Het Snelle Ding
i-"
Gladheid eischt
drie slachtoffers.
Tandheelkundig
Instituut
GEHEEL GEBIT
Zoo viert Den Haag
het einde van het jaar.
'!f HuiverigOpqepasl
kroontje
Van de Ver. Staten
verkregen
concessies.
DINSDAG 24 DECEMBER 1935
HAARLE M'S DAGBLAD
3
£e»t Autoycafae.
IJzel.
In Den Bosch liet ilf H. S. D. staan en ging
per trein naar huis.
U wordt wijzer! zei de Garage. Nie
mand hoorde te rijden als het zóó is....
Waarachtig, de Garage heeft gelijk.
Twee
aderen bij autobotsing
gedood.
Het is niet waar dat de auto den trein vol
komen vervangen kan. Hij kan dat niet bij
zwaren mist en als er yzel op den weg zit. Hij
kan het zeker niet als het pas geregend heeft
en daarna gaat „opvriezen".
Ik heb daar vele herinneringen aan. Een
soort van nijdig doorzetten, ten onrechte door
mijzelf betiteld als sportiviteit, heeft mij ge
noopt tot volhouden op onberijdbaar-gladde
wegen. De gedachte, de auto ergens te laten
staan en zonder het ding thuis te komen leek
mij ook ondraaglijk. Vooral in den eersten
tijd, toen ik nog wennen moest aan de ge
dachte, een zoo kostbaar stuk bezit maar er
gens op straat te laten staan als ik gewoon
weg naar een vergadering ging. Daar mag een
ander nou om lachen, maar is het zoo onver
klaarbaar? Als men van het weinige, dat men
in de werelci bezit, nimmer iets onbeheerd op
straat laat liggen, dan is het wel gek ineens
zoo'n groot duur ding te hebben dat zoomaar
in dien toestand komt te verkeeren. Al gaat
het dan zorgvuldig op slot
Zonder schaamte beken is, dat ik er niet toe
kon komen het ergens in een vreemde stad in
een- vreemde garage te laten. Het moest
's avonds mee naar huis.
Nu, dit wanbegrip heeft mij heel wat ge
vaarlijke kapriolen gekost. Die eerste winter
was rijk aan bevroren wegen. En de eerste
maal dat ik er flink op remde leidde dit tot
een volkomen rechtsomkeert, waarna H. S. D,
zijn reis met beslistheid in de tegenovergestel
de richting voortzette.
Dit is een vreemde gewaarwording. Ik was
verbaasd, stopte met veel omzichtigheid en
gleed in zijdelingsche richting den weg af,
naar het voetpad. Ieder automobilist weet hoe
onaangenaam het is als zijn voertuig uitstap
jes in de breedte-richting gaat maken. Voor
dien dag had ik genoeg. Ruimschoots genoeg.
De volgende ervaring gold een klein oud
Citroentje op den weg LeidenHaarlem,
's avonds laat. Er zat een heer in. die niet al
te nuchter scheen. De weg was spiegelglad, en
het Citroëntje pirouetteerde huiswaarts. Het
spoorde zeker ook niet erg zuiver meer; in elk
geval had het de heele wegbreedte noodig. En
de heele wegbreedte was spiegelglad.
Er is een speciale voorzienigheid, zeggen ze
voor kinderen en dronkaards. Denkelijk be
staat er een extra-speciale voor 'n dronkaard
in een „kinderwagen". De heer zong en merkte
blijkbaar niets van het vreemde gedrag van
zijn tweezittertje. Het Citroëntje dartelde. Het
stoof van rechts naar links en terug, het hupte
een brug op en nam hem onder een hoek van
vijfenveertig graden, het volbracht jolige steps
op de spiegelgladde tramrails en af en toe liet
het zijn achterwielen wild doorslaan.
Eerst reed ik er alleen achteraan, maar aan
gezien de gemiddelde snelheid van het jolige
dingske de twintig K.M. niet te boven ging
kwamen er al gauw anderen opdagen, die zich
bij mij aansloten. Ieder op zijn beurt kroop
af en toe eens uit den stoet, om het geval te
beschouwen en te taxeeren of hij er voorbij
kon. Maar niemand zag er kans toe. Eén voor
éen kwamen ze naast mij, keken, grinnikten en
zakten weer af naar hun plaatsen in de colon
ne. Want wie zich naast het Citroëntje zou
wagen en er een opstopper van krijgen zou
onherroepelijk den weg aftuimelen.
Drie of vier tegenliggers stopten alle eerbie
dig, toen het pretvoertuig op hen afkwam.
Twee ervan miste het op het nippertje. Het
sprong leutig verder, en de heer zette een
nieuw schorklinkend lied in, weergalmend in
de stilte des nachts.
Het onbegrijpelijke was dat het geval inder
daad het asphalt bij Bennebroek bereikte, en
daarmee de veiligheid. Meteen stoven wij het
in colonne voorbij. De dronken heer wuifde ons
hartelijk toe.
Twee dagen later gleed ik, bij het afrijden
van een pont, achterwaarts en lichtelijk-
scheef de „kluft" af en kwam gelukkig weer
op de pont terecht. Ook dat bleek niet zoo
prettig, maar het weerhield me nog steeds niet
van het doorzetten van zulke tochten.
De Waalbrug bij Zaltbommel, plus wat volg
de, werkte eindelijk genezend. Het had 's mor
gens geregend. Ik was in den regen gestart.
Het begon later te vriezen en dat feit drong
niet geheel tot mij door. Wel zei de veerman
op de Lek-pont: ,,'t Is glad in Culemborg",
maar dat viel erg mee en ik joeg voort via
Geldermalsen naar Zaltbommel zonder mij
ergens om te bekommeren. Pas later werd
duidelijk waarom er eerst een auto, daarna
een motorfiets naast den weg had gelegen en
waarom verscheidene menschen zulke arm
zwaaiende seinen hadden gegeven. Het snelle
ding kwam vrijwel geen rij verkeer tegen en
rende zorgeloos verder. Had ik ook maar een
maal en maar even moeten remmen, het ein
de ware snel en onverbiddelijk geweest.
Vóór Zaltbommel ligt de groote Waalbrug. Er
is een scherpe bocht naar links. Ik liet den
wagen uitloopen en gleed in een mild gange
tje den breeüen betonnen oprit op. Die glansde
nu toch verdacht, maar op hetzelfde moment
waarop ik dit besefte sloegen mijn achter
wielen al door. schoot ik naar links, daarna
naar rechts, maakte een halven slag rond en
kwam zonder remmen tot stilstand, na afslui
ting van contact.
Er stond een oude wegwerker, zwaar leunend
op een schop.
Haha! zei hij.
Het doet mij plezier dat u het grappig
vindt.
Nou, u bent al zoowat de tiende. U moet
met uw rechterwielen op die zandberm zien
te komen.
Dit was een goed idee, en ik trachtte de
berm te bereiken, maar de auto ging achter
uit als ik op de vooruit inschakelde. Een po
ging in tegengestelden zin, inschakeling op de
achteruit das, zette hem in zijwaartsche actie.
Het is niet prettig in een auto te zitten als
men machteloos staat tegenover zijn kapriolen.
Ik stapte uit, viel onmiddellijk, krabbelde weer
op en de wegwerker en ik vluchtten samen
voor een grooten vrachtwagen, die de brug
af kwam zeilen. Daarna strooiden wij zand,
en daarover bereikte ik die reddende berm,
hotste over groote aardkluiten naar de brug,
zwaaide die over, belandde in Zaltbommel en
was 's avonds nog dwaas genoeg om naar Den
Bosch te rijden.
Veertien kilometer in drie kwartier. Heele
einden langs het water, in een gesloten wagen,
met een slingerende autobus voor mij. Krijgs
raad met zes „collo- voor de brug over de
Dieze. die in der t. Helling af. bevroren
brugdek over, hc op.Slechts één was agent op het
er in de bruglcur.ag blijven hangen. maakt.
Vrouw bij het waterscheppen
verdronken.
Ernstig auto-ongeval bij Gilze-Rijen.
Maandag reed op den Bredaschen
weg te Gilze Rijen een personenauto,
waarin behalve de chauffeur gezeten
waren ir. Los, uit Eindhoven, diens
echtgenoote en zes kinderen, die op
weg naar Leiden waren om aldaar
het Kerstfeest te vieren. Ter hoogte
van café „Planken Wammes" reed de
auto op een tractor met aanhang
wagen, die tengevolge van de glad
heid van den weg geslipt was en dwars
over den weg stond.
De gevolgen van de aanrijding waren ont
zettend; de personenauto werd totaal ver
nield. Uit de brokstukken werden twee meisjes
van resp. 4 en 5 jaar in deerniswekkenden toe
stand te voorschijn gehaald. Een jongetje van
drie jaar bleek een armpje te hebben ge
broken, terwijl de chauffeur, ir. Los en diens
echtgenoote snijwonden en schrammen had
den opgeloopen. De overige drie kinderen
bleven ongedeerd.
Dr Hoek uit Gilze en Dr. Glabbeek uit Rijen
waren spoedig ter plaatse, verleenden eerste
hulp en brachten de slachtoffers naar het St.
Ignatiusziekenhuis te Breda. Bij aankomst
bleken de twee meisjes reeds te zijn over
leden. De toestand van de overige slachtoffers
is niet ernstig.
Bij het waterscheppen verdronken.
Maandag wilde de 64-jarige echtgenoote van
den fabrieksarbeider J. Tielman water schep
pen uit de put achter haar woning. Door de
gladheid kwam zij te vallen en viel voorover
in de put.
Toegeschoten hulp bracht de vrouw naar
boven. Ofschoon twee doctoren spoedig ter
plaatse waren mocht hulp niet meer baten.
Zonder tot het bewustzijn te zijn gekomen, is
de vrouw kort na het ongeval overleden.
Brandkast in postkantoor
opengescheurd.
Maandag ontdekte men, dat er was inge
broken in het postkantoor van den Westzee
dijk te Rotterdam. De eerste ambtenaar, die
op het kantoor kwam, zag, dat de brandkast
er niet meer was. Bij nader onderzoek bleek
deze naar een zijkamertje te zijn gesleept,
waar de kast ondersteboven was geworpen
en aan de achterzijde opengescheurd.
De ambtenaar heeft dadelijk de politie ge
waarschuwd. Bij onderzoek bleek voor een
groot bedrag aan zegels en een klein bedrag
aan geld uit de kast te zijn ontvreemd.
De dieven zijn door een raam naar binnen
gekomen, nadat zij eerst het zich daarvoor
bevindende ijzeren hek hadden weggebroken.
De Jos Maria spoedig vlot?
Slooping van de Drente vordert.
Van de bij Egmond aan Zee gestrande
schepen, het vrachtschip Kerkplein, de sleep
boot Drente en het motorschip Jos Maria, zal
waarschijnlijk de laatste spoedig vlot zijn. De
lading stijfsel, die de Jos Maria inhad. is
geheel gelost, terwijl het schip thans onder
een hoek van ongeveer dertig graden met de
kust is gebracht. Men rekent erop. het schip
met springvloed, dat is anderhalf etmaal na
nieuwe maan, welke op den eersten Kerstdag
valt. vlot te krijgen.
De Kerkplein ligt thans onder een hoek
van vijftig graden met de kust. Het schip is
vier meter achteruitgekomen, doch er zijn
nog geen redenen om aan te nemen, dat de
pogingen om het vlot te krijgen spoedig suc
ces zullen hebben. De sloopingswerkzaamhe-
den aan de Drente vorderen snel. Men heeft
de voorsteven en de antenne intact gelaten.
Zooals bekend wordt een gedeelte van de op
brengst der bezichtiging afgedragen aan de
Noord- en Zuid-Hollandsche Reddingmaat
schappij. De machinekamer is voor het groot
ste gedeelte door de firma Rijsdijk gesloopt.
Wat het bij Den Helder gestrande Zweedsche
houtschip Manja betreft, staat thans vast dat
dit schip als verloren kan worden beschouwd.
Het schip ligt vlak bij den ingang van het
Westgat tusschen de Noorder- en Zuider-
haaks. De luiken liggen open, terwijl het wa
ter binnen en buiten even hoog staat.
Tramwagen trottoir
opgereden.
Vrouw te Eindhoven gedood.
Machinist had niets gemerkt.
In de gevaarlijke S-bocht op de Kleine Berg
te Eindhoven is een goederentram van de
B.B A.. welke van den Emmasingel kwam, met
haar achtersten wagen uit de rails geraakt.
Deze met kolen geladen wagon reed over een
afstand van 20 meter het trottoir op. Een
jongetje en een man konden zich met lichte
schrammen bevrijden. De 35-jarige onge
huwde mejuffrouw Hertzberger werd door het
achtergedeelte van den wagon tegen een
muur gedrukt, waarbij haar een der beenen
en het onderlijf geheel werden verbrijzeld.
In hopeloozen toestand droeg men haar
'n woning binnen vanwaar zij, nadat de eerste
geneeskundige hulp was verleend, naar een
ziekenhuis werd overgebracht. Daar is zij
overleden.
De machinist van de tram had van het on
geval niets bemerkt en werd eerst eenige
honderden meters verder door een politie-
ebeurde opmerkzaam ge-
RIJKSSTRAATWEG 16
HAARLEM-N TELEF. 1 6 7 2 6
_loos trekken inbegr.
BESLIST PIJNLOOZE BEHANDELING.
Spreekuren alle werkdagen
van 912 en 14 uur. Zater. 9—12 uur
Avondspreekuren
Dinsd., Woensd. en Donderd. v. 79 u.
(Adv. Ingez. Med.)
Spoorlijn in particuliere
exploitatie?
Plannen voor de lijn AlfenUithoorn.
Naar wij vernemen worden door een com
binatie van particuiieren pogingen in het
wc-ik gesteld om de spoorlijn Alfen aan den
RijnUithoorn, waarvan de exploitatie zoo
als bekend met. ingang van 1 Januari door de
Ned. Spoorwegen zal worden stopgezet, zelf te
exploiteeren. Naar ons van wel-ingelichte
zijde wordt medegedeeld zou dit plan, waar
voor al in de aan de op te heffen lijn gelegen
gemeenten als Aarlanderveen, Nieuwkoop en
Nieuwveen groote belangstelling bestaat, zeer
veel kans van slagen hebben. Het zou in de
bedoeling liggen op de lijn een motortractie-
dienst in te voeren met goede aansluitingen
naar Haarlem en Amsterdam. Men kon ons
tenslotte nog mededeelen dat zeer waar
schijnlijk nog deze week beslissende bespre
kingen zullen worden gevoerd met de directie
van de Ned. Spoorwegen, waarvan uiteraard
ook het benoodigde materiaal zal worden be
trokken.
Van mondaniteit en nooddruft
Vroomheid en inkeer,
Champagne en Wintersport.
TWEE LEDEN VAN DE OSSCHE BENDE
VOOR DE RECHTBANK TE
ROERMOND.
De Roermondsche rechtbank heeft twee
leden der Ossche misdadigersbende veroor
deeld.
De 50-jarige rijwielhandelaar T. M. uit
Gemert werd veroordeeld tot 2\z jaar gevan
genisstraf met aftrek van het voorarrest ter
zake dat hij in den nacht van 27 op 28 Maart
1934 op den uitkijk had gestaan, terwijl eenige
Ossenaren waaronder Toon de Soep. de Brok
en „De Klits" bij de gebroeders Van der Ven
te Gemert een inbraak pleegden.
M. had hiervoor 100 belooning ontvangen.
De 39-jarige H. E., eveneens uit Gemert,
werd veroordeeld tot twee jaar gevangenis
straf, met aftrek van het voorarrest wegens
medeplichtigheid aan een inbraak op 3Maart
van dit jaar gepleegd bij den landbouwer ter
Hagen te Schijndel.
(f U hebt kou gevat
n£®m dadelijk_een_
S*( ^V\LC (KROONCACHETS)
en qevaar is bedwonqen
■111 l I" HU" III
(Adv. Ingez. Med.)
Al is den Haag niet verstoken van fabric
ken. een industriestad is het niet. En al is het
geen industriestad, de werkloosheid en de
wangunst van den tijd laten er zich terdege
gevoelen. Vele groote fortuinen, waaraan onze
stad en hare randgemeenten, zoo rijk was in
dubbele beteekenis des woords, zijn tot zeer
bescheiden porporties of tot nauwelijks her
kenbare minima weggeslonken; alles wat hier
een goed leventje leidde van de suiker, de ta
bak, de rubber of de thee leeft in de meest be
krompen omstandigheden en wie van hun
pensioen moeten leven zijn er niet beter aan
toe. Zij. die geacht konden worden in het we-
reldsche leven der Hollandsche steden zoo
niet. den toon aan te geven, maar dan toch een
factor te zijn: ambtenaren, officieren, leden
van de hofhouding en de rechterlijke macht,
moeten thans voor een groot gedeeite van hun
salaris leven. Ik ben de laatste om iemand te
beklagen die van den arbeid zijns noofd en
zijner handen moet leven, doch men mag niet
temin vaststellen, dat er voor uitgangetjes in
die kringen bitter weinig gelegenheid meer
overblijft. Velen, de meesten, van die Haag-
sche menschen hadden tot voor eenige jaren
een vermogen dat hen in staat stelde een aan
genaam leven te leiden van de rente daarvan
mét hun honorarium. Die vermogens zijn ter
dege gehavend en het is te begrijpen dat een
rechter, een referendaris, een ritmeester, wier
salarissen om en bij de vijf mille 'sjaars
schommelen, mèt de noodzakelijkheid „hun
stand op te houden", nauwelijks of in het ge
heel niet in staat zijn zich een extraatje te
veroorloven. Het lidmaatschap van de Witte,
een abonnement op de Mengelbergconcerten,
dat is al de eenige weelde die over blijft en
vraag niet hoeveel opofferingen aan andere
dingen, die vereischen.
Natuurlijk drukt, dit alles zéér duidelijk zijn
stempel op de laatste week van het jaar. De
uiterlijke glans van die dagen is er voor een
groot gedeelte af. De menschen. die de be
hoefte gevoelen met de Kerstdagen of met
Oudjaar, hun weemoedige of vreugdige stem
mingen wég te feesten of te stimuleeren aan
goedgedekte tafels met welvoorziene schotels
en aangename dranken, zijn nu voor een groot
gedeelte genoodzaakt thuis te blijven Wan
neer dit het ergste gevolg van de slechte tij
den was. zou het wel te overkomen zijn. Men
gunt dezen lieden hun vermaak gaarne, doch
bijster belangwekkend is het allerminst, al
mag men anderzijds ook weer niet vergeten
hoe vele middenstanders aan zulk vermaak
een extra-boterham plachten te verdienen en
hoezeer de restaurants op die dagen steunden.
Maar al is er een zeer duidelijke vermindering
van feestvieren te constateeren, niettemin
wórdt er die dagen bij ons in de residentie nog
een flink sommetje opgegeten en -gedronken.
Zoo hoorde ik dat vele restaurants reeds „be
sproken-uitverkocht" zijn voor die avonden.
De grootste feestvreugde concentreer* zich in
de zoogeheeten „mondaine" eetgelegenheden:
het Hotel des Indes, de Wittebrug, Central
met the House of Lords en Royal. De exploi
tanten van die huizen beijverén zich hun gas
ten zéér lange en voor die lengte zeer goed-
koope menu's voor te zetten, zóó lang en zóó
goedkoop, dat men er nieuwsgierig naar mag
zijn eens een blik op de wijn- en champagne-
kaarten te werpen. De voortreffelijke restau
Wat het handelsverdrag
bepaalt en inhoudt.
Zooals men weet is Vrijdag het
handelsverdrag tusschen Nederland
en Amerika te Washington onder
teekend.
We laten hieronder van het verdrag,
dat gebaseerd is op algemeen e en
onvoorwaardelijke meestbegunstiging
en dat 1 Februari a.s. in werking
treedt, den korten inhoud volgen.
De artikelen 6 en 7 bevatten o.a. meest
begunstiging ten aanzien van de instelling
van in- en uitvoerverboden en -beperkingen.
Deze artikelen regelen tevens de contingen-
teering en wel op de volgends wijze:
a. vaste hoeveelheden voor een aantal
thans aan contingenteering in Nederland
onderworpen Amerikaansche artikelen gel
dende voor den tijd van 1 Januari 19361
Januari 1937; hiervan zijn de belangrijkste
artikelen: cement, sloten, zink en bladen,
gepelde rijst, schoeisel, wollen manufacturen,
lint, band en veters, bovenkleeding kousen
en sokken, overhemden, draad, draadnagels
en krammen, sojaschroot, lijn- en katoen-
zaadkoeken, leder, lucifers, paardevleesch,
arcadian salpeter;
b. automé contingenten voor de niet ge
noemde artikelen;
c. een proportioneel aandeel in de thans in
Nederlandsch-Indië geldende contingen
teering van Amerikaansche artikelen;
d. een proportioneel aandeel in de in de
toekomst, in Nederland of Nederlandsch-
Indië in te stellen contingenteering van ar
tikelen, waarbij Amerika belang heeft;
e. een proportioneel aandeel zoowel voor
Nederland als Nederlandsch-Indië bij even-
tueele contingenteering in de Vereenigde
Staten van Amerika;
f. van 1 Januari 1937 af mogelijkheid van
verlaging of verhooging van de thans aan
Amerika in Nederland verleende contingen
ten op basis van bovenbedoelde proportioneele
aandeelen, met mogelijkheid van onderhan
delingen;
g. regeling in zake de verleening van in
voervergunningen
h. voor zoover niet anders ia overeengeko
men, zal, tenzij bijzondere motieven aanwezig
zijn, niet worden overgegaan tot contingen
teering van de artikelen, vermeld in de lijs
ten waarvoor invoerfaciliteiten zijn bedon
gen.
Krachtens artikel 13 heeft het verdrag geen
betrekking op de Philippijnen, de Maagden
Eilanden, Samoa, Guam en de Panama Ka
naalzone. Bij invoer in deze gebiedsdeelen
uitgezonderd de Panama Kanaalzone, zal
evenwel de behandeling van de meestbegun
stigde natie gelden.
Volgens artikel 14 kan geen beroep wor
den gedaan op de gunsten verleend of te ver
leenen in het verkeer tusschen de beide
moederlanden en hun overzeesche gebieds
deelen, alsmede, voor wat de Vereen. Staten
van Amerika betreft, Cuba en de Philip
pijnen.
Bij artikel 15 is bepaald, dat indien een
der concessies, welke de partijen elkander bij
dit. verdrag hebben gedaan, door de werking
van de meestbegunstiging tengevolge zou
hebben een te grooten invoer uit andere
landen, de betrokken concessie kan worden
teruggenomen, met de vrijheid \oor de andere
partij om, bij gebreke van overeenstemming
over een compensatie, het verdrag tusschen-
tijds op te zeggen.
Het slotartikel 16 bepaalt, dat het verdrag
wordt gesloten voor het Koninkrijk der Ne
derlanden en vor de Vereenigde Staten van
Amerika, intusschen insluitende Hawaii. Alas
ka. en Porto Rico, en die jarenn van kracht
zal blijven, te rekenen dertig dagen na de
mededeeling van de bekrachtiging door de
Koningin en van de goedkeuring door den
president der Vereenigde Staten van Amerika
De bepalingen zullen echter op 1 Februari
1936 voorloopig in werking treden Tenzij op
gezegd met een opzeggingstermijn van zes
maanden, zal het verdrag stilzwijgend ver
lengd worden.
De door Nederland en Nederlandsch-Indië
verkregen concessies komen in hoofdzaak op
het volgende neer:
A. een reductie op het Amerikaansche tarief
van invoerrechten van 50 pet. voor: tulpen-,
crocus-, en verscheidene andere bloembollen:
rozestruiken. blauwmaanzaad. koolzaad, ra
dijszaad. bloemzaden en andere tuinzaden;
'ooerenkoolzaad, mangel wortelzaad, spinazie-
zaad; spïiterwten, zuurkool, parelgort, bord
papier. geweven etiketten, cacao, cacaoboter
en chocolade, touw en touwwerk, jenever,
Röntgenapparaten. brouwersrijst. Goudsche
tabakspijpen en van belang voor Neder-
landsch-Indië, stroohoeden en kajepoetiolie.
B. een reductie van minder dan 50 pet. voor:
tabak, aardappelmeel, dextrine, Goudsche en
Edammer kaas. sluitkool. rapenzaad. rutaba
ga zaad. bietenzaad. peenzaad, cichorei worte
len. uien in flesch, haring, trijp (poolweef-
■sels). bristol karton, theebromine en cafeïne,
eetbare gelatine, geraffineerde glycerine, 11-
thopone, amyl alcohol, foezelolie.' ..laundry
sour", ammonium silicofluoride, Haarlem
merolie. essences en amyl acetate.
C. het Amerikaansche invoerrecht, respec
tievelijk de vrijdom van invoerrecht werd ge
consolideerd voor: palmolie, tapioca, tapioca-
meel en cassave, narcissen, karwijzaad, kar-
wijolie, zwavelzude ammoniak, zwavelzure
kinine, mollenvellen. kinabast, gutta percha.
aloë. gambir, kapok, sisal, copal. citronella olie
sago, sagomeel. reptielhuiden, ongemaien pe
per. ongemalen nootmuskaat, ongemaien foe
lie, cassia en rotan.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1885.
24 December:
In het „Nederlandsche Panopticum"
te Amsterdam is een tentoonstelling ge
houden van ongeveer driehonderd ge
zichten uit Nederland. Zonder zich te
vermoeien kan men dus ons geheele
vaderland doorreizen. Dit geschiedt
door middel van een instrument, onlangs
te Parijs uitgevonden, dat wij niet beter
kunnen vergelijken dan bij een groote
parapluie, die van binnen verlicht, door
een kolossaal uurwerk in beweging
wordt gebracht.
Iedere machine bevat twee en dertig
gezichten. Wij zagen o.a. afbeeldingen
van de Kalverstraat, den Dam. van
Scheveningen, Zandvoort. Rotterdam.
Groningen. Leeuwarden enz. en daar de
photografieen onverwacht zijn genomen,
behoeft het niemand te verwonderen,
dat hij of zichzelf, of een zijner vrien
den ontmoet, daar de afbeeldingen aan
duidelijkheid niets te wenschen over
laten.
De „Vereeniging van het Vreemdelin
genverkeer" heelt 200.000 exemplaren
naar alle werelddeelen verzonden, om
den vreemdeling op te wekken, met het
eigenaardig schoon van ons land te
komen kennis maken.
Deze nieuwe collectie is een groote
aanwinst voor het „Panopticum".
rateur Kemper, die niettemin in weinig flo
rissante materieele omstandigheden overle
den is. placht te zeggen „Ze eten me arm,
maar ze drinken me rijk". Aan die keuken
maxime mag men denken, wanneer men de
ellenlange menu's ziet die de Haagsche restau
rant voor de Kerstdagen aankondigen en den
prijs daarvan vergelijkt met wat men voorge
zet zal krijgen. Men begrijpt dat er die dagen
althans moreele wijn- en zelfs champagne-
dwang bestaat. En men bedenkt dat er bij die
restaurants eenige zijn. die op door-de-week-
sche dagen voor een flesch je mlniraalwater
f 1.50 a f2 vragen.... Enfin, wie het er voor
betalen wil. hij betale en geniete daarvoor van
spijs en drank, van muziek en dans en van de
kostbare cabaretnummers, die dit alles boven
dien nog zullen opluisteren.
Den Haag is nu eenmaal een mondaine
stad en dus ook een stad van contrasten.
Zijn er honderden, die honderden zullen uit
geven om zulke wereldsche gebeurtenissen
mee te maken, er zijn ook tienduizenden,
die niet weten hoe zij zelfs met de Kerstda
gen iets extra's zullen kunnen bekostigen,
tienduizenden, die maanden lang rekenen
en zich kleine genotmiddelen ontzeggen om
althans op die hoogtijdagen van het jaar
een schamel kerstboompje in hun huiskamer
te hebben en een stukle vleesch of een pud
dinkje op hun tafel. En nóg armeren. voor
wie de weldadige stadgenooten en vereeni-
gingen plegen te zorgen Wie hier de aan
kondigingen van de feestelijkheden In de
dure restaurants ziet en daar de ijzeren pot
ten van het Leger des Heils ziet staan om
den armsten der armen althans eens één
maal in het jaar iets pleizierigs te bereiden,
voelt schrijnend de tegenstellingen'der men
schen maatschappij. die zich juist in de groo
te steden op zoo pijnlijke wijze openbaren.
Er zijn óók de talrijken, die naar goed-Hol-
landsche gewoonte, ock al zou een maaltijd
in een groot, rijk-verlicht restaurant hen
allerminst dérangeeren. juist die hoogtijda
gen des jaars bij den huiselijken haard wil
len doorbrengen: die devoot ter kerke gaan
en met hun gezin deze dagen in het eigen
huis in aangename, vriendelijke stemming
doorbrengen.
Zóó zijn er en de briefschrijver wiens
taak het is het leven in den Haag getrouwe
lijk te noteeren en niet te moraliseeren. zou
bijna geschreven hebben: „gelukkig" zóó
zijn er velen. Velen, die er niet aan zouden
denken met Kerstmis of 00 Oudejaarsavond
buitenshuis door te brengen, velen die juist
op die avonden-van-inkeer en terugzien op
wat onherroepelijk voorbij is.tomidden van wie
hun lief en dierbaar zijn wiilen doorbrengen,
zonder vreemden, zonder jazz-muzlek en
zonder champagne desnoods.
En weet ge. dan is er nog een nieuw, een
tijdsverschijnsel
Dat zijn de duizend die gedurende hun
Kerstvacantie buitenslands gaan om win
tersport te beoefenen. Vroeger waren het de
materieel-bevoorrechten. die in Zwitserland.
Noorwegen of Beieren de ski's gingen aan
binden en de zuivere versterkende lucht in
hun longen zuigen. Vroeger waren het alleen
de gefortuneerden, die ook wel eens zeiden
„naar de wintersport" te gaan. doch eigen
lijk niet anders deden dan de hotel-halls van
St. Moritz. Kitzbiihl of Molde al bridgend te
bevolken. Die zijn er nu nóg wel. Doch een
typisch tijdsverschijnsel is het te zien hoe
vele eenvoudige menschen voor zéér een
voudige prijzen een da» of veertien de zuivere
sneeuw gaan opzoeken. Groote gczelschapppn
met kleine beurzen vertrekken per derde
klasse trein naar het buitenland om daar
voor enkele tientallen guldens de stof der
kantoren te vervangen door den ozon van
het hooggebergte. Dat is een geheel nieuw
Kerstmis-aspect. Menige kantoorklerk, on
derwijzer. boekhouder of handelsreiziger
heeft het geheele jaar gespaard om dit feest
voor geest en gemoed te kunnen vieren. Voor
honderd a honderdvijftig gulden kan men
een verrukkelijke Kerstvacantie in een heer
lijke omgeving doorbrengen Wie vroeger ge
durende deze dagen van café naar café. van
dancing naar dancing Hepen en zich loom
verveelden in het geroezemoes dier overvul-
de lokaliteiten, die suizen nu op de lange lat
ten de berghellingen af en spannen hun veer
krachtige jonge lichamen in de tintelende
weelde van Europa's sneeuwgebieden.
En zóó gaat nu de residentie, dit wonder
lijke 's-Gravenhage. dat zoovele zijden van
menschelijke samenleving en menschelijke
levenswijzen openbaart, de laatste week van
het jaar in Alle tegenstellingen van de
groote stad zijn in den Haag te zamen De
man met 't pijpje in hemdsmouwen bij het
raam; de grande dame in avondtoilet in des
Indes of de Witte brug; het meisje dat óók
wel eens „voor één dag dame" zijn wil en
zich verbeeldt mondain te zijn; hot rustige
gezin in de warme huiskamer; de bedelaars
en spiritusdrinkers bij het eenige warme
maal in de Metropool of bij het Leger des
Heils; de vrome kerkgangers; de stille wan
delaars langs de zee én door de duinen; de
feestvierders en de fuifnummers; de wee
moedigen en de ernstigen: de werkloozen en
de wintersporters.
Zóó viert den Haag de 1 atste dagen van
het jaar.
Mr. E. ELLAS.
