester jhr.
Boreel van Hogelanden en minister Slingen-
berg op aller hartelijkste wijze gehuldigd.
Wat moet ik na 500 voorstellingen nog voor
nieuws over Boefje schrijven? Wacht, daar
schiet mij toch nog een aardige herinnering
te binnen. Ik sprak eens met een onzer brand
wachten een man, die tientallen jaren alle
voorstellingen van achter de coulisses had
aanschouwd en nog niets van zijn liefde voor
het tooneel had verloren en die dikwijls van
een gezonder, frisscher oordeel over het too-
neelspel blijk gaf dan heel deftige bezoe
kers in de Stalles over Annie van Ees. „Ik
heb nog bijna nooit iemand gezien, die er
zoo heelemaal in is als Annie van Ees in
.Boefje" zei hij. „Wilt u wel gelooven, me
neer, dat de tranen haar soms nog over het
gezicht loopen, als zij na de Celscène van
het tooneel komt. Dat zie je maar heel zelden.
Al! sen mevrouw Van der Horst en Tilly Lus
konden d'er soms net zoo heelemaal in wezen,
dat zij echt huilen!"
Het was ongeveer na de honderdste voor
stelling van Boefje, dat deze brandwacht me
dat vertelde. Het was voor mij het directe
bewijs, dat Annie van Ees een der actrices is
die bij het spelen niet buiten haar rol staat,
maar de rol ondergaat en ik vond het aardig,
om deze getuigenis van achter de schermen bij
haar 500 sto Boefje eens te vermelden.
De huldiging begon gisteren dadelijk al,
zoodra Jan uit zijn hok onder de bedstee te
voorschijn kwam. Met zijn hoofd naar den
grond gekeerd, alsof hij ..bedüsd" was voor
die applaudisseerende deftige zaal. stond
Boefje daar te wachten, totdat het publiek
bedaard was en hij Mr. Halma zijn zwarte
knuistje kon aanbieden.
Maar de eigenlijke huldiging had plaats
aan het slot. in de vrcolijke voorhof van het
gesticht der Broeders. Jan, als schoon ge-
wasschen voor dit greote feest, kwam glun
derend naar voren en het deed eenigszins
komiek aan al die deftige heeren in rok en
smoking daar voor 't Boefje te zien staan,
klaar om hem in de bloemen te steken.
De eerste spreker was de heer Boes, die
als wethouder namens de gemeente Haarlem
Annie van Ees een fraaie bloemenmand aan
bood. ..Een kwart millioen Nederlanders heb
ben u zeker als boefje g.ezien", zoo zei de
heer Boes en hebt uw kunst dienstbaar ge
maakt voor een mooie sociale taak. U hebt
met uw creatie van Jan Grovers bewezen„dat
een kind niet behoeft onder te gaan, ook al
schijnt het er toe voorbestemd. De stad
Haarlem huldigt u als het populairste boefje
van Nederland.
De heer Enschedé kwam Annie van Ees
huldigen namens Pro Juventute. Hij sprak
zijn dank uit, voor wat de actrice met haar
groote kunst voor Pro Juventute had. ge
daan. Juist in dezen tijd van toenemende
criminaliteit was het. volgens den heer En
schedé, goed, dat Annie van Ees zeer de
belangstelling wekte voor Boefje en het werk,
dat Pro Juventute voor verwaarloosde kin
deren doet.
Daarna trad Dr. Tjebbo Franken als voor
zitter van het huldigingscomité en van de
afdeeling Haarlem van het Tooneelverbond
naar voren en het was in een korte, maar
allerhartelijkste speech, dat hij zijn bewon
dering uitsprak voor Annie van Ees' Boefje.
Deze Boefjes", zei Dr. Franken, „heooon
een groote plaats in mijn hart. 1ste Degene,
die tot model heeft gediend en die nu een
flmk man in de maatschappij is geworden,
2de het papieren Boefje en de man diie hem
tot leven heeft gebracht in zijn boek. en ten
3e het Boefje, dat hier voor mij staat en dat
één eigenschap bezit, dat het eigenlijke
Boefje niet had en wel, dat het onverbeter
lijk is". Een extra warm applaus volgde op
deze geestige woordspeling.
Laatste spreker was Mr. P. Tideman en
toen de heer Tideman het echtpaar Van der
Lugt Mesert dat hij voor dezen feestavond
den naam van Van Ees gaf verzocht in
daarvoor expresselij k neergezette stoelen
plaats te nemen, begrepen wij, dat deze
spreker, die als oudste advocaat van Haarlem
het woord voerde, minder kort van stof zou
zijn.
De heer Van der Luet Melsert had den
heer Tideman eens naar aanleiding van een
kritiek een briefje gezonden, waarin hij hem
schreef, dat hij niet louter tooneelspeler was.
maar ook lid van de cultureele samenleving.
Dit had de directeur van het Rotterdamsch
Hofstad Tooneel vooral ook met de opvoering
van Boefje, bewezen. Dank zij Brusse, dank
zij het echtpaar Van der Lugt Melsert en
de regeering, hebben wij thans in Nederland
een kinderrecht en kinderrechters gekregen,
waarop Nederland even trotsch mocht zijn
als op zijn K.L.M. en op Max Euwe. De heer
Tideman herinnerde aan de woorden van
Prof. Sassen, die had gezegd, dat het recht
alleen kan groeien uit het religieuse hart
en hij was er van overtuigd, dat het ethische
element in het recht zou groeien en bloeien.
Daarna sprak de heer Tideman nog eenige
woorden als journalist, waarbij hij Prof.
Huizinga en zijn veelbesproken boek In de
Schaduwen van Morgen aanhaalde, maar de
zin van deze woorden is mij eerlijk gezegcl
ontgaan, doordat de heer Tideman met den
rug naar het publiek sprak en dus zeer moei
lijk te verstaan was.
Wel bleek het mij uit deze woorden al
thans van wat ik ervan opving dat Jan
Grovers in die jaren in ontwikkeling zeer
was vooruitgegaan en bijna al rijp werd be
vonden om de Hoogeschool van Wijsbegeerte
te Amersfoort te bezoeken.
En toen wij eindelijk weer op den beganen
grond terugkeerden, was het aan Boefje om
zijn dank te uiten. Hij deed het minder luid
ruchtig dan in het Huis van den Broeder
Overste en wij waren even verbaasd, toen wij
hoorden -hoe beschaafd hij plotseling sprak
en hoe mooi zijn stem klonk, toen hij de
dames en heeren in de zaal bedankte. En
daarna was het aan de zaal om nog eens
uiting te geven aan haar bewondering en zij
deed dat op de helaas altijd wat barbaarsche
wijze, waarop een zaal dat doen kan, na
melijk door luid handgeklap en voetge-
tr appel.
Het was een allerhartelijkst, mooi jubileum
en het gesticht van Jan zag er. toen het
scherm neerging, uit als één groot bloemen-
NA A R
DAUDEy
KLHOUTSTR 66 T6LI1109
(Adv. Ingez. MecU)
hof. Jan zelf stond met een gelukkig gezicht
te glimlachen, in zijn handen nu niet het be
roemde konijn maar een tak prachtige La-
rat-orchideeën haar aangeboden namens
de advocaten.
J. B. SCHUIL.
Wrange schetsen, door G. J. van
Lonkhuyzen.
De heer G. J. van Lonkhuyzen heeft in zes
schetsen: Werkloozenzorg, Zondagsrust. Ons
schepelingenrecht, Ongevallenregeling, Het
loon der grijsheid, Het Kantoor van den Ar
beid, getracht de werkzaamheid der Indisch?
Europeesche vakvereenigingen te schetsen.
Het brengt geen toekomstbespiegelingen, doch
schetst alleen een stuk historie. Het werkje is
uitgekomen bij drukkerij Emm ink, te Batavia.
Het Nederlandsche Boek 1935.
Uit-g. Ned. Uitgeversbond.
De Gids, die ons op de hoogte moet brengen
van al het nieuwe, dat is verschenen Het
Nederlandsche Boek heeft zich weer aan
gemeld. Dr. N. G. van Huff el schreef een ar
tikel over oude illustraties. Verder is een
prijsvraag uitgeschreven.
Zottekc, door Jos. Brusse
van Huizen.
Van Zotteke, het verhaal van den levens
loop van een Antwerpsch volkskind schrijf
ster mevr. Jos. Brusse—van Huizen is een
tweede druk verschenen. Bij het verschijnen
van dit boek schreven wij in ons blad: „Er ,-s
in de wijze, waarop Zotteke's leven geconci
pieerd en verteld is. zulk een bezonnen har
telijkheid, zooveel echte, rijpe-menscher-
humor, dat 't boek onze belangstelling voort
durend gaande houdt, en na lezing ons bij zal
blijven
Uitgever is de N.V. Brusse te Rotterdam.
„Antiscmitismus" door R. N. en
H. CoudenhoveKalergi. Pan-
europa Verlag. ZurichWeenen.
Het eerste deel van dit boek, „Judenha5S
von heute", door R. N. CoudenhoveKalergi,
behandelt de voorvallen en krachten die tot
het nieuwe opvlammen van den Jodenhaat
in onzen tijd geleid hebben. Het tweede deel.
„Das Wesen des Antisemitismus", door H.
CoudenhoveKalexgi. dat opnieuw bewerkt
werd. vormt een beschouwing over de kern
van het antisemitisme en zijn historische ont
wikkeling in Europa. Azië. Amerika en Afrika.
Wij laten hieronder een citaat volgen uit
het derde hoofdstuk van het eerste deel:
„Hetzij men de Joden als religieuze gemeen
schap, als natie, als ras of als kaste be
schouwt, in ieder geval vormen zij overal in
de wereld een minderheid: en bijna overal in
de wereld worden minderheden van allerlei
aard door meerderheden onderdrukt
In de oudheid werden de Joden gehaat en
vervolgd, omdat zij de monotheïstische min
derheid waren tegenover de polytheïstische
meerderheid: omdat zij de eenige minderheid
waren, die weigerde Romeinsche goden en kei
zers te vereeren.
Sinds het bestaan, van het Christendom
deelde de Christelijke minderheid deze ver
volging. Pas toen de Christenen meerderheid
gewonden waren, namen de Christenvervol
gingen een einde. Maar de Jodenvervolgingen
zetten zich tot op den huidigen dag voort, om
dat de Joden een minderheid gebleven zijn.
Had de Joodsche godsdienst het Romein
sche Rijk veroverd en was de Christelijke reli
gie in de minderheid gebleven, dan zouden in
de volgende eeuwen de Christenen het slacht
offer der vervolgingen en progroms geworden
zijn.
Door de geheele Middeleeuwen heen waren
de Joden niet alleen een minderheid, maar de
minderheid. Zij waren het levende bewijs, dat
men mensch zijn kon, ook zonder Christen t<e
zijn. Want geheel Europa vormde in dien tijd
één enkele Roomsch-Katholieke nacie met
den Paus als „opperste herder". De Joden al
leen weigerden zich bij deze groote Christe
lijke gemeenschap te voegen. Zij werden ver
volgd, omdat zij minderheid waren.
A. J. D. van Oosten schreef eenige Kerst
gedichten. De uitgave is van Bosch en Keu-
ning, te Baarn, Libellenserie no. 47.
Suikerfreule.Filmeditie. L. J.
Veen's Uitgevers Mij. N.V.
Van Suikerfreule, dat reeds -in drie ver
schillende vormen bekend was; roman, too-
neelstuk en film is thans ook een filmeditie
verschenen, waarin de bekende geschiedenis
van Henri van Wermeskerken geheel is be
handeld volgens het scenario voor de film.
Deze uitgave zal evenals de vorige haar weg
wel vinden.
CENTRALE TANDHEEL
KUNDIGE KLINIEK
KENAUPARK 26a, HAARLEM, TELEF. 12644
SPREEKUREN iederen werkdag 911 en
1—2 uur. DINSDAGSAVONDS 6.30—8.30 u.
ZATERDAGSMIDDAGS geen spreekuur.
(Adv. Ingez. Med
BLOEMBOLLENSANEERINGSPLAN.
De Amsterdamsche bloemkweeker. die zich
voor de vijfde kamer der rechtbank in hoo
ger beroep te verantwoorden heeft gehad
wegens overtreding van de bepalingen be
treffende de saneering van de bloembollen
cultuur, is overeenkomstig den eisch van het
O.M. vrijgesproken. Verd. zeide geen bloem
bollen, doch bloemen te hebben gekweekt.
GEVONDEN VOORWERPEN EN DIEREN.
Handschoenen en ceinturen. Politiebureau.
Smedestraat; tabaksdoos, inh. rijwiel bel.
merk. van Looy. D. Spaarne 40: étui met
schoolbehoeften. Ruysbroek. Byzantiumstr.
47; kinderhoedje. Sepers. Reitzstraat 43;
hond. Luyn. Zomervaart 120: idem. Jansen,
Leidschevaart 113; regenjas. Politiebureau.
Smedestraat; muts, Beun. Hodsonstraat 10;
portemonnaie met inhoud, v. Teunenbroek,
Mentawistraat 38: idem, Prins. Timorstraat
23. Heemstede: idem. Volbrecht, Casteleyn-
straat 4: gouden ring. Roosen. Rechthuis
straat 52; rozenkrans. As. Olycanstraat 2:
kindersandaal. Politiebureau. Smedestraat:
schaats. Alkema, Junoplantsoen 68: dames
vulpen. Dirkhof. Gen. de la Reystraat 57;
vulpen, Laarschot, Voorzorgstraat 47.
Drie redacteuren van „Volk en
Vaderland" staan terecht.
Gevangenisstraf en boeten
geëischt.
Ook een strafproces wegens een artikel in
„Nieuw Nederland".
Als gevolg van het beslag doen leggen, op
30 October jl., door den officier van justitie
bij de Arrondissements-Rechtbank te Utrecht
Mi-. A. N. Fabius, op de rotatiepers der N.V.
Drukkerij v.h. L. E. Bosch en Zoon, in ge
bruik voor het drukken van „Volk en Vader
land". weekblad voor de Nationaal-Socialisti-
sche Beweging in Nederland en van het pro
ces-verbaal. opgemaakt tegen drie redacteu
ren in verband met een entrefilet in den
vorm van een advertentie en enkele artike
len in dit weekblad, hebben Dinsdag drie re
dacteuren zich voor de Utrechtsche Recht
bank te verantwoordden gehad, terwijl mede
een strafzaak op de rol stond terzake van
beleediging in het te Utrecht verschijnend
maandblad „Nieuw Nederland".
Wat „Volk en Vaderland" betreft waren
gedagvaard de heeren Mr. S. A. van L.,
hoofdredacteur, mr. H. R„ als waarnemend
hoofdredacteur en J. H.. rédacteur. Van
„Nieuw Nederland", was gedagvaard dr. E.
G. H. V.
Mr. van L. is ten laste gelegd, dat hij in
„Volk en Vaderland" een artikel heeft doen
opnemen, getiteld „Het Roode Gevaar", in
welk artikel een uitlating voorkwam, welke
volgens de dagvaarding van opzette
lijk beleedigenden vorm is voor de Regeering
des lands, althans voor het openbaar gezag
of eenig openbaar lichaam.
Mr. R. is ten laste gelegd, dat hij te Utrecht
en elders in Nederland opzettelijk als waar
nemend hoofdredacteur van ..Volk en Va
derland" in hetzelfde nummer van voor
meld blad heeft doen opnemen een artikel
of geschrift, waarvan het eerste deel al
dus de dagvaarding kennelijk doelde op
den gewezen Minister van Defensie Dr. Dec
kers en opzettelijk genoemden functionaris
beleedigde ter zake van de rechtmatige uit
oefening van zijn functie als minister van
Defensie, terwijl het laatste deel kennelijk
sloeg op de Regeering onzes lands en eene
uitlating in opzettelijk beleedigenden vorm
daarover, althans over het openbaar gezag
of eenig openbaar lichaam, opleverde.
Van het tweede geïncrimineerde artikel of
geschrift, getiteld „Visschers in Nood", be
vatte volgens de dagvaarding de laatste zin
uitlatingen in opzettelijk beleedigenden vorm
voor de Varkens-Centrale, Tarwe-Centrale en
Zuivel-Centrale. alle openbare lichamen of
instellingen zijnde.
Wat de strafzaak tegen den heer H. aan
gaat. hem is ten laste gelegd, dat hij, even
eens in het bewuste nummer van „Volk en
Vaderland", een artikel heeft doen opne
men. getiteld: ..Uit den Praathof", van beide
Front-en geen Nieuws", van welk artikel de
laatste zin naar de dagvaarding mede
deelt eene uitlating in opzettelijk beleedi
genden vorm voor de Eerste Kamer der
Staten Generaal oplevert.
Dr. V. is gedagvaard terzake dat hij in of
omstreeks de maand Sept. 1935 zich in het
openbaar bij geschrifte in opzettelijk belee
digenden vorm heeft uitgelaten over den Ne-
derlandschen Ministerraad, mitsdien over een
openbaar lichaam, en opzettelijk den voor
zitter van den Raad van Ministers, tevens
minister van Koloniën, Dr. H. Colijn, terzake
van de rechtmatige uitoefening zijner bedie
ning heeft beleedigd.
Verdachte mr. R. verweert zich met de op
merking, dat de advertentie niet doelt op
een persoon, in casu den gewezen Minister
van Defensie, maar op een systeem, dat hij
demo-liberaal systeem noemt.
Wat het geïncrimineerde artikel „Visschers
ln Nood" betreft zegt verd. van meening te
zijn, dat de schrijver van dit artikel geen
bepaalde Centrale op het oog heeft gehad,
dus dat er ook geen opzet is geweest om te
beleedigen.
Verdachte H. ontkent eveneens het hem
tenlaste gelegde.
Mr. Van L. de derde verdachte, hoofdre
dacteur van ..Volk en Vaderland", noemt het
hem ten laste gelegde „ten eenenmale een
vergissing".
Requisitoir.
De officier van justitie, jhr. mr. Twiss
Quarles van Ufford, acht de ten laste geleg
de beleedigingen bewezen.
Dat met de advertentie minister Deckers
bedoeld wordt. Is voor iedereen duidelijk.
Ware het bij dit geschrift alleen gebleven,
dan zou de regeering waarschijnlijk geen
vervolging gelast hebben; er wordt echter al
langer dan een jaar in „Volk en Vaderland"
stelselmatig tegen de regeering geageerd.
De feiten ten aanzien van verdachte mr.
R. achtte spr. zeer ernstig: de eisch tegen
hem luidde drie maanden gevangenisstraf.
Wat de beide andere verdachten betreft zij
hebben hun artikelen geschreven voor ge
wone menschen en niet voor philosophische
studenten, die elke passage meer critisch
zouden beschouwen.
Zoowel tegen verdachte H. a1' tegen ver
dachte mr. Van L. eischt de off. :r honderd
gulden boete. subs, dertig dagen hechtenis.
De verdediger van de drie verdachten, mr.
A. J. van Vessem. gaat in zijn pleidooi uit
voerig in op den inhoud van de gewraakte
advertentie; spr. noemt daarbij dc namen
van een groot aantal ministers, totdat pl„
op verzoek van den president, die opmerkt
dat de persoonlijke omstandigheden van mi
nisters hier niet ter zake doen, van dit punt
afstapt. PI. zegt met. geen mogelijkheid in
de advertentie een beleediging te kunnen
zien. wel scherts.
Ook de andere tenlasteleggingen acht pi.
allerminst bewezen, zoodat z.i. vrijspraak zal
moeten volgen.
PI. is van oordeel dat de vervolgingen ten
onrechte van regeerir>°sziide gelast zijn; het
komt pl. voor dat er een zekere staatsgreep
heeft plaats gehad ten opzichte van de taak
van het parket, zulks in strijd met de wet op
de rechterlijke organisatie.
In zijn repliek zegt de officier dat de re
geering een vervolging heeft gelast om een
waarschuwing te geven. Nadien is niet ge
bleken. dat nieuwe beleedigende artikelen in
„Volk en Vaderland" zi;n verschenen.
Uitspraak 31 December.
Dr. V zegt noch het Kabinet noch dr. Co-
lijn te hebben willen beleedigen.
De tenlastegelegde feiten van beleediging
bewezen achtende, eischt de officier tegen
hem twee honderd gulden boete, subs. 60
dazen hechtenis.
De verdedigc mr. A. J, van Vessem ont
kent het bdeedigend karakter van de ge
wraakte uitingen in h-^ artikel.
Uitw»-»!* eveneens 31 December.
Vergadering der N. S. B.
De heer Berlage spreekt in den
schouwburg Jansweg.
In den Schouwburg Jansweg werd Dinsdag-
,rond door de N. S. B. een vergadering ge
houden, waar als spreker optrad de heer
Berlage.
Slechts diegeen, die zich heeft ontdaan van
zijn demo-liberalisme kan nationaal-socia-
list worden. Slechts hij. die hetgeen hem
wordt voorgehouden met andere oogen gaat
bezien. Het is wel opmerkelijk, zeide spr.. dat
den laatsten tijd zooveel aandacht wordt be
steed aan de N. S. B.. terwijl men haar toch
onbenullig noemt. Het is wel een teeken, dat
men de N. S. B.-ers toch niet zoo onbenullig
vindt.
Sprekende over de vertooning van „De
Beul" ontkende spr., dat door N. S. B.-ers
anonieme brieven aan den burgemeester van
Amsterdam waren geschreven. Het is onjuist
te denken, dat een N. S. B.-er tot zoo'n laf
heid in staat zou zijn. Want, zoo zeide spr.,
N. S. B.-er kan slechts hij worden, die bereid
is desnoods met zijn leven voor zijn beweging
in te staan.
Vervolgens sprak de heer Berlage over de
beweegredenen, waardoor hij ertoe was ge
komen voor de N. S. B. te werken. De voor
naamste reden was, dat spr. ervan overtuigd
was voor een goede en ware zaak te strijden.
Het is niet altijd makkelijk, het nationaal-
socialisme onder allerlei groepen van de be
volking te verbreiden, vooral niet omdat de
arbeiders nog steeds met diverse soorten van
lectuur worden vergiftigd.
De nationaal-socialisten willen een andere
orde dan de bestaande verworden democratie
vestigen, waarin de vooraanstaande menschen
vaak vooraangedrongen zijn.
De nationaal-socialistische beweging zal ze
gevieren, niettegenstaande de maatregelen
van wijs beleid, die immer tegen de N. S. B.
worden gericht (applaus). Spr. zeide groote
waardeering voor de persoon van dr. Colijn te
hebben, doch niet voor het parlementaire stel
sel, waarin het mogelijk is, dat iemand door
cumulatie een zeer groot inkomen verwerft.
Intusschen gaat de regeering deze cumulatie,
waartegen de nationaal-socialistische bewe
ging altijd heeft geageerd, bestrijden. Zoo gaat
het met meer misstanden, die thans verdwij
nen onder invloed van het bestaan der
N. S. B.
Speciaal richtte spr. zich tegen de houding
van prof. Kortenhorst, die zijn voorbarige uit
lating alleen gebruikte om de N. S. B. te
schaden.
De heer Berlage drong er op aan, dat men
naar de nationaal-socialistische vergaderin
gen zou gaan. met den vasten wil iets ervan
te leeren, want zoo kan men slechts werke
lijk nationaal-socialist worden.
Nadat spr. over de beteekenis van het in
signe had gesproken, zeide hij, dat de natio
naal-socialist niet beter is dan anderen, doch
beter wil.
Spr. leverde critiek op het Plan van den
Arbeid aan de hand van uitlatingen van socia
listen en sprak daarna over het al dan niet
legaal zijn van de N. S. B.
Vooral kantte spr. zich tegen de kleurlooze
houding der socialisten en katholieken. „Dit
is walgelijk", zeide spr., „en niet, zooals is ge
zegd, dat een N. S. B.-er ter communiebank
schrijdt" (applaus).
De heer Berlage eindigde met in het kort
eenige punten van het programma der N. S. B.
te behandelen en besloot met een aansporing
tot volhouden van den strijd.
SCHEEPVAARTBERICHTEN.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Nariva, Vancouver n. Londen 16 van South
ampton.
Breedijk 16 van Rotterdam te Philadelphia.
Dinteldijk, Vancouver n. Rotterdam 16 te
San Fransisco.
Edam Rotterdam n. N.-York 15 te Boston.
Spaarndam, New-York n. Rotterdam 15 (8.53
n.m.) 380 mijl West van Land's End.
Beemsterdijk, Rotterdam n. New-York 15
(4.57 n.m.) 25 mijl West van Niton.
Binnendijk, New-Orleans n. Londen en Rott.
15 Dec. (12 midd.) 1210 mijl Z.W. van Scilly.
Narenta 13 van Rotterdam te Vancouver.
HALCYON LIJN.
Vredenburg, Wabana n. Rotterdam 15 (5.22
n.m.) 320 mijl Z.W. van Valentia.
Rozenburg 17 van Sas van Gent naar Rot
terdam (of Vlaardingen) en pass. Vlissingen.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
Nijkerk 17 van Amsterdam naar Beira.
Heemskerk 16 Dec. van Rotterdam te Beira.
HOLLAND—WEST-AFRIKA LIJN.
Maaskerk (thuisreis) 17 v. Havre.
HOLLAND—AUSTRALIë LIJN.
Tajandoen (thuisreis) 17 v. Sydney.
HOLLAND—OOST-AZIë LIJN.
Gaaster kerk (thuisreis) 14 Dec. v. Manilla.
HOLLAND—BRITSCH-INDIë LIJN.
Hoogkerk (thuisreis) 17 December te Madras
KON. NED. STOOMBOOT-MIJ.
v. Renssplaer 16 v. West-Indië te New-York.
Euterpe 17 Dec. van Bordeaux te Amsterdam.
Hermes 17 Dec. van Izmir naar Stamboul.
Baarn, Amsterdam n. Chili pass. 17 Terceira.
Agamemnon, Barcelona n. Amst. 17 v. Rott.
Ariadne 16 v. Danzig n. Kopenhagen.
Euterpe Bordeaux n. Amst. p. 16 (11.25 n.m.)
Lydd.
Juno 16 v. Carthagena n. Alicante.
Rhea 16 v. Tarragona n. Valencia.
Saturnus 16 v. Algiers n. Antwerpen.
Stuyvesant Paramaribo n. Amst. 17 (v.m.) te
Havre.
Theseus 17 v. Stettin te Amsterdam.
Titus 16 v. Susak n. Bari.
Ulysses 16 v. Candia n. Catacolo.
Vesta 16 v. Bonanza n. Huelva.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Kota Gede (thuisreis) p. 16 Pantellaria.
Kota Radja (uitreis) 17 v. Port Said.
Buitenzorg 17 v. Rott. te Batavia.
ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA LIJN.
Alpherat (thuisr.) 16 van Rio Janeiro.
Alphacca (uitreis) pass. 16 Dec. Ouessant.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
Chr. Huygens (uitreis) 16 Dec van Belawan.
Poela Roebia (uitreis) 16 Dec. van Padang
Johan van Oldenbarnevelt (uitreis) p. 16
December Gibraltar.
STOOMVAART-MIJ OCEAAN.
Glenogle 16 van Dairen naar Rotterdam.
Eurybates 15 van Amsterdam te Batavia.
City of Wellington, Japan n. Rotterdam 16
December van Singapore.
Gleniffer. Dairen n. Rott. 14 te Singapore.
Phrontis Batavia n. Liverpool p. 15 Prawle Pfc
