IJSBAAN BREBERODE
Nieuwe kiel.
1
ANTURACICTen bdecucokcs
Het Mmcf t^sée
53e Jaargang No. 16146
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Woensdag 12 Februari 1936
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE LOURENS COSTER MAATSCHAPPIJ VOOR
COURANT-UITGAVEN EN ALGEMEENE DRUKKERIJ N.V.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand ƒ1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, p. maand f 0.22, p. 3 mnd. f 0.65, franco p. post 0.72T4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos-: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
Bijkantoor: Soendaplein 37, Haarlem-Noord, Telefoon 12230.
ADVERTENTIëN 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Tarieven regelabonnementen op aanvraag. Vraag ea
aanbod 1—4 regels 0.60. elke regel meer f 0.15. Onze Groentjes zia
hoofd rubriek.
Gratis Ongevallenverzekering voor betalende abonnés. Levenslange on
Idem voor Abonnés op het Geïllustreerd Zondagsblad: Levenslange
Alles indier
geschiktheid ƒ600.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog ƒ400.-. Duim ƒ250 -. Wijsvinger 150.-, Elke andere vinger 50.-, Arm- of Beenbreuk 1 30—
ongeschiktheid ƒ2000.-, Overlijden ƒ600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 400 Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvinger ƒ75.-. Verlies andere vinger ƒ30.-.
het gevolg van een ongeval en volgens gratis ten kantore van dit blad verkrijgbare voorwaarden.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 12 Februari.
Deelen.
In een belangwekkend artikel in dit num
mer geeft onze Londensche correspondent een
overzicht van Engelsche denkbeelden en in
zichten omtrent het koloniale vraagstuk. Sinds
Italië's aanval op Abessinië, en sinds de ver
maarde rede te Genève van den Britschen mi
nister van Bifitenlandsche Zaken Sir Samuel
Hoare, waarin hij verklaarde dat Engeland be
reid was het vraagstuk der wereldverdeeling
van grondstoffen als één geheel onder oogen te
zien, voelt ieder denkend mensch de nabijheid
van internationale besprekingen over dit on
derwerp. Ook voor Nederland is dit een zaak
van het grootste gewicht. In Engeland duidt
men landen als Italië en Duitschland aan als
de „have-nots", de niet-hebbers, die geen ko
loniën bezitten. Wij behooren tot de „hebbers".
Na Engeland en Frankrijk zijn wij zelfs de
grootste hebber.
Nu moet men onderscheid weten te maken
tusschen twee zaken: de grondstoffenverdee-
ling en het bezit van koloniaal grondgebied. De
opvatting-Hoare betreft alleen de grondstof
fen verdeeling, en ziet de heele zaak dus uit
sluitend als een economisch vraagstuk. Onze
Londensche correspondent merkt op dat deze
officiëele opvatting ruimen aanhang in Enge
land vindt.
Hij citeert Sir Arthur Salter, die van mee
ning is dat de doer Italië, Duitschland en Ja
pan als motief voor hun ontevredenheid ge
bruikte overbevolking alleen bestaat voorzoo
ver die wordt veroorzaakt door het bestaande
conimerciëele en economische stelsel. Het ar
gument zou dus verdwijnen zoodra dit funes
te stelsel had plaats gemaakt voor vrij of bijna
vrij handelsverkeer; voor „het stelsel van de
open deur".
De overbevolkings-theorie vindt in ons land
zeker geen geloof. Wij zijn in veel sterker mate
overbevolkt dan Italië en Duitschland, en heb
ben wij ooit een blijvende vestiging van een
bevólkings-overschot in Indië bereikt? Het
aantal Nederlanders in Indië is zelfs uitermate
klein in vergelijking tot de bevolking van het
moederland, en is geenszins toegenomen in
verhouding tot de stijging van het bevolkings
totaal hier. Ten aanzien van de Afrikaansche
gebieden waarop Italië en Duitschland het
voorzien hebben zouden de beletselen nog
zwaarder gelden, omdat de klimaatsomstan
digheden daar nog ongunstiger zijn.
Terecht merkt onze correspondent evenwel
tegenover Sir Arthur Salter's theorie op: „De
factor van nationaal aanzien en gezag kan
toch niet worden weggecijferdEn toen
Engeland erover dacht enkele kilometers ge
bied in Oost-Afrika aan Abessinië af te staan
om een dreigenden oorlog te helpen sussen,
stak in het Lagerhuis een storm van woede en
verontwaardiging op".
Ja. Italië had allerlei belangrijke concessies
voor de exploitatie van Abessinië kunnen krij
gen. Daarmee zou aan economische expansie
behoeften voldaan zijn. Maar het nam daar
geen genoegen mee. Mussolini had „zijn oor
log" noodig voor den roem en de glorie en
daarmee het voortbestaan der dictatuur. Daar
voor is Italië nu bezig zich dagelijks verder
te verarmen, en daarvoor laten duizenden
menschen het leven.
Het vraagstuk der verdeeling betreft dus
niet alleen het deelen van grondstoffen en
welvaart maar ook en vooral „nationaal
prestige", roem, uiterlijke macht. En als men
ook die gelijkelijk kon verdeelen, zouden dan
alle staten tevreden zijn? Volstrekt niet, want
verscheidene zouden meteen beginnen naar
méér te streven: naar de oppermacht over an
dere staten, volgens het oude begrip: „Ieder
voor zich en God voor ons allen".
Het streven naar een betere verdeeling van
de grondstoffen der wereld is dan ook niet
gebaseerd op Christelijke naastenliefde, of
schoon alle Europe'esche volken het Christen
dom heeten te belijden en hun regeerders er
bij tijden mee schermen, maar op angst voor
een nieuwen wereldoorlog. Als men die weer
voor een poosje afkoopen kan met economische
concessies, dan wil men dat doen om van twee
kwaden het minste te kiezen. Overigens zou
men dat doen zonder hoop de zaak daarmee
duurzaam op te lossen, omdat men de tegen
partij toch niet vertrouwt. Terwijl men hem
een concessie doet zal men zich gelijktijdig re-
gen hem bewapenen om te voorkomen dat hij
meer neemt. Meer, vanwege de glorie, de
„roem" van een oorlog en het „nationaal pres
tige" bevestigd door bommen op weerlooze be
volkingen. Zoo is Italië nu bezig met roem te
oogsten en zijn nationaal prestige te verhoo-
gen. In dien waan verkeeren de arme Italianen
althans.
Het is niet opwekkend zulke beschouwingen
te houden, maar ze zijn helaas onvermijdelijk.
Zij zouden slechts voor een Christelijke herle
ving, voor het veld winnen van hooger begrip
pen in Europa kunnen wijken. Er zijn, mee-
nen velen, belangrijke teekenen van zulk-een
(De Rotterdamsche Lloyd heeft
P. Smit Jr. den bouw opgedragen
van een nieuio motorschip, dat
den naam „Weltevreden" zal
dragen.)
Dit is een heugelijk bericht,
De Rotterdamsche Lloyd gaat bouwen,
Een feit, dat het behoud belicht,
Van energie en zelfvertrouwen.
Al is de Rottestad verzwakt,
Door 't stormgetij van crisisnooden,
De toekomsthoop is niet geknakt.
Den stormen wordt het hoofd geboden.
Ziet men de stad op t' hellend vlak.
Naar veler sombere voorspelling,
Men zet dan maar voor het gemak.
Een „Weltevreden" op die helling.
Dan klinkt de klank van staal op staal
Weer luid in 't Rotterdamsche leven,
Die den bewoners allemaal.
Wat nieuwe moed en kracht kan geven.
Straks wappert aan een nieuwen mast
De vlag met rood-wit-blauwe banen,
Een nieuwe Neaerlandsche gast,
Bezoekt de wereldoceanen.
Zoo blijft de eer van 't kleine land
Bewaard in verre wereldstreken.
Zoo wordt aan 't eigen Oosterstrand
Met trots naar 't moederland gekeken.
Er wordt een nieuwe kiel gelegd,
Die later Tier op zee zal drijven,
't Wordt „Weltevreden", naar men zegt.
Het moge weltevreden blijven.
P. GASUS.
herleving, die oneindig meer zal kunnen doen
tot het verwezenlijken van betere toestanden
dan alle denkbare economische maatregelen.
Hetgeen niet wegneemt dat men met belang
stelling kan constateeren dat er in Engeland
tenminste een groeiend streven is om den eco-
nomischen janboel te herzien.
R. P.
Jonge werkloozen in Het
bedrijfsleven.
Maatregelen te Haarlem.
Door B. én W. van Haarlem is thans ook
een uitnoodiging gericht tot de plaatselijke
vakcentrales om een vertegenwoordiger aan
te wijzen om zitting te nemen in het hier
ter stede, op verzoek van den Minister van
Sociale Zaken, gevormde comité met het doel
de opneming van jonge werkloozen in het be
drijfsleven te bevorderen.
In bedoeld schrijven wordt door het ge
meentebestuur kenbaar gemaakt dat een
vlugge beantwoording op prijs zal worden
gesteld, teneinde spoedig de werkzaamheden
ter hand te kunnen nemen.
Stijging der werkloosheid.
De gevolgen van de vorst.
Als gevolg van do reeds eenige dagen aan
houdende vorst zijn de bouwwerken in Haar
lem en naaste omgeving stil komen te liggen,
waardoor het aantal werklooze bouwvakar
beiders deze week tijdelijk sterk is toegeno
men.
Ook een belangrijk deel van hen die bij de
werkverschaffing zijn geplaatst, kunnen
niet verder werken en hebben zich weer op
nieuw werkloos moeten melden.
Honderden kwamen ter
receptie van den bisschop.
Groote drukte aan de Nieuwe Gracht.
Mgr. J. P. Huibers. die Dinsdag tot bisschop
van Haarlem is gewijd, heeft des middags in
het bisschoppelijk paleis aan de Nieuwe
Gracht een receptie gehouden, waar honder
den van de gelegenheid hebben gebruik ge
maakt den bisschop persoonlijk geluk te wen-
schen.
Den geheelen middag heeft de politie han
den vol werk gehad om de groote drukte te
regelen. Zoowel aan de zijde van het bis
schoppelijk paleis als aan den anderen kant
van de gracht stonden vele belangstellenden
en wachtenden om toegelaten te worden.
Zoo ging het door tot vier uur in den mid
dag. het uur waarop de receptie ten einde
zou zijn. Doch de overgroote drukte maakte
het onmogelijk toen reeds de deuren te slui
ten. hetgeen niet wegnam, dat nog zeer velen
werden teleurgesteld op het oogenblik dat de
deuren werkelijk definitief werden dicht ge
daan.
Groot was de vreugde toen even daarna
de nieuwe bisschop op het bordes trad, de
toejuichingen in ontvangst nam, om daarna
allen te zegenen
Vooral van zijn oud-parochianen uit Hoorn
mocht de nieuwe bisschop veel gelukwenschen
ontvangen, doch ook uit andere plaatsen van
het bisdom waren geloovigen gekomen om
van de wijdingsplechtigheden getuige te
wezen en de receptie te bezoeken.
HAARLEM TEL.10070 - HEEMSTEDE TEL.29280
(Adv. Ingez. Med.)
Samenwerking tusschen
reeders en vischhandel.
Op initiatief van de
directie van de Vem.
Naar wij vernemen heeft de directie van
de Vem hec initiatief genomen tot een regel
matig wekelijksch overleg tusschen eenige
handelaren er genoemde directie.
Dit overleg betreft het bespreken van de
wenschen van den handel met betrekking
tot aanvoer, kwaliteit en soorten der door
deze reederiien aangevoerde visch.
Ook eventuceie wenschen, wat betreft de
door den handel benoodigde vischsoorten,
alsmede het tijdstip van binnenkomen der
schepen van dc. Vem, komen in bespreking.
Voor den handel zullen aan deze bespre
kingen deelnemen de heeren E. Dekker. Gold-
bohm, J L. üitzinger en H. J. Woudenberg.
Wenschen of opmerkingen, de vangsten
van Ie Vem-booten betreffende, kunnen de
leden kenbaar maken aan een van bovenge
noemde leden of aan den vertegenwoordiger
van de Vem.
Het is niet. uitgesloten dat te zijner tijd
meer reederijen tot dit overleg zullen toetre
den.
Vrachtauto in het Boterdiep
gereden.
Een der inzittenden verdronken.
GRONINGEN, 12 Febr. (A.N.P.) Heden
morgen te negen uur is een zeswielige trailer
van de Gebr. Groenewold te Bedum, welke in
de richting Bedum reed, ter hoogte van El-
lerhuizen even voor de scherpe bocht bij de
brug over het Boterdiep aldaar, vermoedelijk
door te hard rijden in het water gereden.
In de cabine bevonden zich de gebr. J. en E.
Groenewold. De 30-jarige gehuwde J. Groene
wold wist zich over het ijs te redden. Zijn
broer, de ongehuwde 24-jarige E., verdween
met de auto in de diepte.
Het lijk is nog niet opgehaald.
Mr. E. O. J. M. baron Van
Hövell tot Westerflier
overleden.
Commissaris der Koningin in Limburg.
In den afgeloopen nacht is te Boschvoorde
bij Brussel op 58-jarigen leeftijd overleden de
commissaris der Koningin in de provincie
Limburg, mr. E. O. J. M. baron van Hövell tot
Westerflier.
De commissaris der Koningin vertoefde al
daar met zijn echtgenoote op advies van zijn
geneesheer, nadat hij reeds enkele maanden
te Maastricht met ziekteverlof had vertoefd.
Mr. E. O. J. M. baron van Hövell tot Wester
flier werd op 28 Maart 1877 te Twello, ge
meente Voorst geboren. Hij bezocht het gym
nasium te Maastricht en studeerde in de
rechtswetenschappen aan de rijksuniversiteit-
te Utrecht, waar hij in 1904 promoveerde. Na
eenigen tijd als advocaat-procureur te Utrecht
te zijn werkzaam geweest werd hij burgemees
ter van Culemborg en later van de gemeente
Breda. In 1918 werd hij benoemd tot com
missaris der Koningin in de provincie Lim
burg. De overledene was voorts nog curator
der R.K. Handelshoogeschool te Tilburg. Hij
was onderscheiden met het grootkruis van de
Orde van den Nederlandschen Leeuw, Groot-
officier der Orde van Oranje-Nassau. Groot
officier der Orde van de Kroon van België
en Ridder van de Orde van Malta. Het stof
felijk overschot van den ontslapene zal naar
Maastricht worden overgebracht om daar te
worden begraven.
Prins Bertil van Zweden te
Amsterdam.
Een week in de hoofdstad.
AMSTERDAM, 12 Februari (A.N.P) Een
exclusieve gast is gisteravond afgestapt in
het Carltonhotel te dezer stede: prins Bertil
de charmante zoon van den kroonprins var.
Zweden. Vergezeld van zijn adjudant, luite
nant-ter zee Blidberg, was de voorname be
zoeker in zijn door hem zelf bestuurde auto
van Parijs gekomen, waar hij sinds eind
September verblijf houdt, hoofdzakelijk met
de bedoeling om de Fransche taal vlot te
leeren spreken. Prins Bertil, die zeer streng
incognito reist, heeft het voornemen een
week voor zijn genoegen in de hoofdstad
door te brengen.
Prachtig winterweer in Tirol.
Bezoek van de Koningin en de
Prinses aan Innsbruck.
Onze Weensche correspondent schrijft ons
uit Igls in Tirol:
Over het weer behoeft men niet te klagen:
het blijft allen liefhebbers van wintersport
en bewonderaars van sneeuwlandschappen
goedgunstig gezind. Er is volop sneeuw ge
vallen en af en toe dwarrelen de witte vlok
ken opnieuw op de aarde neer en het schijnt
nu wel. alsof heel Oostenrijk met een smet
teloos wit kleed bedekt wordt, want zoo juist
telefoneerde ik van hieruit met een vriend
en collega te Weenen. die mij vertelde, dat
het in de twaalf uren sporens van Innsbruck
verwijderde, veel meer raar het oosten lig
gende Oostenrijksche hoofdstad ook aan het
sneeuwen was gegaan, nadat men er maan
den lang geen sneeuwvlokje had gezien.
De Koningin en de Prinses genieten van
het winterweer. De Koningin heeft al geheel
alleen gerodeld en de Prinses houdt zich
voortdurend met haar lievelingsvermaak, het
ski-loopen. bezig. Ook heeft de Koningin
een wandeltocht gemaakt. Het schijnt haar
in Igls goed te bevallen, want zij was welge
moed en zwaaide tijdens het loopen vroolijk
met haar stok in het rond.
De Koningin en de Prinses zijn tweemaal
op één dag naar het ongeveer een half uur
van Igls verwijderde Innsbruck op en neer
geweest. Zij hebben verschillende dingen in
de hoofdstad van het bondsland Tirol ge
kocht. Ook brachten zij een bezoek aan de
vermaarde Hofkirche, waar zij het wereld
beroemde grafmonument bezichtigden van
keizer Maximiliaan I, den echtgenoot van
Maria (de Ryke) van Bourgondië, die de va
der van Filips den Schoonè en de grootvader
van Karei V is geweest. Zooals men weet
heeft Maximiliaan tot tweemaal toe als re
gent over ons land geheerscht. Het gedenk-
teeken bestaat uit een groote marmeren sar-
kofaag. waarop zich een knielende figuur
van den keizer bevindt, omgeven door een
fraai hekwerk, waaromheen verschillende
van erts vervaardigde standbeelden van be
roemde mannen slaan. Daaronder bevinden
zich de standbeelden van den koning van
Engeland Arthur en van Theodorick, koning
der Goten, beide in 1513 door Peter Vischer
tè München geschapen.
In dezelfde kerk ontwaart men ook ge-
denkteekens voor Andreas Hofer en de twee
andere Tirolsche vrijheidshelden Speckba-
cber en Haspinger.
De Koningin droeg op enkele excursies in
de omgeving van het hotel een groene lee
ren mantel, terwijl het hoofd half schuil ging
in een capuchon.
Des avonds zag men haar in een wit zijden
gewaad aan het souper. Prinses Juliana zag
er bekoorlijk uit in een zwart avondtoilet
van zijde met zwarte kanten mouwen.
De bevolking van Igls en de omgeving res
pecteert overal op de meest bewonderens
waardige wijze het incognito van de Ko
ningin en de Kroonprinses.
De vorst nog niet afgeloopen?
Het Meteorologisch Instituut in De Bilt,
heeft vanmorgen Westelijken tot Noordelij
ken wind, gedeeltelijke bewolking en eenigen
neerslag in het Noorden van ons land voor
speld. De temperatuur zal daar om het
vriespunt zijn of er zal lichte dooi komen.
Het Zuiden kan volgens het weerbericht lichte
vorst tot temperatuur om het vriespunt ver
wachten.
Het buitenlandsch weeroverzlcht meldt
echter, dat een koude-inval achter de depres
sie over Scandinavië de temperatuur daar
heeft doen dalen en dat, in verband met de
te verwachten ontwikkeling van hoogen druk
over Scandinavië, het einde van de vorst
periode nog geenszins in dicht lijkt.
Voor berichten over schaatsenrijden zie
men pag. 8.
Be Fransche „bobbers" maken te Garmisch
gebruik van een stroomlij nbob van geheel
nieuwen stijl,
Het woord is aan
E. Souvestre:
Iets meer beminnen dan
zichzelfziedaar het ge
heim van al wat groot is.
Eenzame fietser op de heide
aangerand.
Aanvallers na vechtpartij op de vlucht
geslagen.
BAARN, 12 Februari A.N.P.) Gisteravond te
omstreeks half negen kwam de heer Van S.
per fiets van Laren over de fietspaden van
de heide naar Hilversum. In de omgeving van
Anna's hoeve gekomen hoorde de heer Van S.
fluiten. Hij sloeg hierop geen acht, denkend
dat iemand hem achterop kwam fietsen.
Eenige oogenblikken later begreep hij evenwel
dat het fluiten een waarschuwingssein voor
iemand moest hebben beduid, want Van S.
voelde zich zoodanig tegen de beenen ge
schopt, dat hij de macht over het stuur ver
loor en viel. Er ontstond een vechtpartij,
waarbij de heer Van S. er juist in was ge
slaagd zijn aanrander onder te krijgen, toen
een tweede persoon den aanvaller te hulp
kwam. Op dit moment evenwel namen de
aanvallers, die blijkbaar hevig van iets schrok
ken, de vlucht. De heer Van S. heeft zich zoo
spoedig hij kon naar Hilversum begeven, waar
hij direct telefonisch de politie van het ge
beurde in kennis stelde. Deze heeft ter plaat
se een onderzoek ingesteld. De heer Van S.
heeft meermalen (hij is o.a. verzekerings
agent) vrij groote bedragen bij zich. Juist
gisteravond had hij slechts weinig geld in zijn
bezit. De heer Van S„ die niets vermist, heeft
bij de vechtpartij eenige ontvellingen opge-
loopen, terwijl hij zooals begrijpelijk nogal
van streek was.
Oppervl. 8000 M2. HEDEN GEOPEND.
Te bereiken per autobusdienst „Storm
vogels". Vertrek ieder half uur van het
Kennemerplein, Toegangsprijs 30 ct.,
incl. busretour 45 ct. Kinderen 20 ct.; incl.
busretour 35 ct.
RIJWIELSTALLING GRATIS.
(Adv. Ingez. Med.)
In de Fransche Kamer zijn de debatten over
de ratificatie van het Fransch-Russische
pact begonnen.
pag. 4
Ook Malcolm MacDonald heeft zijn zetel in
het Britsche Lagerhuis gekregen.
pag. 4
De Duitsche politieke politie heeft een massa
arrestatie verricht onder de katholieke
geestelijken en de katholieke jeugd.
pag. 4
De strijd aan het Abessynische Zuiderfront.
7. 4
De Tweede Kamer is begonnen met de be
handeling van het Defensicfonds.
pag. 3
Rapporten van dr. Winckel over het vertrek
onzer ambulance uit Addis Abeka.
pag. 3
De Engelsche posterijen hebben toestemming
verleend post per K. L. M. naar Singapore
te zenden.
pag. 3
Het welvaartscomité te Haarlem heeft gister
avond met vertegenwoordigers van de ver
schillende organisaties vergaderd.
pag. 6
De Canadeesche IJshockeyploeg heeft te Gar-
misch-Partenkirchen verloren van Enge
land.
pag. 8
Schaatsenrijden te Haarlem en omgeving.
pag. 8
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Deelen.
pag. 1
F. A. Kampers: Dingen die ons in Amsterdam
bezig houden.
pag. 3
Van onzen Weenschen correspondent: Prach
tig winterweer in Tirol.
pag. 1
\an onzen Londenschen correspondent: En
gelsche denkbeelden en inzichten over het
koloniale vraagstuk.
pag. 4
J. H. de Bois: Haarlem's Kunstbezit.
Pag. 3
K. de Jong: 3de Gala-concert der II. O. V.
pag. 2
J. B. Schuil: Thyl Uilenspiegel.
pag 2
De burgerlijke stand van Haarlem is opge
nomen op pag 7.
