BALANS OPRUIMING
Balans-Opruiming
Lesesj J
DE BILT
COLBERTCOSTUUMS
7.90,9.90,12.50,16.-
COLB. COSTUUMS n.maat
„Kermis der ijdelheid",
ZATERDAG 11 JANUARI 1936
HAARLEM'S DAGBLAD
2
BIJZONDER VOORDEELIGE AANBIEDING >N
RESTANTEN
EN HOOGER
COUPONS
36.— 45.—
GEGARANDEERD MAATWERK
GROOTE HOUTSTRAAT 36
(Adv. Ingez. Med.)
Het Wijkgebouw „Bethel"
bestaat 25 jaar.
Men schrijft ons:
A.s. Maandag zal het 25 jaar geleden zijn;
dat het. wijkgebouw van Dr. J. Weener, Ne-
derlandsch Hervormd predikant alhier, werd
geopend. Dit feit zal niet onopgemerkt voor
bij gaan. Dit keurig onderhouden gebouw met
zijn vriendelijk aanzien, geeft aan de
Blcemhofstraat, gezien van den Kleinen
Houtweg af, een rustig aspect door zijn af
sluiting van deze straat.
Toen Dr. Weener in 1904 te dezer stede
predikant werd in de vacature Jhr. Dr. M.
F. van Lennep, zette hij diens werk in Wijk
IV met kracht voort. Hij begon met het
houden van bijbellezingen in een gehuurd
lokaal in de Barendsestraat, welke steeds
meer en meer belangstelling ondervonden
en op den huldigen dag zich nog mogen ver
heugen in een bijzondere belangstelling.
Die toenemende belangstelling en de uit
breiding van het vele overige wijkwerk.
bracht Dr. Weener na eenige jaren tot het
besluit om te komen t-ot een eigen wijkge
bouw. Het was in die jaren precies als tegen
woordig: voor een dergelijk grootsoh plan
moest geld zijn, veel geld. Wie Dr. Weener
kent in zijn noesten arbeid zal het niet ver
wonderen als wij hier zeggen, dat binnen een
paar jaar het benoodigde geld bijeen was
om het gebouw geheel schuld/vrij te bouwen.
Het was een cadeau in hoofdzaak van de ge
meenteleden, want zij brachten het geld
bijeen. Onder leiding van de heeren van Om
meren en van Gelder werd het gebouwd. In
November 1910 werd de eerste steen ge
legd door het toen 11-jarige dochtertje van
Dr. Weener, Cat'harina Lydia, in latere jaren
zoo bekend door haar arbeid in den dienst
der barmhartigheid als ziekenverpleegster in
Ned.-Indië.
Reeds in Januari 1911 was het gebouw ge
heel voltooid en op den 13en dier maand
werd het onder groote belangstelling officieel
geopend door Dr. Weener. Op 16 Januari
d.a.v. werd het in gebruik genomen voor den
wijkairbeid. Het kreeg den naam van Bethel,
dat beteekent „Huis van God", en wel naar
de vroegere belangrijke stad in Palestina aan
den weg van Jeruzalem naar Sichem, die in
het Oude Testament wordt vermeld als rust
plaats van Jacob op zijn vlucht voor Ezau.
Na de scheuring van het Rijk, toen Bethel
aan het Noordrijk was gekomen, liet koning
Jercbeam er een groot heiligdom met een
stierbeeld oprichten, dat door Jozia werd ver
woest. Later heette deze stad Betin.
Na afloop van eenige jaren liet Dr. Weener
ou het wijkgebouw een bovenwoning bouwen
voor den concierge en de wijkzuster, welke
laatste tevoren verblijf hield in het Diaco-
nesser.huis.
De volgende week worden er twee 'herden
kingsavonden in het gebouw gehouden, die
een feestelijk karakter zullen dragen. A.s.
Maandagavond is de eerste. Dr. Weener
spreekt de feestrede uit, terwij'l een prachtig-
programma den verderen avond zal vullen.
De belangstelling is zoo groot, dat het aantal
uitgegeven kaarten voor dezen avond reeds
uitgeput is. Daarom is er Vrijdag 17 Januari
een tweede feestavond voor de belangstel
lenden, die den eersten avond teleurgesteld
moesten worden.
Vast staat dat het plan om de belangstel
lenden te inviteeren op hoogen prijs wordt
gesteld en Dr. Weener zal wel ondervinden,
dat zijn arbeid ten hoogste wordt gewaar
deerd, want het wijkgebouw is het middel
punt van al het werk der wijk en van zijn
persoon.
I
NAGEKOMEN PREDIKBEURT.
KAARLEMSCHE JEUGDKERK VOOR OUDE
REN in de Bakenesserkerk.
Zondagmorgen 11. uur: Ds. P. A. Sillevis
Srnitt.
Loodsdienst te IJmuiden
gestaakt.
IJMUIDEN, 11 Jan. (A N, P.) Wegens den
stormachtigen wind uit Westnoordwest is de
loodsdienst te IJmuiden gestaakt. De stoom
schepen Guenel en Meta zijn eveneens in
verband met het slechte weer vastgemaakt.
AGENDA
Heden:
ZATERDAG 11 JANUARI
Stadsschouwburg: Amsterdamsche Too-
neelver. met „De B. 21 vliegt om de wereld".
8.15 uur.
Gebouw Haarl. Kegelbond: Jaarlijksche
balavond instituut Kwekkeboom. 8.30 urn-.
La Gaité: Nachtfeest 8 uur.
Luxor Sound Theater: „David Copperfield"
geprolongeerd. 2.30 uur en doorloopende
voorstelling van 7 tot 11.30 uur
Cinema Palace: „Kermis der IJdelheid" met
Miriam Hopkins. Op het tooneel: 4 Kentons
American combination. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „Variété" met Anna-
bella en Hans Albers. Op het tooneel 6 Sarat-
tos, pyramiden. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals Theater: „Der Vogelhandier",
Popeye in „King of the mardi gras". 2.30, 7
en 9.15 uur.
Tijdingzaal Haarlem's Dagblad: Tentoon
stelling „Het Oude Kinderboek" 95 uur.
ZONDAG 12 JANUARI
Psycho Synthese, Zondagmorgenvoordracht
Gebouw Protestantenbond. 10.30 uur.
Rozekruisersgenootschap. Openbare voor
dracht. Bakenessergracht 13. 7.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen des middags en des
avonds.
MAANDAG 13 JANUARI
Bioscoopvoorstellingen u:-, .adags en des'
avonds.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
ROOSTER VAN APOTHEKEN
(Samengesteld door den Inspecteur der
Volksgezondheid).
Voor de apotheken, die toestemming ge
vraagd hebben om 's avonds, 's nachts en
Zondags te sluiten, is door den Inspecteur
der Volksgezondheid een sluitingsrooster op
gemaakt.
Van Zaterdag 11 Jan. des avonds 8 uur tot
en met Vrijdag 17 Jan. zijn de volgende apo
theken op Zondag 's avonds na acht uur en
des nachts geopend.:
J. W Florijn, Centraal Apotheek, Gr. Hout
straat 78. Tel. 10500.
H. J. M. Battels, Firma C, G. Loomeyer en
Zn.. Barteljorisstraat 11. Tel. 10175
B. W. Ferguson, Park-Apotheek, Klever
parkweg 13. Tel. 11793.
W. P. Woutersen, Apotheker, Koninginne
weg, 3, Tel. 12038.
De zaak-Schaap.
Beraadslaging over het accoord.
In raadkamer ten Paleize van Justitie werd
heden. Zaterdagmorgen een vergadering van
crediteuren van de Handelsvennootschap on
der de firma J. Schaap Lzn., te Wormerveer
gehouden teneinde over het aangeboden ac
coord (20 procent) te beraadslagen en te be
slissen. Vele crediteuren woonden de vergade
ring bij.
POLLY PERKINS, DOOR TENOVO.
De Haaiiemsche tooneelvereeniging „T.O.
N.E.V.O." geeft een tooneelvoorstelling op
Dinsdag 14 Januari in den schouwburg Jans-
weg.
Opgevoerd zal worden: „Polly Perkins", een
spel in 3 bedrijven vrij naar Douglas Mur
ray. doer Gerard Nielen.
De regie is van den heer G. H. Pollé.
BEGRAFENIS MR. J. GERRITSZ.
Zooals wij reeds mededeelden zal de ter
aarde bestelling van het stoffelijk ovex-schot
van Mr. J. Gerritsz, in leven wethouder van
Haarlem, op Dinsdag om half twee op Wes-
terveld plaats hebben.
De „Stem des Volks" zal bij de plechtigheid
zang ten gehoore brengen.
Aan'B. en W. is gevraagd de stempeluren
voor werkloofen zoo te stellen,, dat werk-
loozen de gelegenheid hebben de begrafenis
bij te wonen. Dit is. toegestaan.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, gepldatst of niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
Het venten langs de huizen.
Geachte redactie.
Het komt den laatsten tijd herhaaldelijk
voor, dat men langs de huizen koopwaar aan
biedt. De vrouw des huizes koopt dan wel
eens iets uit medelijden, maar men heeft niet
altijd jets moedig. Inplaatis van dan direct zich
te verwijderen blijft zoo iemand brutaal voor
de deur staan en begint dan de vrouw op een
zeer onfatsoenlijke manier uit te schelden,
of wanneer de deur nog geopend is, zet
„mijnheer" zijn voet tusschen de deur. In
zoo'n geval is er natuurlijk niet altijd politie
bij de hand. maar het is toch te hopen dat er
streng gelet zal worden op deze „koop
lieden".
Met dank voor de plaatsing.
Een aibonné.
Opdracht der Volken aan
Regeeringen der geheele
wereld.
Naar aanleiding van de nieuwjaars-radio-
i-ede van minister Coüjn zouden wij even een
zin daaruit naar voren willen brengen n.l.
deze, dat deze staatsman gelooft dat, bij een
opnieuw uitbreken van een wereldramp, ons
land er veel moeilijker buiten zal kunnen
blijven dan in 1914.
Hebt u dat zóó maar zonder verder na
denken aanvaard?, of heeft het u diep ge
troffen, zoodat het u aangespoord heeft om
ïxxede te helpen een dergelijke ramp te voor
komen? De Intern. Vrouwenbond van Vrede
en vrijheid is bezig een wereldpetitionnement
op touw te zetten en wil 50 millioen hand-
teekeningen verzamelen op de opdracht
der volken 'aan de regeeringen der geheele
wereld. Daarin wordt gezegd vast besloten te
zijn een einde te maken aan den oorlog,
omdat oorlog geen enkel probleem oplost en
alleen economische rampen, noodeloos lijden
en dood beteekent voor ons en onze kinderen
Aan de bedreiging met de meest volkomen
wereldchaos moet een einde komen.
Gedurende de Kerstweek is op de tentoon
stelling iai de Groote Houtstraat 170 gelegen
heid geweest dit petitionnement te teekenen.
Indien u dit nog niet gedaan hebt, doe het
dan spoedig; tot 15 Februari a.s. is daartoe
nog gelegenheid. Ook kunt u een lijst aan
vragen om handteekeningen te verzamelen
(elke lijst heeft plaats voor 20 handteeke
ningen).
Gelegenheid tot teekenen en tot verkrijgen
van lijsten: Vijverlaan 8, v. Hogendorpstraat
3, Garenkokerskade 31rood en 3, Rustenbur
gerlaan 8 Bloemendaal.
Namens het bestuur v. d. Int. Vrouwenbond
voor Vrede en Vrijheid:
Mej. Dr. M. A. THIEL, presidente.
Mej. C. P. BAL, secretaresse,
Rustenburgerlaan 8 Bloemdaal.
meldt:
Hoogste barometerstand 772.8 m.M. te
Toulouse.
Laagste barometerstand 729.2 m.M. te
Nordoyan.
en voorspelt:
Stormachtigen later afnemenden Noordwes
telijken wind. Gedeeltelijk bewolkt. Wellicht
nog enkele regen- of hagelbuien. Kouder.
Uit het Buitenland
Het wordt kouder.
De depressie is in diepte afnemend verder
langs de Noorsche kust getrokken en wordt
thans door een snelle stijging van den baro
meter over de Britschs Eilanden en het Ka
naal gevolgd, zoodat op de Noordzee, thans
een Westnoordwestelijke storm waait. De
hooge drukking verdween geheel uit Finland.
In Zuid-Scandinavië heerscht lichte dooi,
die bij het naar het Noordwesten loópen van
den wind, wel weer in vorst zal omslaan. Van
IJsland, waar het nog flink vriest, nadert een
ko.ude luchtstroom,, die in Scho.tland den ther
mometer reeds om "het Vriespunt bréngt, iri
Frankrijk is het nog zeer; zacht en iix Oost-
Duitschland is'de temperatuur nog gestegen.
In West-Duitschland viel zeer zware regen.
Aan de Noorsche kust waait nog een Zuid
westerstorm.
Bij afnemenden wind uit Noordwestelijke
richting is daling van temperatuur met enkele
regen- of hagelbuien te wachten.
Barometer
Stand van heden
Vorige stand
Neiging: Vooruit.
Opgave van:
Fa. A. FEDERMANN, -
Groote Houtstraat 37,
Thermometer
11 Januari:
Hoogste gisteren 51 F.
Laagste heden nacht 45 F.
Hoogste heden tot 10 uur 46 F.
Spoedwerk kan op gewacht worden
W. Kuipers Zn., Opticiens
Zijlstraat 97, Haarlem
(Adv. Ingez. Med.)
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM, 10 Januari.
Bevallen 8 Januari: P. J. des BouvrieGeer-
ling, z.; 9 Januari: H. W. PannekeetRoosen,
z.; D. E. J. de BruijnKok, z.; J. H. Hoog
kamerFeeleus, z.; 10 Januari: M. Polder
manRademaker, d.;
Overleden 8 Januari: F. H. van Thefelen, 74
j., L. Raemstraat; 9 Januari: M. E. de Jager
Warners, 79 j., Wester houtpark; W. de Vink,
78 j., M. van Heemskerkstraat; T. F. W. 9
mnd., z. v. W. F. H. Ströer, Hazepaterslaan.
(Bovenstaande is reeds in een deel onzer
vorige oplage opgenomen.)
BLOEMENDAAL
Verordening gemeentepolitie.
Critiek van den minister.
'Naar wij vernemen heeft de minister van
Binnenlamdsche Zaken critiek geoefend op de
verordening, regelende de rangen, het aantal,
de bezoldiging enz. der politieambtenaren.
De minister meent, dat, zoolang te Bloe
mendaal een commissaris van politie is, voor
de aanstelling van een inspecteur van poli
tie geen aanleiding bestaat. De minister wil
den rang van inspecteur uit de verordening
doen verdwijnen.
Voorts acht de minister het niet wensche-
lijk, dat voor iedere benoeming van een
politieambtenaar het bezit van een diploma
wordt geëischt.
De minister meent voorts, dat de volgende
bezoldigingen voor de politie zullen moeten
worden vastgesteld hoofdagent 20002250;
agent 15001900; agent op proef 1400.
De periodieke verhoogingen waren te bepalen
op 50 per jaar, of 100 per 2 jaar.
In deze wedden is dan de 5% verlaging in
gevolge de circulaire van 4 September 1935
begrepen.
Mgr. J. P. Huibers Bisschop
van Haarlem.
Maandag plechtigheden in de St. Bavo.
Maandag 13 Januari zal Mgr. J. P. Huibers
de nieuwe bisschop van Haarlem volgens de
regelen van het kerkelijk recht bezit nemen
van den Bisschoppelijken zetel van Haarlem.
De plechtigheid zal geschieden in de ka
thedrale kerk van St. Bavo te Haarlem en
aanvangen om half elf. Aanwezig zullen zijn
vele geestelijken van Haarlem en omgeving.
De plechtigheden bestaan o.m. uit den in
tocht van den Bisschop, begeleid door den
kapittel-vicaris. Mgr. H. J. M. Taskin en ge
volgd door den te vormen stoet zal Mgr. Hui
bers zich begeven naar het H. Saci'aments-
altaar.
Daarna zal de Bisschop neerknielen op
een bidstoel voor het Bisschoppelijk altaar
waarop de geloofsbelijdenis en de eed van
trouw aan den H. Stoel worden afgelegd.
Aan het einde der plechtigheden is een
korte toespraak van den Bisschop.
Daaraa een plechtige H. Mis.
De H. Mis zal ongeveer kwart voor twaalf
geëindigd zijn.
Plebaan Westerwoudt keert heden uit
Zwitserland terug. Maandag zal hij de plech
tigheden bijwonen om daarna weer zijn
woning, na een afwezigheid van 9 maanden,
te betrekken.
Chr. Oratoriumvereeniging.
Jubileumconcert.
Eenigen tijd geleden konden wij nueded.ee-
len, dat de C.O.V. in Mei van dit jaar haar 25-
jarig bestaan zal herdenken en dat het be
stuur het voornemen had ter gelegenheid hier
van een uitvoering te geven van de Hohe
Messe van Joh. Seb. Bach in de Groote- of
Sint Bavokerk.
Met het oog op de hooge eischen, welke dit
grootsche werk stelt en de vele moeilijkheden,
zoowel technisch als financieel, welke over
wonnen moesten worden, werd dit besluit
vroegtijdig genomen en met de studie en an
dere voorbereidende werkzaamheden bereids
een aanvang gemaakt.
Naar wij evenwel thans vernemen heeft het
bestuur der C.O.V. bij nadere overweging ge
meend, dat van het plan moet worden afge
zien en wel, omdat de toestand van ons plaat
selijk muziekleven en de naast vooruitzichten
daarvan, tengevolge ook van den steeds voort
durenden economischen en socialen nood, nog
dermate slecht en onzeker zijn, dat het fi-
ïxancieele risico van een dergelijk grootsch
opgezet plan niet kan worden gedragen.
Het behoeft wel geen betoog, dat de C.O.V.
met leedwezen dit plan laat varen. Na 2 maal
de Johannes-Passion en 7 maal de Matthaus-
Passion van Bach te hebben uitgevoerd, ligt 't
voor de hand, dat men ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan nog hooger wilde klim
men en met de Hohe Messe de kroon wilde
zetten op een muzikaal-clutureel werk van
25 jaren, dat voor onze plaats en omgeving
van groote beteekenis is geweest. Men denke
ïxu evenwel niet dat de Hohe Messe voor goed
van de baan is, want het bestuur heeft het
stellige voornemen om zoodra de tijden wat
mochten verbeteren en de vooruitzichten voor
ons muziekleven weer eens wat meer perspec
tief bieden, een nieuwe poging te doen om
dezen hoogsten top te bereiken,
bestuur heeft het stellige vooimemexu om zoo-
dra de tijden wat mochten verbeteren en de
vooruitzichten voor ons muziekleven weer eens
wat meer perspectief bieden, een nieuwe po
ging te doen om dezen hoogsten top te be
stijgen.
Voor de- vraag gesteld welk nieuw plan het
opgegevene zou moeten vervangen, heeft het
bestuur der C.O.V. besloten ter herdenking
van het 25-jarig bestaan in Mei a.s. in de Ge
meentelijke Concertzaal een uitvoering te
geven van „La Croisade des Enfants" (De
Kinderkruistocht) van Gabriël Pierné, voor
gemengd koor, kinderkoor, twee sopraan-
solisten, réeitant en orkest.
Wij zullen t.z.t. gelegenheid hebben hierop
nader terug te komen.
HEDEN
BIJ
VA KKIEDIN6 MAGA2VM
paarlaarsteeci.tel: usaz
(Adv. Ingez. Med.)
een scherp
tijdsbeeld van Thackeray
William Makepeace Thackeray, de groote
Engelsche satiricus, heeft in zijn boek „Va
nity Fair" (Kermis der IJdelheid) een tijd
beeld willen geven van het leven der hoogere
standen in het Londen van het begin der
negentiende eeuw. Ondanks het feit, dat het
boek bijna honderd jaar geleden werd ge
schreven, zijn de daarin geteekende karakters
nog echt-levende menschen. Toen het boek
pas was verschenen, ging het gerucht, dat
het karakter van den markies de Steyne
aan het werkelijke leven was ontleend. Ver
schillende personen in dit werk komen daar
in voor onder hun eigen naam, ofschoon ze
toen nog meerendeels tijdgenooten waren.
Met den ongunstig geteekenden markies de
Steyixe was dit niet het geval hetgeen echter
niet wegnam, dat insiders daarin iemand
meenden te hei-kennen, die een zoo hooge
positie innam, dat het heel begrijpelijk was.
dat de schrijver zich een beetje huiverig voel
de den waren naam in zijn boek te vermel
den.
Het zeer gevarieerde verhaal riep er als
het ware om, gedramatiseerd te worden en
Langdon Mitchell bewerkte het met veel suc
ces voor het tooneel. Hij koos als titel voor
zijn tooneelstuk niet „Vanity Fair" (de titel
van het boek) maar „Becky Sharp", de
vrouwelijke hoofdpersoon uit het verhaal
De eerste ectrice, die (in 1899) de rol van
Becky Sharp vertolkte, was Minnie Maddern
Flake Zij maakte er 'n monument van tooneel
speelkunst van, waarmee zij dertig jaar
later, ondanks haar reeds geverderden leef
tijd, nog veel succes wist te behalen. Becky
Sharp was voor haar wat de rol van S:--vloek
voor Bouwmeester was en zij speelde de rol
van deze avonturierster in het geheel elf
honderd maal. Andere grooten van het
tooneel, waarvan sommigen nog in leven
zijn, die aan dit glorieuze tooneelstuk hebben
meegewerkt, zijn o.a. Maurice Barrymore, de
vader van Lionel, Ethel en John en George
Arliss.
Ook voor de film is het reeds eenige ma
len als gegeven gebruikt. Thans heeft men
het verhaal als grondslag genomen voor de
gekleurde film „Kermis der IJdelheid", waar
bij Miriam Hopkins de rol van Becky Sharp
speelt en aldus in de voetsporen treedt van
de groote Minnie Maddern Fiske.
HET TOONEEL
Geloof en Wetenschap
Nieuw Schouwtooneel.
DE VREEMDELING.
De Vreemdeling, het tooneelspel van An
ton Coolen, dat gisterenavond voor de le
den van Geloof en Wetenschap voor het
eerst te Haarlem werd opgevoerd, speelt
niet, zooals de meeste romans en novelles
van dezen schrijver in Brabant. Dit is mis
schien de reden, waarom het minder over
tuigt dan zijn ander werk en wij bij het zien
van dit stuk meer aan personen uit een boek
dan aan levende menschen denken.
De smid Elooy Hamer heeft zijn gezin, zoo-
als hij het zelf noemt, vast aan elkaar ge
klonken. Hij heeft de aanhankelijke liefde
van zijn vrouw en zijn kinderen en niets
schijnt zijn geluk te kunnen storen, totdat
op een stormachtigen avond een „vreemde
ling" zijn huis betreedt. Deze vreemdeling
Peter Berg een jonge man, die, uit de
gevangenis ontslagen, bij Elooy Hamer komt
en hem om onderdak en werk vraagt. De
smid weifelt slechts een oogenblik; dan biedt
hij he mde kans en neemt hem op in zijn
huis.
Maar wat wij reeds onmiddellijk vermoe
den. gebeurt. De dochter Agnes en
Peter Berg krijgen elkaar lief en voor de
consequentie, zijn dochter te geven aan een
man, die een moord heeft gepleegd, deinst
Elooy Hamer terug. Hij wijst den vreemde
ling de deur. maar dan moet hij ervaren,
dat de liefde van Agnes voor den jongen
man sterker is dan voor hem en wanneer
hij ziet, dat zij niet aarzelt Peter Berg te
volgen, grijpt hij zijn geweer en het is enkel
louter toeval, dat ook hij zelf niet een moord
begaat.
Peter Berg is slechts gewond en hierdoor
is Antoon Coolen in staat a happy ending
aan zijn stuk te maken. Want als Peter Berg
genezen van zijn verwonding, reeds afscheid
heeft genomen van het gezin, waarin hij
den moed en het vertrouwen in het leven
terug heeft gevonden, roept Elooy Hamer hem
terug en het is niet meer aLs vreemdeling,
maar als schoonzoon, dat -hij in het huis
van den smid zal blijven.
Ik schreef reeds, dat Antoon Coolen ons
in dit stuk niet bepaald overtuigt. De men
schen spreken over het algemeen een te
boekachtige taal dan dat wij in hem kunnen
gelooven. Het valt ons moeilijk in Elooy Ha
mer een smid te zien, ook al loopt hij voort
durend met een voorschoot rond. Ook Agnes
is niet bepaald een meisje van het platte
land en nog minder de dochter van een een-
voudigen smid. Wat de-ze menschen zeggen
de vader, de moeder, de dochter en de
vreemdeling klinkt bijna voortdurend als
litteratuur. En het stuk maakt soms sterk
den indruk een „bedenksel" te zijn.
Wel het meest in de groote scène, waarin
Elooy Hamer zijn eigen rechter is. Wij wil
len nog aannemen, dat hij in zijn drift het
schot lost al was er niets, dat ons op de
onbesuisde daad van dezen overigens zoo
sterken en rustigen man had voorbereid
maar wat daarop volgde was onmogelijk te
aanvaarden. Het schot zou hem onmiddellijk
tot bezinning hebben geroepen. Inplaats
daarvan zagen wij Elooy Hamer op een stoel
midden in de kamer plaats nemen en hoor
den wij hem weeklagen, dat op dat oogenblik
zijn kinderen niet bij hem kwamen maar bij
den gewonden jongen man bleven. Dit nu was
er geheel naast. Het was louter een theater
effect en dan nog niet eens een stei'k effect.
Anton Coole is het bleek weer duidelijk
uit De Vreemdeling meer een roman-
dar. een tooneelschrijver. In de milieuschil
dering is hij het sterkst. Daarom was het
eerste bedrijf, waarin hij ons het gezin van
den smid in zijn onderlinge verhoudingen gaf,
verreweg het best. In dit bedrijf was, bij de
verschijning van den vreemdeling, ook span
ning en het eenvoudige, maar pakkende slot
van deze acte was zelfs zeer goed.
Maar in wat daarop volgde misten wij de
noodige concentratie. Drie bedrijven zouden
voor een zoo eenvoudig gegeven ruim vol
doende zijn geweest en de vierde acte was
voor een ontknooping dan ook rijkelijk lang
en heel weinig interessant. Toch meen ik. dat
het publiek er anders over oordeelde dan de
recensent. Het stuk bleek de volle zaal wel
degelijk te boeien. Men heeft de handeling
met gespannen aandacht gevolgd en na elk
bedrijf vooral na m en IV moest het doek
vele malen omhoog, zoodat wij van een succes
mogen spreken.
Voor een groot deel was dit ongetwijfeld
aan de uitstekende opvoering te danken. Het
Nieuwe Schouwtooneel is in de wei*ken vair
Coole altijd op zijn sterkst. Ko van Dijk was
prachtig als de robuste, krachtige smid en het
lag werkelijk niet aan hem, dat wij niet geheel
in deze figuur konden gelooven. Hij speelde
hem foi'sch en sterk en met bewonderens
waardige beheersching, maar juist daardoor
werd het schot een voor ons zoo onverwachte
coup de théatre.
Zeer mooi was ook Jetty van DijkRiecker
als de moeder, eenvoudig, natuurlijk en met
een warm moederlijk accent. Van allen was zij
ook in het stuk het meest mensen. Men mag
het Dogi Rugani niet verwijten, dat de doch
ter voor ons te veel een boekenfiguur bleef. De
schrijver had daar het meest schuld aan.
Jacques Snoek was de vreemdeling en speelde
hem met volledige overgave en met tempera
ment.
Nina Bergsma en Ko van Dijk Jr. waren
twee aardige jongens en Ferd. Koolbergen had
de ondankbare taak een stijve onderwijzer
schoolmeester van zijn voetzolen tot zijn
haarwortels te moeten spelen, wat hij lang
niet onverdienstelijk deed. Zoo hebben de le
den van Het Nieuwe Schouwtooneel alles ge-
daar om het stuk van Coole te doen slagen
en het was niet hun schuld, dat de personen
uit De Vreemdeling niet tot werkelijk leven
werden gebracht.
J. B. SCHUIL
760 m.M.
753 m.M.
Opticien
Haarlem
