Beelden uit het leven van Koning George V,
Voorbeeld van den waren
constitutioneelen vorst.
DINSDAG 21 JANUARI 1936
HAASCE M'S DAGBEAD
5
Strijder voor het 'algemeen welzijn van zijn volk.
Koning George V met zijn neef Keizer Wilhelm II van Dultschland tijdens
een wandelrit.
Een foto van den koning en de koningin bij de kroning in 1911. (Het jaar daar
voor was hij zijn vader reeds opgevolgd.)
(Van onzen Londenseheh correspondent.)
George V, Koning van Groot Brittannië en
Ierland besteeg den Britschen troon bij den
dood van zijn vader. Koning Eduard VII, op
6 Mei 1910. Hij was de tweede zoon van het
koninklijk gezin. Zijn één jaar oudere broer,
de Hertog van Clarence, was in 1892 plotseling
overleden voordat zijn vader tot den troon
was geroepen. Toen dit negen jaar later ge
schiedde, op 22 Januari 1901, werd de eenig
overlevende zoon George, Prins van Wales.
De kroning van George V, op 22 Juni 1911,
werd bijgewoond door vertegenwoordigers uit
alle deelen van het. Britsche Rijk en andere
landen en ten einde de openbare aanvaar
ding van het koninklijk gezag te voltooien
brachten de Koning en de Koningin, vergezeld
van den prins van Wales en prinses Mary, in
de maand na de kroning officieele bezoeken
aan Ierland, Wales en Schotland. Later in
dit gedenkwaardig jaar volgde een belangrij
ke uitbreiding van het gansche beginsel van
de erkenning van imperiale souvereiniteit
door de i'eis van het koninklijk echtpaar naar
Britsch Indië en de kroningsplechtigheden in
de oude Indische hoofdstad Delhi.. Zij ver
trokken op 11 November en keerden 5 Fe
bruari 1912 naar Engeland terug.
De Koning en zijn Koningin gaven terstond
In al hun optreden uitdiukking aan hun ern
stig verlangen hun koninklijken staat te ge
bruiken voor het algemeen welzijn en voor de
waardigheid en de verheffing van het open
bare leven der natie. Bij den dood van zulk
een werkzaam, bemind en invloedrijk vorst als
Eduard VII midden in ernstige parlementaire
moeilijkheden en economische en industrieele
conflicten, kon liet land zich gelukkig prij
zen, dat reeds zooveel was gedaan den troon
in het volksgemoed te doen postvatten als een
centrale en samenbindende nationale en im
periale macht, boven de partijen, buiten de
tegenstrijdige belangen van klasse en stand.
Onder Koning George, den „zeeman-koning"
werd deze opvatting van de taak van den
troon nog in hooge mate versterkt. Koning
George en Koningin Mary, bijgestaan door
andere leden van de Koninklijke Familie,
wijdden zich bij elke gelegenheid die zich
voordeed, in het openbaar en in den huiselij-
ken kring, aan de taak den invloed van het
hof op het land zuiver, nuttig en humaan te
maken. In dit verband kan in het kort wor
den aangestipt dat in den zomer van 1912
voor het eerst koninklijke bezoeken werden
gebracht aan de Londensche ..music hall"
(the Palace) en aan de roeiwedstrijden van
Henley, terwijl de Koning naar Lord's cricket-
veld ging ter gelegenheid van den toetswed-
strijd tusschen Australische en Zuid-Afri-
kaansche cricketers en de spelers aan zich
liet voorstellen. Maar de Koning en de Ko
ningin vergenoegden zich er niet mee hun
tegenwoordigheid te leenen aan de gebeur
tenissen en feesten die bij traditie dit voor
recht hadden ontvangen voor verhooging van
hun luister; zij begaven zich minzaam en
sympathiek in alle klassen der samenleving en
stonden steeds gereed nieuwe gelegenheden
aan te grijpen om de natie in haar verschei
denheid van werkzaamheid van dienst te zijn.
Koningin Mary bijv. ging in Juni 1912. na
een bezoek aan een staalfabriek in Merthyr,
spontaan thee drinken bij een mijnwerkers
vrouw, terwijl de Koning gedurende een tocht
doer nijverheidsgebied van Yorkshire in het
zelfde jaar zonder vorm van proces afdaalde
in een mijn en er een pikhouweel hanteerde
met niet minder vaardigheid dan het jacht
geweer op de Schotsche heidegronden.
Zulke voorvallen, die uiteraard in het begin
van Koning George's regeering algemeen aan
dacht trokken, zijn het leven van den Koning
en zijn gade in toenemende mate blijven ken
merken. Ze werden zoo zeer regel dat bijzon
dere vermelding achterwege kon blijven; maar
ze verdiepten in de bevolking de gevoelens van
genegenheid en verzekerden het koninklijk
echtpaar van volksverknochtheid en volks-
trouw die wellicht eenig genoemd kunnen wor
den en die zich gedurende de jubileumfeesten,
nóg zoo versch in de herinnering, dat er hier
nauwelijks aan herinnerd behoeft te worden,
op onvergelijkelijke wijze openbaarden.
Indien men wil aannemen dat Koning
George geleer.d heeft hoe hij het hart van zijn
volk moest winnen en hoe hij in de geschie
denis kon blijven leven als een constitutioneel
monarch in optima forma dan zal men tevens
moeten aannemen, dat Z.M. een uiterst bevat-
Koning George in uniform.
huiselijke leven, dat een voorbeeld en een
model werd voor alle Britsche gezinnen. De
Koning had zijn liefhebberijen als zijn onder
danen. Een zeevarend volk voelde zich ver
want en verbonden aan een Koning van wien
het wist dat hij zich gelukkig voelde op de zilte
baren. Z.M. was een geestdriftig verzamelaar
van postzegels en ook een van de zekerste
schutters van zijn land. Het zijn voorbeelden
typisch in hun soort van de banden die
tusschen vorst en volk werden gelegd door ge
meenschappelijkheid van liefhebberij en be
langstelling van dezen en anderen aard. Onder
Koning George's regeering kreeg de pers veel
meer vrijheid dan ze ooit tevoren had gehad
de bevolking voor te lichten over leven en
werkzaamheid van het koninklijk gezin, zijn
leden afzonderlijk en het Hof in het algemeen.
Deze maatregel volgde niet vooral door merk
baren aandrang van buiten-af. Hij kwam veel
meer voort uit persoonlijke opvattingen van
Z.M., die van meening was dat het leven der
koninklijke familie niet als een gesloten boek
mocht zijn voor zijn onderdanen. Verhoogd
vertrouwen in den Britschen Troon vloeide er
vanzelf uit voort.
Het zou ons te ver voeren in den breede te
gewagen van de politieke geschiedenis gedu
rende de regeering van Koning George en van
de plaats en den invloed van het koningschap
er in en er op. Genoeg .zij het te vermelden
Aan boord van het Koninklijk jacht „Britannia". De Koning neemt actief deel
aan het werk.
telijk leerling was. Er is echter meer reden aan
te nemen, dat hij in zijn aard en inzichten, in
zijn karaktereigenschappen voorbestemd was
op natuurlijke wijze die normale en ongedwon
gen warme menschelijkheid tentoon te sprei
den, welke hem de liefde van zijn volk deel
achtig moest doen worden. De persoonlijke
voorkeur zoowel van den Koning als van de
Koningin ging steeds uit naar het intieme
dat de waarde en de invloed van de Kroon als
staande boven en buitende binnenlandsche
partij-politiek gedurende 'den ganschen tijd
van Koning George's regeering nadrukkelijker
dan ooit op den voorgrond traden en zich heil
zaam hebben doen gelden. Voorbeelden zijn:
de Paleis-conferentie van 1914 in verband met
de impasse in de Iersche kwestie (ze leidde
helaas tot geen resultaat»de koninklijke in
vloed in het gansche Britsche Rijk voor ver
sterking van het begrip dat dit Rijk een ge-
meenebest is voor onafhankelijke naties met
zelfbestuur onder een gemeenschappelijk sou-
verein; en de gebeurtenissen van den grooten
oorlog, toen de Koning en de leden van zijn
gezin op verschillende wijzen de banden van
trouwe genegenheid met het Britsche volk
versterkten.
Van het begin van den wereldoorlog af
zette de Koning zich aan de taak van den
koninklijken invloed een aanmoediging te
maken voor de nationale krachtsinspanning
in al haar openbaringen. De boodschappen
van den Koning aan de natie gedurende en
na den oorlog waren even weloverdacht als
doeltreffend voor versterking van „het bin-
nenlandsch front", in het bijzonder de bood-
afgedankt en het Koninklijk Huis zou niet
meer bekend staan als het Huis van Saxen-
Coburg-Gotha maar als het Huis van
Windsor.
Het leven van Koning George in de pe
riode na den oorlog is te zeer algemeen be
kend dan dat het noodig zou zijn er hier in
bijzonderheden van te gewagen. Wat reeds
voor den oorlog zich ontwikkelde tot een
koningschap, dat in al zijn functies dicht
was samengeweven met het leven van het
volk, kwam als zoodanig in de jaren na den
oorlog tot sublieme rijpheid en vond zijn
hoogtepunt in de onvergetelijke jubileums
feesten van het afgeloopen jaar. Zes jaar
tevoren had de Koning door een ernstige en
gevaarlijke ziekte lang aan het ziekbed ge
kluisterd gelegen. Zijn lijden was door een,
De Engelsche Koninklijke Familie.
schappen waarin werd gevraagd om vrijwil-
ligen nationalen dienst (October 1915), waar
in verplichte militaire dienst werd aangekon
digd (25 Mei 1916), die welke aandrong op
voedselbezuiniging (2 Mei 1917) enz.
Na den oorlog kwam op initiatief van den
Koning de Nationale Lijst van werkgevers
die ontslagen soldaten in dienst zouden ne
men; de Volkenbondsboodschap en de Wa-
penstilstandsboodschap volgden. In al die
Boodschappen deed zich de constructieve in
vloed van de Kroon op de best mogelijke
wijze kennen.
Gedurende een bezoek aan het oorlogs
front in Frankrijk in October 1915 had Ko
ning George een ernstig ongeluk. Zijn paard
schrok van het gejuich van een regiment dat
Z.M. inspecteerde.' Het dier steigerde en viel
achterover op zijn berijder. Z.M. moest eeni-
ge weken het bed houden met inwendige
kneuzingen maar herstelde voorspoedig.
Op 17 Juli 1917 werd aangekondigd, dat
Koning George V al zijn Duitsche titels had
De Engelsche koning, gevolgd door den hertog van Connaught, den prins van Wales en prins Arthur van. Connaught, rijdt uit om de
parade van Horse Guards- en Life Guards af te nemen.
bezorgde natie diep meegevoeld. De herinne
ring aan die angstige maanden verleende
aan het jubileum een bijzonder menschelijk
karakter. Naast de blijdschap over het feit
zelf leefde de dankbaarheid, dat het Z.M. ge-
Koning George V van Engeland op 10-jarigen
leeftijd.
geven was opgewekt en in goede gezondheid
de gelukkige dagen mee te leven. Aan de
ongelooflijke uitbarsting van volksgenegen
heid zal ook niet vreemd zijn geweest het
feit, dat onder dezen constitutioneelen vorst
hot staatsleven van het land stabiel en orde
lijk was gebleven in tegenstelling met de ge
weldige schokken welke andere Europeesehe
landen teisterden. Men zag ln den Koning
een mensch en een lijder en een eerwaardig
handhaver van orde en de beste traditie. De
radio-boodschappen, die van het jubileum,
die van den Kerstdag, waren de boodschap
pen van een vergrijsd, in lijden gesublimeerd.
Vader van de natie. En de toon er van was
daarmee ontroerend in overeenstemming.
Zoo was Koning George tot zijn laatste
dagen een verheven voorbeeld van den wa
ren constitutioneelen vorst en van den ze
gen, welken de constitutioneele monarchie
kan verspreiden, de macht ten goede welke
ze kan uitoefenen. a. K. van R
