Rechtspositie.
Het Be&oêt^kde
53e Jaargang No. 16119
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 11 Januari 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week f 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05. p. maand ƒ0.22, p. 3 mnd. f0 65. franco p. post 0.72S4.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ADVERTENTIëN 15 regels 1.75. elke regel meer f 0.35. Reclames
/0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag en
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer ƒ0.15. Onze Groentjes zie
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange ongeschiktheid 600.-, Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400 -, Duim ƒ250.- Wijsvinger f 150.-, Elke.andere vinger f 50.-. Arm- oi Beenbreuk f 30.—
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: - Levenslange ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400-, Verlies Duim f 75.- Verlies Wijsvinger f 75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
Alles indien het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden
DiT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 1 1 januari.
Meer Sancties?
De vraag of meer sancties op Italië moeten
worden toegepast treedt steeds scherper naar
voren. Niet omdat de tot dusver toegepaste
economische sancties onvoldoende uitvoering
zouden vinden, want het tegendeel is het ge
val. Zij werken zeer krachtig, ontduiking
komt' bijna niet voor. Evenwel is aan te ne
men dat het geruimen tijd zal moeten duren
eer zij Mussolini tot opgeven nopen, en nu
wordt in Engeland en in Amerika blijkbaar
zeer ernstig gestreefd naar toepassing van
verdere economische maatregelen: met name
van het veelbesproken embargo op petroleum.
Dit is een zaak die een groot risico mee
brengt. Iedereen zal zich herinneren dat
Mussolini heeft verklaard dat hij dezen maat
regel als een vijandige daad zou beschouwen
dn als zoodanig beantwoorden. Nu klinkt dit
wel als een heel groot woord, want een aan
val op de Engelsch-Fransche vloot in de Mid-
dellandsche Zee zou een wilde wanhoopsdaad
van den Duce zijn. Maar niemand schijnt
meer te kunnen taxeeren in welken ge
moedstoestand deze man, die alleen regeert
over een volk, dat hij heeft opgezweept tot
fantastische zelfoverschatting, verkeert. En
in dezen modernen tijd beseft althans een
deel der menschheid, dat het ontketenen
van een oorlogspsychose in Europa onbere
kenbare gevolgen zou kunnen hebben. Om
het maar ronduit te zeggen: voor de gevolgen
van een conflict in de Middellandsche Zee
kan niemand instaan. Buitendien behoort
m.i. het juiste begrip van de taak van den
Volkenbond te zijn dat zij de primaire taak
heeft, oorlog te voorkomen. Dit hebben haar
leden blijkbaar ook ingezien toen zij besloten
geen militaire sancties, waartoe het Volken
bondspact him recht geeft, toe te passen. Zij
staan nog op dit standpunt. Is het nu ver
antwoordelijk te achten het risico van een
petroleum-embargo te nemen jegens een al-
leenheerscher, wiens mentaliteit men niet
meer begrijpt, die in zijn eenzame afzonde
ring al een gansche serie misrekeningen in
zijn buitenlandsche politiek heeft gemaakt en
die heeft gedreigd met oorlogsdaden in
Europa?
Doctrinaire opvattingen omtrent het recht
van toepassing van de artikelen in het Vol
kenbondspact rechtvaardigen geen petroleum-
embargo. Men moet verder zien dan de letter
van de wet. De sanctie-artikelen werden ont
worpen in 1919, toen er geen eenzame alleen-
heerscher in Italië bestond en toen men nog
geenszins besefte, zooals nu, dat militaire
maatregelen door degenen die ze toepasten
niet in hun gevolgen overzien konden worden.
Het begrip omtrent de gevaren van eenmaal
ontketende oorlogspsychosen is sindsdien
ontstaan en ontwikkeld. De 350 psychiaters die
een open brief aan de staatslieden der wereld
zonden, hebben het wel zeer scherp belicht.
En het primaire doel van den Volkenbond is:
den vrede tusschen de volken te verzekeren.
Er komt nog bij dat Mussolini, eenmaal tot
een dergelijke dolle daad als een aanval op
de sanctie-staten besluitend, zich geenszins
tot maritieme middelen zou bepalen maar
ook zeker de luchtvloot in actie zetten.
Daar is dan ook van Engelsche, Fransche
en andere zijden blijkbaar al op gerekend.
Maar iedereen weet nu wel, dat de bestaande
afweermiddelen tegen luchtaanvallen hoogst
onvoldoende zijn en verreweg in hoofdzaak
uit tegenaanvallen bestaan. In Europa zouden
die aanvallen zonder eenige twijfel op be
volkingscentra worden gericht. Zelfs in Abes-
synië is dat al herhaaldelijk gebeurd, terwijl
die „centra" nauwelijks dezen naam mogen
dragen en dat land te dezen aanzien dus veel
minder kwetsbaar is.
De huidige situatie is allesbehalve gunstig
voor de Italianen. De toegepaste economische
sancties zijn een succes gebleken, het oor
logsverloop is zeer ongunstig voor den aan
valler. de „kleine regentijd" zet alle verdere
militaire operaties voor een week of vier
stop, hetgeen in Abessinië's voordeel is. Italië
heeft snel voordeel nood'ig, Aibessinië kan
tijd gebruiken.
Welke rechtvaardiging is er nu voor het
nemen van een geweldig risico van de zijde
der Volkenbondsstaten, om Italië tot ver
snelde capitulatie te dwingen? Dit is een
vraag die ook Nederland als sanctie-staat
zeer onmiddellijk zou kunnen raken. Ik be
ken dat ik deze rechtvaardiging niet zie, en
toepassing van het petroleuim-embargo als
een groot gevaar beschouw.
R. P.
KOLONISATIEVEREENIGINGEN GAAN
COMBINEEREN.
Een aantal kolonisatievereenigingen heb
ben be.loten te fusionneeren. Tevens zijn
plannen gemaakt voor het ondernemen van
een exploratietocht naar Suriname en het
stichten van een Centraal werkkamp bij Am
sterdam.
„Kerkplein" van de ankers
losgeslagen.
Het schip een slag gedraaid.
EGMOND AAN ZEE, 11 Jan. (A. N. P.) He
denmorgen te ongeveer zeven uur is het te
Egmond aan Zee gestrande stoomschip Kerk
plein tijdens den noordwesterstorm van zijn
ankers losgeslagen. De achtersteven is naar
het noorden komen te staan, zoodat men nu
een slag is gedraaid. De golven slaan over het
schip. Voor de bemanning bestaat geen ge
vaar.
Predikbeurten Ned. Herv.
Kerk te Haarlem.
De Noorderkerk.
In verband met het besluit van het Mi
nisterie van Prfedikanten der Ned. Herv.
Kerk te Haarlem om geen opgave der spreek
beurten jn de kerkgebouwen dier gemeente
meer aan de redacties der plaatselijke bla
den te verstrekken heeft het bestuur van de
Stichting Noorderkerk en School te Haarlem
besloten ten opzicht^ van de spreekbeurten
welke de Stichting bij de overdracht der
Noorderkerk aan zich heeft voorbehouden,
weder, als voorheen, een opgave aan de re
dacties te verstrekken.
Twee maal per maand beschikt het be
stuur over een beurt.
Zondag 12 Januari 's morgens 10 IA uur
zal de dienst ir. de Noorderkerk geleid wer
den door Prof Dr. J. A. Cramer, oud-hoog
leeraar te Bilthoven.
Ook het bestuur der Haarlemsche Jeugd-
kerk heeft ons verzocht de Predikbeurten van
de Jeugakerk te vermelden. Wij voldoen daar
natuurlijk aan. De dienst van a.s. Zondag
wordt in dit nummer vermeld als nagekomen
Predikbeurt.
EEN VERKLAARBAAR VERSCHIJNSEL.
Als aan Haarlem's Dagblad in 1935 niet
minder dan 43326 advertenties van Vraag en
Aanbod ter plaatsing werden gegeven, dat is
meer dan in 1934 en veel meer dan in 1933,
dan is dit verschijnsel gemakkelijk verklaar
baar.
Het groote succes dezer zeer goedkoope
annonces dringt door tot steeds uitgebreider
kring en allen zullen er tenslotte hun voordeel
van hebben, telkens als de gelegenheid zich
voordoet.
K. L. M.-record verbeterd.
De K.L.M.-piloot Svend Steinbeck heeft met
een Douglas-machine den afstand Amster
damKopenhagen afgelegd in één uur vier
en vijftig minuten. Het oude record stond op
twee uur twee minuten. De stormachtige wind
is aan deze recordverbetering natuurlijk niet
vreemd.
EVANGELINE BOOTH KOMT NAAR
NEDERLAND.
AMSTERDAM, 11 Januari (A.N.P. - Na
een groot tournée in Canada en de Vereen.
Staten, is het nu officieel vastgesteld dat
generaal Evangeline Booth ook in Nederland
enkele samenkomsten zal leiden en wel te
Amsterdam op Zondag 2 Februari, in Den
Haag op Maandagavond 3 Februari in het
Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen en
op Dinsdag 4 ebruari in de Doelen te Rot
terdam, welke laatste samenkomst alleen
voor Heilsoldaten toegankelijk is.
De kwestie van den broodprijs.
Van arbeiderszijde schrijft men ons. dat de
besturen van de Algemeene, de Christelijke en
de R.K. bonden van arbeiders in het bakkers
bedrijf j.l. Donderdag met hun afdelingsbe
sturen bijeen kwamen om de kwestie van den
broodprijs en de daaruit voortvloeiende moei
lijkheden te spreken.
Met genoegen werd geconstateerd, dat al
thans niet algemeen verwarring en losbandig
heid zijn ingetreden. Met name werd de be
slissing van het bestuur der coöperatie „De
Eendracht" zeer gewaardeerd.
Dat intusschen de prijs van het brood in
meer dan één bakkerij werd verlaagd, is
slechts te verklaren door het feit, dat ieder
zijn debiet wil behouden
Het is evenwel onze overtuiging, dat de tot
de vorige week gegolden hebbende prijs niet
te hoog was, vooral niet, wanneer daarvan
een redelijk loon aan de bakkerij-arbeiders
moet worden betaald.
De genoemde vakvereenigingsbesturen ach
ten het een ongewenschte politiek, zoooals
door het bestuur der coöperatie „Vooruitgang"
wordt gehandeld. Als de broodprijs te hoog
was, dan heeft dat coöperatiebestuur in het
vorige jaar, toen de bloemprijs veel lager was,
zich niets van de consumenten aangetrokken
en thans wordt er bij de arbeidersorganisaties
op aangedrongen, loonsverlaging toe te staan,
mede omdat de bedrijfsuitkomsten achteruit
gaande zijn.
De bondsbesturen hebben zich thans tot de
besturen van de patroonsvereenigingen ge
wend. met het verzoek, een gecombineerde
besturenvergadering te willen uitschrijven.
teneinde maatregelen te treffen, waardoor
chaos in het bedrijf wordt voorkomen en het
geen redelijk is, niet door afbraak in gevaar
wordt gebracht.
Het personeel van de firma H. Franken Jr.
is door de besturen van bovengenoemde orga
nisaties opgeroepen tot een buitengewone ver
gadering op Dinsdagavond 14 Januari in het
gebouw „De Centrale" om den toestand te be-
bespreken.
Nederland tegen het voorstel
Hoare-Laval.
Omdat het onze regeering zorg
inboezemde.
Het was een premie op eigen richting.
In antwoord op de vragen van het Eerste-
Kamerlid den heer Van Vessem betreffende
het oordeel der Nederlandsche regeering over
het Britsch-Fransche. bemiddelingsvoorstel in
het Italiaansch-Abessynisch conflict, heeft de
minister van Buitenlandsche Zaken, jhr. mr,
A. C. D. de Graeff, het volgende medegedeeld:
Ten tijde, dat het comité van achttien van
12 tot 19 December 1935 te Genève bijeen was.
heeft de minister den Nederlandschen verte
genwoordiger in dit comité opdracht gegeven
in een mondeling onderhoud aan den Brit-
schen vertegenwoordiger, den heer Eden. te
deen blijken van de bezorgdheid, waarmede
de Nederlandsche regeering had kennis geno
men van den inhoud der door de Britsche en
Fransche regeeringen aangeboden voorstellen
tot beëindiging van het conflict.
Hoewel uiteraard de regeering elke
poging om het conflict spoedig en op
bevredigende wijze te beëindigen ten
zeerste toejuicht, meende zij, dat bij
verwezenlijking van den inhoud van
de hierbedoelde voorstellen, onder de
auspiciën van den Volkenbond, een
premie op eigen richting in de samen
leving zou worden- gesteld, een on
juist gebruik van den Volkenbond
zou worden gemaakt in dien zin, dat
geweldpleging zou worden gesanc-
tionneerd en dus een ontoelaatbaar
precedent zou worden geschapen,
waartoe Nederland, als lid van dien
bond, niet wilde medewerken.
Naar aanleiding van een der vragen wijst de
minister er den heer Van Vessem op, dat, nu
het optreden van Italië tegenover Abessynië
bij den Volkenbond aanhangig is gemaakt en
een schending der Volkenbonasverplichtingen
is aanwezig geacht, de wijze van beëindiging-
van het conflict den geheelen Volkenbond
raakt en niet meer beschouwd kan worden als
een zaak. die uitsluitend de beide strijdende
partijen aangaat.
De minister herinnert er aan, dat, naar het
oordeel der voorstellers zelf, de voorstellen
een definitief karakter slechts konden verkrij
gen na aanvaarding door den Volkenbond. Het
stond derhalve ook aan de andere leden van
den Bond, een oordeel uit te spreken over de
vraag, of het hier inderdaad betrof voorstel
len, die een geschikten grondslag vormden
„ter bevordering van den vrede en ter voor
koming van een Europeeschen oorlog".
Brand in Goudsche sigaren
fabriek.
Half millioen sigaren ontijdig in rook
opgegaan.
GOUDA, II Januari (A.N.P.) Hedenmor
gen te half zes is brand uitgebroken in de
sigarenfabriek Montana, directeur de heer
J. F. Montagne, alhier. Door het snel in
grijpen van de brandweer kon de brand, die
is ontstaan in den rechtervleugel gelegen ge-
isoleerde droogkamer, hoewel de vlammen
door het dak heensloegen en reeds de an
dere lokaliteiten hadden aangetast, na een
uur worden bedwongen.
Behalve dat de droogkamer, waar een
brandende kachel den brand heeft veroor
zaakt en aangrenzende kleine lokaliteiten
uitbrandden, is door het vuur en water voor
meer dan een half millioen sigaren verloren
gegaan, terwijl aan de aanwezige tabaks
voorraad ter lagen 100 balen van 100 kilo
elk) groote schade is aangericht. Fabriek en
inventaris zijn op beurspolis verzekerd. Het
bedrijf, waarin 20 personen werk vonden,
terwijl veel door thuiswerkers aan de fa
briek wordt geleverd, daar er veel orders
zijn, ligt thans stil.
dn verhand, niet eenige recente
ongelukken, wijst de K.N.A.C. er
op, dat fietsers, die op een weg
plotseling naar links oversteken,
volgens de wettelijke bepalingen
geen recht op voorrang hebben op
achterop rijdende autos. Dit recht
geldt alleen bij pegkruisingen.)
In de verkeerswet die hier geldt,
Zit altijd nog wel iets,
Dat lastige problemen stelt
Aan menschen op de fiets.
Wanneer je op een rijwielpad
Ter rechterzijde rijdt.
Of 't buiten is of in de stad,
Voel je j' in veiligheid.
En als je dan links af wilt slaan
Waar druk verkeering is,
Dan voel je 't recht om voor te gaan.
Maar je voelt leelijk mis.
Want dit geldt voor een kruising slechts.
Dus als 'k het duidlijk zeg,
Rechtswege kom je niet van rechts,
Zoo, midden op een weg.
Wanneer je dus linksaf wilt gaan.
Doe het niet blinalings maar,
Komt achter je een auto aan.
Dan ben je de sigaar.
Als 'k een conclusie vormen zal,
Waartoe ik voor u kom,
Dan moet die zijn voor zoo'n geval,
Doe wel maar zie ook om.
P. GASUS.
URANUSSTRAAT aan den MIDDENWEG.
MODERNE WONINGEN,
6 kamers, zolder, poort, tuin op het Z.
Koopsom 5000.Huur 34.p. mnd.
G. H. OSTERTHUN, Perseusstraat 1,
Telefoon 22779.
(Adv. Ingez. Med.)
Regeering beraadt zich over de
Reisbelasting.
A. N. V. V. zou ongunstig hebben geadviseerd.
Naar wij vernemen hebben de adviezen welke
het departement van Financiën aan organi
saties van toeristen en reisbureaux en andere
vereenigingen, werkzaam op het gebied van
het vreeemdelingenverkeer, gevraagd heeft
over een belasting op buitenlandsche pleizier-
reizen, dit departement bereikt en heeft de
regeering de zaak thans in beraad.
Zijn wij wel ingelicht dan luidt het advies
der Algemeene Nederlandsche Vereeniging
voor Vreemdelingenverkeer ongunstig. (A.N.P.i
Aardbeving teistert Columbia.
Tweehonderd dooden?
Volgens uit Bogota (Columbia)
ontvangen berichten heeft een ern
stige aardbeving het district Narina
geteisterd.
Uit Bogota wordt aan de Associated
Press te New-York gemeld, dat bij
deze aardbeving die drie dorpen ver
woestte, tweehonderd personen om
het leven zijn gekomen. (A.N.P.)
Het opperste gerechtshof der Ver. Staten, dat de agrarische wetgeving van Roosevelt niet if
heeft verklaard, lste rij v.l.n.r. Louis D. Brandeis; Willis van Devanter; Charles Evan
Hughes (opperste rechter'; James C. Mc. Reynolds en George Sutherland. Achterste
rij v.l.n.r. Owen J. Roberts, Pierre Butler, Harlan F. Stone en Cardos.
Het woord is aan....
Rückert
Zijt gij niet gelukkig, zoek',
dan een gelukkige en wees
gelukkig door te zien, dat een
ander het is.
Meer Italiaansche berichten
van het front.
Activiteit der vliegers bij Makalle.
ASMARA, 11 Januari (A.N.P.) Nadat men
omtrent de militaire gebeurtenissen aan
het noordelijk en aan het Somalifront
weken lang slechts uit de te Rome gepubli
ceerde officieele legebcrichten eenigen indruk
heeft kunnen verkrijgen, schijnen de berich
ten thans wat meer los te komen. Ten zuid
westen van Makalle en op de hoogvlakte
van Temibien wordt een levendige activiteit
o.a. door de Italiaansch» vliegers ontwik
keld.
'Hebben de Abessynicrs
•Makalle heroverd?
ADDIS ABEBA, 11 Januari (Reuter).
Volgens berichten uit Dessie, uit in-
heemsche bron afkomstig, zouden de
Abessyniërs twee dagen geleden Ma
kallé hebben heroverd
Mussolini thans voor rede
vatbaar?
Laval zou opnieuw willen bemiddelen.
LONDEN. 11 Januari (A.N.P.) De
Daily Telegraph meldt uit Parijs, dat Laval
en de Fransche ambassadeur te Rome giste
ren tijdens een onderhoud zijn uitgegaan
van het standpunt, dat de definitieve stappen
tot toepassing van sancties op petroleum
moeten worden opgeschort tot 't standpunt
der Ver.Staten is bepaald. Tijdens deze pauze
zal Laval weliswaar geen gedetailleerde voor
stellen uitwerken, doch niettemin geen ge
legenheid voorbij laten gaan om een vriend-
schapeplijke regeling te bevorderen. Naar
het schijnt is men te Parijs van meening dat
Mussolini thans meer voor rede vatbaar is.
Boven West-Duitschlaiul heeft een hevig
noodweer gewoed, dat groote schade heeft
aangericht, en ook slachtoffers heeft ge-
cischt.
4
Het Amerikaansche Huis van Afgevaardigden
heeft de bonuswet aanvaard.
non 4
Roosevelt heeft zich in een communiqué te
gen verdere devaluatie uitgesproken.
pag. 4
De loononderhandelingen in het bouwbedrijf
hebben niet tot overeenstemming geleid.
pag. 3
De eerste stroomlijnlocomotief heeft Vrijdag
proef gereden.
pag. 3
Vier kinderen zijn het slachtoffer van het
snelverkeer geworden.
pag. 3
Waarom de Nederlandsche regeering zich
tegen het plan Hoare-Laval heeft verzet.
pag. 1
Verslag van de zitting van Haarlem's Politie
rechter.
pag. 9
Ook de achtste partij heeft Vos niet van
Raichenbach kunnen winnen.
pag. 6
Bioscopen.
pag. 8
Laatste Berichten.
ïag. 13
ARTIKELEN, ENZ.
R. P. Meer sancties.
pag. 1
Het Snelle Ding. Oude vriendjes.
pag. 3
Mr. E. Elias. Den Haag was eens het
Mekka der studenten.
pag. 5
Speciale correspondentie uit Dessie: Italië
ontkent de Egyptische ambulance gebom
bardeerd te hebben.
pag 4
Van onzen Londenschen correspondent. Is
Londen te definieeren?
n- 4
Jhr. Dr. J. C. Mollerus. Enkele opmerkin
gen over thecgebruik.
pag. 5
Financiecle Kroniek. Nieuwe ontplooiing
van het bedrijfsleven.
pag. 9
Dr. W. G. N. van der Slcen. Angkor Vhat.
Dag. 7
H. L. Warnier. Lichamelijke Opvoeding.
- pag. 7
Jules Kammeijer. Blijft Fit.
pag. 7
K. de Jong. Radiomuziek der week.
pag. 8
J. B. Schuil. De Vreemdeling.
2
P. v. d. Hem - Onze reislustige ministers.
pag. 3
Puzzlerubriek
pag. 5
