Het Snelle Ding
Op elke wond
PUROL
Tandheelkundig
Instituut
GEHEEL GEBIT
Engelsche vinding op
vliegfuiggebied.
14 O AU K L> A G iö JANUARI 1936
HAARLE M'S DAGBLAD
3
li*. Autctycafci
Lesgeven.
De dag kwam waarop ik mij aanmatigde,
iemand autorijden te leeren. Er zijn natuur
lijk autorijscholen die het vak doceeren, en
iedere garage is er onmiddellijk toe bereid.
Maar onder de amateur-rijders vindt men er
ook heel wat, die als instructeur optreden. Het
is niet te ontkennen dat zij de markt van het
automobiel-onderwijs gedeeltelijk bederven.
Gestrengelijk redeneerend zou men bovendien
kunnen aanvoeren, dat zij beunhazen zijn.
Maar bij mijn weten bestaan er nog geen ver-
eenigingen, die^zich de bestrijding van dit
amateurisme in een ernstig leervak ten doel
hebben gesteld, en moet de campagne ertegen
nog beginnen. Bovendien zijn de professionals,
waaronder zich verscheidene achttienjarige
leerling-monteurs bevinden, zelf lang niet
allen paedagogisch begaafd. En voor hun on
derwijs wordt toch geld gevraagd, als er ten
minste geen koop van een auto aan vast zit.
Om kort te gaan: de algemeene toestand op
dit onderwijsgebied is nog chaotisch.
Het voordeel van den amateur-leeraar bo
ven den prof. is, dat hij zijn leerlingen kan
uitzoeken. Dit te doen raad ik iedereen aan.
Men moet zichzelf niet overschatten, en bui-
tengewoon-roekelooze, bijzonder-verstrooide
en extra-onhandige aspiranten liever aan een
ander overlaten. Hetzelfde geldt ten aanzien
van lieden die een technischen hersenknobbel
bezitten en zich de finesses van den motor,
de electriciteits-voorziening en de transmissie
organen willen laten uitleggen. Stuur hen on
middellijk naar een van die weinige landge-
nooten, die van deze dingen verstand hebben.
Anders zakt gij zelf.
De emotie van het lesgeven schuilt, behalve
ln het levensgevaar, dat uw eigen persoon be
dreigt, in de omstandigheid dat ge in rechten
aansprakelijk zijt voor hetgeen uw leerling
in uw auto overkomt. Hij heeft geen rijbewijs.
Gij hebt het wel. Ge zijt dus even aansprake
lijk voor hem ais voor den man dien gij bij
de Amsterdamsche Poort oppikt en mee naai
de hoofdstad neemt. Maar in dat geval rijdt
ge zelf. Als leermeester moet ge het aanzien
hoe de leerling het doet. On verantwoordelijk
doet.
Het is mogelijk dat beroeps-leeraren op
andere gebieden, zooals bv. Wis- en Natuur
kunde, Nederlandsche Letteren, Biologie en
wat dies meer zij, het vak van Auto-Leeraar
met eenige minachting beschouwen. Een der
gelijke houding zou ik willen vernietigen met
de volgende vraag: Wat zoudt gij, mijne hee-
ren, ervan zeggen indien gij uw onderwijs met
levensgevaar moest gegeven en bovendien nog
wettelijk aansprakelijk zoudt zijn voor de ge
zondheid van uw leerlingen?
Het antwoord is niet twijfelachtig. De eerste
de beste doktersrekening, door de erkentelijke
ouders aan den Nederlandschen leeraar ge
stuurd omdat Pietje in zijn lokaal griep had
opgedaan, zou het heele land in opschudding-
brengen. De leeraarsbonden zouden adressee-
ren en ingezonden stukken schrijven, de ge
meenteraden en de Staten-Generaal zouden
in heftige debatten losbreken en misschien
zou de Minister van Onderwijs wel vallen over
het griepje van Pietje!
Nu dan, mijne heeren. Eerbied alstublieft!
Mijn leerling, met voorzichtigheid gekozen,
was niet roekeloos, niet verstrooid, niet on
handig en had niet de geringste belangstel
ling voor techniek. Voor het overige beging
hij prompt alle fouten, die ik zelf in mijn
leertijd gepleegd had, maar volgens mij deed
hij dit steeds in veel erger mate en had
meer moeite om ze af te leeren. Zelfkennis is
een lastige zaak, en wellicht speelde mijn her
innering mij parten, maar ik ben wel eens te
recht verontwaardigd geweest als hij viermaal
achtereen met een sprong startte. „Laat toch
langzaam opkomen!" zei ik. „Waarom voor
den duivel laat je niet langzaam opkomen?
Ik heb zooiets indertijd ook wel eens ge
daan, maar na de eerste maal overkwam het
me niet meer".
De leerling grinnikte zacht en keek net als
mijn jeugdige zoon, toen zijn oom hem plech
tig verzekerde: „Jongen, ik had vroeger altijd
tienen op school. Om precies te zijn: éénmaal
kreeg ik een 10en ik zal nooit vergeten
hoe woedend je grootvader toen was".
Mijn leerling dacht natuurlijk bovendien: „het
is gratis, en ik moet er dus wat voor slikken".
Hij zweeg.
Evenals alle andere discipelen hebben ook
auto-leerlingen hun off-days. Die komen vrij
geregeld voor. Ze zijn onaangenaam in de al
lereerste periode, als men maximaal 20 K.M.
rijdt, ze zijn tergend in de tweede periode, als
men erdoor aan zijn eigen gaven-als-docent
gaat twijfelen, en ze zijn angstwekkend in de
slotphase, als men in de stad rijdt.
Het onderwijs is soms zeer vervelend. Ach
teruitrijden om bloemperkjes heeft weinig-
charmes, en herhaaldelijk-keeren op smalle
wegen bezit er nog minder. Des leerlings her
haalde blunders verleiden vaak tot ironie, die
mild behoort te blijven. Zijn fouten in het
stadsverkeer kunnen des leermeesters haren
in verticalen stand brengen, maar het loopt
als regel goed af. De handrem fungeert als
reddingboei van den docent.
Wat mijn leerling aangaat: hij slaagde bij
de eerste poging voor zijn examen. Het was
een zeer leerrijke ervaring voor mij. Ik be
greep eindelijk, dat onze leeraren vroeger op
school heusch niet hoopten dat wij zakken
zouden. En dat dachten we toch allemaal
Ministers Deckers en Gelissen
op terugreis.
Reuter meldt uit Warschau: Woensdag
ochtend zijn de ministers Deckers en Gelissen
te Posen aangekomen. Na de stad te hebben
bezichtigd, brachten zij een bezoek aan de
landbouwbedrijven en de suikerindustrie in de
omstreken. Er was verder een ontvangst door
het gemeentebestuur van Posen.
Te middernacht hebben de ministers de
terugreis naar Nederland aanvaard.
PROFESSOR S. P. HAM OVERLEDEN.
Woensdag is te Wageningen, op 72-jarigen
leeftijd, overleden professor S. P. Ham, oud-
hoogleeraar in de houtteelt aan de Landbouw-
hoogeschool te Wageningen.
Als zoodanig werd hem in 1933, wegens het
bereiken van den zeventigjarigen leeftijd, eer
vol ontslag verleend.
's Rijks financiën in statistiek.
Onderwijs kost ons het meeste.
Crisisuitgaven zeer belangrijk
gestegen.
Aan het tabelwerk van de door het Cen
traal Bureau voor de Statistiek uitgegeven
statistiek omtrent de rijksfinanciën 1935 ont-
leenen we het volgende
In een grafiek worden de voor- en nadee-
lige sloten van den gewonen dienst voor elk
dezer jaren vergeleken, waarbij 1925 tot en
met 1930 wel een scherpe tegenstelling vor
men met de tekorten der jaren 1931 tot en
met 1935.
Na de afsluiting der rekening 1933 blijkt
nog ongedekt te zijn een bedrag van ruim
f 91 millioen op den gewonen en van f 116
millioen op den kapitaalsdienst.
In een volgend overzicht worden de voor-
en nadeelige sloten van den gewonen dienst
voor elk der hoofdstukken van de rijksreke
ning over 1933 en de rijksbegrootingen voor
1934 en 1935 met elkaar vergeleken. De op
brengst van de belastingen, alsmede de voor-
deelige sloten der staatsbedrijven zijn hierbij
buiten beschouwing gelaten.
Het hoogste nadeelige slot voor 1935 (f 133
millioen of f 16 per inwoner) doet het de
partement van O.. K. en W. zien. waarop in
volgorde der belangrijkheid volgen het de
partement van Sociale Zaken met f 113 mil
lioen of f 13 per inwoner en het hoofdstuk
der nationale schuld met f 86 millioen of f 10
per inwoner.
Voor de instelling van het landbouw-cri-
sisfonds werden de crisisuitgaven, verband
houdend met de in 1929 ingetreden econo
mische crisis, bestreden deels uit nieuw in
gestelde belastingen en deels uit het voor-
deelig saldo van het leeningsfonds. Over de
jaren 1930 tot en met 1933 beliepen deze cri
sisuitgaven resp. f 4 millioen, f 27 millioen,
f 79 millioen en f 106 millioen of in totaal
f 216 millioen
Belastingen.
Vervolgens bevat de inleiding een over
zicht van de opbrengst van elk der rijksbe
lastingen van 1900 tot en met 1935 (met in
begrip van die welke in afzonderlijke fond
sen zijn gestort) en wel onderscheiden in
conjunctuurbelastingen, zakelijk, persoonlij
ke en rechtsverkeersbelastingen.
De opbrengst van alle belastingen te za-
men is het hoogst geweest in het tijdvak
19201924, nl. bijna f 608 millioen of f 86
per hoofd der bevolking. Van 1930 tot- 1933
liep zij terug van f 583 millioen of f 74 per
inwoner tot f 455 millioen of f 55 per inwo
ner.
Voornamelijk door de invoering van de
omzetbelasting is de opbrengst voor 1934 en
1935 wederom hooger geraamd en wel f 509
millioen of f 61 per inwoner voor 1934 en
f 522 millioen of f 61 per inwoner voor 1935.
Paul Redfern nog in leven?
Nederlandsche expeditie op zoek.
Uit verklaringen van inboorlingen schijnt
te blijken (reeds meermalen hebben derge
lijke geruchten geloopen), dat de jonge
Amerlkaansche vlieger Paul Redfern, die in
1929 verdween, tijdens een tocht van Bruns
wick (Georgia) naar Rio de Janeiro, nog in
leven is.
De Nederlandsche expeditie, welke de gren
zen tusschen Nederlandsch- en Britsch-
Guiana en Brazilië vaststelt, zoekt naar
de plaats waar Redfern is neergestort.
(Reuter).
VIER PERSONEN NA INBRAAK
AANGEHOUDEN.
Gisternacht is ingebroken in de melkfabriek
J. E. Schaap, gelegen aan den Elburgerstraat-
weg te Nunspeet. De nachtwacht van het dorp
overrompelde de dieven drie mannen en een
vrouw toen deze bezig waren, in het gelijk
vloers gelegen kantoortje van de melkfabriek,
de brandkast te openen. De dieven, zich be
trapt ziende, haastten zich naar buiten, waar
zij met 'n auto vluchtten. Eén van de mannen,
die via een der ramen de fabriek verliet, ge
raakte in een handgemeen met den nacht
wacht, waarbij deze laatste zijn revolver
kwijt raakte en op den grond bleef liggen.
E»e dieven, die slechts eenige kleinigheden,
o.a. een hoed en een vulpen, buitmaakten,
hebben niet lang meer van hun vrijheid geno
ten. In den nanacht is de auto door de politie,
tusschen Zwolle en Nunspeet, aangehouden.
Brand in kurkenfabriek te
Schiedam.
Pand geheel uitgebrand.
Woensdagavond omstreeks zes uur ont
dekten voorbijgangers brand in het pand
140 aan den Buitenhavenweg te Schiedam,
waarin gevestigd is de kurken- en isolatie-
fabriek van de fa. Bouvet.
In dit pand waren eenige werkzaamheden
verricht voor de fabricage van kurken placen.
Slechts een jongen was 's middags in de
droogkamer van de fabriek aaanwezig ge
weest. Men vermoedt, dat in deze kamer de
brand is uitgebroken.
Het pand stond in enkele minuten in lich
ter laaie. De brandweer heeft met twaalf
stralen het vuur in ruim een uur tijd kunnen
blusschen. Het pand, dat een breedte heeft
van 12 Meter en een diepte van 20 Meter,
was toen geheel uitgebrand. Het gebouw was
tot aan den nok toe opgestapeld met zeer
brandbaar materiaal.
Een vlak naast het pand grenzend gebouw,
dat leeg staat, werd door 't vuur bedreigd,
Mef. moeite heeft de brandweer het pand
door het nat te houden, gespaard. Aan de
andere zijde werd het pand begrensd door de
vereenigde Glasfabrieken, doch tusschen deze
panden was voldoende ruimte, zoodat hier
geen gevaar dreigde.
Ook de inhoud van het afgebrande pand
ging verloren. De oorzaak van den brand is
onbekend. De fabriek was op beurspolis ver
zekerd.
RIJKSSTRAATWEG 16
HAARLEM-N. TELEF. 1 6 7 2 6
vanaf QE met garantie, pijn-
vanar |00S trekken inbegr
BESLIST PIJNLOOZE BEHANDELING.
Spreekuren alle werkdagen
van 912 en 14 uur. Zater. 912 uur.
Avondspreekuren
Dinsd., Woensd. en Donderd. v. 79 u.
(Adv. Ingez. Med.)
Relletjes in Duindorp komen
voor de Rechtbank.
Politierechter heeft zaak naar de meervoudige
Kamer verwezen.
Voor den Politierechter te 's-Gravenhage
zouden Woensdag vijf zaken worden behan
deld, welke verband houden met de relletjes
in Duindorp. Het betreft hier mishandeling
op 26 Juli 1935, toen eenige N. S. B.'ers slaags
zijn geraakt bij hun colportage. De officier
van justitie heeft een vervolging ingesteld te
gen twee personen wegens mishandeling. Zij
zijn een woning in de Pluvierstraat binnen
gedrongen en zouden een vrouw hebben mis
handeld.
Een vrouw was gedagvaard wegens beleedi-
ging van N.S.B.'ers. Haar zoon was wegens
mishandeling gedagvaard.
De Politierechter heeft deze zaken verwezen
naar de meervoudige kamer, omdat hij van
meening is, dat de zaak, welke een zoodanigen
omvang heeft gekregen 37 getuigen zouden
worden gehoord thuis behoort bij de Recht
bank.
EFFECTENBANK FAILLIET VERKLAARD.
AMSTERDAM, 15 Januari (A.N.P.) De
eerste kamer der arr. rechtbank heeft fail
liet verklaard den commissionnair in effecten
R„ zaken drijvende onder den naam Alg. Ef
fecten- en Handelsbank. Rechter-cornmissaris
is mr. Van Lier, curator mr. Brandt. R. is de
man, aan wien indertijd de valsche HVA-
aandeelen te koop werden aangeboden en
die hiervan aangifte heeft gedaan bij de
politie, wat tot arrestatie van twee personen
leidde.
(Adv. Ingez. Med.)
Fraude bij de Postspaarbank.
Bedrag zou in de duizenden
guldens loopen.
Vier ambtenaren aangehouden.
Dezer dagen is bij de postspaarbank te
Amsterdam, volgens de Tel.. een omvangrijke
fraude aan het licht gekomen, waarvoor
reeds vier personen zijn gearresteerd. Toen
de onregelmatigheden aan het licht kwamen,
is de Centrale Recherche hiervan in kennis
gesteld, waarop een uitgebreid onderzoek
volgde.
Dit onderzoek had tot resultaat dat de
politie Dinsdag is overgegaan tot de ar
restatie van één der verdachten in deze
zaak een ambtenaar van de Postspaarbank,
die te Amstelveen woont. Nadat deze man
aan een uitvoerig verhoor was onderworpen,
volgde de arrestatie van nog drie andere
verdachten, die bij deze zaak betrokken
moeten zijn. Naar verluidt zou de Postspaar
bank door de verdachten zijn benadeeld voor
een bedrag, dat in de duizenden loopt.
Gisteren heeft de Centrale Rechercne een
huiszoeking gedaan bij den Amstelveenschen
verdachte. Alle vier verdachten zijn in het
ho-ofdbureau van politie opgesloten. Het on
derzoek duimt nog voort.
CONCERTGEBOUWORKEST GAAT NAAR
SCANDINAVIë.
Naar wij vernemen, heeft de Nederlandsche
Vereeniging „Concertgebouwvrienden" het
plan opgevat van 3 tot 12 Juni 1936 met het
Concertgebouworkest olv. Prof. dr. Willem
Mengelberg een Zomerkruistocht naar Kopen
hagen en Stockholm per s.s. „Rotterdam" van
de Holland-Amerikalijn te organiseeren, waar
bij zij de geregelde bezoekers van het Concert
gebouw, zoowel die te Amsterdam als elders,
alsmede de leden van de Nederlandsche Ver
eeniging „Concertgebouwvrienden" in de ge
legenheid stelt zich hierbij voor een aantrek-
kelijken passageprijs aan te sluiten. (A.N.P.)
Concentratie kleine scholen
spoedig aan de orde.
Binnenkort zou commissie worden benoemd.
De benoeming van de door de regeering bij
de terugneming van de concentratie-para
graaf van het onderwijs-bezuinigingsontwerp
in uitzicht gestelde commissie is thans naar
het oordeel van de Tel. binnenkort te ver
wachten.
Van deze commissie, welke zal werken on
der leiding van de ministers van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen en van Finan
ciën. zullen deel uitmaken de voorzitters der
zes groote Tweede-Kamerfracties, ieder bij
gestaan door een onderwijsdeskundige. Ten
aanzien van deze laatsten staat nog niet vast
of zij eveneens gekozen zullen worden uit ge
noemde fracties.
De commissie zal tot taak hebben het
vraagstuk van de kleine scholen in vollen
omvang te bestudeeren en zoo mogelijk te
komen tot een voorstel voor een nadere con
centratieregeling welke zoowel voor de voor
standers van het openbaar als voor die van
het bijzonder onderwijs aanvaardbaar zou
zijn en welke de door de regeering beoogde
bezuiniging zal mogelijk maken.
Ons disconto weer verlaagd.
Thans drie procent.
De directie van de Nederlaaidsche
Bank deelt mede. dat met ingang van
heden het wisseldisoonto met Vx pet.
is verlaagd tot 3 pet., terwijl het pro
messe-disconto, de rente voor be
leening van effecten en goederen en
voor voorschotten in rekening
courant met ingang van dien datum
met pet. te zijn verlaagd tot 3ü
pet.
Streekplancommissie voor
Midden-Limburg geïnstalleerd
Woensdagmiddag is in het Raadhuis van
Roermond door den Minister van Sociale
Zaken, Mr. M. Slingenberg. de Streekplan
commissie voor Midden-Limburg geïnstal
leerd.
Des morgens werd de minister bij zijn
aankomst op het station begroet door den
burgemeester van Roermond mr. P. J.
Reymer en ir. J. H. Froger, leider van den
Limburgschen Streekplandienst. In den
middag bezichtigde ZJExc. en if. Froger, on
der leiding van Mgr. Dr. J. van Gils, de stad,
o.m. het groot Seminarie, waar Mgr. dr. G.
Lemmens, Bisschop van Roermond, werd be>
groet.
Te drie uur had de installatie plaats van de
Streekplan-commissie voor Midden-Limburg
In het Raadhuis vergaderden behalve ge
noemde autoriteiten, de heer J. Th. Verheg
gen, wegens ziekte van den commissaris de^
Koningin, waarnemend commissaris der Ko
ningin, en verschillende leden van de werk'
commissies der Streekplannen in Noord- en
Zuid-Limburg. De heer Verheggen heeft bij
afwezigheid van den commissaris der Ko
ningin den Minister van Sociale Zaken ver
welkomd en hem dank gebracht voor zijn
aanwezigheid. Spr. wees erop. dat de pro
vincie deze Streekplancommissie bevorderd
heeft en voor dit doel f 5000 heeft beschik
baar gesteld. Burgemeester Reymer verwel
komde den Minister en de aanwezigen na
mens de gemeente. Op voorstel van den heer
Verheggen werd een telegram gezonden aan-
den commissaris der Koningin.
Ir. J. H. Froger hield een inleiding over
het wezen, de werking en het program der
Streekplan-commissie.
Minister Slingenberg installeerde hierna de
commissie.
Aan het einde der bijeeenkomst dankte de
Minister voor de prettige ontvangst en be
loofde steun voor de binnenkolonisatie, die
brood aan velen in Limburg zal moeten geven
In een besloten vergadering werden de werk-
commissies ingesteld.
Het Welvaart Comité.
Een Werkcomité gevormd.
HAARLEM Donderdag.
Kort geleden maakten wij melding van de
plannen tot stichting van een Welvaart-Co
mité hier ter stede, dat zich ten doel zou
stellen, het publiek op te wekken tot meer la
ten werken en tot meer koopen ten einde zoo
de algemeene welvaart in onze stad en haar
onmiddellijke omgeving te bevorderen. Deze
plannen hebben nu vasteren vorm aangeno
men. Er is een Werkcomité gevormd, bestaan
de uit: mevrouw J. Sormani-de Voogd: mr.
dr. F. A. Bijvoet (voorzitter): jhr. dr. J. C.
Moïlerus (secretaris-penningmeester) en de
heeren B. W. Lasschuit, J. Engels en J.
C. Evers.
Het ligt in de bedoeling, spoedig stappen te
doen om het Weivaartscomité rechtspersoon
lijkheid te geven, door er een Stichting van
te maken.
Binnenkort zullen op ruime schaal circu
laires worden verspreid, waarin doel en stre
ven van het Wel vaart-Co ml té worden uiteen
gezet. Wij bevelen nu reeds onzen stadgenoo-
ten nauwkeurige en belangstellende kennis
neming van den inhoud dezer circulaire aan
Men late haar niet ongelezen. Niemand mag
weigeren er naar zijn vermogen toe bij te
dragen, dat de werkloosheid te Haarlem zoo
al niet geheel weggenomen idit is natuurlijk
niet in ééns te verwachten) dan toch in be
langrijke mate verkleind wordt. Wij vestigden
er reeds de aandacht op. dat een dergelijk
comité als nu. te Haarlem is opgericht, o.m. te
Groningen al zeer nuttig werk gedaan en veel
succes geboekt heeft.
Spoedig zal een vergadering van vertegen
woordigers van organisaties worden gehou
den. met het doel ook in deze kringen meer
bekendheid te geven aan het streven van het
Welvaart-Comité.
Het is verheugend, dat reeds eenige groote
organisaties belangrijken financieelen steun
aan het Comité hebben toegezegd. Het is te
hopen, dat vele andere zich geroepen zullen
voelen, dit voorbeeld te volgen
H. F. C. „Kennemerland"
jubileert.
De Haarlemsche Footballclub „Kennemer
land" heeft Zaterdag den dag herdacht, waar
op zij 15 jaar geleden werd opgericht. Gister
avond is dit jubileum feestelijk gevierd in
het gebouw van den Haarlemschen Kegelbond
in de Tempeliersstraat.
Deze voetbalvereeniging. die in 1921 op een
zandterreintje in het Bloemendaalsche bosch
met 29 leden en 14 adspirant-leden is begon
nen. speelt thans des Zaterdags op de fraaie
velden van D. I, O. op het landgoed „Els-
wout" en heeft het tot een ledental van 127
gebracht. „Kennemerland" speelt in de Za
terdagmiddagcompetitie van den Haarl. Voet
balbond.
De feestavond werd geopend met een rede
van den voorzitter van de feestcommissie, den
heer H, Kroon, die allen aanwezigen en in
het bijzonder den leden van het bestuur van
den H. V. B„ den afgevaardigden van ver
schillende voetbalvereenigingcn, den scheids
rechters, den ouders van de adspiranten wel
kom heette.
Nadat het clublied was gezongen, werd een
vroolijk afwisselend programma uitgevoerd,
dat onder leiding stond van den conferencier,
den heer W. Rademaker. Medewerking ver
leenden professor Antonini en het Haar-
lemsch Salonorkest onder leiding van Jack
Stoffer. Ook werd een Haarlemsche sportrevue
van Polygoon vertoond.
In de pauze bestond gelegenheid, het be
stuur van de jubileerende vereeniging te
complimenteeren, waarvan velen gebruik
maakten.
Toen de feestvierenden laat in den avond
uiteengingen, had „Kennemerland" een ge
slaagd lustrumfeest achter den rug.
Een halve eeuw geleden
Uit Haarlem's Dagblad van 1886.
16 Januari:
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken alhier heeft voor 1886 de heeren
A. L. Dyserinck en Mr. R. H. J. Gallandat
Huet. resp. tot voorzitter en onder-voor
zitter herbenoemd: welke benoeming
door beide heeren is aanvaard.
Een oplossing voor het gewicht'
vraagstuk bij eendekkers.
De Britsche ingenieur Wallis, de con
structeur van het luchtschip R 100 heeft
een constructie voor eendekkers gevon
den, die groote aandacht heeft getrok
ken. Hieronder volgen eenige bijzonder
heden over zijn vinding.
Ook in Engeland overheerscht thans de op
vatting. dat een eendeker een doelmatiger
vliegtoestel is dan een tweedekker. De moei
lijkheid bij den bouw van eendekkers is al
tijd geweest hun gewicht laag te houden.
Een eendekker, die evenveel draagvlak wil
hebben als een tweedekker moet een bijzon
der groote vlucht hebben. Daarbij heeft de
luchtvaartkunde uitgemaakt, dat men de
beste uitslagen krijgt, indien de breedte van
den vleugel gering is in verhouding tot zijn
lengte, dus in verhouding tot de vlucht van
het" toestel. Een lengte, die negen tot tien
maal zoo groot is ais de breedte drukt de
gunstigste verhouding uit. Het is geen ge
makkelijke taak zulke lange slanke vleugels
stijf en onwrikbaar te maken. Stijfheid en
onwrikbaarheid zijn eischen voor de gansche
machine. Het is al moeilijk deze eigenschap
pen mee te deelen aan romp, s laars tuk en
roer. Het is nog moeilijker het te doen met
deze vleugels. Om het doel te bereiken komt
men licht tot een gewicht voor het toestel,
dat voor snel en economisch vliegen te hoog
is. Daarom hebben vele vliegtuigbouwers zich
uitsluitend toegelegd op den bouw en de ont
wikkeling van den tweedekker. Onwrikbaar
heid, stijfheid en stevigheid laten zich niet
zoo gemakkelijk vereenzelvigen met licht
heid.
De Engelsche ingenieur Wallis, die inder
tijd het goed varende luchtschip R 100 heeft
gebouwd, heeft thans een constructie voor
eendekkers uitgevonden waarin lichtheid
en stevigheid hand in hand gaan. Hij noemt
de constructie „geodetisch". Dit is alsnog een
ongemeenzame term. De verklaring is echter
eenvoudig. Een touwtje, gespannen tusschen
twee punten in een gebogen vlak. vormt een
„geodetische" lijn. Wanneer men een touwtje
bevestigt aan het handvat van een kaasstolp
en het strak trekt over de stolp naar haar
voet dan heeft men met het touwtje een
geodetische lijn getrokken.
De evenaar is voor den aardbol een geode
tische lijn. De meridianen zijn het ook, Het
geraamte van den nieuwen Wall is-vleugel is
een netwerk van zulke geodetische lijnen voor
de welvingen van den vleugel, vervaardigd
van staven van licht metaal. Binnen dit net
werk is de vleugel hol Op welke wijze men
den vleugel ook zou willen wringen altijd
werken de verschillende deelen van het ge
raamte in hun lijn van weerstand samen om
ontwringing onmogelijk te maken. De con
structie is zoo onverzettelijk in haar weer
stand dat de spanten zelf zeer licht kunnen
zijn.
In het toestel, de Wellesley geheeten, waar
in de geodetische bouw in vleugels en romp
en staart is toegepast, is het geraamte over
trokken met geverniste geweven stof. Het
ministerie voor Luchtvaart heeft een serie
van deze toestellen besteld voor bommen-
wei-pen. Bekleeding met metalen platen in
plaats van met geweven stof is, zegt men.
even praktisch en doeltreffend. Wat deze
constructie spaart aan gewicht kan ten
goede komen aan nuttigen last, aan snelheid
en aan vliegen over langen afstand zonder
tusschenlanding. Wat men precies wint is
niet in cijfers medegedeeld. Een der sensa-
tiezuchtlge Londensche bladen heeft ver
klaard dat de machine 8000 mijl aan één
stuk kan vliegen. Wat daarvan zij, het Is best
mogelijk dat het nieuwe van deze vleugelcon
structie veel belangrijker is dan veel lucht-
vaartnieuws dat als opzienbarend wordt
voorgesteld.
Het subsidie aan de H. O. V.
Nog een beroep op den Raad.
HAARLEM Donderdag.
Het bestuur der Federatie van Nederland
sche Toonkunstenaars Vereenigingen heeft
zich tol den raad van Haarlem gewend met
het dringend verzoek, het subsidievoorstel der
sociaal-democratische raadsfractie ten bate
van de Haarlemsche Orkest Vereeniging aan
te nemen. Het bestuur wijst in dit adres op
de beteekenisvolle positie van dit orkest, dat
onder de meest drukkende omstandigheden
niet alleen lofwaardige uitvoeringen geeft,
doch daarenboven in zeer bijzondere behoef
ten van anderen aard voorziet. Vele zang-
vereenigingen namelijk, die de medewerking
van groote orkesten niet kunnen betalen, zou
den zich moeten bepalen tot uitvoeringen met
pianobegeleiding, indien de H. O. V, niet kon
blijven bestaan. Vele tientallen uitblinkende
jonge Hollandsche kunstenaars krijgen bij de
H. O. V. gelegenheid tot optreden. Een der
Amsterdamsche bestuursleden, die dezer dagen
per radio een concert van de H.O.V. beluister
de, was door de voortreffelijke uitvoering zóó
getroffen, dat hij niet kon nalaten den heer
Schuurman spontaan hulde te brengen voor
wat deze met zijn ensemble tot stand bracht.
De instandhouding van dit orkest moet wor
den beschouwd als een cultureel centrum van
den eersten rang onder onze voorna.'mste ste
den. Een voldoende steun van dit orkest moet
geacht worden te zijn in het belang van de ge
meente. Als onvoldoende steun aan de H.O.V.
mocht leiden tot opheffing van dit orkest, aan
zou daarmee een schare van toegewijde, be
kwame musici, die nu met een sober bestaan
noegen nemen, 't aantal werkloozen in Haar
lem met enkele tientallen vermeerderen. De
stijging der werkloozenuitkeering, die daarvan
het gevolg zou zijn, zou ongetwijfeld heel wat
meer bedragen dan de som die nu wordt voor
gesteld, te besteden aan subsidie. Op deze
gronden doet het bestuur van bovengenoemde
vereeniging een ernstig beroep op den raad,
om h ?t voorstel der sociaal-democratische
fractie aan te nemen.
