DE BILT
JAARLUKSCHE
OPRUIMING
PbsTiKL
BACH
i
MANNOVA
1
LITTERAIRE
KANTTEEKENINGEN
In memoriam
Mr. Dr. J. J, M. Noback,
V R IT D X G 3 JANUARI 1936
HXXREEM'S DS'GBEAD
Z
Feestavond der Velser H. B. S.
Vereeniging.
Tooneel, muziek en bal.
Een groot aantal jongelui van de H. B. S.
heeft gisteravond het vacant.ie-huiswerk in
den steek gelaten om het nuttige door het
aangename te vervangen, zulks onder het oog
van directeur en eenige leeraren.
Gelijk hadden ze, en de paar honderd an
deren, die thuis waren gebleven, hadden be
ter hun voorbeeld kunnen volgen in plaats
van thuis te zitten blokken. De vacantie im
mers is om uit te rusten en om te genieten en
blokken kunnen ze straks weer genoeg.
Het heette een feestavond en dus moest er
plezier gemaakt worden. En laat dat maar
aan de jongelui over, dat kunnen ze uitste
kend. En daarom geloof ik nooit, dat ze zelf
het stuk uitgezocht hebben, dat door eenige
plukkers en pluksters van den boom der ken
nis werd opgevoerd. „Bonzo en de Eeuw van
het Kind" heette het en de schrijver is C. Veth.
Een satirisch blijspel in 3 bedrijven heette het.
Ik voor mij geloof, dat de jongelui zich meer
geamuseerd zouden hebben met een echt blij
spel, maar als je H.B.S.'er bent, dan ben je
in de keuze van je stukken wel wat beperkt,
omdat je natuurlijk iets bijzonders moet ge
ven. En dat was het dan ook.
Het was een satire op de moderne paedago-
gie, door den heer Mulder ('Kees Oudshoorn)
zoo terecht paedagoochelarij genoemd en die
rake klappen kreeg (de paedagogie bedoel ik),
de paedagogie die leert dat de jongelui de
baas in school zijn, althans in de school „de
Eeuw. van het Kind" en waar als systeem geldt
dat de kinderen voor hun kwajongensstreken
niét gestraft moeten worden. Het was zeker
vanwege dit systeem, dat eenige jongelui in de
zaal vrij luidruchtig waren. „We worden im
mers toch niet gestraft" zullen ze gedacht
hebben.
Het spel ging niet heelemaal van een leien
dakje, maar toch getuigde de opvoering van
het stuk, dat met ernst gestudeerd was, wat,
het stuk zelve in aanmerking genomen, een
extra pluim verdient, wil Smit was een echte
concierge en Bep Krabbendam een pittige
dochter van Mr. Gustaaf Mulder.
Natuurlijk oogstten de Bonzo-aanbidders en
alle anderen die voor het voetlicht traden,
een warm applaus. Trouwens aan applaus
heeft het niet gemankeerd. The Rhythm Stor-
mers oogstten hun deel en ook de voorzitter,
die met een kort woord den avond opende.
Veel applaus was er ook bij de uitdeeling van
de prijzen van de bridge-drive (we leven im
mers in de eeuw van het kind).
Er was bal 11a tot 3 uur volgens het pro
gramma maar ik weet heusch niet of het
inderdaad zoo laat geworden is.
STADS BIBLIOTHEEK EN LEESZAAL
PRINSENHOF.
Nieuwe aanwinsten.
Nederl. en in het Nederl. vertaalde romans:
Federer. Bergen en menschen
Janson. De oude komt.
Jeebee. Naar waat.'ren der rust.
Langhoff. Be veensoldaten.
MatrayBedien Rimboe,
Wessem. 300 Negerslaven
Godsdienst:
Beschouwingen. Eenige betreffende vrijmet
selarij.
Heer, de. Het duizendjarig vrederijk.
Koning, de. De beginselverklaring van het
Vrijzinnig Protestantisme.
Sociale Wetenschappen.
Engels. Het gemeenschapshuis voor werk-
lcczen.
Haas van Dorsser, de. Werkverschaffing.^
Troelstra de ziener.
Verkeerstechniek-Bedrijfsorganisatie.
Fuhlberg Horst. Auto, schip en vliegtuig
Gogh, van. Bedrijfsorganisatie.
Schmidt. Industrialisatie en industriebank
als vraagstuk der budgetcontrole.
Schulz. Die Ludwigsbahn.
i^andbouw-Veeteelt.
Houten. Wilde planten en haar toepassing
in onze tuinen.
Toepoel. Onze honden; keuze, verzorging,
fokken, opvoeding.
Letterkunde:
Kristal; letterkundige productie.
Leendertz. Uit den Muiderkring.
Proost. De ontwikkeling der literatuur in
Sovjet Rusland.
Revius. Overijsselsche sangen en dichten:
2 deelen
ONZE
wordt gehouden van 20
t e-m. 31 JANUARI A S.
,1110!
"WilliBARTEUORIS5TRAAT li-17
(Adv. Ingez. Med.)
AGENDA
Heden:
VRIJDAG 3 JANUARI
Gemeentelijk Concertgebouw: Concert H.
O. V., soliste Jo Vincent. 8 15 uur.
Cinema Palace: Joe E. Brown in „Op de
planken". Op het tooneel: Traveniers, Come
dy Equilibristic. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: Revuefiloi „Casino de
Paris". Op het tooneel: 6 Lorch's, Ikarische
spelen. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals Theater: „Liefdesrhapsodie".
2.30, 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „David Copper-
field". 2.30 uur. Daarna doorloopende voor
stelling van 7 uur tot 11.30 uur.
ZATERDAG 4 JANUARI
Stadsschouwburg, Wilsonsplein: „Het kina
van de buurvrouw", door het Ensemble Bou-
ber. Jubileum voorstelling Mevrouw Aaf Bou-
ber. 8.15 uur.
Café-Restaurant „Bolwerk": Propagandaver-
gadering afd. Haarlem van de Ned. Handels-
reizigersvereeniging. 8.15 uur
Bioscoopvoorste'lv- 1 «s des
avonds.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
ZET HET NIEUWE |AAR
IN MET DE KOMST VAN
HET ORKEST MET
WERELD-REPUTATIE
(Adv. Ingez. Med.)
ARROND. RECHTBANK
Wolmagazijn „Angora".
Mevrouw Wils—Bottelier heelt hedenmiddag
in het sinds kort verbouwde perceel Schag-
chelstraat 20 dat zulk een fraaien indruk
maakt, het Wolmagazijn „Angora" geopend.
Ook het interieur ziet er keurig en gezellig
uit. Mevrouw Wils is gereed, de dames te
ontvangen. Terwijl zij op een gemakkelijke
bank kunnen plaats nemen, is er gelegenheid
een keus te doen uit de ontelbare soorten
wollen, sajet, katoen, Everlasting en stren
gen zijde in alle denkbare kleuren. Vooral is
zij uitstekend gesorteerd in motvrije wol. Zij
verkoopt ook diverse fournituren en fraaie
handwerken van eigen fabrikaat. Ook in de
ruime étalage liggen al deze artikelen
smaakvol uitgesteld. Ze worden 's avonds
door helder kunstlicht beschenen.
We wenschen mev/juw Wils met haar
nieuwe zaak, die naar de eischen des tijds
is ingericht, yeel succes toe.
OPDRACHT.
N.V.Joh. Nederkoorns woninginrichting te
Haarlem heeft van het ministerie van Fi
nanciën ten dienste van het gouvernements
gebouw te Maastricht, opdracht ontvangen
voor het leveren en maken van 48 armstoe
len, 4 groote kasten, 5 vergadertafels, 12
fauteuils en 2 banken.
CONCERT VAN HET HAARLEMSCH
LUISTERVINKENKOOR IN DE
GEVANGENIS.
Het Haarlemsch Luistervinkenkoor, dat
onder leiding van Willem Hespe staat heeft
op den morgen van Nieuwjaarsdag een zeer
geslaagd concert in de gevangenis hier ter
stede gegeven. De directeur van de gevan
genis heeft in een schrijven aan het bestuur
van het koor zijn waardeering voor deze uit
voering uitgesproken.
Op 8 Februari hoopt het koor zijn vijfjarig
bestaan te vieren.
AANBESTEDING.
Hedenmorgen werd door den Rijkswater
staat te Haarlem aanbesteed: het maken van
een gedeelte der aardebaan van den Rijksweg
no. 4, gedeelte Amsterdam-Sassenheim. tus-
schen den Venneper- en den Lisserdwarsweg
met bijkomende werken. Raming f 175.000.
Het laagst werd ingeschreven door de
N.V. Amsterdamsche Ballast Maatschappij t.p
Amsterdam voor f 137.000.
Nü bloeiende tulpen,
hyacinthen, narcissen.
Hoe vervroegde bollen worden verkregen.
In de laatste December-dagen stonden de
bloemwinkels vol bloeiend goed, en vooral vol
bolgewassen: tulpen, hyacinthen en zelfs al
narcissen. Natuurlijk moet er een heel ver-
vroegings-systeem op zijn toegepast, anders
konden ze nu onmogelijk al bloeien. Het is wel
eens interessant om na te gaan hoe dit ge
daan wordt: de meesten van ons zullen het
wel niet weten.
Om hyacinthen vroeg in bloei te hebben,
worden ze z.g. „geprepareerd". Daartoe wor
den ze te vroeg vóór dat al het loof is af
gestorven uit den grond gehaald, opgeno
men zooals dat heet. Dit gebeurt in Juni. Dan
worden de bollen, die anders buiten in den
warmen bodem tot half Juli blijven afrijpen,
aan een soort „versnelden zomer" met versneld
afrijpen onderworpen in de schuren: eerst
gaan ze in een temperatuur van 80 graden
Fahrenheit, later wordt die geleidelijk tot 60
gr. verminderd. De bollen zijn dan volkomen
af gerijpt en veel vroeger dan anders door him
rusttijd heen. Heel vroeg in het najaar
September worden ze dan alweer in platte
kistjes geplant en in den kouden bak gelaten
totdat de neuzen boven den grond uitsteken.
Dan gaan ze de kas in, op bodemwarmte zoo
als dat heet. D.w.z. de verwarmingsbuis loopt
onder het tablet, waarop ze zijn ingegraven,
door. De matten van de kas worden dan uit
gerold, zoodat het donker is, en de opstaande
kanten worden met lappen dicht gemaakt. In
het donker en bij een temperatuur van min
stens to gr. Fahrenheit werken de neuzen zich
nu verder omhoog. Zijn die lang genoeg, dan
gaan de kistjes in een lichte en iets koelere
kas en ten slotte in de koude kas, waar ze
gemakkelijk 2Vz tot 3 weken bloeien. U ziet,
dit forceeren wijkt nogal af van den gewonen
gang van zaken, waarbij onze bloembollen na
het afsterven van het loof worden opgenomen
en koel en droog tot den planttijd bewaard
blijven.
Tulpen en narcissen voor vroegen bloei wor
den vooraf „gekoeld". Als de bollen op den
normalen tijd (Juli) geoogst zijn, worden ze
tot September in een koelhuis droog bewaard
bij een temperatuur van 50-55 gr. Fahrenheit;
daarna worden ze opgepot en in den kouden
bak ingegraven, waar ze eind November al
lange neuzen gemaakt hebben. Ze komen dan
net als de hyacinthen in de warme kas, met
dit verschil, dat tulpen geen bodemwarmte
verdragen en dus op een zijtablet zonder
onder-verwarming komen te staan. Ook hier
wordt dan het procédé van donker-houden
toegepast om de neuzen te laten rekken. De
vroegste tulpen (Ducjes zijn de bekendste)
kunnen op deze manier gemakkelijk voor
Kerstmis in bloei zijn, maar ook narcissen
laten zich geweldig vervroegen: we zagen op
16 Dec. al een prachtige pot Helios in bloei.
De bollen hadden dit voorjaar niet buiten,
maar in het warenhuis (koude vollegronds-
kas) gebloeid en waren dus „van huis uit" al
vroeger dan de bollen, die buiten hadden ge
staan. Daarenboven waren ze nog gekoeld ook,
zooals boven beschreven is. Tenslotte nog de
Lelietjes van Dalen, die nu in hun kartonnen
bekertjes overal te koop staan. Dat zijn z.g.
ijskiemen, neuzen, die in November 1934, toen
ze buiten afgestorven en dus af gerijpt waren,
in een vriestemperatuur gebracht zijn, tot het
najaar van 1935 toe! Ze hebben dus hun bloei
tijd van voorjaar 1935 verslapen en halen die
nu met een vaartje in. Geen vervroegde, maar
sterk vertraagde bloeiers dus!
Wilt u dus behalve uw vanzelf-al-vroeg-
bloeiende Romeinsche hyacinthjes en narcis
paperwhite wat vervroegde bloeiende bollen in
huis hebben, dan moet u zich niet verbazen
als u daar iets meer voor betalen moet dan in
het voorjaar. Heel wat zorg en tijd is er aan
besteed om die bollen nu al in bloei te heb
ben!
Ï*S.
meldt:
Hoogste barometerstand 761.3 m.M. te
Jan May en.
Laagste barometerstand 739.6 m.M. te
Blaavandshuk.
en voorspelt:
Zwakken tot matigen wind uit Zuidelijke
richtingen. Zwaar bewolkt tot betrokken.
Waarschijnlijk eenigen regen. Weinig verande
ring in temperatuur.
Uit het Buitenland
Voorloopig nog hetzelfde weer.
Nog steeds komt in de algemeene drukver-
deeling weinig verandering. Het daalgebied
van den barometer, dat gisteren over Frank
rijk was gelegen is ten Zuidoosten van ons
land naar de Oostzee getrokken. Het heeft
vooral in Frankrijk zware regens gebracht. In
Frankrijk en Duitschland zijn tengevolge van
den zwakken Westelijken luchttoevoer de tem
peraturen nog gestegen. Thans bevindt zich
boven West-Frankrijk weer een nieuw daal
gebied, dat alweer regen brengt. Over IJs
land blijft de hooge druk gehandhaafd. De
temperaturen werden daar lager, evenals over
de Britsche Eilanden. Over Lapland ontwik
kelde zich een klein hooge drukgebied, waar
in de vorst tot buitengewoon streng toenam.
Het karakter van het weer blijft overal nog
somber.
Ten onzent is weinig verandering te wach
ten.
Barometer
747 m.M.
748 m.M
Stand van heden
Vorige stand
Neiging: Achteruit.
Opgave van:
Fa. A. FEDERMANN, Opticien
Groote Houtstraat 37, Haarlem
Thermometer
3 Januari;
Hoogste gisteren
Laagste heden nacht
Hoogste heden tot 12 uur
48 F.
43 F.
44 F.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 3 Januari.
Bevallen 29 December: E. van El terenv.
Mechelen, z.; 31 December: M. Luttik
Weijers, d.; 1 Januari: H. E. HekelaarMichel,
d.; M. H. B. Coertv. Kempen, z.; 2 Januari:
G. SchoppenVisser, z.; D. HirsGroeneveld,
z.; E. W. Moedt—de Vries; 3 Januari: J. M.
VerdamVooges, d.
Overleden 2 Januari: IJ. Remmelt-sTijmes,
75 j., Oranjekade.
HEEMSTEDE.
Ondertrouwd: A. Hazevoet en N. A. Span-
dam; J. J. v. d. Lans en G. Grijmans; H. J.
Helmer en B. W. Knuvelder.
Bevallen: W. J. van den HoogenVessies,
z.; S. A. A. de Visser—Geerling, z.; A. van
Pinxterenv. d. Wijngaard, d.; G. Posthumus
Hoogendoorn, d.; M. G. Jacobs—v. Ossen
bruggen, z.
Overleden: F. Bont, 78 jwedn.; B. A.
Leuven, 1 mnd.; J. Mooser, 91 j., wedn.; M.
van Daalen, 41 j.
Moeder was invalide.
Armen onbruikbaar door
rheumatiek.
Nu alle pijnen verdwenen.
Haar armen waren door rheumatische pijnen
niet meer te bewegen. Men raadde haar aan
rust te houden, maar met de zorg voor haar
huishouding en twee kleine kinderen was dit
onmogelijk. Zij schreef ons':
„Ik leed aan hevige pijnen in mijn armen,
die ik niet meer kon oplichten. Men raadde
mij aan rust te houden, maar dat was met het
oog op mijn huishouden en mijn twee kleine
kinderen onmogelijk. Toen las ik in één uwer
Kruschen Salts-advertenties een brief van een
dankbare gebruiker en ik besloot ook zelf
eens een proef met Kruschen Salts te nemen.
Mijn pijnen namen geleidelijk af en zijn nu
geheel verdwenen. Ook voel ik mij veel beter,
wel 10 jaar jonger. Inplaats van een
invalide ben ik weer een gelukkige moeder en
vrouw". Mevr. R. L. H.
Rheumatische pijnen hebben bijna steeds
dezelfde reden: afvalstoffen die zich in het
lichaam hebben opgehoopt en uw bloed ver
giftigen. De oorzaak is onvoldoend werkende
afvoerorganen. De zes zouten waaruit Kruschen
Salts is samengesteld, sporen ingewanden,
Slieren en lever aan tot krachtiger werking,
waardoor de afvalstoffen geleidelijk en vol
komen worden verwijderd. Frisch bloed zal
weer door uw aderen stroomen, de pijnen ver
dwijnen en ge voelt u oneindig veel energieker
en gezonder.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en erkende drogisten
a 0.90 en 1.60 per flacon, omzetbelasting
inbegrepen. Stralende gezondheid voor 1 cent
per dag. Let op, dat op het etiket op de flesch.
zoowel als op de buitenverpakking de naam
Rowntree Handels Maatschappij Amsterdam,
voorkomt.
(Adv. Ingez. Med.)
DEZE WEEK ZES
In de afgeloopen week zijn te Haarlem
zes rijwielen op ongeoorloofde wijze van
eigenaar verwisseld.
GEVAARLIJK SPEELGOED
ORTHEN. 3 Jan. (A.N.P.) Toen de kinde
ren van den heer J. Gloudemans, wethouder te
Rosmalen, gistermiddag bij familie te Orthen
vertoefden, kregen zij tijdens hun spel een
fleschje, inhoudende slaghoedjes in handen.
Doordat de kinderen met vuur bij het flesch
je kwamen, sprong dit uit elkaar, met het ge
volg, dat de 12-jarige Frans Gloudemans
ernstig aan één der oogen werd gewond. De
jongen is naar het Groot-ziekenhuis In Den
Bosch vervoerd, waar het oog moest worden
weggenomen. De andere kinderen werden niet
gewond.
Weer onrechtmatig
steuntrekken.
Een steuntrekker uit Zaandijk had inkom
sten verzwegen. Hij zei „voor een pondje bo
ter" van 4 tot 13 Juni gewerkt te hebben doch
in werkelijkheid had hij loon ontvangen en
zoo de steuninstelling voor 14.70 opgelicht.
Het reclasseeringsrapport was ongunstig,
maar het bleek dat er fouten waren gemaakt.
Doch wel was waar dat de verdachte reeds
eens was gewaarschuwd voor een gelijk feit
en dat toen geen strafvervolging was inge
steld.
De eisch was zes weken gevangenisstraf.
Verdachte zei uit armoede te hebben gehan
deld, omdat bovendien zijn vrouw ziek was.
Waar werd gewisseld?
Een bakker uit Beverwijk stond terecht om
dat een meisje na sluitingstijd in of voor zijn
winkel voor twee heeren een gulden had ge
wisseld, omdat het kwartje dat een der hee
ren had voor de automaat niet deugde. De
vraag werd opgeworpen of het wisselen wel
in den winkel was geschied, omdat de kooper
buiten was gebleven.
Ook heeft het meisje iets uit den donkeren
winkel gepakt en in de leege automaat gelegd.
De kantonrechter had den verdachte een
principieele straf opgelegd van 1 of 1 dag
hechtenis en de officier vroeg bevestiging.
Uitspraak op 16 Januari.
WILLY CORSARI GEOPEREERD.
De schrijfster Willy Corsari is in het Roode
Kruis Ziekenhuis te Den Haag opgenomen
Een noodzakelijk gebleken operatie heeft met
goed gevolg plaatsgevonden.
LETTEREN EN KUNST
C. en IVL SchattenAntink, Lit-
toria. Amsterdam, Wereldbi-
bibliotheek.
Dit jongste boek der Scharten's is, eer dan
een roman, een eenigszins geëxalteerd-dich-
terlijk verslag van een grootsch werk des
vredes, door het nieuwe Italië onder Mussoli
ni's leiding ondernomen en voorloopig vol
tooid. De Pontijnsche moerassen, sinds der
historie aanvang een oord des verderfs, waar
geen zaad gedijen kan en de mensch door
koortsen verjaagd wordt zoo hij zou trachten
er zijn levensonderhoud te vindenze zijn
drooggelegd en tot vruchtbare landouwen
herschapen door het fascistische bewind, dat
in ieder geval van zijn machtigen organisa
tiegeest hier een nuttig gebruik heeft ge
maakt. Honderden boerengezinnen uit de
streek van Venetië zijn door dat. bewind naar
de nieuw te winnen landen dicht bij Rome
overgeplant. Nieuwe steden ontstaan er, waar
van Littoria er één is, gansche volksgemeen
schappen worden er met de stiptheid van een
spoorboekje in elkaar getimmerd; om zóó
laat wordt hier een stadhuis afgeleverd; zoo
veel dagen later moet ginds de kerk ingewijd
en precies een maand daarna weer aan den
horizon voor een nieuwe stad het fundament
gelegd' zijn. Tempo, tempo, en ordening van
boven af. Het resultaat is bewonderenswaar
dig. Niet alleen om de overvloedige gouden
oogsten die het land na luttelij jaren ar
beid reeds oplevert, doch ook om het tot ve-
neratie stijgend enthousiasme waarmee het
nieuw-gevormde boerenvolk dier landen tot
dat bewind opziet, bewind verpersoonlijkt, in
den Duce, in Mussolini. Ze zijn puur gek
met den Duce: vrouwen noemen hem den va
der hunner kinderen en de jonge boer Alfredo
een voormalig socialist die aanvankelijk
eenigszins wantrouwend tegenover de geheele
onderneming gestaan heeft, wordt bekeerd
als hij den Duce een paar maal gezien heeft.
Dan jubelt ook hij mee bij den afscheidsgroet
aan den Leider en uit zijn overkropt gemoed
in de, in ons nuchter Hollandsch lichtelijk
overdreven klinkende roep: „Duce, jij bent
ons allemaal".
Wij zullen ons vermoedelijk zeer gematigd
uitdrukken als we zeggen dat ook de Schar
ten's althans zeker de heer Carel in
den ban van Mussolini's imposante persoon
lijkheid staan. Voor Napoleon's grenadiers
was hun keizer een halfgod; gelukkig heeft
de heer Scharten weinig van een grenadier en
reikt dus hopelijk de ellemaat zijner ver
eering minder hoog den hemels, in. Voor an
deren was Napoleon een bandiet, ondanks zijn
wegenaanleg en zijn Burgerlijk Wetboek en
het is nu nog niet te zeggen, hoe de historie
het opperhoofd der zwarthemden zal teeke
nen. Op het oogenblik volgt men zijn bedoe
lingen met een verklaarbaar gevoel van on
rust en dit is de reden dat de heer Scharten
zich, in een slecht geschreven woord vooraf,
afvraagt of zij hun boek wel op het rechte
oogenblik doen verschijnen. Terecht trekt hij
de juiste conclusie dat de politiek van van
daag aan de waarde van het gisteren bereikte
niets ontvreemdt. Het werk in de Pontijnsche
moerassen heeft zijn waarde, evengoed als
Napoleon's heirbanen.
Doch wat in deze aanteekeningen van over
wegend belang is, dat zijn niet de staatkun-
.dige, wijsgeerige of religieuse inzichten der
verschillende auteurs die wij aan te kondi
gen krijgen, doch slechts de mate waarin zij
er in slagen van hun werk een kunstwerk te
maken. Het boek Littoria bevat tal van prach
tige bladzijden vooral met, beschrijving van
landschap en van de treinreis der landver
huizers in den aanvang. Doch het komt mij
voor dat het, in zijn geheel overschouwd, te
lijden heeft van een soort obligate hoogspan
ning in het jubelr©gister, waardoor de toon
van de schilderij te onafgebroken in het zoet-
rose blijft zweven. Na het Voorspel, waarin de
schrijvers in dichterlijke visie den strijd
schetsen door menschen aangebonden tegen
de pest der moerassen, en dat wel sinds wel
haast twintig eeuwen, komt het eigenlijke
verhaal als een te geanimeerde circulaire
der ontginningsmaatschappij. Er is dat op
gewekt enthousiasme in waarmee een Hindus
de Kolchoz-vorming en bevruchtingsarbeid in
Sovjet Rusland beschrijft-, maar dat alles
heeft met litteraire kunst slechts op een af
stand van doen. Alleen bij tijd en wijle voelt
men dat het artistien zijn die rapporteeren.
Door de spreekbuis te willen zijn der boeren
van Littoria z-ooals C. Scharten zelf in het
Woord-vooraf zijn arbeid kenschetst gaf
hij den onafhankelijken poëet, die in den
kunstenaar moet schuilen, te veel vacantie.
En dien zal men niet gaarne te lang willen
De heer C. J. P. Zaalberg, oud-directeur-
generaal van den Arbeid, zendt ons het vol
gende in memoriam:
Het bijzondere van bet plotselinge heen-
gaan van Mr. Noback is, dat talloozen het
als een groot persoonlijk verlies gevoelen.
Zijn groote maatschappelijke verdiensten
zijn, hoe sterk het persoonlijke daarin ook
was, te vergelijken met menig ander groot
vaderlander, wiens heengaan in breede krin
gen een leegte doet ontstaan. Nobacks ken
merkende eigenschap was daarenboven een
volledige overgave van zijn persoon aan
zijn medemenschen met het geven en vin
den van vriendschap bij allen, die toeganke
lijk waren voor de uitstraling van zijn rij
ken. zuiveren, gaven, humanen geest.
Hij heeft een levenstaak gevonden in het
secretariaat van de Algemeene Werkgevers
vereniging en van de Vereeniging Centraal
Overleg in Arbeidszaken en daarvan een
zware dagtaak gemaakt. Dit werk had zijn
volle liefde, doordat niets hem zoo nuttig
voorkwam als het samenbrengen van men
schen met uiteenloopende belangen en mee
ningen teneinde aan beide zijden te zoeken
naar het goede dat hij in alle menschen
aanwezig wist, en het trachten dat veelsoor
tige goede samen te binden tot een vrucht
dragend geheel voor allen.
Rustelooze onderzoekingen en onderhan
delingen vulden gewoonlijk zijn werkpro
gramma en tot grondslag daarvan werd ge
bouwd aan een groote organisatie en docu
mentatie van groote blijvende waarde doch
ook van onmiddellijk praktisch nut door ge
redelijke verspreiding van kennis over sociale
en economische vraagstukken in binnen- en
buitenland.
Geen moeilijkheden waren te groot om te
trotseeren en het veelvuldig slagen was voor
een groot deel het gevolg van zijn juist in
zicht in de deugden en gebreken, zoowel aan
de zijden der ondernemers als der arbeiders,
doch evenzeer van het onbeperkt vertrou
wen. dat zijn open en eeriiik semoed inboe
zemde bij allen, die ontvankelijk waren voor
zuivere menschenliefde of daarvoor ontvan
kelijk werden gemaakt.
Het kon niet anders of om hem heen ont
stond een kring van medewerkers, waarin
allen werden opgeheven tot zijn sfeer, waar
toe in niet geringe mate bijdroeg zijn be
hoefte aan vertrouwen en intimiteit, die
door het. lot gelukkiger bedeelden vinden in
den kring van gezin en familie. Zoo werd hij
een hartelijk bedeelde vriend, en zonder dat
hij het wist of nastreefde een vaderlijke
vriend, voor allen, die het voorrecht hadden
met hem samen te werken.
Doch ook daarbuiten ging in menïgen kring
van zijn zooal niet van nature of door het
lot opgewekten dan toch sterk onwekkenden
geest een invloed uit. die velen ten zegen is
geweest. En altijd gaf hij altijd den indruk,
alsof de grootste winst van het samenzijn
hem ten deel viel. Misschien was dat in wer
kelijkheid ook wel het geval, want hij puurde
uit allen, met wien hij omging, het aller
beste en ontdekte overal „een fijnen kerel".
Met het doel anderen tot zijn idealen op
te heffen, en met hen samen daarvoor te
werken en te strijden, wist hij. gesteund
door zijn gezelügen en zonnigen aard. groe
pen te vormen en in stand te houden, waar
van alle leden het als een groot voorrecht
gevoelden, er deel van uit te mai-en. Ik zou
de intimiteit van die club geweld aandoen
door uit te weiden over ziin onschatbare
waarde als leider of toehoorder in tal van
bijeenkomsten, waarin door uitwisseling en
vorming van gedachten alle aanwezigen ver
rijkt werden met meer onderlinge waardee
ring en grooter vertrouwen in de overwin
ning van het goede.
Groot is de droefheid over dit vroege ster
ven van een edel mensch, wiens groote ga
ven nog heel. veel hadden kunnen tot stand
brengen. Maar zijn werk laat diene sporen na
die door zijn dankbare volgelingen telkens
weer gezocht zullen worden en hen zullen
leiden bij het voortwerken in zijn geest.
missen als men zich velerlei kunstenaarsar-
beid der Scharten's herinnert.
Antoon Coolen. Kerstvertellingen.
R'dam, Nijgh en Van Ditmar's U.M.
Een vijftal sagen zijn door Coolen tot
Kerstvertellingen omgewerkt. Zoo zachtjes
voorgelezen aan de kinderen, in deze laatste
namiddagen van het jaar, zullen ze hun aan
trekkelijkheid bewezen hebben. De ouderen,
wier ziel in deze weken toegankelijk pleegt
te worden voor het mysterie van het Chris
tuskind, voor de liefelijkheid waarmee de ver
halen van zijn geboorte doordrongen zijn, zul
len ze eveneens in toegewijde mijmering heb
ben kunnen genieten Het is Coolen best toe
vertrouwd deze sfeer te scheppen. Veel be
ter dan zijn illustrator Pol Dom naar wiens
aquarellen een aantal kleiu-plaatjes gemaakt
zijn die deze kerstvertellingen verluchten,
weet hij de klippen van het al te zoetelijke
te omzeilen. Wel wat al te zeer voor dezen
tijd maakt Pol Dom van het Kind het naakte
poppetje van zeep uit de Fransche Bazar. Ge
lukkig zijn niet alle plaatjes zoo exuberant
naief. Maar Coolen, met zijn intlem-Lim-
burgsch-Brabantsche muziek in zijn zinnen,
deert dat niet. Noch deert den niet-Room-
schen lezer het Roomsche sentiment waar
mee deze sagen worden her-verteld. Hij zal in
Coolen den kunstenaar voelen die het eigen
wezen in zijn schrifturen overgiet, oprecht
en zonder effectbejag, zóó, zooals hij ze daar
in Brabant aan zijn eigen kinders zal hebben
verteld, vóór hij ze opschreef en voor den
druk van punten en komma's voorzag.
Mij lijkt het eerste verhaal, het „Petekind
van den Rooverhoofdman" het beste. Het
zout aller menschelijke dwaasheid is er zoo
keurig vermengd met de zoetheid der liefde
die van God is. Maar even gevoelig vertelt
Coolen van den beschermenden wilgenboom,
die aan Jozef en Maria een schuilplaats
biedt, door zijn kruin neer te buigen tot een
afdak, waarlangs Herodes' ruiters in domme
haast heenvliegen, op zoek naar het Kind.
Deze bundel staat afzonderlijk van Coo-
len's romanproductie, die wij voor een goed
deel bewonderen. Die apartheid spreekt van
zelf, dat zal den lezer duidelijk zijn. Doch deze
zal er alle fijne qualiteiten van den verteller
uit de Peel en van het schoenlappertje met
zijn Weensch kindje, in terugvinden
J. H. DE BOIS.
KALENDERS.
Een vredeskalender.
De Internationale Vrouwenbond voor Vrede
en Vrijheid heeft een weekkalender het licht
doen zien. Op een flink schild zitten 52 week
bladen, elk voorzien van een spreuk. Deze
kalender, die te Bloemendaal verkrijgbaar is
Rustenburgerweg 8 en te Haarlem Vijverlaan
8, zal zeker zijn .weg wel yinden.
