HET KLEINTJE
IN DE WIEG
Laval met vertrouwensvotum
naar Cenève.
1S&. Guur weer
HOE THIJS IJS HET ZEEPALEIS VEROVERDE
JW OEN 'S X "G 18 DECEMBER T93S
HAXREEM'S DSGBEAD
n
BUITENLAND
Meerderheid van 52 stemmen in de Kamer.
Critiek op hef buitenlandsche
beleid van den Minister.
Laval heeft Dinsdagmorgen in de Kamer zijn
beleid verdedigd naar aanleiding van de cri
tiek. op het door hem en den Britschen minis
ter van buitenlandsche zaken, Sir Samuel
Hbare opgestelde bemiddelingsvoorstel.
Frankrijk, aldus Laval, is trouw aan het Vol
kenbondspact en tracht den vrede te herstel
len. Het heeft geprobeerd de vijandelijkheden
te doen staken, zelfs voor deze waren begon
nen.
Laval herinnerde vervolgens aan de ver
schillende besprekingen welke hij heeft ge
voerd, te Rome. te Genève en te Londen en
aan de samenwerking met Engeland.
Toepassing van artikel 16 had een oorlog ten
gevolge kunnen hebben.
Men verwijt ons, zei Laval, een premie te
stellen op den aanval; wij hebben evenwel
slechts een plan opgesteld, doch mochten geen
beslissing nemen, aangezien wij slechts in op
dracht van den Volkenbond handelden. Hij
moest onrechtvaardige en onjuiste critiek van
de hand wijzen.
Laval verklaarde in naam van den vrede te
hebben gehandeld.
Hij besloot met de woorden: „Onze vrije,
sterke republiek wil met allen samenwerken
om den vrede in Europa te handhaven en
daarom heb ik reizen gemaakt naar Rome en
Moskou.
Ik onderhandel met alle mogendheden, die
verklaren bij te willen dragen aan het werk
van de Europeesche reconstructie.
Ik zal deze politiek, welke in overeenstem
ming is met mijn geweten, omdat zij uitslui
tend de handhaving van den vrede ten doel
heeft, voorzetten."
Na de verklaring van Laval hebben de ver
tegenwoordigers der partij van de linkerzijde
een aanval op de regeering ondernomen. Na
eikaar spraken twee socialisten en een com
munist, die de buitenlandsche politiek van
Laval op scherpe wijze critiseerden en hem
verweten tegenover den Volkenbond te heb
ben gefaald.
Het viel op, dat zelfs minister Herriot het
hoofd schudde bij de uiteenzettingen van de
woordvoerders der oppositie.
In verband hiermede zag de ministerpresi
dent zich genoodzaakt te verklaren, dat hij
bereid is een algemeen debat over zijn bui
tenlandsche politiek te laten houden.
De leider der socialisten Leon Blum eischte
evenwel een directe beraadslaging over de bui
tenlandsche politiek. Hij kondigde aan, direct
een interpellatie te zullen indienen over de
buitenlandsche politiek, waarvoor hij een
directe behandeling eischte.
Laval verklaarde tegenover deze interpel
late de kwestie van vertrouwen te zullen stel
len.
Bij den aanvang van de middagzitting be
sloot de Kamer met algemeene stemmen, nog
in deze zitting te bepalen, wanneer de inter
pellaties over de buitenlandsche politiek in
behandeling zouden komen. Laval had daar
voor den 27sten December voorgesteld, terwijl
Leon Blum in de ochtendzitting onmiddellijke
behandeling van zijn interpellatie had ge-
eischt.
Thans stelde Leon Blum voor, de interpel
laties over de buitenlandsche politiek te hou
den op 20 December, waarbij, de radicaal
socialist Pierre Cot zich namens zijn fractie
aansloot en tegelijkertijd een zeer scherpen
aanval deed op het Fransch-Britsche plan tot
bijiegging van het Italiaansch-Abessynische
conflict. Hij verweet Laval, dat deze door de
collectieve veiligheid niet te eerbiedigen de
veiligheid van Frankrijk in gevaar bracht.
De communst Péri verklaarde zich eveneens
accoord met den datum van 20 December en
was van meening, dat hoe sneller er een re-
geeringswisseling zou komen, hoe beter dat
zou zijn voor Frankrijk.
Laval antwoordde, dat hij aan zijn politieke
verklaring van 's morgens niets had toe te
voegen. Hij zou er echter niet aan denken,
onder vernederende omstandigheden naar
Genève te gaan. Hij zou in Genève geen andere
politiek verdedigen, dan die hij vanmorgen in
de Kamer had uiteengezet. Wanneer de tegen
standers van zijn politiek deze zoo gevaarlijk
achtten, moesten zij niet tot den 27sten wach
ten. doch onmiddellijk een keus doen. Laval
verklaarde zich ermee accoord, dat op 27 De
cember a.s. een groot algemeen debat over de
buitenlandsche politiek zal worden gehouden.
Bij interruptie noemde hij het gerucht onjuist,
dat men in Engeland Italië een leening zou
hebben, beloofd, indien dat land het plan zou
aannemen.
De redevoering van Laval werd herhaaldelijk
onderbroken door applaus van de rechterzijde
en het centrum, rumoer van de linkerzijde.
De Kamer besloot, de algemeene discussie te
staken en de vertegenwoordigers der verschil
lende partijen motiveerden hun stem. terwijl
de radicaal-socialisten in een fractievergade
ring bijeenkwamen.
Bij de stemming stelde de regeering
de vertrouwenskwestie. Met 304 tegen
252 stemmen bleef zij in de meerder
heid en besloot de Kamer, dat de in
terpellaties over de buitenlandsche
politiek pas op 27 December a.s. aan
de orde zullen komen.
Laval vertrok nog des avonds uit Parijs
naar Genève om de voor hedenmorgen bijeen
geroepen zitting van den Volkenbondsraad bij
te wonen.
Engeland.
Labour contra de Parijsche
voorstellen.
De parlementaire Labour-fractie heeft in
een gistermiddag gehouden buitengewone
vergadering besloten, in de Lagerhuiszitting
van Donderdag a.s. de volgende motie van
wantrouwen tegen de regeeringspolitiek in
te dienen.
,De door de Britsche regeering als
basis voor een Italiaansch-Abessy
nische regeling voorgestelde voor
waarden beloonen den aanvaller ten
gunste van het slachtoffer, vernieti
gen de collectieve veiligheid en zijn
in strijd met den uitgesproken wil
van het Engelsche volk en van het
Volkenbondsstatuut, tot welks steun
de eer van Gxoot-Britannië verplicht.
Het Lagerhuis eischt derhalve, dat
deze voorwaarden terstond worden
verworpen".
De motie zal door den leider der Labour-
fractie, Majoor Attlee, worden ingediend.
De z.g. „imperialistische groep" der con
servatieve parlementsfractie, bestaande uit
dé diehards uit Hooger- en Lagerhuis-frac
ties, heeft heden den minister-president een
telegram gezonden, waarin zij hun steun
toezeggen aan de pogingen der Britsche re
geering tot oplossing van het Italiaansch-
Abessynische conflict langs vreedzamen weg.
Het telegram werd door 37 parlementsleden
geteekend. (A.N.P.)
DuitscMand.
Joodsche ambtenaren per
31 December uit den openbaren
dienst.
De Rijksminister van Binnenland -
sche Zaken heeft gisteren naar het
A. N. P. uit Berlijn nadere uitvoe
rende bepalingen gepubliceerd als
aanvulling op de wet van 14 Novem
ber jJ.. volgens welke alle Joodsche
ambtenaren en beambten in dienst
van het Rijk, landen, provincies, ge
meenten of openbare instellingen, per
31 December a.s. den dienst moeten
verlaten
Amerika.
Aanzienlijke uitbreiding der
luchtvloot.
Het ministerie van Oorlog heeft Dinsdag
opdracht gegeven tot den bouw van 100 jacht
vliegtuigen en 110 groote Douglas-bömbar-
dementsvliegtuigen, aldus meldt het D.N.B.
De jagers zullen geheel van metaal zijn en
een intrekbaar landingsgestel hebben. Zij
hebben plaats voor twee personen en zullen
van één motor zijn voorzien. De maximum
snelheid zal 400 kilometer per uur bedra
gen. Zij zullen vijf machinegeweren en een
installatie voor het laten vallen van twintig
Iele ine bommen aan boord hebben. Verder
zullen zij zóó ingericht zijn, dat tanks met
chemicaliën kunnen worden ingebouwd.
Badaglio meldt terugtrekken
van Italiaansche voorposten.
Legerbericht verwekt ongerustheid ül Italië.
ROME, 17 December. Het 73ste legerbe
richt, dat maarschalk Badoglio seint, luidt:
.Aanzienlijke vijandelijke strijdkrachten,
die geschat worden op 3000 man, hebben
onze vooruitgeschoven verkenningsposten
aangevallen en bij Gue-Mai Tinichet over de
rivier Takasse verspreid.
Onze Erltreesche afdeellngen hebben zich,
na hardnekkigen tegenstand teruggetrokken
over den Dembeglna-pas.
Tezelfder tijd is een andere groep gewa
pende Abessijnen te Gue over de rivier Ona-
wal getrokken om een omtrekkende bewe
ging xiit te voeren in het gebied van Soire,
waarvan de bevolking zich had onderworpen.
Deze manoeuvres van den vijand leidden
tot een gevecht, dat nog aan den gang is en
waaraan ook van Italiaansche zijde de lucht
macht en de tankafdeeling deelnemen.
Bij de eerste gevechten zijn vier officieren
en negen manschappen van de zwart hemd en
gedood, terwijl drie officieren werden ge
wond.
De verliezen van den vijand zijn nog niet
bekend doch moeten aanzienlijk zijn".
Naar aanleiding van het bovenstaande
meldt de corr van de News Chronicle-A.N.P.
te Rome:
Het legerbericht van Dinsdag is merkwaar
dig, omdat daarin voor het eerst een Ita
liaansche tegenslag wordt toegegeven. Door
deze openhartigheid over de gevechten aan
de Takazze zijn de gemoederen in Italic vrij
verontrust. De Italianen zijn nu eenmaal ge
wend aan berichten over ontelbare overwin
ningen en het toegeven van een tegenslag
kan niet anders dan pessimisme veroorza
ken.
De Abessynische aanval bij
de Takazze.
Van het zuidelijke front werd gisteren geen
bijzonder voorval medegedeeld.
Over den Abessynischen aanval op de Ita
liaansche voorposten aan de Takazze meldt
de correspondent van Reuter-A.N.P. bij het
Noordelijke Italiaansche leger, dat de Abes-
syniërs in twee afdeelingen de rivier over
staken op een doorwaadbare plaats. Een de
zer afdeelingen was de rivier overgestoken
in den nacht van 15 op 16 December bij Mai-
timehet, gebruik makende van de duisternis.
Zij verrasten de Italiaansche voorposten, die
den druk der Abessyniërs een oogenblik kon
den weerstaan door geweer- en mitrailleur-
vuur, doch zich tenslotte moesten terugtrek
ken naar den Dembeguina-pas. twintig kilo
meter naar achteren. Hier ontvingen zij ver
sterking, waarna zij den Abessynischen aan
val tot staan konden brengen. In den na
middag aldus wordt van Italiaansche zijde
medegedeeld, werd de Abessynische afdee-
ling aangevallen door vliegtuigen en tanks,
die den vijand verstrooiden.
De tweede Abessynische afdeellng was de
Takazze overgestoken op een doorwaadbare
plaats ten westen van Aksoem, ongeveer 100
kilometer stroomopwaarts. Zij wilde den
rechtervleugel van het Italiaansche leger
aanvallen en drong door in de streek van
Sjire en Add: Abo. Hier werden de Abessy
niërs aangevallen door Italiaansche vlieg
tuigeskaders, die bommen wierpen. Weldra
werd ook door gemotoriseerde afdeellngen
en infanterie aan den strijd deelgenomen. De
afloop van dit gevecht is nog niet bekend.
Italianen bereiden zich voor
op een langdurigen strijd.
Te oordeelen naar de maatregelen, die op
het oogenblik door de Italiaansche militaire
zal tot een sterk, gezond kind-
opgroeien, als moeder geduren
de den tijd dat ze het voedt,
Diopha gebruikt. Diopha, het
krachtige D vitamine preparaat,
verhoogt de vitaliteit van moe
der en kind en is het beste
voorbehoedmiddel tegen Engel-
IIIWIIiiTl sche ziekte. Gezondheid voor
moeder en kind, voor 2 cent per
JjH dag. Want Diopha kost 60 cent
per busje, voor een heele maand
Di0PHABebrUik-
EEN BRON VAN KRACHTEN GEZONDHEID
cDiopha N.V.= (jmuiden:
(Adv. Ingez. Med.)
autoriteiten aan de fronten worden geno
men, schijnen ook zij er van overtuigd te zijn,
dat de tegenstand der Abessyniërs bij het
aanbreken van het nieuwe regenseizoen niet
zal zijn gebroken en dat de vijandelijkheden
zullen voortduren tot in den herfst of den
winter van het volgende jaar.
De correspondent. v«.... Reuter-A.N.P. bij de
Italiaansche troepen in het noorden meldt,
dat men reeds begonnen is met den aanleg
van een breeden asphaltweg tussehen Adi-
grat en Makalle, die 160 kilometer lang zal
worden. Bovendien zijn er plannen uitge
werkt om van den weg, die van de Mareb
over Adoea naar Aksoem leidt, een ge teerden
weg te maken. Deze beide wegen zouden dan
in het regenseizoen gebruikt kunnen wor
den en alle voorraden aan levensmiddelen en
munitie, die noodig zouden zijn voor de ope
raties in dat seizoen, zouden dan te Adoea
en te Adigrat worden opgeslagen.
HET OVERLIJDEN VAN THELMA TODD.
Een Reuter-telegram uit Los Angeles meldt
dat bij een bloedonderzoek is gebleken, dat
het overlijden van de filmactrice Thelma
Todd aan vergiftiging door koolmonoxyde te
wijten is
120 DUITSCHE FAMILIES UIT LITAUEN
GEZET.
KOWNO, 16 Dec. (A. N. P.).
Bij besluit van de Litausche commissie voor
de centrale op vreemdelingen zullen aan het
eind van deze maand 120 Duitsche families
Litauen moeten verlaten.
De „Stürmer" ageert tegen de
„Frankfurter Zeitung".
De Stürmer, het blad van Julius Streicher.
dat per 1 Januari a-s. is verkocht, schijnt zijn
laatste dagen onder het oude regime zoo pro
ductief mogelijk te willen maken. In de De-
cember-editie nummer 50 wordt een aanval
gedaan op de Frankfurter Zeitung, in verband
met een aanteekening, die genoemd blad bij
een vonnis van de rechtbank te Berlijn heeft
gemaakt. Bij dit vonnis werd een Jood, die
zijn huwelijk wilde herstellen met een Arische
vrouw, die hem had verlaten, in het ongelijk
gesteld, ondanks het feit, dat zijn huwelijk
vóór het tot stand komen der Neurenbergsche
wetten was gesloten. De Frankforter Zeitung
wees erop, dat dit oordeel de beteekenis heeft
van een analoge toepassing der wetten op be
staande huwelijken, waarop zij volgens de
nadrukkelijke verklaringen van vooraanstaan
de persoonlijkheden niet mogen worden toe
gepast. Het blad twijfeldé eraan, of dit oordeel
wel in de bedoeling van den wetgever heeft
gelegen.
De Frankfurter Zeitung zoo merkt de
Stürmer op heeft geen belang bij de natio
naal socialistische wereldbeschouwing. Zij
heeft ook geen belang bij het zuiver houden
van het Duitsche bloed. Anders had zij wel
gewezen op het zeer gezonde in dit oordeel en
op het feit. dat een huwelijk tussehen twee
zoo geheel verschillende en tegengestelde ras
sen een misdaad tegen de natuur en tegen de
zedelijkheid beteekent. Dit had de Frankfurter
Zeitung moeten schrijven, indien zij Duitsch
en nationaal socialistisch zou denken. Zij
denkt echter blijkbaar Joodsch. Zij kan niet
anders denken op grond van haar verleden en
haar heimelijke wenschen voor de toekomst.
Zij behartigt niet de Duitsche belangen, doch
de Joodsche. En daarom wordt het tijd, dat
dit blad zich niet meer „Frankfurter Zeitung"
noemt, doch „Israelitisches Nationalblatt" en
dat het voortaan niet meer in de Duitsche,
doch in de Hebreeuwsche taal verschijnt....
ZÏJ CRÈME
een weldaad
voor Uw huid
(Adv. Ingez. Med.)
mofoonmuziek.
HILVERSUM II 301 M.
AVRO-uitzending. 5.30 VPRO.
8.00 Gramofoonpl.. 9.00 Kookpraatje. 9.05
Ensemble Johnny Kroon. 10.00 Morgenwij
ding. Gewijde muziek. 10.30 Vervolg ensemble.
11.00 Voordracht en piano. 12.00 Gramofoonpl.
1.30 Omroeporkest 3.00 Knipcursus. 3.45 Gram.
pl. 4.00 Voor zieken en ouden van dagen. 4.30
Gramofoonpl. 4.45 Voor de jeugd. 5.30 Causerie
6.00 Omroeporkest. 6.30 Sportpraatje. 7.00
Voor de kinderen. 7.05 Zang en piano. 7.30
Engelsche les. 8.00 Berichten. Gramofoonmu-
ziek. 8.15 Concertgebouw-orkest en solisten.
I. d. pauze: zangdeclamatie. 10.30 Gramofoon-
platen. 11.00 Berichten. 11.1012.00 Dans
muziek.
DKOITW1CH, 1500 M.
11.25 Orgelconcert. 11.50 Causerie. 12.20 Het
Rutland Square en New-Victoria orkest. 1.05
Ralais uit Palestina. 1.25 Gramofoonmuziek.
2.35 Het Crook-kwintet. 3.20 Vesper. 4.10 Le
zing. 4.30 Gramofoonmuziek. 5.05 Orgelcon
cert. 5.35 Dansmuziek. 6.20 Berichten. 6.50
Pianorecital. 7.15 Spaansche les. 7.50 Lezing.
8.20 HetCompoli-trio. 8.50 Gevarieerd pro
gramma. 9.50 Berichten. 10.20 Kerkdienst.
10.40 BBC-orkest en solist. 11.3512.20 Dans
muziek.
RADIO PARIS, 1618 M.
7.20; 8.20 en 11.20 Gramofoonmuziek. 12.35
Omroeporkest. 5.20 Radiotooncel. 8.20 Zang.
9.20 Mozorgt-concert. 11.2012.35 Populair
concert.
KEULEN, 456 M.
5.50 Het Paltscher Kamerorkest. 6.30 Het
Bonner Kamerorkest. 11.20 Gevarieerd con
cert.. 1.35 Gramofoonmuziek. 3.30 Gevarieerd
concert. 4.20 Weragkamerorkest. 6.20 Omroep-
kwintet. 7.30 Mozartconcert. 8.30 Fluit en
cello-concert. 9.50—11.20 Populair orkest, ba
lalaika ensemble en solisten.
~N
7.30 Het Elly Ney-Trio. 8.20 Radiotooneel.
9.20 Berichten. 9.50 Concert. 10.05 Weerbericht,
10.20—11.20 Dansmuziek, i
„Daar heb je goed werk aan gedaan, waarde vriend," zegt de zee
meerman. „Ik kan mijn taak onmogelijk alleen af en een handige
jongen komt me best van pas. Laat 'm maar even boven komen."
Thijs had het in de maag van de visch wel wat benauwd gekregen.
Hij was juist van plan een weg naar buiten te zoeken, toen hij zich
ineens naar boven voelde duwen. En voordat hij goed en wel besefte,
wat er precies gebeurde, had de walvisch hem doodgewoon uitgespuwd.
Thijs weet in het eerst niet, waar hij terecht is gekomen, maar als
hij daar den zeemeerman tegenover zich ziet staan, weet hij, dat daar
de groote vijand van Rolleboon tegenover hem staat!
„Welkom in waterland," zegt de zeevorst met een grijnslach,
Abessynië wijst de voorstellen
hoffelijk af.
Teleurstelling over de houding
van Engeland.
(Van onzen correspondent Stuart Emeny)
DESSIE, Dinsdag. Het antwoord van
Abessynië op de Engelsch-Fransche voorstel
len is thans gereed voor verzending naar
Genève. Het bestaat uit een hoffelijke af
wijzing der voorstellen.
In officieele kringen beschouwt men het
ontwerp van Laval en Hoare als een bedrog
van de zijde van Engeland en Frankrijk zoo
wel tegenover Abessynië als tegenover den
Volkenbond, welks beginsel van collectieve
veiligheid in het nauw is gekomen. Men ziet
er verder een poging in om den weg te berei
den voor een uitstel van verdere tegen Italië
gerichte sancties.
Men kan zelfs zeggen, dat de ontwikkelde
Abessyniër versteld staat van Engelands hou
ding in deze kwestie. Men verwondert zich er
hoogelijk over, dat Engeland ingrijpen wil ten
gunste van een aanvallenden staat, terwijl
het tot dusverre werd beschouwd als een der
steunpilaren van den Volkenbond.
De Abessynische regeering kan de voorstel
len onmogelijk aanvaarden; alleen reeds
tegenover de bevolking zou zij dat niet kun
nen verantwoorden. Het accepteeren van het
Parijsche aanbod zou door de Abessyniërs
worden beschouwd als een ongerechtvaardigde
lafheid. Bovendien zou het beteekenen, aldus
verklaart men in Abessynische kringen, dat
Abessynië een oneerlijke houding zou aan
nemen tegenover de andere staten, die nog
gelooven in het beginsel der collectieve vei
ligheid.
Wat nu betreft de gedetailleerde regeling,
die de voorstellen bevatten, wordt hier nog
opgemerkt, dat het aanbieden aan Abessynië
van de haven Assab in Erithrea minder .be
langstelling heeft gewekt dan het aanbod van.
de haven Zeila in Britsch Somaliland zou
hebben gedaan. Zeila is een veel betere haven
en zou gemakkelijker voor een spoorweg met
Addis Abeba verbonden kunnen worden.
Abessynië bereidt zich voor om zijn strijd
voor de vrijheid tot het bittere einde voort
te zetten, vooral nu het in het verslappen van
den Italiaanschen opmarsch aan alle fronten
en in het voortdurend gebruiken van inheem-
sche troepen aan Italiaansche zijde een teeken
van zwakheid meent te zien.
(Auteursrecht News Chronicle-A.N.P.)
Sneltrein BrnoWeenen
ontspoord.
Machinist gedood, dertig personen licht
gewond.
Uit Brno (Brünn) 17 Dec. De sneltrein,
die te 20.40 naar Weenen vertrok, is bij het
station Eranowitz, halverwege Lundenburg,
door nog onopgehelderde oorzaak ontspoord.
De locomotief werd uit de rails gerukt en kan
telde, evenals de bagagewagen en drie per
sonen wagens.
De machinist werd op slag gedood. Volgens
de laatste berichten werden dertig personen
gewond, doch geen enkele ernstig. De ma-
terieele schade is echter aanzienlijk. De lijn
zal ongeveer 18 uur versperd zijn, zoodat het
treinverkeer PraagWeenen over een andere
lijn moest worden geleid. (A.N.P.)
EIND JANUARI OF BEGIN FEBRUARI VER
KIEZINGEN IN GRIEKENLAND.
ATHENE, 17 December (Reuter). De ko
ning heeft toestemming gegeven tot ontbin
ding van de Nationale vergadering.
De nieuwe verkiezingen zullen 26 Januari of
2 Februari worden gehouden.
Een bevestiging van dit bericht kon tot dus
ver nog niet verkregen worden, daar minis
ter-president Demerdzis zich nog in het ko
ninklijk paleis bevindt.
ONZE DACELIJKSCHE KINDERVERTELLINC.
ESPERANTO.
Zamenhof-herdenking.
De 15e December is de geboortedag van
Dr. Zamenhof, den schepper van het Espe
ranto.
Deze dag wordt over de geheele wereld
door de esperantisten, tot welke groep zij
ook behooren, steeds plechtig herdacht.
Talloos zijn de herdenkingsavonden, die
de verschillende afdeelingen van landelijke
bonden aan dezen genialen mensoh wijden.
Voor Haarlem was voor de herdenking
samenwerking verkregen tussehen de af-
deeling der arbeidersfederatie „Ni volas
fratigon" en de afdeellng der neutrale lan
delijke vereeniging van L.E.E.W. „Komprena-
do faras pacon". Gezamenlijk werd Dinsdag
avond in het Concertgebouw de geboortedag
van Zamenhof herdacht; de geheel gevulde
zaal was een bewijs dat de belangstelling
hier ter stede voor deze prachtige schepping
zeer toeneemt.
Nadat de voorzitter, de heer Agosti, de bij-*
eenkomst had geopend en de aanwezigen'
het eerste couplet van ,La Espero" hadden
gezongen, bracht een dameskoortje „La
najtingaloj" eenige mooie liederen ten ge-
hoore.
Hierna volgde een toespraak van den heer
P. W. Baas, die de beteekenis van het Espe
ranto toelichtte en vooral den aanwezigen
een inzicht in het nobele karakter van Dr.
Zamenhof wilde bijbrengen, voor wien het
samenstellen dezer taal een levenstaak is
geweest tot in hoogen ouderdom.
Reeds als knaap peinsde de gevoelvolle
jonge Zamenhof, om de tweedracht dde in
zijn omgeving heerschte, te doen ophouden;
hij begon reeds pogingen tot het samenstel
len daarvan te doen, bespot door een ieder
met wien hij daarover sprak. Als gymnasiast
ging hij met zijn werkzaamheden voort; zette
een taal in elkander, maar moest zijn met
zooveel moeite opgebouwd werk afstaan aan
zijn vader. Deze eischte n.l. van hem, dat
hij alvorens afgestudeerd te zijn voor arts,
zich niet meer met die belachelijke utopie
zou bezig houden en een mooie carrière zou
misloopen, welke volgens zijn leermeesters
voor hem zou zijn weggelegd.
Zamenhof slaagde glansrijk maar zijn ge
liefde „hulptaal" zou hij nimmer weerzien,
want deze had men vernietigd, overtuigd als
men was van het onzinnige daarvan. Hij
wist echter niet van opgeven; het grootste
deel was zoo diep in zijn geheugen gegrift
dat hij wederom de geheele taal gereed
maakte en nu zou men denken dat dit voor
hem een directe triomf beteekende. Het tegen
deel echter geschiedde: het werd een tragedie
Immers zonder geldmiddelen een idee te
verwezenlijken, waaraan niemand geloof
hechtte, was een buitengewoon zware taak
en er was geen enkele uitgever te vinden, die
er over dacht een leerboek uit te geven.
Toen deed Zamenhof het zelf en van dien
tijd af begon een zware strijd tegen voor
oordeel en onwetendheid, doch hij vorderde,
kreeg in verschillende landen geleidelijk
een flinken aanhang; woonde eenige congres
sen bij, waar men hem als den mieester"
eerde en de grootheid van dezen mensch
bleek, toen hij uit eigen beweging zonder het
minste voordeel de taal aan de esperantis
ten der geheele wereld overdroeg, afstand
doende van alle rechten op de door hem met
zoovele opofferingen samengestelde ,tg_al.
Een ander groot moment was het, toen hij
verklaarde dat als er een andere hulptaal
zou worden uitgedacht, die vlugger en beter
naar het vooropgestelde doel zou leiden
„verbroedering onder de menschen", hij zijn
eigen schepping direct ter zijde zou stellen,
voor die betere hulptaal.
Nadat de heer Regter voor enkele aan
wezige niet-esperantisten en beginnelingen
van deze mooie rede een kort resumé had ge
geven en cursisten, oud-cursisten en verge
vorderden had gevraagd het voorbeeld van
dezen hardnekkig volhoudenden mensch te
volgen, liet het dameskoortje eenige liederen
hooren.
Tenslotte werd door eenige leden van de
Arbeidersfederatie een tooneelstukje opge
voerd, waarin de verschrikkingen van een
oorlog werden uitgebeeld.
RADIO-PROGRAMMA.
DONDERDAG 19 DECEMBER.
HILVERSUM I 1875 M.
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00
KRO. 2.00 NCRV.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonmuziek. 10.15
Morgenwijding. 10.45 Gramofoonmuziek. 11.30
12.00 Godsd. halfuur. 12.15 Gramofoon en
orkestconcert. 2.003.00 Handwerkcursus. 3.15
Vrouwenhalfuur. 3.45 Gramofoonmuziek. 4.00
Bijbellezing. 5.00 Voor de jeugd. 5.30 Sopraan
en piano. 6.30 Gramofoonpl. 6.45 Causex-ie 7.15
Reportage. 7.30 Lezing. 8.00 Berichten. Gra
mofoonmuziek. 9.00 Causerie. 9.30 Voor en or
kest (om 10.00 Berichten). 10.3011.30 Gra-
